Różnorodność biologiczna – rozmaitość form życia występujących na Ziemi, zależy od : temperatury, wilgotności powietrza, zasolenia wód, kwasowości gleb| gatunek – grupa osobników blisko ze sobą spokrewnionych | różnorodność gatunkowa – organizmy o odmiennych gatunkach | różnorodność genetyczna - zależy od zawartości materiału genetycznego każdego osobnika, np. lasy, oceany, góry, pustynie | cechy gatunkowe – cechy charakterystyczne dla danego gatunku, umożliwiające odróżnienie od innych | cechy indywidualne – charakterystyczne cechy dla jednego osobnika, nie pojawiają się u innych, kształtują się dzięki materiałowi genetycznemu (wpływ środowiska) | cechy dziedziczne – cechy przekazywane potomstwu |cechy niedziedziczne – cechy nabywane pod wpływem środowiska | dziedziczność – przekazywanie potomstwu cech organizmów rodzicielskich | zmienność organizmów – różnice między dwoma osobnikami tego samego gatunku | genetyka – nauka zajmująca się dziedzicznością i zmiennością organizmów | materiał genetyczny – zapisane są tam cechy każdego osobnika | enzymy – składają się z białek, odpowiada za szybkość reakcji biologicznych | syntezy – wytwarza białka z aminokwasów | kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) – materiał genetyczny | Budowa DNA : nukleotydy (połączone szeregowo)| Budowa nukleotydu –deoksyryboza (cukier), zasada azotowa, reszta kwasu fosforowego | podwójna helisa – skręcone dwie linie DNA | rodzaje nukleotydów (wg. zasad azotowych) – adenina, cytozyna, guanina, tymina | chromatyna – podstawowy składnik chromosomów w interfazie | chromosom – zwinięta forma chromatyny | Budowa kwasu rybonukleinowego (RNA) – nukleotydy(ryboza i uracyl) | Model DNA opracowali James Watson i Francis Crick. | kod genetyczny – sposób zapisu informacji o budowie białek w DNA, jest uniwersalny | kodon - trzy sąsiadujące ze sobą nukleotydy jednej nici DNA | gen – odcinek nici DNA, zawiera info dotyczące budowy określonego fragmentu białka | komórka macierzysta – komórka, która się dzieli | komórka potomna – komórka, która powstaje w wyniku podziału | replikacja – podwojenie ilości DNA w komórce macierzystej | chromatyd siostrzany – zwinięty chromosom | chromosom homologiczny – para podobnych do siebie chromosomów | Rodzaje podziału : mitoza – podział dający 2 identyczne komórki o takiej samej ilości chromosomów (23) dla człowieka n= 23 (powstają 2 komórki potomne), mejoza – w jej wyniku powstają tylko komórki z liczbą chromosomów zmniejszoną o połowę n (powstają 4 komórki potomne, są o połowę mniejsze od komórki macierzystej) | komórki diploidalne – komórki, które zawierają podwójny zestaw chromosomów | komórki haploidalne – komórka z pojedynczym zestawem | Podział komórki : 1. Podział jądra 2. Podział cytoplazmy | allele – geny występujące parami, mogę mieć różne odmiany | Rodzaje alleli : dominujące (AA)– ujawnia się zawsze jako cecha (wytwarza 100% gamet A), recesywne (aa)– ujawnia się jako cecha tylko w obecności (wytwarza 100% gamet a), heterozygota (Aa)- jeżeli ma jeden allel dominujący i jeden recesywny (wytwarza 50% gamet A i 50% gamet a) | genotyp – zespół wszystkich genów obecnych w danym organizmie | fenotyp – możliwe do zaobserwowania cechy organizmu |