1.POTRZEBA – stan braku czegoś z chęcią zaspokojenia tego stanu/uczucia; brak konkretnego dobra lub usługi odczuwany przez daną osobę lub społeczeństwo; chcąc zaspokoić potrzebę jednostka podejmuje działania konieczne do osiągnięcia celu; liczba potrzeb człowieka jest nieograniczona
[ podstawą istnienia ekonomii jest ludzka potrzeba ]
Potrzeby podstawowe (ubranie, sen, dach nad głową)
Potrzeby wyższego rzędu, kulturalne (wypoczynek, turystyka, kształcenie)
Do zaspokojenia ludzkich potrzeb służą:
- dobra (przedmioty materialne posiadające zespół cech fizycznych i chemicznych zdolnych do zaspokojenia potrzeb ludzkich)
- usługi (zespół czynności, w wyniku których następuje zaspokojenie ludzkiej potrzeby)
2.KREACJA POTRZEB
fizjologiczne (pożywienie, odzież, prokreacja)
bezpieczeństwa
przynależności (akceptacji, miłości, przyjaźni)
uznania (sukcesu, szacunku, prestiżu)
samorealizacji (rozwijania siebie, zdolności, talentów)
3.GOSPODARKA WOLNORYNKOWA – jednostki gospodarujące kierują się swoimi własnymi celami i starają się osiągnąć maksymalne korzyści, nie zwracając się do państwa o pomoc czy ochronę; gospodarką taką rządzi prawo popytu i podaży; rynki ze sobą konkurują; skutki uboczne- bezrobocie, podział na bogatych i biednych
ustawy od 1989r.
- operacja uwolnienia cen (w nocy z 30.07 na 1.08.1989r ceny urzędowe przestały obowiązywać)
- ustawa o swobodzie gospodarowania (pojawiło się zjawisko bezrobocia)
4.GOSPODARKA CENTRALNIE STEROWANA – gospodarka narodowa zarządzana przez administrację państwową; państwo całkowicie kontroluje jej rozwój oraz produkcję; brak lub znikoma ilość prywatnych zakładów
- w Polsce trwała do 1989r
- decyzje gospodarcze podejmowały partie polityczne
- system pozbawiony konkurencji
- czynnik polityczny decydował o rynku pracy, nie przewidywał bezrobocia – nakaz podjęcia pracy
5.BEZROBOCIE- liczba osób pozostających bez pracy, chętnych do pracy i zdolnych do odbycia pracy, w wieku produkcyjnym
6.RODZAJE BEZROBOCIA – ze względu na przyczynę i charakter:
- dobrowolne (klasyczne) – pojawia się wówczas, gdy mimo wolnych miejsc pracy osoby zdolne do pracy nie wykazują chęci podjęcia tej pracy; wygórowane ambicje, przekonania o zbyt niskich zarobkach
- frykcyjne – charakter przemijający, nie jest niebezpieczne dla stabilności gospodarki, wynika z niedoskonałości rynku pracy; pojawia się gdy wolne miejsca pracy istnieją, ale zainteresowane osoby nie mogą ich znaleźć
- strukturalne – opiera się na założeniu, że siła robocza nie jest kategorią jednorodną a strumienie popytu i podaży nie są kompatybilne
- koniunkturalne – związane jest z zależnością pomiędzy stopą bezrobocia a inflacją
- monopolistyczne – zjawisko związane z monopolem na rynku pracy; tworzą go związki zawodowe i korporacje
- inne – bezrobocie może być również wynikiem innych czynników: np. wyżu demograficznego, mechanizacji produkcji i postępu technologicznego
7.STOPA BEZROBOCIA -procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo; wielkość statystyczna opisująca nasilenie zjawiska bezrobocia w danej populacji
8.UWAŻA SIĘ, ŻE BEZROBOCIA NIE MA W KRAJU, W KTÓRYM STOPA BEZROBOCIA WYNOSI 4%
9.TRANSFORMACJA USTROJOWO-GOSPODARCZA:
- transformacja ustrojowa: zmiany zachodzące wewnątrz systemu politycznego oraz partyjnego, danego kraju lub też ich grupy; zmiany związane z jednościową zmianą sposobu rządzenia, sprawowania władzy; wiąże się to wielokrotnie ze zmianą elit
- transformacja gospodarcza: nowe procesy rozwojowe gospodarki, zapoczątkowane przez formalną zmianę ustroju politycznego, powstanie nowy system gospodarczy
10.SKUTKI TRANSFORMACJI USTROJOWO-GOSODARCZEJ
+ : wolny rynek pracy, wolny głos społeczeństwa, wolność i demokratyczny ustrój
- : wzrost bezrobocia, podział na bogatych i biednych
11.POLITYKA SPÓJNOŚCI – wyrównywanie poziomu życia w poszczególnych obszarach UE
12.EKONOMICZNY CEL UE
-zwiększenie spójności ekonomicznej w ramach UE
- zapewnienie trwałego i nie inflacyjnego wzrostu gospodarczego
- popieranie wymiany międzynarodowej
- zapewnienie wysokiego poziomu zatrudnienia
- podnoszenie stopy życiowej
- zapewnienie ciągłości zatrudnienia
Zawarte są w: Traktatach tworzących wspólnoty Europejskie, Traktacie z Maastricht, Traktacie z Amsterdamu
13.POPYT- ilość dóbr i usług jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie, na wielkość popytu wpływa: wielkość dochodów, poziom cen, gusta i preferencje nabywców
PODAŻ- ilość dóbr i usług zaoferowana przez producentów do sprzedaży po danej cenie w określonym czasie; na wielkość podaży wpływa: poziom cen rynkowych, koszty produkcji, czas.
W gospodarce wolnorynkowej podaż przewyższa popyt.
14.DANIA I WIELKA BRYTANIA- państwa, które mogą ale nie muszą przyjmować waluty euro
15.ODBIORCY EKSPORTU POLSKI: Niemcy, Czechy, Węgry, Słowacja, Litwa, Francja, Włochy, Szwecja