Zagadnienia:
Patologia oraz diagnostyka sekcyjna, histopatologiczna, i cytologiczna chorób górnych dróg oddechowych zwierząt ( choroby niezakaźne, zakaźne, nowotworów.)
Patologia oraz diagnostyka sekcyjna…
Struktura i funkcja układu Oddechowego:
Cz przewodząca powietrze:
Jama nosowa
Zatoki przynosowe
Nosogardziel
Krtań
Tchawica
Drzewo oskrzelowe
Część oddechowa – właściwy miąższ płuc
Przewody pęcherzykowe
Pęcherzyki płucne
Podział wynika z różnic budowy i mechanizmów obrony
Cz. przewodząca – nabłonek oddechowy – wielorzędowy cylindryczny – urzęsiony. – Kom. Kubkowe
Odcinek przejściowy – istotne komórki oskrzelikowi – komórki Clara. Wytwarzają szereg substancji o właściwościach protekcyjnych (bójczych dla bakterii)
Tkanka. Płucna – fagocytoza – makrofagi w postaci pneumocytów II
Jama nosowa:
Wady rozwojowe: towarzyszą często nieprawidłowościom twarzy, mózgu:
Brak nosa przy braku twarzy - aprosopia
Brak nosa przy jednooczności - cyclops
Brak nosa przy rozszczepie, warg, szczęki, podniebienia
Brak lub niedorozwój opuszki węchowej przy braku k. sitowej
Brak lub niedorozwój małżowin nosowych
Skręcenie nosa i zwężenie przewodów nosowych przy skrzywieniu osi strzałkowej szczęki – campylognathia –
Miejscowa guzowata skrobiawica (amyloidowa) błon. Śluzowej nosa u koni – zaburzenie przemiany materii w jamie nosowej.
Zmiany umiejscowione przede wszystkim w przedsionku nosa lub części środkowej.
Pojedyncze lub mnogie twarde guzy o kalafiorowa tej lub gładkiej powierzchni na bł. śluzowej nosa i fałdach małżowinowych utrudniające oddychanie.
Różnicowanie: nowotwory nosa, zwyrodnienie śluzowe chrząstek przegrody nosa z następstwem powstawania guzków. – Ułożonych szeregowo wielkości od ziarna prosa do ziarna grochu, nosacizna.
Badanie histopatologiczne – barwienie wycinków czerwienią Kongo – ten barwnik stosujemy w amyloidozie.
Jama nosowa – zaburzenia W krążeniu:
Przekrwienie czynne
Bierne
Krwawienie z nosa
Może prowadzić ubytku dużej ilości krwi na zewnątrz lub może ona zostać połknięta i znaleźć się w kale, żołądku lub płucach ( zachłyśnięcie, co grozi zapaleniem płuc) pneumonia ex aspiratione
Krwawienie może występować przy zwiększonej przepuszczalności naczyń towarzyszy wybrocznicy – morbus maculosus, chorobom zakaźnym Wąglik, pomór świń, ZZZN u Świn) ukąszeniom przez owady oraz zatruciom.
(obecność krwi w przedsionku jamy nosowej – otwieramy przewody nosowe w projekcji strzałkowej)
Rozrostowy krwiak małżowiny sitowej – PEH
Rozrostowy krwiak małżowiny sitowej – rozrost rzekomonowotworowy – malformacja naczyniowa występująca u koni w okolicy małżowinowej. Sit.
Etiologia niewyjaśniona – podobno mikro urazy stopniowy rozrost tkanki ziarninowej, która doprowadza do zmian.
Makroskopowo ma charakter guza
Mikroskopowo – zbudowana jest z sieci drobnych naczyń krwionośnych przedzielonych pasmami tkanki łącznej z rozległymi obszarami wynaczynień krwi.
Diagnoza – endoskopowe badanie, leczenie chirurgiczne. Objawy kliniczne – nawracające jednostronne krwawienie z nosa.
Zapalenia błony śluzowej nosa – rhinitis”:
Przyczyny:
Czynniki infekcyjne
Pasożyty
Gazowe substancje drażniące
Pyły
Ciała obce
Alergeny
Inne
Podział: zapalenia: surowicze, nieżytowe, włóknikowe, ropne, ziarniniakowi oraz mieszane
Ostre: rhinitis acuta:
Błona śluzowa jest obrzękła i przekrwiona
Nabłonek migawkowy zostaje uszkodzony lub złuszczony
Przy zapaleniu alergicznym nabłonek nie złuszcza się, ale rośnie liczba Komorek śluzowych, grubieje błona podstawna, a w błonie śluzowej pojawiają się eozyno file.
Przewlekłe:
Rozrostowe: obecność polipowatych rozrostów bł. śluzowej
Zanikowe: stopniowy zanik bł. z gruczołami – zanik mech. Obronnych.
Zapalenie zatok przynosowych 0 sinusitis
Jako samodzielna jednostka bardzo rzadko,
Występuje w skutek: urazów mechanicznych kości: nosowej, czołowej, szczękowej, lub kości podniebiennej
Powikłanie po usunięciu rogów
Próchnicy zębów i chorób przyzębia
Najczęściej występuje z zapaleniem nosa
Wymaz z bł. śluzowej nosa.: Posiew, bakteriologia etc.
Interpretacja obrazów cytologicznych:
Niektóre choroby zakaźne przebiegające z zapaleniem bł. śluzowej nosa.
Konie:
Zakaźne zapalenie nosa i płuc u koni oraz wirusowe ronienie klaczy: Rhinopneumonitis Equorum
Zakaźna, zaraźliwa, zapalenie bł. śluz. Nosa, zapalenie płuc, niekiedy i mózgu a u klaczy z ronieniem.
Etiologia: wirusy herpesviridae, rodzaj alpfaherpesvirus – herpeswirus koni typ 1 (EHV-1)
Podtyp 1: powoduje przede wszystkim ronienia – jest najczęściej izolowany z poronionych płodów i padłych noworodków- oraz infekcję układu oddechowego o ciężkim przebiegu, prawdopodobnie jedyny rodzaj wirusa powodujący zapalenie mózgu.
Podtyp 2: powoduje infekcje układu. Oddechowego o bardziej łagodnym przebiegu, rzadziej izolowany z poronionych płodów.
Herpesvirus typu 4 – EHV4: powinowactwo do układu oddechowego, sporadycznie izolowany w przypadku ronień.
Herpeswirusy są powszechne w środowisku, wielu nosicielu, okres latentny.
Wirusy mają powinowactwo do śródbłonka naczyniowego powodując martwicowe zapalenie naczyń i niedokrwienną martwicę tkanek.
Zakażenie HIV u koni powoduje: ronienia, infekcje układu oddechowego, zapalenie mózgu.
Ronienia późne 9-11msc, rodzenie martwych źrebiąt lub rodzenie słabych źrebiąt, które szybo padają
Postać oddechową – jest ogólnie uważane z łagodną – niska śmiertelność za wyjątkiem źrebiąt. Występuje w każdej grupie wiekowej, charakteryzuje się zap. Bł. śluz, nosa, tchawicy, zapalenie oskrzeli i Ew. płuc.
*…
Typowe obj. Kliniczne:
Ronienia
Postać oddechowa:
Dorosłe: utajone lub łagodne
Noworodki: duszność, część os™ oddechów, gorączka, przekrwienie bł. śluz, surowiczy, śluzowo-ropny wypływ z nosa kaszel.
Postać nerwowa: źrebięta.
Typowe zmiany sekcyjne:
Osobniki sekcyjne dorosłe przechorowują infekcję bez upadków śmiertelnych – zwykle.
Poronione płody:
Obrzęki tkanki. Podskórnej
Żółtaczka,
Wysięki w j. ciała – krwiste
Obrzęk płuc, płuca się nie zapadają po otwarciu klatki piersiowej, odciski żeber na płucach, ogniska martwicy i wybroczyny pod opłucną płucną, wybroczyny w bł. śluzowej dróg oddechowych.
Mózg i rdzeń kręgowy = przekrwienie opon mózgowych, wybroczyny, wylewy krwawe.
Wątroba: 2-4 mm ogniska martwicy pod torebką na skutek zapalenia i uszkodzenia naczyń. Mikroskopowo mają ciałka wtrętowe Dimocka – eozynofilowe wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe w hepatocytach – na obwodzie ognisk martwiczych. Ponadto w nabłonku oskrzeli, oskrzelików i pęcherzyków płucnych, grudkach chłonnych śledziony oraz nadnerczach.
Grypa koni: influenza Equorum. Wirusy A/Equi 1 oraz 2
Ostra bardzo zaraźliwa choroba koni, w której przebiegu obserwuje się wysoką gorączkę, ogólne osłabienie… grypa i chuj
Zmiany sekcyjne:
Niepowikłane przypadki grypy bardzo rzadko śmiertelne.
Ostre nieżytowe zapalenia błon śluzowych, dróg oddech i spojówek.
Zapalenia płuc(ostre i nieżyt), obrzęk i przekrwienie węzłów.
Zwyrodnienia miąższowe wątroby i śledziony?
Zołzy koni – adenitis quorum
Ostra choroba zakaźna zwierząt nieparzystokopytnych, której objawami są – gorączka, ropne zapalenie bł. śluzowej nosa, gardła oraz zropienie węzłów chłonnych podżuchwowych i okołogardłowych.
Czynnik: streptococcus equi
Najczęściej chorują źrebięta i młode konie rzadziej konie 5+
Dostanie się do górnych dróg oddechowych zapal bł. śluz naczynia chłonne węzły chłonne regionalne namnożenie, zapalenie, ropień.
Zołzy typowe i atypowe
Typowe: zapalenie górnych dróg oddechowych i węzłów chłonnych. Podżuchwowych i Zagardłowych.
Atypowe: zołzy w różnych innych miejscach organizmu. Zapalenie zatok szczękowych, płuc, przyusznicy, worka osierdziowego, ropnie przerzutowe w Innych węzłów chłonnych
Sekcyjne:
Zołzy typowe: przekrwione, nieżytowe i nieżyt-rop. Lub ropne zap. Bł. śluz. Nosa, nosogardzieli i gardła. Guzki pęcherzyki i owrzodzenia błony śluzowej nosa i nosogardzieli. Ropnie w węzłach chłonnych podżuchwowych, i zagardłowych, często z wytworzeniem przetok.
Atypowe: ropnie przerzutowe w innych węzłach – krezkowe, pachowe, pachwinowe, płuca nerki, wątrobie, zap. Opłucnej lub worka opłucnego
Nosacizna – malleus ang. glanders.
Czynnik etiologiczne – burkholderia maleli, guzki przechodzące w owrzodzenia na błonie śluzowej, skórze i płucach.
Brak w Polsce.
Postaci wysiękowe i guzowate. Owrzodzenia w przegrodzie jamy nosowej, tchawica etc, zmiany na narządach.
Zmiany sekcyjne:
Owrzodzenia bł. śluzowej przegrody, małżowin nosowych, gwiazdkowaty kształt – blizna po wygojeniu guzka.
Rozpoczyna się od guzka, rozpad -> blizna.
Owrzodzenia w postaci soczewkowatych, płytki lub głębokich ubytków z poszarpanymi wałowato wywiniętymi brzegami. Barwa szaropopielata o dnie słoninowatym, niekiedy z dobrze…
Postać skórna: etiologia ta sama. Brak włosów w miejscy zakażenia. Okolica pozbawiona włosów oraz odbarwiona przez działanie macerujące ropy.
Nosacizna – zmiany sekcyjne:
Płuca 0 wysiękowa i guzowata,
Guzowata: - Roźna wielkość i guzy włókniejące, duże rozmiary ulegają często ropnemu rozmiękania w następstwie wylewów krwi.
Nosacizna w tchawicy – głównie guzki o gładkiej powierzchni ułożone rzędami lub podłużne fałdy o spiralnym przebiegu
Azjatyckie i Australia – rzekoma nosacizna: bulkholderia pseudomallei – przebieg podobny do nosacizny.
Przeżuwacze:
Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła oraz otręt bydła:
Rhinotracheiti infectiosa bovum et vulvuvaginitis pustulosa infectiosa novum – IBR-IPV z angielskiego.
HPV 1
Zakaźna, zaraźliwa, wirusówka, układ oddechowy – zapalenie nosa i tchawicy…
Przebieg:
F. Oddechowa: łagodny do ciężkiego w zależności od obecności wtórnych zakażeń. Klinika: zapalenie górnych dróg oddechowych, zapalenie spojówek, duszność. Zapalenie spojówki i zmętnienie rogówki może wystąpić, jako jedyny objaw. Objawy ustępują po ok 4-5 dniach.
U młodych: najciężej do 6-8msc
Objawy: gorączka, wypływ z oczy, nosa etc. Dochodzi zapalenie mózgu.
Ronienia mogą wystąpić z chorobami układu Oddechowego i do ok 100 po zakażeniu.
Forma płciowa: otręt: zmiany bł. śluzowej wszystkiego, co ma w nazwie pochwę.
Zmiany sekcyjne: IBR
Górne drogi oddechowe, włóknikowe, nieżytowe zapalenie bł. śluzowej jamy nosowej, krtani, tchawicy, zaczerwienienie+ surowiczo – śluzowy/ włóknikowy wysięk często z obecnością punkcikowatch lub smugowatych wybroczyn. Możliwe strupy.
W przypadkach powikłanych wtórną infekcją bakteryjną – ciężka.
Dyfteroidalna – ropno-włóknikowe.
Forma płciowa: przekrwienie, obrzęk,
Pęcherzyki, krosty, owrzodzenia i nadżerki. Wygojenia bez blizn.
Poronione płody: - płyn surowiczy w jamach ciała, wybroczyny pod bł. sur. Ogniskami martwicowe w wątrobie – w kom. Otaczających ogniska martwicowe wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe.
Gzawica jamy nosowej: - owce i kozy
Samice gza składają jaja, a w błonie śluzowej. Pasożytują larwy. Jama nosowa, zatoki, kość sitowa, czasem jama czaszkowa. Zapalenie nieżytowe.
Świnie:
Wtrętowe zapalenie nosa świń: wysoka zaraźliwość HPV2 i niska śmiertelność. Cytomegolowirus
Ostre lub podostre zap. Nosa.
Prosiaki mniej niż 5 tyg.
Dorosłe ma charakter subkliniczny.
Charakterystyczna powolna replikacja wirusa prowadzi do znacznego powieszenia rozmiarów zainfekowanej komórki – cytomegalii.
Immunosupresja u zakażonych prosiąt może poradzić do uogólnionej infekcji, ogniska martwicze wątroby, płuc, nadnerczy i mózgu. Noworodki, które przeżyły infekcję często są skarłowaciałe.\
Obj. Kliniczne: zaburzenia układu oddechowego, - nieżytowe zapalenie nosa, kichanie, kaszel, śluzowy wypływ z otworów nosowych i oczu
Ciężarne: apatia, anoreksja, martwe lub słabe prosięta rodzone
Sekcja:
Nieżytowe zap. Bł. śluz.
Wtórna infekcja bakteryjna, śluzowo-ropny wypływ z nosa
Prosięta w wieku poniżej 3 tyg.
Choroba ma przebieg uogólniony.
Mikroskopowo – cytomegalia – komórki rosną w pizdu ( nabłonek Oddechowy.)
ZZZN – nosoryjówka – zakaźne zanikowe zapalenie nosa świń:
Młode świnie, z kichaniem, zanik małżowin, deformacja nosa skrócenie i skrzywienie szczęki.
Etio: pastorella multocida – D, Bordatella bronchosepticha, haempohilus parasuis + wirusy cytomegalowirusy + predyspozycje gen + plus środowisko = wiele czynników.
Objawy: zapalenie płuc, jako powikłanie, zahamowanie wzrostu, wychudzenie, deformacja nosa, jednostronna trójkątna plama poniżej przyśrodkowego Kąta oka – wzmożony wypływ łez – osadzanie się brudu, kichanie, surowiczy przechodzący w śluzowo-ropny wypływ z nosa w zaawansowanym stadium z domieszką krwi. Ostre, przechodzące w przewlekłe, nieżytowe zap. Błony śluzowej.
Sekcja:
Krótszy, skrzywiony ryj, zapalenia błony śluzowej nosa – nieżytowo-ropne. Zaniki małżowiny.
Powiększenie jam nosowych, wykrzywienie i zgrubienie przegrody. Wychudzenie, zapalenia Ucha wewnętrznego, opon mózgowe, odoskrzelowe Zapalenie płuc.
Podejrzenie – przecięcie jamy nosowej na wysokości I z. Przedtrzonowych.
Mięsożerne:
Zapalenie bł. śluzowej nosa u psów: nosówka – Morbillivirus, adenowirus psów t-2, wirus para influenzy psów – CPI-1,
Wikłanie – bordatella, bronchoseptica, e coli, streptococcus, staphylococcus.
Wirusowe zapalenia nosa mają najczęściej przebieg ostry I krótkotrwały, mogą jednak predysponować do wystąpienia kaszlu kenelowego – wysoce zaraźliwe I wieloczynnikowe w większych hodowlach.
Zapalenie błony śluzowej nosa u kotów – uwagi ogólne – zapalenie błony śluzowej nosa towarzyszy często zapalenie spojówek.
Etio:
HPV kotów t1
Kalciwirusy
Chlamydie
Chlamydiphila psittaci
Bakterie:
Bordatella
e.coli
strept
staphyl
grzyby: cryptococcus neoformans.
Zakaźne zapalenie nosa I tchawicy kotów FVR – Herpesvirus kotów 1
Zmiany skórne, zapalenia rogówki, jamy ustnej i ronienia.
Ogólnie:
Na zakażenie podatne są wszystkie kotowate – młode szczególnie.
Po ustąpieniu objawów ostrej fazy zakażenia znaczna część zwierząt pozostaje bezobjawowymi siewcami lub rozwija się u nich zakażenie utajone ( wirus utrzymuje się w zwoju nerwu trójdzielnego)
Objawy: apatia, duszność, gorączka, zapalenie spojówek z przekrwieniem i obrzękiem. śluzowy- ropny wypływ z nosa.
Sekcja: - conjuctivitis, wrzodziejące zapalenie rogówki, wrzodziejące zapal skóry, twarzy, lusterka nosa, zwykle owrzodzenie bł. luz j. ustnej. Powiększenie ww. chłonnych…
Ciałka wtrętowe
Kalciwiroza kotów: kalciwrusy kotów – różne szczepy.
Wirusy epiteliotropowe – komórki nabłonka. Namnażanie w cytoplazmie. Rozpowszechnione na świecie. Mutacje, reakcje krzyżowe – trudne szczepionki.
Pneumotropowe – górne drogi oddechowe/ zapalenia płuc.
Rzadko – forma stawowa – syndrom kulejących kotów.
Zmiany kliniczne:
Forma oddechowa: Gorączka, anoreksja, zapalenie nosa, conjuctivitis, okazjonalnie zapalenie płuc.
Śmierć rzadko i wynik zapalenia płuc. Głównie koty w schroniskach.
Syndrom kulejących kociąt – objawia się ostrym przebiegiem, gorączką, ogólnym….
Sekcja: ostre nieżyt-ropne zapalenie z owrzodzeniami, pęcherze i wrzody na śluzówce – język, podniebienie twarde, lusterko nosa.
Chlamydofiloza – chlamydiophila Felis: trwałe zapalenie spojówek u kotów
Szczepy izolowane u kotów mogą zarażać ludzi.
Młode podatne, zapalenie spojówek z masywnym surowiczym wypływem z worka spojówkowego, kurcz powiek, jednostronny przechodzący w obu.
Przy wtórnych infekcjach bakteryjnych wypływ zmienia charakter na śluzowo-ropny
Wypływ z nosa i kichanie (nieżytowe/nieżytowo-ropne zapal bł. śluz nosa)
Objawy utrzymują się ok 6 tyg. Cykliczność 1 rok
Zmiany: niespecyficzne – zapalenie górnych dróg oddechowych. Wikłanie przez bakterie.
Ziarniniakowe zapalenie bł. śluzowej nosa.
Ziarniniakowe zapal… charakterystyczne dla mikroorganizmów odpornych na fagocytozę.
Bakterie – mycobacterium, burkholderia maleli
Grzyby: cryptococcus, blastomyces, rhinosporidium seeberi.
Rhinosporydioza: kalafiorowa te rozrosty powstałe przez ziarninowanie.
Przewlekłe grzybicze ziarniniakowe. Zapalenie błony śluzowej nosa, wywołane przez rhin.seeberi.
Występują W Azji południowej, Afryce i obu amerykach u koni, psów i ludzi.
Tkanka ziarnininowa formuje pojedyncze lub mnogie czyraki nierzadko czopujące drogi oddech.
Nowotworowe choroby
Nowotwory nosa i zatok przynosowych
Z tkanki kostnej: osteoma, osteosarcoma
Tkanki. Chrzęstnej: chondroma, chondrosarcoma
Tkanki Włóknistej: fibroma, fibrosarcoma, myxoma, myxosarcoma
Z naczyń krwionośnych: heamangioma, heamangiosarcoma.
Epidemiologia:
Nowotwory nosa i zatok przynosowych występują rzadko u zwierząt.
Dotyczą głównie psów, kotów i koni.
U psów głównie długonosych
W niektórych regionach geograficznych nowotwory pochodzenia wirusowego.
Patomorfologia:
80% nowotworów złośliwych. Z tkanki nabłonkowych i mezenchymalnych
Naciekowe,
Odległe przeżuty – przez późną diagnozę
Nienabłonkowe najczęstsze to: fibrosarcoma….
Najczęstsze: Enzootyczny gruczolak cz. węchowej nosa o etiologii wirusowej:
Z nabłonka małżowiny Sitowej
Występuje i owiec i kóz
Brak w Polsce
Bez przerzutów
Onkogenny wirus go tworzy
Miejscowo złośliwy – naciekowy destrukcyjny wzrost
Zmian jednostronne lub obu w cz. węchowej bł. śluzowej pokrywającej małżowiny nosowej.
Nowotwory nabłonkowe nosa:
Niezłośliwe: brodawczak, gruczolak
Złośliwe:
Najczęstsze nienabłonkowe: chrzęstniak, chrzestniakomięsak, kostniak, kostniakomięsak, włókniak, włókniakomięsak, naczyniak/ naczyniaomiesak, śluzak, śłuzakomięsak i inne
Rak nabłonka oddechowego/ przejściowego.
Diagnostyka przyżyciowa nowotworów i zatok nosowych:
Objawy: długotrwały wypływ z nosa, powtarzające się krwawienia z nosa, utrudnione oddychanie nosem, deformacja kości trzewioczaszki, wytrzeszcz, objawy neurologiczne – naciekanie nerwów.
Dodatkowe: Rtg, CT, MRI, Biopsja.
Badanie biopsyjne:
Krtań:
Porażenie krtani – jednostronne – hemiplegia laryngis
Jednostronne porażenie lewego nerwu powrotnego na skutek przechorowanie chorób zakaźny (np. zołzy)
95% przyczyny dychawicy – 5% nowotworów
Zanik mięśni krtani zaopatrywanych przez ten nerw.
Zaburzenia w krążeniu:
wybroczyny w krtani: towarzyszą agonii, ostrym zatruciom, chorobom zakaźnym (ostra postać pomoru świń – wybroczyny na nagłośni.
Obrzęk krtani – ode dema laryngis lub nagłośni – oedema glottidis. Rozwija się w następstwie urazu, zapalenia, towarzyszyć chorobom zakaźnym jak wąglik gardła u świń. Jako reakcja alergiczna, wskutek obecności ciał obcych, pasożytów, ukłuć owadów, i jako obraz zastoju krwi.
Zapalenia krtani: ostre, przewlekłe, wysiękowe zależne etc…
Zapalenia występuje w schorzeniach niedoborowych, infekcjach.
Necrobacyloza cieląt: fusobacterium necrophorum. – Martwicowe zapalenie krtani. Głębokie owrzodzenie bł. śluzowej, krtani pokryte ropno-włóknistym – nalotem. Zapalenie dyfteroidalne.
Wielopostaciowa choroba, ogniska martwicowe w narządach wewnętrznych i skórze. Cielęta głównie, rzadziej inne.
Necrobacylloza, jama, ustna, krtań, pochwa i macica, narządy wewnętrzne, skóra.
Nacrobacylloza jamy ustnej łączy się często z necrobacylloza krtani, wikłanie, głębokie owrzodzenia na policzkach, podniebieniu, krtani, tkanki okoliczne.
W narządach wewnętrznych martwica i ogniska martwicze.
Nowotwory krtani:
Płaskonabłonkowe
Brodawczak
Włókniak
Gruczolak,
Chrzęstniak
Zapalenie worków powietrznych – uwypuklenia bł. śluzowej trąbki Eustachiusza. Obj. 300-500ml. Komunikacja z jamą gardła.
Zapalenie jest efektem przeniesienia procesu zapalnego z j. nosowej lub ozębnej
Grzybice – aspergillus – od spleśniałej karmy
Ropne zapalenie worków – empyema Sacci aerophori – streptococcus equi.
Sekcja: deformacja okol. Szyi, zalegający wysięk ropny, ropno włóknikowy, wskutek utrudnionego odpływu.
Zgrubienie ściany worków
Ścieńczenie i deformacja otaczających kości w przypadku zapaleń przewlekłych.
Zniekształcenia tchawicy:
Zwijanie się chrząstek tchawicy do światła na skutek braku mięśni
Tchawica szablasta – boczne spłaszczenie chrząstek
Spłaszczenie grzbietowo-brzusznie
Inne – od ucisku nowotworowego czy węzłów chłonnych powiększonych.
Ciała obce w tchawicy:
Leki,
Treść pokarmowa
Krew
Woda z domieszką piasku, mułu, okrzemków lub wodorostów (śmierć z utonięcia)
Zapalenia tchawicy:
Etiologia:
Kaszel kenelowy psów: tracheobronchitis infectiosa canis:
Wieloczynnikowa choroba. Głównie adenowirus, influenza, bordatella bronchoseptica.
Istotne w hodowlach psów – szybko się szerzy.
Charakterystyczne objawy, ale często asymptomatyczna: suchy kaszel, zapalenie migdałków, gorączka.
Zmiany sekcyjne: zależne od nasilenia i wikłań.
Nieżytowe, ropne, mieszane zapalenie:
Migdałków
Gardła
Tchawicy i oskrzeli
Odoskrzelowe zapalenie płuc
Śluzówka gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli jest przekrwiona, owrzodziała czasem i pokryta wysiękiem.
Syngamoza: pasożyt krtani – nicień syngamus tracheae, drób. Nieżytowe zapalenie krtani uduszenie.
Oskrzela:
Ciała obce: po dostaniu się do światła powodują zgorzel, otorbienie, doprowadzając do rozstrzeni oskrzeli
Przy krwotoku w oskrzelach, a także w pęcherzykach mamy skrzepłą krew.
Śmieć wskutek utonięcia
Rozedma wodna – płuco rozdęte i suche, – gdy doszło do utonięcia w wodzie słodkiej, natomiast, gdy do utonięcia doszło w wodzie słonej w oskrzelach pojawia się pienisty płyn.
Zwężenie światła oskrzeli – bronchistenosis
W następstwie ucisku z zewnątrz, gruźlica, białaczki, nowotwory śródpiersia.
Zatkania ciała obce, kłosy, ziarna zbóż, kłęby pasożytów
Zapalenia z obrzękiem bł. śluzowej
Skurcz włókien mięśniowych
Rozstrzeń oskrzeli: wrodzona – rzadko.
Nabyta: powstaje przez przewlekłe zapalenie i zaleganie wysięku.
Proces dzieli się na: zanikową i przerostową. Końcową, centralną
Występuje najczęściej w przebiegu odoskrzelowego zapalenia płuc przechodząc na oskrzeliki i miąższ płuc.
Zapalenie może być ostre lub przewlekłe o charakterze nieżytowym, ropnym, rzekomo-błoniczym itd.
Cechą zapaleń oskrzeli, zwłaszcza u koni i bydła jest udział w procesie tkanki okołooskrzelowej…
Sekcja:
Przekrwienie płuc
Słabe proces autolityczne
Przekrwienie opadowe płuc
Proces gnicia gaz -> imitacja obrazu śródmiąższowej rozedmy – gnilna rozedma płuc
Czerniaczka płuc – melanosis pulmonum – cielęta, rzadko bydło dorosłe i owce. Płuca wyglądają jak szachownica, w tkance łącznej międzypęcherzykowej i wyjątkowo w przydance naczyń nagromadzenie, melanocytów przepełnionych barwnikiem.
Często – wapnienie płuc:
Hiperwitaminoza Wit D
Zatrucie roślinne -analogami Wit. D
Mocznica
Nadczynność kory nadnerczy
Wapnienie dystroficzne płuc – pomartwicze / pozapalne
Płuca nie zapadają się po otwarciu klatki piersiowej i mają ziarnistą konsystencję.
Pylica płuc: anthracosis pulmonum
Odkładanie pyłu węglowego w tkance łącznej płuc, wokół oskrzelików, naczyń oraz pod opłucną.
Występuje często u zwierząt przebywających w ośrodkach przemysłowych i dużych miastach
Do płuc mogą dostawać się małe kryształki powodujące włóknienie.
Zmiany opowietrznienia płuc
Niedodma płuc – atelactasis pulmonum. Pęcherzyki płucne nie są zapadnięte, niewypełnione.
Wrodzona-płodowa
Nabyta:
Typowa spotykana fizjologicznie u płodów
Nabyta u płuca wcześniej powietrznego
Niedodma w następstwie zatkania światła oskrzela – a.obturativa
…
Zmiany sekcyjne:
Bezpowietrzne płuca, zapadnięte
Opłucna płucna nad ogniskami rozedmy pomarszczona
Płuca mięsiste, twarde, przypominają śledzionę – splenisatio
Posiadają sino czerwoną barwę
Wycinki z bezpowietrznych części płuc toną w wodzie.
Rozedma płuc – nadmierna ilość powietrza w płucach.
Ostra – płuco powraca do stanu prawidłowego
Zmiany wsteczne miąższu płuc
Zastępcza – e.vicariens – skąd i dlaczego?
Mechanizm powstawania:
Ludzie: palenie tytoniu, sprzyja migracji makrofagów, uwalnianie proteaz -> uszkodzenie miąższu płuc.
Uwarunkowana genetycznie – niedobór alfa-1-antytrypsyna – inhibitor proteaz neutrofili i makrofagów.
Zwierzęta: zwiększone ciśnienie powietrza w drogach oddechowych w wydechu.
Zwężenie dróg doprowadzających powietrze na dowolnym poziomie ( choroby obturacyjne płuc): astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc – COPD, RAO) ostre i przewlekłe zapalenie oskrzeli i płuc. Przeszkody mechaniczne ( ciała obce, nowotwory dróg oddechowych)
Przewlekły kaszel
Nadmierny wysiłek fizyczny związany z pracą tłoczni brzusznej.
Zmiany sekcyjne:
Powiększone, odciski żeber, barwa płuc – jasnoczerwona do żółto-białej (płuca są blade)
Konsystencja – puszysta
Płuca przy ucisku trzeszczą – pękanie pęcherzyków.
Po uciśnięciu nie odkształcają się.
Rozedma śródmiąższowa: pod opłucną i w przegrodach międzypęcherzykowych widoczne są różańcowa to ułożone…
Nawracająca obturacja dróg oddechowych u koni – towarzyszy jej rozedma.
Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Przyczyna – zmiany morfologiczne w oskrzelikach końcowych i oddechowych oraz niszczenie miąższu płucnego, które ma charakter rozedmy.
Chorują konie starsze zaczynając od 7-8 lat
Objawy kliniczne: niewydolność oddechowa
Etiologia: niewyjaśniona/wieloczynnikowa – alergia typu 1
Sekcja: przerost mięsni brzusznych, płuca nie zapadają się po otwarciu jamy opłucnowej wypełniają cała jej objętość, płuca są blade o konsystencji puszystej, mogą być widoczne odciski żeber na żebrowej pow. płuc, zwiększona ciągliwość śluzu
Mikroskopowo: Hiperplazja nabłonka Oskrzelików – głównie kom. śluzowych, nadmiar śluzu, neutrofile, rozedma pęcherzykowa płuc.
Astma kotów:
Syndrom … j.w
Niedokrwienie płuc – najczęściej ma związek z niedokrwistością ogólną organizmu np. wyk…
Przekrwienie płuc:
Częste w sekcjach
Czynne Przy obniżeniu ciśnienia atmosferycznego oraz przy zbyt szybkim usunięciu wysięku opłucnowego.
lub bierne
Ostre bierne przekrwienie płuc:….
Obrzęk płuc – oedema pulmonum: przepojenie tkanki płucnej płynem surowiczym na tle zastoju krwi lub zapalenia.
Przyczyny: zwiększona przepuszczalność naczyń krwionośnych ( zapalenie, uszkodzenie pęcherzyków płucnych)
Zwiększone ciśnienie hydrostatyczne
Utrudniony odpływ limfatyczny
Podział obrzęków płuc:
Obrzęk hydrostatyczny płuc – hypsotatyczny, hemodynamiczny, kardiogenny
.
…
Obrzęk hydrostatyczny: powstaje na skutek wzrostu ciśnienia hydrostatycznego w cz. żylnej krążenia płucnego. Powyżej 4hPa – 30mmHg
Początkowo gromadzie się w tkance łącznej przegród międzypłacikowych…
Przyczyny:
Niewydolność kom
Wady zastawki dwudzielnej
Zwężenie ujścia przedsionkowo-komorowego lewego
Zawał serca
Przewodnienie
Obrzęk jatrogenny
Utrudniony odpływ chłonki
Malformacje naczyń limfatycznych
Zwężenie lub zatkanie naczyń limfatycznych
Zapalenie naczyń limfatycznych.
Obrzęk niehydrostatyczny płuc:
Spadek ciśnienie koloid-osmotycznego osocza
Hipoalbuminemia, uszkodzenie nerek,
Obrzęk na skutek uszkodzenia bariery włośniczkowo-pęcherzykowej.
Zespół ostrej niewydolności oddechowej
ARDS – jest określeniem klinicznym – stanem chorobowym płuc. Etio: liczne bezpośrednie i pośrednie cz. uszkadzające.
Charakterystyka:
Nadciśnienie w układzie płucnym, neutrofile naciekają płuca…
Krwawienie do płuc:
Krwotok wskutek pęknięcia naczynia
Krwotok z nadżarcia ściany naczynia
Krwotok z przesączania się krwi
Pochodzenia nerwowego – agonia, ubój zwierząt
Toksycznego – dikumarol
Alergicznego – wybrocznica koni
Niedobory witaminy C, koagulopatie
Choroby zakaźne: wąglik.
Zatorowość płuc:
Materiałem zatorowym w płucach są oderwane cząstki zakrzepów, rzadziej krople tłuszczu.
Zator w obrębie tętnicy płucnej spotykany głównie u koni, bydła rzadziej u innych gatunków.
U koni źródłem zatorów są zakrzepy żył napletka, prącia, uda, żyły jarzmowej.
U bydła materiał zatorowy z żył macicy, żyły czczej tylnej, tuż przy ujściu…
Zatorowość:
Zator tłuszczowy
Złamanie kości i zapalenie szpiku
Włośniczki oddechowe zaczopowane kropelkami tłuszczu
Śmierć w efekcie uduszenia, gdy 2/3 naczyń zostanie zamknięte.
Zator powietrzny:
Powstaje po przedostaniu się powietrza do otwartej żyły. Skaleczenie żył szyjnych, jatrogennie.
Choroba kesonowa
Zator kom. Nowotworowych: źródło przerzutów guza
Zatory bakteryjne
Zawał płuca – rzadkie zjawisko: zawał krwotoczny.
Ognisko ciemnoczerwona, ostro odgraniczone, suche w przekroju
Wyraźne wysklepienie ponad okoliczny miąższ płuc…
Zapalenia płuc:
Czynniki podziału
Przyczyna/ etio
Rodzaj wysięku
Morfologia
Czas trwania
Etiologia, rodzaj wysięku
Przyczyna lub przypuszczalna przyczyna, droga wniknięcia, możliwe konsekwencje. Ocena…
Podział z drogi: erogenna, hematogenna, z okolicznych tkanek.
Podział morfologiczny:
Odoskrzelowe zapalenie płuc:
Specyficzne. Pochodzi z zapalenia z oskrzeli
Najpowszechniejszy.
Aerogenny
Nieżytowe:
Odoskrzelowe nieżytowe zapalenie płuc: ciężkie powiększone płuca, przednio-dolne partie płuc ciemnoczerwonej barwy, konsystencja tęga, powierzchnia przekroju gładka i wilgotna.
Krupowe: włóknikowe uszkodzenie poważne, włóknik z naczyń do płuc, polimeryzuje i tworzy złogi. Zmiany w pęcherzykach i czasem na powierzchni opłucnej.
Ropne
Śródmiąższowe: zaczyna się i szerzy w tkance śródmiąższowej płuc: przegrody miedzy pęcherzykowe etc.
Obraz: rozlany, płuco nie zapada się po otwarciu klatki, widoczne odciski żeber.
Przyczyny:
Bydło: IBR, BRSV wirus para influenzy 3
Małe przeżuwacze: adenowirusy, Medi-Visna, wirus zapalenia stawów i mózgu kóz
Konie - A/equi 1 i 2, EHV 1 i 4
Psy –
Koty – kalciwirus
Ziarniniakowe
Gruźlica
Nosacizna
Promienica
Botriomykoza
Gruźlica rzekoma
Zatorowe/ przerzutowe zapalenie płuc.
Na skutek rozsiewu bakterii tworzących zatory w płucach. Zmiany wieloogniskowe i są zwykle …
Ropnie wątroby
Zapalenie pępowiny
…
Zgorzelinowe zapalenie płuc, martwicowe zapalenie płuc.
Powikłanie innego rodzaju zapalenia, możliwe bakteryjne.
Aerogennie – zachłystowe zapalenie płuc – najniższe partie płuc. Flora bakteryjne, środki chemiczne i mechaniczne.
Hematogennie – powstaje wieloogniskowe przerzutowe zapalenie płuc ( pneumonia gangrenosa metastatica)
Mechaniczne przeniesienie procesu z zewnątrz.
Obszary guzowate wypełnione silnie cuchnącą zawartością. Na sutek martwicy powstają jamy wewnątrz zrazików lub ich zespołów.
Martwicowe od fusobacterium
Możliwe są formy pośrednie
Nieżytowo-śródmiąższowe
Ropno-martwicowe itp.
Zapalenie płuc tła pasożytniczego: pneumonia verminosa
Przez pasożyty: dirofilaria u mięsożernych, nicienie płucno-żołądkowe przeżuwaczy – ascaris, strongylus u koni, świń bydła.
Choroby przebiegające z zapaleniem płuc u koni:
Zakaźne zapalenie nosa i płuca koni
Grypa koni
Pomór koni
Pomór afrykański koni: praca domowa
Przenoszona przez stawonogi
Rodokokoza: częste przez rhodococcus equi – saprofit glebowy. Powszechny
Ropne zapalenie oskrzeli i płuc, a niekiedy i jelit. Źrebaki.
Klinika:
Forma płucna: kaszel, surowiczo-śluzowy wypływ…
Sekcyjnie – otorbione ogniska ropne w płucach, drobne prosówkowa te ogniska ropne rozsiane są we wszystkich…
forma jelitowa – węzły chłonne i okrężnica
choroby bydła:
Enzootyczne zapalenie płuc bydła.
Zapalenie płuc na tle zakażenia Mannheimia haemolytica – gorączka transportowa
Zaraz bydła i dziczyzny – posocznica krwotoczna bydła – choroba Bollingera,
Zaraza płucna bydła
Zapalnie płuc na tle Mycoplasma Bovis
Histophilus somni
Obrzęk ostry i rozedma płuc bydła.
Inne.
Syndrom oddechowy bydła – BRD: Termin kliniczny używany do opisania ostrych chorób układu oddechowego bydła i ciężkim przebiegu i niejednoznacznej, wieloczynnikowej etiologii.
Termin nie określa zmian morfologicznych form zapalenia płuc.
Jednostki chorobowe zaliczane do syndromu:
Enzootyczne zapalenie płuc bydła.
Infekcja Mannheima Haemolytica
Somni
Mycoplasma
Infekcje wirusowe: IBR, PI-3, BRSV i inne
Ostry obrzęk i rozedma płuc bydła
Sekcja – do 10 dni rozwój, na wypasie zwierząt na młodej trawie, nadmiar tryptofanu.
uszkodzenie pneumocytów I, obrzek płuc, zwiększenie przepuszczalności bariery,
Enzootyczne zapalenie płuc bydła: enzootyczna bronchopneumonia cieląt: głównie cielaki, zakaźne, wiele bakterii, licznie wirusy i bakterie.
Przebieg o ostry lub przewlekły.
Jedna z najpowszechniejszych u cieląt i opasów do 18 miesięcy życia.
Zakażenie erogenne.
Etio: wirusy, wtórne infekcje bakteryjne, wtórne infekcje mykoplazm, czynniki stresowe. Zawsze kilka czynników
Sekcja: nieżytowe zapal oskrzeli, śródmiąższowe zapal płuc, rozedma pęcherzykowa płuc, obrzęk płuc + zmiany mikroskopowe:
Pi-3, BRSV – komórki olbrzymie oraz eozynofilowe wewnątrzcytoplazmatyczne i wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe, martwica nabłonka oskrzelików.
Adenowirusy – wewnątrzjądrowe wtręty.
Choroby owiec i kóz:
Pasterelloza
Medi-Visna – lentiwirusy
Postępowe zapalenie płuc (maedi)
Zapalenie mózgi – Visna
Zmiany: nie zapadanie płuc, zwiekszenie masy, odciski żeber, blade o odcieniu szaro-niebieskim, konsystencja gumowata, 2-3 raz cięższe, powiększenie węzłów chłonnych.
Mózgowo: rozplem tkanki Limfatycznej, ropnie.
CAEV
Świnie:
Grypa świń
Zespół rozrodczo-oddech
Wieloczynnikowa- głónie myco plazma, actinoplasma, b.bronchiseptica, SIV, cirkowirus świń t2 (PCV-2), korona wirus płucny świń (PRCV), a także Pasteurella multocida
Zmiany sekcyjne: śródmiąższowe zapalenie płuc (bezpowikłań) z powikłaniami obraz charakterystyczny dla danych mikroorganizmów.
Mykoplazmowe/enzootyczne zapalenie płuc świń
Pleuropneumonia świń
Actinobacillus
Pastereloza świń.
Pasterella multocida –
Psy:
Nosówka
Adenowirus t 2
Herpeswirus
Bakteryjne zapalenie płuc
Grzybicze zapalenie płuc
Koty:
Bakteryjne -
Grzybicze – ziarniniakowi zapalenie płuc.
Popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe
Przepuklina przeponowa: hernia diaphragmatica:
Występuje przy wrodzonej lub nabytej szczelinie w przeponie.
Zawartość przepukliny mogą stanowić: wątroba, jej płaty, żołądek, sieć, jelita, śledziona.
Gruczolakowatość pluc u owiec: wirus gruczolakowatości oweic – Retroviridae, Betareatrovirus – jaagsiekte retrowirus disease – JSRV – transformacja komórek wydzielniczych płuc.
Wirus wymienia pneumocyty II rzędu w gruczolakorak.
Guz komórek ziarnistych ziarnistych – GCT – mioblastoma
Jeden z najczęściej występujących pierwotnych nowotworów płuc u koni.
Lokalizuje się najczęściej w prawym, głównym oskrzelu
Występuje w postaci mnogiej lub pojedynczego guza.
Tylko konie w układzie oddechowym.
Rozrastając się często doprowadza do obturaci światła oskrzeli.
Na podstawie bada immunohistochemicznych uważa się, że guz pierwotnie zbudowany jest z komórek osłonek Schwanna.