GOSPODARKA ŚWIATOWA:zespół powiązań ekonomicznych między podmiotami uczestniczącymi w międzynarodowym podziale pracy. To również ludzie(tania siła robocza),rynek,targ,pieniądze,instytucje.
REGIONALNA STRUKTURA WSPÓŁCZESNEJ GŚ: podział ten zależy od rozwoju danego kraju:
-kraje wysoko rozwinięte,-słabo rozwinięte-transformujące się-rynki wchodzące
GŚ podlega zmianom jest dynamiczna:-zmieniają się instytucje,zjawiska w przepływach gospodarczych,zmienia się cała struktura regionalna gospod.
GOSPODARKA WSPÓŁCZESNA POWSTAŁA:
-na przełomie lat 80/90 xxw
-nastąpiła transformacja w Europie środk i wsch
-nastąpiły reformy
-powst nowe organizacje międzyn i grupy nieformalnej współpracy
PODMIOTY GŚ:
-przedsiębiorstwa narodowe(KRAJOWE) nawiązują i utrzymują stosunki gospodarczez innymi podmiotami gospod św
-przeds międzyn – posiadają filie zagraniczne i prowadzą działal gospod w zasięgu międzyn
-gospodarstwa narodowe
-międzynarodowe ugrupowania integracyjne
-międzyna organiz gospodarcze
KRAJE ROZWINIĘTE TO 15% LUDNOŚCI ŚWIATA WYTWARZA 51% pkb
NAJWIĘKSZE GŚ: USA,Japonia, Niemcy, Francja,W Brytania
PODSTAWOWE PRZEKSZTAŁCENIA WSPÓŁCZESNEJ GŚ:
A)na przełomie XV XVI powstał system gospodarki europejskiej i utworzono podstawy międzynarodowego podziału pracy
-zachodnia część kontynentu zaczęła produkować towary przemysłowe
-Europa wsch i środkowa nastąpił rozwój rolnictwa i przemysłu surowcowego-Europa wsch i srodkowa dopasowywały struktury swojej produkcji do szybko rozwijających się rynków zbytu w krajach zachodnioeuropejskich
-szybszy rozwój w przemysle niż w rolnictwie, wyższa dynamika produkcji przemysłowej spowodował żę europa zachodnia przekształciła się w na kierunki rozwoju obszarów słabszych ekonomicznie. osrodek oddziałujący przez powiązania handlowe
-w drugiej połowie XIX w powstała rewolucja przemysłowa(maszyna parowa,telegraf)
-Sprowadzano z zagranicy różne surowce
-migracje ludności
B)I Wojna światowa:
-europa zachodnia straciła swoją pozycje w produkcji przemysłowej,handlu światowym i miedzyn obrocie kapitałowym
-usa stały się największym eksporterem kapitału
C) II wojna światowa
-załamanie w europie, sukces w USA
-nadwyżka w bilansie płatniczym USA
-rynek światowy podzielił się na kilka niezależnych rynków
D)1945 kolonializm
-zmiana struktury na rolno przemysłową
-samodzielny rozwój gospod
E)GLOBALIZACJA GOSPODARKI:
-rewolucja naukowo techniczna
-mniejsza liczba krajów wysoko rozwinietych
-produkcja globalna udział 56%,eksport światowy 75%
-powstały nowe formy międzyn współpracy gospod
GLOBALIZACJA GŚ:proces tworzony przez zjawiska lub działania o wymianie ogólnoświatowej, proces nasilania się powiązań gospodarczych w skali ogólnoświatowej,prowadzi do zwiększenia współzależności między regionami,krajami gospod.
GLOBALIZACJA:pojawiła się w latach 50XXw,wszystkie zmiany jakie nastąpiły mają charakter globalny,swoboda przepływu dóbr,usług,czynników wytwórczych.
REGIONALIZM:tworzenie się ugrupowań w regionach świata,nastepuje intensyfikacja powiązań gospodarczych między podmiotami(REGIONALIZACJA) –proces wydzielania regionów, - forma klasyfikacji, -wydzielenie większego terytorium złożonego z mniejszych obszarów o podobnych TYPY PODMIOTÓW GŚ:
-przeds krajowe(narodowe)
-przeds międzynaro(korporacje transnarodowe)
-gospodarki narodowe poszczególnych krajów wraz z instytucją państwa
-międzyn ugrupowania integracyjne
-międzyn organizacje gospodarcze
UMIĘDZYNARODOWIENIE PRZEDSIĘBIORSTW ETAPY:
-umiędzyn sfery wymiany-eksport i import produktów i surowców,nawiązywanie kontaktów,zapoznanie się z warunkami
-pełne wejście na rynek poprzez np. produkcje
-całkowite umiędzynarodowienie-globalizacja
KORPORACJE TRANSNARODOWE:przedsiębiorstwa które prowadzą działalność produkcyjną, usługową w co najmniej 2 krajach,posiadają w co najmniej 2 krajach swoje filie lub oddziały które są w całości lub w części własnośćią przeds macierzystego, - powstają i rozwijają się przez inwestycje zagraniczne,przyjęcia,fuzję, - kordynuują działalność produkcyjno handlową różnych jednostek w różnych krajach
KORPORACJE CECHY:
a)suwerenność ekonomiczna:korporacje istnieją i działają niezależnie od gospodarki narodowej,podejmują decyzje niezależnie od interesów gospodarek i polityki innych państw
b)złożoność organizacyjna i funkcjonalna:najbardziej złożonei efektywne organizacje stworzone przez ludzi, różne struktury organizacyjne i wymiary-własnościowy,strukturalny,funkcjonalny
c)rozproszenie geograficzne: :korporacje obecne na wszystkich kontynentach,atrakcyjnych rynkach,widoczne na całym świecie
d)specjalizacja funkcjonalna:wykonywanie operacji na potrzeby całego systemu korporacyjnego
e)zdolność arbitrażowa:szybkie i efektywne wykorzystanie różnic ekonomicznych
f)zdolność integrowania:ścisła współpraca poszczególnych jednostek
g)elastyczność organizowania:podmioty działające elastycznie szybko i efektywnie dostosowują się do sytuacji na rynku światowym(wewnętrzne,zewnętrzne)
h)zdolność dostosowanie:zdolność do przystosowanie się do otoczenia i projekty dostosowane do potrzeb rynku lokalnego
KORPORACJE GLOBALNE: to media masowe,firmy telekomunikayjne,motoryzacyjne,producenci paliw.
PIONOWE:dzielą produkcje na etapy lokalizowane w miejscach różniących się geograficznie.Jest tak gdyż kraje różnią się cenami,zasobnością.Dzięki temu dochodzi do minimalizacji kosztów. NP.: pólprodukty wymgają dużych nakładów surowca wytwarza się w pobliżu miejsc jego wydobycia
POZIOME:przedsiebiorstwa prowadzą podobną działalność w róznych miejscach świata, firmy te nie tylko wytwarzają ale świadczą usługi(bankowe,księgowe)
SPOSOBY TWORZENIA KORPORACJI TRANSNARODOWYCH
Korporacje transnarodowe powstają przede wszystkim:
- poprzez bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ). BIZ występują w postaci fuzji bądź przejęć.
- tworzenie bądź rozbudowywanie przedsiębiorstwa filialnego poprzez zaciągnie pożyczek w kraju jego usytuowania lub na międzynarodowym rynku finansowym
MOTYWY EKSPANSJI ZAGRANICZNEJ KORPORACJI TRANSNARODOWYCH
- jest dążenie do zapewnienia sobie przyzwoitych zysków w dłuższym okresie czasu i zwiększanie udziału w danym rynku kosztem konkurentów - chęć minimalizacji ryzyka związanego z działalnością tylko na rynku kraju macierzystego oraz dążenie do obejścia barier taryfowych i pozataryfowych. - nasilająca się konkurencja na rynkach poszczególnych krajów i na rynku globalnym - dążenie do obniżki kosztów. Przenosząc produkcję swoich towarów i usług blisko rynków zbytu firma eliminuje koszty transportu i pośrednictwa handlowego.
DELOKALIZACJA PRODUKCJI Delokalizacja- jest to zamierzone działanie, polegające na przeniesieniu całości lub części działalności produkcyjnej lub usługowej z jednego kraju do
drugiego, związane bezpośrednio z przeniesieniem miejsc pracy i powodujące
ubytek miejsc pracy w macierzystym zakładzie większy niż 33 procent.
Procesy delokalizacji związane z przenoszeniem działalności produkcyjnej czy usługowej z
jednych krajów do drugich występują na całym świecie i są nieodłącznym elementem
postępujących procesów globalizacji i integracji gospodarczej oraz są następstwem zjawiska,
Ŝe wzrost gospodarczy i wzrost konkurencyjności w gospodarkach rozwiniętych i
rozwijających się jest silnie determinowany rozwojem gospodarki opartej na wiedzy. Procesy
te występują najczęściej w postaci przenoszenia działalności wymagających dużych nakładów pracy i stosunkowo słabiej wykwalifikowanej siły roboczej. W krajach, z których ta
działalność jest przenoszona do innych krajów, potencjał a zwłaszcza zasoby pracy są
jednocześnie przesuwane do bardziej zaawansowanych i o wyższej wartości dodanej
sektorów gospodarki. Jednak proces zamykania zakładów czy ograniczania produkcji, co
związane jest z likwidacją miejsc pracy w tych zakładach, jest mało akceptowalny społecznie w lokalnych społecznościach i stanowi poważny problem polityczny dla takich krajów członkowskich Unii Europejskiej jak szczególnie Francja czy Niemcy
Przyczyny prowadzenia handlu towarowego:
-różnice w postępie technicznym,rosnące korzyści skali,skłonność nabywców do różnorodności,fragmanteryzacja produkcji,przeniesienie części procesu produkcyjnego tam gdzie są niższe koszty i handel półproduktami.
Struktura współczesnego handlu towarowego i czynniki jej przemian:
-produkty rolne w tym żywność,produkty kopalniane w tym paliwa, produkty przetworzone(chemikalia,maszyny,sprzęt)
Organizacja międzynarodowych rynków towarowych-
Rynek formalny – jest to rynek, na którym w określonym miejscu i czasie dochodzi do konfrontacji popytu i podaży zgodnie z regulaminem danego rynku, - bezpośrednia konfrontacja popytu i podaży - regularny obrót handlowy
- konieczność przestrzegania ustalonych regulaminów i zasad handlu upowszechnianie ukształtowanych na rynku cen i warunków wymiany – ceny przy których są dokonywane transakcje są powszechnie znane.
Rynek nieformalny – tworzą rozproszeni uczestnicy realizujący sporadyczną wymianę handlową: eksport, import, handel tranzytowy, obrót licencjami, transakcje wiązane, wzajemne, barterowe.
Offshoring usług- jest jedną ze strategii przedsiębiorstw, odpowiadających na wyzwania procesu globalizacji, rozwoju nowych technologii oraz innowacji organizacyjnych. Polega on na wydzieleniu części procesów biznesowych: księgowych, IT, badawczo-rozwojowych i innych z firmy macierzystej i przekazaniu ich do wykonania przedsiębiorstwom w innych krajach - o niższych kosztach pracy lub większych zasobach kapitału intelektualnego. Strategia ta umożliwia firmom koncentrowanie się na wykonywaniu tych działań, które w największym stopniu odpowiadają za tworzenie wartości przedsiębiorstwa.
PODMIOTY DOKONUJĄCE BIZ:korporacje transnarodowe,fundusze narodowe,podmioty indywidualne,fundusze ryzykowne,rządy innych państw,organizacje międzynarodowe, inwestycje portfelowe:lokata kapitału za granicą w małych pakietach akcji (10%) oraz obligacjach zagranicznych,zalicza się też zakup obcych walut, pozostałe inwestycje: lokatyw zagranicznych bankach oraz kredyty i pożyczki udzielone podmiotom zagranicznym.
Rodzaje przepływów finansowych we współczesnej gospodarce światowej: -strumień handlowy,transferów od emigrantów,bezpośrednich inwestycji zagranicznych,inwestycji portfelowych,kredytów i lokat komercyjnych,funduszy pomocowych. Główne formy międzynarodowych przepływów kapitałowych: bezpośrednie inwestycje zagraniczne(lokata kapitału zagranicą w nowym przedsiębiorstwie lub w przedsiębiorstwie istniejącym wykup kontrolnego pakietu akcji)główne kierunki napływu to kraje rozwinięte,duża zmienność gwałtowne załamanie w czasie,wzmożony napływ od lat 90 XXw 3
3SKŁADNIKI NAPŁYWU BIZ:przepływ kapitału własnego,reinwestowanie zyski,pożyczki wewnetrzkorporacyjne