Jajnik (ovarium)-produkuje k. jajowe i hormony.

Położenie:

-klacz i suki- okolica lędźwiowa jamy brzusznej na wysokości 3-4 kręgu lędźwiowego

-krowa i świnia- tuż przy wpuście do jamy miednicy

Ciałko żółte:

-ciałko żółte rzekome/okresowe- jeśli nie dojdzie do zapłodnienia zanika,

-ciałko białawe- powstają jeśli k. luteinowe ulegają zwyrodnieniu tłuszczowemu

-ciałko żółte przetrwałe okresowo- częściowo zanika i pozostaje na jajniku- nie dopuszcza do następnej owulacji

Jajowód (tuba uterina): błoniasto mięśniowy przewód leżący w krezce jajowodu miedzy jajnikiem a rogiem macicy

3 wartwy:

-śluzowa- silnie pofałdowana – pokryta nabłonkiem 1wartwowym wielocylindrycznym

-mięsniowa- skurcze wspomagane ruchami rzęsek nabłonka przesuwają k. jajową lub zarodek

-surowicza

Długość jajowodu:

-klacz 25-30

-krowa 25-28

-świnia 15-30

-suka 6-9

Macica(uterus):

-udział w towrzeniu łożyska i wydalaniu płodu

-leży w jamie brzusznej, szyjka macicy wkracza na obszar jamy miednicy

-podwieszona na więzadle szerokim macicy

-więzadło obłe macicy

Rodzaje macic:

-dwurożna przegrodowa- u mięsożernych, przeżuwaczy, świni

-dwurożna bezprzegrodowa- u koni

-podwójna-u królika i torbaczy

-pojedyncza- u naczelnych

Pochwa (Vagina)- leży w jamie miednicy pomiędzy odbytnicą a pęcherzem moczowym i cewką moczową

Przedsionek pochwy- uchodzi do niego cewka moczowa żeńska, u klaczy i suki ściany mają spoloty żylne

Srom (Vulva)-tworzą go 2 wargi, łączą się w spoidle dogrzebietowym i dobrzusznym warg, ograniczają wejście do pochwy

Krocze- okolica pomiędzy szparą sromu i odbytem u samców między moszną i odbytem

Łechtaczka- 2 odnogi, trzon, żołądź, odnoga+trzon- ciało jamiste łechtaczki, żołądź łechtaczki pokryta napletkiem łechtaczki

Błony płodowe i łożysko:

Zapłodnienie: połaczenie k. jajowej i plemnika w 1 k.-zygota -> wędruje do macicy-ulega podziałom na k. potomne-blastomery -> powstaje morula (bruzdkowanie) 4-9 dni-> między blastomerami -> blastocysty->implantacja- zagnieżdżenie się zarodka w macicy-> gastrulacja- powstaje przez przemieszczenie blastomerów tw. Zespoły- listki zarodkowe-dają początek narządom->błony płodowe (pęcherzyk żółtkowy, owodnia, omocznia, kosmówka)

-pęcherzyk żółtkowy- f.krwiotwórcza, tw. Łożysko żółtkowo-kosmówkowe -> łożysko omoczniowo kosmówkowe

-kosmówka- wchodzi w kontakt z błoną macicy, tw. Łożyska

-owodnia- okrywa zarodek

-omocznia- kosmówka omoczni-zrost mezodermalnej cz. Kosmówki z mezodermalną cz. Omoczni, jama omoczni- gromadzenie moczu pochodzącego z płodu

Typy łożysk:

-nabłonkowo-kosmówkowe- u klaczy i świni

-łączno- kosmówkowe- u przeżuwaczy

-śródbłonkowo-kosmówkowe- u mięsożernych

-krwio-kosmówkowe- u naczelnych

Typy łożysk w zależności od umiejscowienia kosmków:

-rozproszone-u klaczy i świni

-liścieniowate- u przeżuwaczy

-popręgowe- u mięsożernych

-tarczowe- u naczelnych