PROBLEMATYKA CHORÓB CYWILIZACYJNYCH
Objawy depresji i jej przyczyny.
Przyczyny depresji:
Choroba ta pojawia się przez działanie więcej niż jednego czynnika, które działają jednocześnie. Wśród tych czynników wymienia się czynniki:
genetyczne (występujące w rodzinie choroby nastrojowe)
społeczne (utrata lub brak wsparcia ze strony innych, izolacja)
psychologiczne (strata kogoś lub czegoś ważnego, negatywne doświadczenia w dzieciństwie, utrata poczucia własnej wartości, przesadnie negatywne postrzeganie świata i relacji międzyludzkich, poczucie winy, strach przed porzuceniem czy odrzuceniem, wewnętrzna złość, która nie została wyładowana.
Często epizody depresji pojawiają się po śmierci bliskiej osoby, po rozwodzie, przy problemach finansowych, czy utracie pracy, po urodzeniu dziecka, podczas przewlekłej choroby somatycznej (fizycznej).
Biochemiczną przyczyną depresji są zaburzenia w przekaźnictwie substancji chemicznych (neuroprzekaźników: serotoniny, dopaminy, noradrenaliny)
Objawy depresji:
Wygląd: mimika uboga, wyraz twarzy smutny lub napięty, głos monotonny, wypowiedzi spowolnione, ruchy spowolniałe i ociężałe, niepokój ruchowy (zmiana pozycji ciała, manipulowanie kończynami)
Zgłaszane skargi: poczucie stałego zmęczenia, ociężałości, niechęć do pracy i wykonywania codziennych czynności, „nic nie cieszy”, brak satysfakcji, niechęć do życia, brak skupienia uwagi przy lekturze lub oglądaniu TV, ciągłe martwienie się, stronienie od kolegów, płytki sen, wczesne budzenie się
Charakterystyka dystymii
Dystymia to przewlekłe i uporczywe obniżenie nastroju o niewielkim nasileniu, które nie osiąga stopnia nasilenia epizodu depresyjnego.
Dystymię rozpoznaje się, gdy występują przynajmniej 3 z następujących objawów:
Brak apetytu lub nadmierne łaknienie
Zaburzenia snu
Płaczliwość
Spadek zainteresowania seksem
Pesymizm dotyczący przyszłości
Wycofanie społeczne i zmniejszona rozmowność
Zmęczenie, obniżony poziom energii
Niskie poczucie własnej wartości
Trudności z koncentracją i/lub podejmowaniem decyzji
Poczucie beznadziejności
Ponadto podkreśla się, że bezustannie obniżony nastrój musi utrzymywać się przez większość dni w okresie czasu nie mniejszym niż 2 lata.
Na dystymię choruje 3-5% populacji, z czego większą część stanowią kobiety. Zaburzenie to pojawia się we wczesnej młodości, jednak dość często występuje także wśród ludzi starszych.
Charakterystyczne dla osób cierpiących na dystymię jest to, że często funkcjonują pozornie „normalnie” – mogą pracować, wypełniać codzienne obowiązki choć przychodzi im to z trudem. Nieustannie muszą zmagać się z powracającym poczuciem bezsensu oraz braku zadowolenia i radości. Nierzadkie są również dobowe wahania nastroju oraz pojawianie się uczucia uogólnionego lęku. Istnieją dane, które mówią o poważnych problemach z wchodzeniem pacjentów dystymicznych w bliskie relacje intymne, co objawia się tym, że często pozostają one osobami samotnymi, które nie zawarły małżeństwa.
Przewlekły charakter dystymii, która może trwać wiele lat, a nawet całe życie, niektórych badaczy skłania do stwierdzenia, że taki styl funkcjonowania jest częścią osobowości chorego. Przemawia to za faktem uznania jej za zaburzenie osobowości ( osobowość depresyjna ) .
Objawy cukrzycy typu 2 i charakterystyka stopy cukrzycowej
Objawy cukrzycy typu 2
Wzmożone pragnienie
Wielomocz
Świąd sromu lub zapalenie napletka
Senność
Chudnięcie
Skłonność do zakażeń
Gorsze gojenie ran
Suchość i świąd skóry
Zaburzenia ostrości wzroku
Bóle mięśniowe
Rodzenie dzieci o wadze większej niż 4kg
Otyłość
200mg/dl (11,1 mmd/l) lub stężenie glukozy na czczo >126mg/dl (7mmol/l)
Stopa cukrzycowa
Nie boli. Chory na początku nie orientuje się, że cierpi na tę dolegliwość. Gdy jest niedokrwiona to boli i jest zimna. Dochodzi do tego na skutek polineuropatii i mikroangliopatii – dochodzi do gorszego ukrwienia kości. Skarpety uciskowe. Piłować paznokcie.
Przyczyny:
Pogorszenie ukrwienia w stopie, przez co staje się ona niedotleniona
(powodem niedotlenienia jest uszkodzenie naczyń krwionośnych, ich zarastanie oraz zmniejszenie elastyczności. Inny czynnik sprzyjający niedotlenieniu to zwiększona lepkość krwi i skłonność płytek krwi do zlepiania, co sprzyja tworzeniu zakrzepów i zatorów)
Uszkodzenie nerwów obwodowych
Zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi
Objawy:
Zaburzone uczucie bólu, kiedy się jednak pojawia cierpienie doskwiera zwłaszcza w nocy
Kurcze mięśni, uczucie mrowienia i kłucia
Skóra stopy staje się cieńsza, sucha, łuszcząca się
Pięta i inne wystające miejsca pełne są pęknięć, owrzodzeń, występują ogniska martwicy
Wrażenie pieczenia i palenia, stopa staje się zdeformowana, sina
Osłabienie stawów i kości stopy, odwapnienie i zaburzenia w unerwieniu, zmiany w szkielecie chrząstkowym stopy
Proces chorobowy w ostatniej fazie doprowadza do deformacji stopy, uniemożliwia chodzenie. Ogniska martwicy stają się przyczyną zakażeń innych części kończyny, infekcja rozprzestrzenia się bardzo szybko, zespół stopy cukrzycowej może doprowadzić do konieczności amputacji palców, stopy, a nawet całego podudzia
Profilaktyka: (terapia zalecana przy cukrzycy)
Poziom glukozy w organizmie powinien być zbliżony do normy
Kontrola ciśnienia tętniczego
Utrzymywanie cholesterolu i trój glicerydów na odpowiednim poziomie
Prowadzić zdrowy tryb życia ( spożywać pokarmy zawierające antyoksydanty i Wit. A,C,E, podjęcie aktywności fizycznej, zrzucenie zbędnych kilogramów, unikanie nadmiaru alkoholu i rzucenie palenia papierosów)
Nosić wygodne obuwie
Zapobiegać otarciom , zadrapaniom, itd. Stopy
Natłuszczać chorą skórę stosując odpowiedni krem, nie forsować stopy, nie moczyć jej nadmiernie oraz nie nagrzewać
Bardzo ostrożnie obcinać paznokcie i delikatnie usuwać skórki, ponieważ każda rana sprzyja infekcjom.
W przypadku wykrycia jakiejkolwiek zmiany na stopie, należy zdezynfekować ją wodą utlenioną, bądź jodyną.
Podział bólów głowy
Migrena
Z aurą
Bez aury
Okoporaźna
Inne postacie
Migrena – choroba, której objawy są wynikiem zwężania, a następnie rozszerzania się niektórych tętnic tkanek miękkich pokrywy czaszki, zwykle po jednej stronie. W przybliżeniu jedna na10 os. Cierpi na migrenę.
Przyczyna migreny jest nieznana, ale aktualne badania wskazują, że rolę w rozwoju choroby mogą odkrywać zaburzenia aktywności występującej w mózgu substancji chemicznej ( neuroprzekaźnika ) – serotoniny (steruje średnicą naczyń) . Do czynników wyzwalających napad migreny należą: stres, opuszczenie posiłku, brak snu, a także niektóre pokarmy jak ser lub czekolada. U wielu kobiet napady migreny mają związek z miesiączkowaniem.
W trakcie napadu migreny, silny, pulsujący ból może objąć połowę głowy lub jej całość. Dwa główne typy migreny to choroba z aurą i bez aury. Osoby cierpiące na migrenę z aurą przed napadem choroby odczuwają szereg dalszych napadów, do których należą: zaburzenia wzrokowe, zaburzenia w obrębie mięśni twarzy lub jednej strony ciała. Następnie rozwijają się głównie dolegliwości wspólne dla obu typów migreny. Obejmują silny, pulsujący ból głowy, nasilający się pod wpływem ruchu, odczuwany zazwyczaj po jednej stronie głowy, nudności lub wymioty, światłowstręt, wstręt do głośnych dźwięków. Napad migreny może trwać od kilku godzin do kilku dni.
Migrena menstruacyjna – pojawia się częściej w okresie dojrzewania
Migrena weekendowa – występuje podczas odpoczynku po nerwowej pracy.
Klasterowy ból głowy
Napadowy jednostronny ból oczodołu lub okolicy nadczołowej czy skroniowej trwający 15-180 min pojawiający się kilka razy dziennie.
Objawy: pocenie twarzy, wyciek z nosa, obrzęki i opadające powieki, zwężenie źrenic, łzawienie, nudności i wymioty są rzadkie
Klasterowy ból głowy jest jednym z samoistnych bólów głowy, którego przyczyny nie są znane.
Występuje rzadziej niż migrena. Na ogół ból określany jest jako: świdrujący, kłujący, palący czy, żrący. Niekiedy może on promieniować od szczęki, karku lub ramienia.
W czasie bólu chorzy zazwyczaj chodzą w koło, bywają pobudzeni. Bóle mogą występować w każdym wieku, nawet u dzieci, lecz zazwyczaj rozpoczynają się między 20-30 rokiem życia. Ból dotyka głównie mężczyzn.
Napięciowy ból głowy
Wywołują go różnego rodzaju stany napięcia. Zaczyna się sztywnieniem tylnej części głowy. Ściskające ale nie pulsujące bóle, po obu stronach głowy mogą trwać od 30 min do kilku dni. Nasilają je umiarkowane wysiłki fizyczne lub chodzenie po schodach. Niekiedy towarzyszą im nudności, światłowstręt oraz nadwrażliwość na dźwięki.
Napięciowe bóle głowy zalicza się do pierwotnych zespołów bólu głowy, w których ból głowy jest dominującym objawem.
Napięciowe bóle głowy charakteryzują się:
Dolegliwości zlokalizowane są obustronnie lub mogą obejmować całą głowę, określane są jako tępy ból głowy, uciskowy
Odczucie obręczy wokół głowy, gniecenia promieniującego do czoła, potylicy
Nasilenie bólu: łagodne lub umiarkowane
Bólowi rzadko towarzyszy nadwrażliwość na światło i dźwięki
Brak nudności i wymiotów
Zwyrodnienia stawów odcinka szyjnego kręgosłupa
Jatrogenny ból głowy
Polekowy ból głowy. Po użyciu leków np. nitrogliceryny, po spożyciu chińszczyzny, czyli kwasu glutaminowego.
Profilaktyka nadwagi i otyłości
Profilaktyka otyłości polega na niedopuszczeniu do powstawania dodatniego bilansu energetycznego. Profilaktyką nadwagi i otyłości jest:
regularne przyjmowanie i wydawanie energii,
odpowiednia aktywność fizyczna(1h dziennie) i sen,
ogólna modyfikacja stylu życia z regularnym odżywianiem się częściej, ale małe porcje, wyważony i urozmaicony jadłospis,
ograniczenie spożycia soli, tłuszczów i cukrów
5 posiłków dziennie
Przestrzeganie stałych godzin spożywania posiłków
Odpowiedni podział dziennej racji pokarmowej na poszczególne posiłki:
I śniadanie – 25%, II śniadanie – 10%, Obiad – 30%, Podwieczorek – 10% , Kolacja – 25%
Jedzenie dużej ilości warzyw i owoców
likwidacja stresu.
Uświadamianie społeczeństwa jakie szkody dla zdrowia może przynieść otyłość. Rozpowszechnianie przez media zdrowego stylu życia.
Okresowe pomiary masy ciała – łatwiej zlikwidować nadwagę 15% niż 30%.
Czynniki Ryzyka oraz prewencja i jej skutków zdrowotnych
Czynniki ryzyka – powszechnie używany termin do określenia czynników, które są istotnie związane z ryzykiem powstania choroby, a które nie są wystarczające do jej wywołania.
Są to np.:
Styl życia:
Aktywność ruchowa
Sposób spędzania wolnego czasu
Odżywianie
Używki
Zachowanie seksualne
Czynniki psychospołeczne:
Umiejętność radzenia sobie ze stresem
Wykształcenie
Stosunki społeczne
Satysfakcja z wykonywanej pracy
Warunki mieszkaniowe
Dochody
Poczucie bezpieczeństwa
Czynniki środowiskowe:
Biotyczne
Abiotyczne (chemiczne, fizyczne)
Opieka zdrowotna:
Dostępność
Akceptacja pracowników, metod, urządzeń
Zorganizowanie
Skuteczność
Koszty
Czynniki biologiczne:
Uwarunkowania genetyczne
Wiek
Płeć
Prewencja zdrowotna - profilaktyka
Jest to szereg działań mających na celu zapobieganie chorobie bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem poprzez kontrolowanie przyczyn i czynników ryzyka.
Polega ona na zapobieganiu poważniejszym konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie.
Celem prewencji jest podjęcie szybkich i skutecznych działań przywracających zdrowie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby, dzięki temu prowadzi do ograniczenia niesprawności i inwalidztwa. Istotnym elementem jest także zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższenia ryzyka choroby.
Charakterystyka poszczególnych stadiów choroby Alzheimera
Etap I – Łagodne zaburzenia poznawcze.
Popełnianie nieznacznych błędów.
Niewielkie kłopoty z pamięcią.
Są to objawy, których rodzina może nie dostrzec.
Etap II – Zauważalne pogorszenie się zdolności poznawczych.
Pewne kłopoty z pamięcią i komunikacją. Nieadekwatne do sytuacji zachowania:
Niemożność przypomnienia sobie imion znajomych, stosowanie niewłaściwych nazw przedmiotów
Zauważalna trudność w wykonywaniu obowiązków zawodowych i funkcjonowaniu w towarzystwie
Zapominanie tekstu, który właśnie został przeczytany
Gubienie przedmiotów lub chowanie je w różne zaskakujące miejsca
Osłabienie zdolności planowania i organizowania
Etap III – Wczesna faza choroby.
Coraz bardziej zaburzone możliwości poznawcze.
Zapominanie o niedawnych wydarzeniach i szczegółach
Nieumiejętność zrobienia prostych rachunków
Zaburzenia związane z orientacją w przestrzeni i czasie
Zmienność nastrojów
Alienacja z towarzystwa
Etap IV – średniozaawansowana faza choroby.
Konieczna jest opieka w codziennych czynnościach. Choć rozwój choroby jest znaczny to pacjenci pamiętają o swojej tożsamości i najbliższych członków rodziny. Są w stanie samodzielnie jeść i korzystać z łazienki.
Pogłębiają się problemy z pamięcią oraz myśleniem.
Niemożność przywołania szczegółów z własnego życiorysu
Dezorientacja
Osłabienie zdolności oceny sytuacji
Etap V – Zaawansowana postać choroby. Utrata zdolności do samodzielnego życia, narasta dezorientacja w miejscu i czasie.
Niska świadomość chorego co do otoczenia, w którym się znajduje oraz bieżących zdarzeń
Problemy z rozpoznawaniem współmałżonka i pozostałych członków najbliższej rodziny
Niepokój i rozdrażnienie nasilające się w godzinach popołudniowych i wieczornych
Nieumiejętność samodzielnego korzystania z łazienki
Nietrzymanie moczu i kału
Wielokrotne powtarzanie tego samego zachowania
Etap VI – Ostatnia faza choroby
Trudna komunikacja z chorym, wygłasza pojedyncze słowa lub krótkie frazy
Słabo pracuje serce i płuca
Koordynacja ruchowa oraz zdolność połykania są znacznie zakłócone
Charakterystyka osteoporozy i profilaktyka
Najbardziej narażone są kobiety po okresie menopauzy. Kość zbudowana ze związków organicznych 30% i nieorganicznych 70%. Około 90% masy kostnej formuje się do 20 roku życia, a pozostałe 10% do 35 roku życia, osiągając masę sztywną. Od 35-40 roku życia następuje już ciągły ubytek tkanki kostnej, który jest wynikiem obniżania gęstości kości. Początkowo obniżanie masy kości jest dość wolne wynosi ok. 1% rocznie, a potem przyspiesza 4 – 8% . Chory narażony jest na częste złamania. W osteoporozie najczęściej łamią się: trzony kręgowe, kości nadgarstka, kość udowa, kość ramienna, piszczel, kość piętowa.
Dlaczego do osteoporozy dochodzi u osób starszych?
Przewód pokarmowy mniej wchłania wapnia
Mniejsza aktywność
Brak hormonów estrogenów u kobiet w trakcie menopauzy
Niedobór wapnia łączy się z niedoborem Wit. D, dzięki której łatwiej się wchłania
Powody powstania choroby:
Brak, niedostateczna ilość białka w pożywieniu
Nadużywanie alkoholu
Palenie tytoniu
Profilaktyka:
Rzucenie palenia
Spożywanie białek i Wit. D
Zmniejszenie picia alkoholu
Uprawianie sportu zwłaszcza przed menopauzą, aby wzmocnić kości i mięśnie
Nowotwory dieto zależne
Rak trzustki:
Nie jest tak częsty jak np. rak płuc. Rak trzustki jest bardzo trudny do wykrycia we wczesnym stadium, rozwija się stosunkowo szybko i często jest zbyt późno na całkowite wyleczenie.
Ok. 10% przypadków ma podłoże genetyczne, resztę wywołują czynniki związane ze środowiskiem lub stylem życia.
Czynniki ryzyka zachorowania na raka trzustki:
Palenie tytoniu
Ekspozycja zawodowa na działanie niektórych czynników chemicznych
Wrodzone zapalenie
Wieloletnia cukrzyca
Czynniki dietetyczne (nadmierne spożycie tłuszczów)
Objawy:
Bóle w nadbrzuszu, nasilające się przy leżeniu na plecach, ustępujące w pozycji siedzącej.
Utrata masy ciała
Żółtaczka
Nudności i wymioty
Biegunki tłuszczowe
Zaparcia
Wstręt do jedzenia
Rak żołądka:
Często rozwija się w okolicy wrzodu żołądka, narażeni są na niego ludzie stosujący ciężkostrawną dietę, palacze i osoby nadużywające alkohol. Wykryty we wczesnym stadium, może zostać wyleczony.
Wskazane:
Działanie ochronne posiadają zielone i żółte warzywa oraz owoce bogate w Wit. A, C, E, oraz mleko
Należy unikać:
Pokarmów ostrych, solonych, wędzonych, marynowanych i smażonych
Palenia tytoniu
Objawy:
Utrata apetytu i chudnięcie
Odbijanie, pieczenie, ból brzucha po jedzeniu
Częste oddawanie gazów
Biegunka, zaparcia, nudności, wymioty
Uczucie rozbicia i ciągłego zmęczenia
Krwiste wymioty, stolce z domieszką krwi
Rak jelita grubego:
Produkty powodujące raka jelita grubego:
Tłuszcze zwierzęce
Peklowanie
Wędzenie
Pieczenie
Smażenie
Niektóre środki smakowe
Zapachowe
Barwiące
Przyspieszające dojrzewanie
Niska zawartość wapnia
Zalecenia profilaktyczne:
BMI w granicach 20 – 25
Codzienna aktywność fizyczna
400 – 800 g warzyw i owoców dziennie
600 – 800 g produktów zbożowych dziennie
Ograniczenie spożycia czerwonego mięsa
Ograniczenie alkoholu
Max 1 płaska łyżeczka soli kuchennej dziennie
Okazjonalne spożycie potraw grillowanych, pieczonych oraz wędzonych
Normy ciśnienia tętniczego krwi i profilaktyka nadciśnienia tętniczego
Kategoria | Skurczowe | Rozkurczowe |
---|---|---|
Optymalne | <120 | <80 |
Prawidłowe | <130 | <85 |
Wysokie prawidłowe | 130 – 139 | 85 – 89 |
Nadciśnienie – I st. | 140 – 159 | 90 – 99 |
Nadciśnienie – II st. | 160 – 179 | 100 – 109 |
Nadciśnienie – III st. | >180 | >110 |
Zapobieganie nadciśnieniu – zmiana stylu życia
Zmiana stylu życia istotnie obniża wartości ciśnienia tętniczego u osób z ciśnieniem podwyższonym i prawdopodobnie może zapobiegać rozwojowi choroby u osób, które mają do niej genetycznie uwarunkowane skłonności. Elementy leczenia niefarmakologicznego to: normalizacja masy ciała, przestrzeganie odpowiedniej diety, w tym nienadużywanie alkoholu i soli, ograniczenie spożycia tłuszczów, zwłaszcza nasyconych, zaprzestanie palenia tytoniu, zwiększenie aktywności fizycznej. Łącznie interwencje niefarmakologiczne zmniejszają 5 – letnią zapadalność na nadciśnienie tętnicze o 50%.
Zmiany skórne w cukrzycy i miażdżycy
Obumieranie tłuszczowate – polega na stopniowym zanikaniu tkanki tłuszczowej. Na skórze pojawiają się dobrze odgraniczone, naciekowe ogniska o lekko żółtawym zabarwieniu z widocznym zanikiem w części centralnej. Wykwity lokalizują się najczęściej na przednich powierzchniach podudzi.
Ziarniak obrączkowaty – Zmiany mają charakter twardych, nieco wyniosłych wykwitów o gładkiej powierzchni. Są koloru skóry i układają się obrączkowato. Nie zostawiają blizn. Częściej spotykany u kobiet i dzieci. Zmiany rozsiane często związane są z zastosowaniem niektórych leków. Zmian y najczęściej lokalizują się na grzbietach dłoni czy stóp.
Choroba pęcherzowa – pęcherze na kończynach dolnych oraz na stopach i palcach na niezapalnym podłożu. Pęcherze powstają w wyniku utraty łączności naskórka z głębszymi warstwami skóry.
Świąd skóry
Wysiewne kępki żółte
Cukrzycowy zespół sztywnej skóry – skóra na dłoniach staje się twarda i pogrubiała. Dochodzi do ograniczenia ruchomości stawów. Rozpoznanie choroby jest dość proste, gdyż występują w niej dwa proste objawy: objaw rąk złożonych do modlitwy i objaw ułożenia dłoni na płaskiej powierzchni.
Rumieniec cukrzycowy – czerwone zabarwienie skóry na twarzy, żółtawe zabarwienie w obrębie dłoni i stóp. Rumieńcowi towarzyszy wypadanie brwi. Przyczyną rumieńca są rozszerzenia naczyń i mikrotętniaki związane z mikroangiopatią skóry w przebiegu cukrzycy.
Obrzęk twardzinowy Burschke – Zmiany na twarzy oraz tułowiu. Skóra twarda i blada. Trudno ująć w fałd.
Choroba Kyrle’go – hiperkeratotyczne grudki i blaszki, mogą być pokryte strupem. Zmianom towarzyszy świąd, stąd obecność Przeczowów. Zmiany zlokalizowane są głównie na podudziach, mogą występować na kończynach górnych i tułowiu.
Rogowacenie ciemne – zmiany powstają w obrębie obłów pachowych, na szyi, w pachwinach, w fałdach zgięciowych kończyn.
Plamki Binkley’a – czerwono brązowe zmiany zlokalizowane w obrębie podudzi. Mogą ustępować z pozostawieniem blizenek.
Bielactwo – brak pigmentu. Istnieje bielactwo wrodzone (nieuleczalne) o podłożu genetycznym. Oraz nabyte, powstałe po dużym stresie (dermatolodzy podejmują się leczenia).
Infekcje – bakteryjne i grzybicze
Choroba czerniaka złośliwego
Czerniak powstaje na skóreze, na błonach śluzowych i na narządach wewnętrznych. Im więcej melaniny tym większa odporność.
Czerniak złośliwy może rozwinąć się z istniejącego znamienia barwnikowego albo pojawić się postaci szybko rosnącej, ciemno zabarwionej, asymetrycznej plamy. Jego cechy to nieregularny brzeg, swędzenie, krwawienie i powstanie strupów.
Czynnik ryzyka zachorowania:
Wrodzone znamiona
Zbyt długotrwała ekspozycja na słońce i promieniowanie UV
Oparzenia słoneczne w dzieciństwie
Bardzo duża liczba znamion barwnikowych
Znamiona w miejscach drażnienia
Kolor skóry włosów, oczu (rada biała)
Skóra pergaminowa
Czerniak występujący w rodzinie lub wcześniejsze zachorowania u tego samego pacjenta
Wykrywanie: Należy udać się do dermatologa lub onkologa zawsze, jeśli zauważy się znamię z co najmniej jedną z poniższych cech:
Zmieniające kształt
Zmieniające kolor
Krwawiące
Swędzące
Zaczerwienione wokół znamienia
Znamię czarne lub bardzo ciemne
Znamię asymetryczne
Brzegi nierówne postrzępione
Różne kolory na jednym znamieniu
Wielkość powyżej 6 mm
Czerniak może też powstawać ze znamienia, które nie zmieniło się wiele lat.