Magdalena Szostak
II semestr
Kurs kwalifikacji rolniczej
Praca kontrolna
Produkcja zwierzęca
p. Barbara Radzienta
„Scharakteryzuj rasy bydła hodowlanego w Polsce”
Główne rasy bydła mlecznego:
Rasa holsztyńska – sprowadzane głównie z Holandii. Wysoka mleczność doprowadziła do dominacji bydła holsztyńskiego na całym świecie (stanowi ok. 29% światowej populacji bydła mlecznego). Wymaga dobrych warunków (zwłaszcza dobrego żywienia). Umaszczenie typowe dla bydła czarno-białego. Dorosła krowa osiąga zazwyczaj ponad 140 cm wys. w kłębie, przy masie przekraczającej 650 kg. Dorosłe buhaje osiągają masę 1000-1300 kg. Dojrzewają wcześnie. Krowy holsztyńskie utrzymywane w różnych krajach różnią się wydajnością i składem chemicznym mleka.
Rasa jersey – pochodzi z wyspy między Francją a Anglią. Najmniejsze pośród ras mlecznych. Dorosłe krowy ważą ok. 370 kg przy wysokości w kłębie 120 cm, a buhaje osiągają ok. 600 kg przy wysokości w kłębie do 144 cm. Typowe jest sarnie umaszczenie krów i nieco ciemniejsze buhajów z charakterystyczną białą obwódką wokół śluzawicy. Rasa wcześnie dojrzewając a i długowieczna. Łatwy przebieg porodów (małe cielęta). Słynie z wysokiej wydajności mlecznej oraz wysokiej zawartości tłuszczu w mleku (które ma charakterystyczny żółty kolor przez dużą zawartość karotenu)
Rasa ayrshire – wyhodowana w hrabstwie Ayr w Szkocji. Trudne warunki doprowadziły do wytworzenia rasy odpornej, dobrze wykorzystującej paszę, o dobrym zdrowiu i płodności. Bydło średniej wielkości, o czerwono-białym umaszczeniu i zgrabnych lirowatych rogach. Umaszczenie buhajów ciemniejsze. Dorosła krowa waży ok. 500 kg przy wysokości w kłębie ok. 130 cm. Buhaj waży zazwyczaj ok. 800 kg przy 140 cm wysokości w kłębie.
Główne rasy bydła o użytkowaniu kombinowanym:
Rasa czarno-biała (cb) – wywodzi się z wybrzeży Morza Północnego, zwłaszcza Holandii. Charakteryzuje się bardzo dobrą budową i zbilansowaną użytecznością mleczną i mięsną. Krowy ważą ok. 600 kg przy wysokości w kłębie 130-135. Cielęta dobre do użytkowania mięsnego popularne w Europie dzięki swojej długowieczności, płodności, dobrej zdrowotności. W XX w. stanowiły najważniejszą rasę w Polsce i Europie, obecnie wyparta przez bydło holsztyńskie.
Rasa czerwono-biała (czb) – rasa o wyraźnie zaznaczonej dwukierunkowej użytkowości. Nieznacznie ustępują krowom czarno-białym pod względem wydajności mleka, przy lepszym umięśnieniu i lepszej przydatności do opasu. Charakteryzuje się mocną, zwartą budową, głębokim i szerokim tułowiem. Masa ciała krów wynosi ok. 600 kg, a buhajów 900-1000 kg.
Rasa polska czerwona (pc) – często określana jako prasłowiańska. Jednolicie umaszczona – w odcieniach od czerwonego przez wiśniowe, aż do brunatnego. Posiada krótkie, siwe ciemno zakończone rogi. Masa ciała krów wynosi ok. 500 kg przy wysokości w kłębie ok.126 cm i słabym umięśnieniu. Odporna na choroby i mało wymagająca. Wyróżnia się dobrą płodnością i długowiecznością. Obecnie jest to rasa zanikająca. Występuje nielicznie w gospodarstwach południowo-wschodniej Polski.
Rasa simental – jest jedną liczniej występujących ras na świecie. Wywodzi się z Austrii i Szwajcarii. Wyróżnia się dużą masą i mocno podkreślonymi cechami mięsnymi. Dorosła krowa waży ok. 650 kg przy wysokości w kłębie ok. 135 cm. Ma umaszczenie łaciate. Wydajność mleka jest umiarkowana, ale posiada dużą przydatność do przerobu. Wadą jest słaba budowa wymion. Jaj udział w krajowej populacji nie przekracza 1%
Rasa brunatna szwajcarska (szwyce) – wyhodowana w Szwajcarii. Masa krów zazwyczaj przekracza 600 kg, a buhajów osiąga 950-1100 kg. Umaszczenie jest jednolicie brunatne o różnych odcieniach. Charakterystyczna jest biała obwódka wokół śluzawicy. Jast obecnie jedną z głównych ras bydła w USA.
Główne rasy bydła mięsnego:
Rasa charolaise – pochodzi z Francji i jest jedną największych ras bydła mięsnego. Dorosłe buhaje osiągają masę ok. 1200 kg przy wysokości w kłębie 145 cm, a krowy ok. 800 kg przy wysokości 140 cm. Zwierzęta tej rasy są jednolicie białe lub biało-kremowe, a śluzawica, rogi i racice – jasne. Charakteryzuje je bardzo dobre umięśnienie i i bardzo wysokie tempo wzrostu. Opasy tej rasy cechuje wysoka wydajność rzeźna i małe otłuszczenie. Pewnym mankamentem jest gruba kość, duża Glowa i znaczna masa rodzących się cieląt, co utrudnia porody.
Rasa limousin – rasa francuska. Posiada jednolite brązowo-czerwone umaszczenie z charakterystycznymi rozjaśnieniami wokół oczu i śluzawicy. Masa krów wynosi ok. 650 kg, a buhajów ok. 100 kg. Wyróżniają się cienką kością, doskonałym umięśnieniem zwłaszcza zadu. Tuszę i mięso charakteryzuje bardzo małe otłuszczenie i wysoka jakość. Rasa ta zyskuje w Polsce coraz większe zainteresowanie.
Rasa salers – rasa francuska. Zwierzęta posiadają jednolite ciemnoczerwone umaszczenie. Charakterystyczne dla tej rasy są duże, poziomo ustawione rogi oraz kędzierzawe włosy na czole. Krowy osiągają masę ciała ok. 700 kg, a buhaje ok. 1100 kg. Zwierzęta odporne na trudne warunki, nie wymagają intensywnego żywienia, zadowalając się gorszymi paszami. Dodatkowymi zaletami są duża odporność na choroby, dobra płodność, stosunkowo duża wydajność mleczna i niewielki odsetek trudnych porodów.
Rasa piemontese – wyhodowana we Włoszech. Należy do ras średniej wielkości. Umaszczenie jest jednolicie białe lub jasno bezowe, przy ciemnej śluzawicy, uszach, nogach i racicach. Buhaje są ciemniejsze . Wyróżnia się doskonałym umięśnieniem związanym z często występującym przerostem mięsni zadu, bardzo chudym mięsem i wyjątkowo wysoką wydajnością rzeźna. Wymaga dobrych warunków i żywienia.
Rasa hareford – rasa brytyjska. Początkowo używana głównie jako bydło robocze. Tułów jest jednolicie ciemnoczerwony. Głowa, dolna część szyi, mostek, podbrzusze, dolne odcinki kończyn i kłąb są białe. Masa ciała krów wynosi ok. 600 kg, a buhajów ok. 900 kg. Szczególnie dobrze nadaje się do opasu w warunkach ekstensywnych lub półintensywnych, gdyż dobrze wykorzystuje paszę i ma niskei wymagania pokarmowe. Dodatkowymi atutami jest dobra płodność krów i łatwość ocieleń. Cechą charakterystyczną jest znaczne otłuszczenie tuszy i marmurkowe mięso o wysokich walorach smakowych.
Rasa aberdeen angus – rasa brytyjska. Masa ciała krów wynosi zazwyczaj ok. 600 kg, a buhajów ok. 900 kg. Charakterystyczne jest jednolite umaszczenie i bezrożność. Występują dwie odmiany – czarne i czerwone. Bardzo mała głowa i niewielka masa cieląt wiążą się z łatwym przebiegiem porodów. Doskonale przystosowane do trudnych, ekstensywnych warunków, całodobowego utrzymania pastwiskowego , a nawet całorocznego utrzymania bez budynków, nawet w naszych warunkach klimatycznych. Charakterystyczne jest duże otłuszczenie tuszy i marmurkowe mięso o dużej soczystości i delikatności.
Rasa highland – rasa brytyjska. Charakteryzuje się niezwykłą odpornością. Należy do najmniejszych ras bydła. Dorosła krowa waży zazwyczaj ok. 420, a buhaj – 600 kg. Najczęstsze jest jednolite czerwone umaszczenie. Długa sierść tworzy na głowie charakterystyczną grzywkę, a okazałe lirowate rogi nadają atrakcyjny wygląd, przez co zwierzęta te mogą stanowić dużą atrakcję w gospodarstwach agroturystycznych. Są odporne, utrzymują dobre zdrowie i płodność, dobrze wykorzystują ubogie pastwiska.