Adaptacja, przystosowanie – zdolność organizmu do przystosowania
się do środowiska; ewolucyjne
modyfikacje zwiększające szanse przeżycia i reprodukcji.
Dostosowanie (ang. fitness) – zdolność organizmu, wynikająca z jego
genotypu, do skutecznego współzawodnictwa i przekazywania
zasobów genetycznych następnym pokoleniom.
Selekcja naturalna – główny czynnik ewolucji organizmów, którego
działanie sprawia że spośród różniących się genetycznie osobników
populacji przeżywają i pozostawiają potomstwo jedynie najlepiej
przystosowane do środowiska.
Selekcja kierunkowa, – stopniowe wypieranie jednego fenotypu
przez inny pod wpływem środowiska.
Selekcja rozdzielająca – faworyzowanie przez zmiany środowiskow
e dwóch lub większej liczby
skrajnych form fenotypowych, kosztem form pośrednich.
Selekcja stabilizująca – eliminacja fenotypów o cechach skrajnych
, popierająca fenotypy o cechach
pośrednich. W warunkach naturalnych występuje w populacji
dobrze przystosowanej do środowiska.
Selekcja sztuczna – prowadzona przez człowieka, polega na
doborze do rozrodu osobników wykazujących cechy pożądane
przez hodowcę.
Dowody na ewolucję
1. Skamieniałości
2. Geograficzne rozprzestrzenienie gatunków
3. Homologia w budowie ciała
4. Podobieństwa embriologiczne
Ewolucja na drodze doboru naturalnego
1. liczebność potomstwa wszystkich gatunków jest większa
niż ta, która może przeżyć i rozrodzić się;
w optymalnych warunkach liczebność populacji wzrasta wykładniczo
2. organizmy różnią się między sobą pod względem zdolności
do przeżycia i rozrodzenia się; niektóre
organizmy przeżywają i pozostawiają po sobie potomstwo, a inne nie
3. część różnic (= część zmienności) w zdolności do przeżycia
i rozrodzenia się jest dziedziczna; zmienność genetyczna
wpływa praktycznie na wszystkie cechy organizmów
Rodzaje mutacji:
-genowe (punktowe) - zachodzą na odcinku DNA krótszym niż jeden
gen; polegają na zmianie właściwej sekwencji nukleotydów (zamianie,
wycięciu lub wstawieniu par pojedynczych nukleotydów
lub odcinków trochę dłuższych)
-chromosomowe - dotyczą zmiany struktury chromosomów
lub ich liczbystrukturalne (aberracje) - polegają na zmianie
struktury w obrębie
jednego chromosomu lub pomiędzy chromosomami niehomologicznymi
-liczbowe (genomowe) - dotyczą zmiany całego genomu, który
zostaje zubożony lub powiększony o jeden chromosom lub
też zwielokrotniony całkowicie (o całe "n"); są wynikiem zaburzenia
procesów podziałowych, konkretnie nieprawidłowego rozejścia
się chromosomów
Dobór naturalny- Osobniki posiadające korzystne cechy mają większą
szansę na przeżycie i rozmnażanie co prowadzi do zwiększania częstośc
i występowania „korzystnych genów” w populacji.
Siła doboru naturalnego wynika ze współzawodnictwa o partnera
do rozrodu i zależy od dwóch czynników:
- Różnicy w zaangażowaniu w wychowaniu potomstwa między płciami
- Stosunku ilościowego między osobnikami różnych płci zdolnych
do rozrodu w danym czasie
Dryf genetyczny - polega na zmianach częstości występowania
neutralnego allelu w populacji, wynikających z losowego charakteru
przekazywania genów przez rodziców potomstwu
Populacja Def. ekologiczna:- Grupa osobników należąca do tego samego
gatunku, zamieszkująca ten sam teren i swobodnie się krzyżująca.
Definicja genetyczna: - Grupa osobników posiadająca te same geny
i mogąca swobodnie się krzyżować.