Polityka – jest to działalność władzy państwowej realizującej rozliczne cele i zadania o zróżnicowanym charakterze i treściach; cele te i treści zależą od ustroju ekonomiczno – społecznego oraz konkretnych warunków historycznych.

Polityki szczegółowe – to działalność państwa w jednej, określonej dziedzinie życia społecznego, gospodarczego czy politycznego.

Polityka ekologiczna

• F.Piontek – jako nauka o wielopłaszczyznowym kierowaniu procesami ochrony środowiska, tj. racjonalnym wykorzystaniu i reprodukcji jego zasobów (zwłaszcza za pomocą programów i narzędzi w celu zapewnienia niezbędnej skuteczności i efektywności poczynań w tym zakresie).

• A.Delorme – dziedzina działalności państwa w której wyraża się stanowisko władzy państwowej wobec problemów stwarzanych przez zagrożenia ekologiczne.

• B.Poskrobko – świadoma i celowa działalność państwa, która polega na racjonalnym i kształtowaniu środowiska przyrodniczego poprzez jego właściwe użytkowanie i ochronę, w oparciu o poznane prawa przyrodnicze, ekonomiczne i społeczne.

Przyroda – pojęciem tym określa się na ogół całokształt rzeczy i zjawisk znajdujących się w ciągłym ruchu tworzących wszechświat i naszą planetę.

Środowisko – ogół elementów stworzonych przez przyrodę i w mniejszym lub w większym stopniu przetwarzanym przez człowieka, składających się w danym miejscu i czasie na biologiczne warunki życia człowieka.

Ze względu na stopień przekształcenia środowiska przez człowieka, możemy wyróżnić:
- środowisko naturalne lub przyrodnicze,
- środowisko przekształcone przez człowieka,
- środowisko sztuczne stworzone przez człowieka,
- środowisko zdegenerowane – bardzo szkodliwe dla człowieka

Ochrona przyrody – to działalności mająca na celu ochronę wszystkich elementów otoczenia przyrody przed niekorzystnym wpływem działalności człowieka, jak też zachowanie tych obiektów, które utrzymały w większym lub mniejszym stopniu swój naturalny charakter.

Ochrona środowiska – to działanie lub zaniechanie umożliwiające zachowanie lub przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do zapewnienia współczesnemu i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków życia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów środowiska i zachowania jego wartości.

Ekologia – nauka zajmująca się badaniem warunków istnienia organizmów żywych i ich powiązań ze środowiskiem. Ekologią w pojęciu obiegowym nazywa się zespół spraw związanych ze środowiskiem przyrodniczym, w którym człowiek postrzegany jest jako składnik tła.

Zrównoważony rozwój – prowadzenie wszelkiej działalności gospodarczej w harmonii z przyrodą, tak aby nie spowodować w przyrodzie żywej nieodwracalnych zmian (zasady zostały sformułowane w Sztokholmie w 1972 r., wyspecjalizowana agenda ONZ ds.środowiska)

Globalne zagrożenia ekologiczne:
1. Wyczerpywanie się odnawialnych i nieodnawialnych zasobów ziemi:
- ropa naftowa
- niszczenie lasów
- woda
2. Gwałtowny wzrost liczby ludności (kraje trzeciego świata)
3. Globalne zagrożenia środowiska:
- ocieplanie się klimatu
- zmniejszanie się warstwy ozonu

Globalne problemy są to zespoły zjawisk i procesów, które charakteryzują następujące cechy:
1) mają charakter krytycznych zagrożeń wywołujących nie tylko poważne zakłócenia w funkcjonowaniu społeczności międzynarodowej, lecz stanowiących dla niej egzystencjalne wyzwanie;
2) mają ogólnoświatowy charakter i większym lub mniejszym stopniu oddziałują na funkcjonowanie większości lub nawet wszystkich społeczeństw zorganizowanych w państwach;
3) skuteczne rozwiązywanie problemów globalnych wymaga szerokiej współpracy międzynarodowej, gdyż indywidualne działania poszczególnych państw są warunkiem koniecznym, lecz nie wystarczającym

Wyczerpywanie się odnawialnych i nieodnawialnych zasobów Ziemi:
- szok naftowy – 1973 r.
- lasy – każdego roku ulega zagładzie 11 mln ha lasów
- woda – dzienne zużycie -> 700l Ameryka, 3l Afryka

Problem demograficzny:
- organizacje – Międzynarodowa Agencja Populacyjna, Międzynarodowa Federacja ds. planowania Rodziny,
- eksplozja demograficzna – bardzo szybki wzrost liczby ludności głównie w Krajach Trzeciego Świata
- 2013r. – 7 mld
- 2028r. – 8 mld

Przyczyny eksplozji demograficznej:
- spadek umieralności
- postęp w dziedzinie infrastruktury społecznej i ekonomicznej,
- wzrost stopy życiowej
- stan wykształcenia ludzi
- sytuacja polityczna i gospodarcza
- poziom opieki medycznej

Problemy metropolii:
- odpady
- woda
- utylizacja ścieków
- komunikacja
- zakłócenia w dostawach żywności
- spadek jakości powietrza
- średnia długość życia w:
* Europie 80,9 – kobieta, 74,6 – mężczyzna
* Afryka 40
* Polska 78 – kobieta, 69,7 - mężczyzna

Wyżywienie ludności
- 16 październik Światowy Dzień Żywności i Walki z Głodem
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r. gwarantuje prawo do wyżywienia,
- 1,3 mld ludzi żyje w skrajnej nędzy (1 USD dziennie)

Skutki głodu:
- upośledzenie fizyczne i psychiczne,
- choroby wywołane brakiem niektórych składników w pożywieniu
- niedobór białka, jodu i witamin
- 55 % zgonów na świecie spowodowane jest niedożywieniem
- co minutę umiera 57 dzieci

Problemy demograficzne w Europie:
- starzenie się społeczeństwa
- w 1990 r. na jednego emeryta we Francji przypadało 2,5 pracującego; we Włoszech 2, w Finlandii 3.
- kobiety w Polsce stanowią 52 % społeczeństwa
- umieralność w Polsce: 70 % choroby układu krążenia, nowotwory, 7 % urazy i zatrucia

Ocieplanie się klimatu
- efekt cieplarniany – zdefiniowano go w XIX wieku – jest to proces wzrostu temperatury przypowierzchniowych warstw atmosfery Ziemi spowodowaną przez antropogeniczną emisję gazów cieplarnianych
- w ciągu XX wieku klimat światowy stał się cieplejszy
- średnia temperatura lądów i oceanów wzrosła o 0,75 °C względem okresu 1860 – 1900
- gazy cieplarniane: 33-36% para wodna, 9-25% dwutlenek węgla, 4-9% metan, 3-7% ozon

Przyczyny:
- zmiana koncentracji gazów cieplarnianych
- erupcja wulkanów
- ograniczenia dopływu światła słonecznego do powierzchni ziemi
- działalność człowieka

Skutki:
1. Zmiany cyklu hydrologicznego i cyrkulacji atmosferycznej (intensywność parowania i odpadów)
2. Zmiany poziomu mórz i oceanów (erozja wybrzeży, większe ryzyko powodzi, wzrost zasolenia wód)
3. Zagrożenia gatunków i systemów ekologicznych, zmiany w produkcji żywności (wzrost lub spadek światowej produkcji)
4. Skutki zdrowotne (niedożywienie, większa liczba zgonów)
5. Skutki ekonomiczne i społeczne (uchodźcy ekologiczni)

Prognozy:
- przewidywane ocieplanie się klimatu od 1,1°C do 6,4°C pod koniec XXI w stosunku do okresu 1980-1999
- wzrost poziomu morza
- może zniknąć od 18-35% gatunków zwierząt

Protokół z Kioto – 2009 rok
* cel: ograniczenie globalnego ocieplenia
- obejmowała 183 kraje – zobowiązanie do redukcji antropogenicznych gazów cieplarnianych

Zmniejszanie się warstwy ozonu:
- dziura ozonowa – zjawisko spadku dążenia w stratosferze atmosfery ziemskiej
- stratosfera – druga od dołu warstwa atmosfery ziemskiej
- freony używane są do: produkcji aerozoli, w sprężarkach, produkcji lakierów.

Cechy zagrożeń ekologicznych w Europie:
1. Antropogeniczny i nieintencyjny charakter
2. Internacjonalizacja zagrożeń – oznacza, że proces degradacji środowiska w biednych państwach powoduje negatywne konsekwencje dla innych, stając się integralnym elementem środowiska międzynarodowego oraz narastających zagrożeń ekologicznych.

->Zanieczyszczenia powietrza: dwutlenek siarki, tlenki azotu.
-> zanieczyszczenia wód: rzeki transgraniczne, morza
-> zagrożenia promieniowaniem radioaktywnym – 26 kwietnia 1986 r. katastrofa w Czarnobylu ( 4150 osób zapadało na chorobę popromienną) – wzrost zachorowań na nowotwory tarczycy i białaczkę; 15 mdl USD wydatki z budżetu ZSRR na pokrycie szkód.

Skutki katastrofy:
1.Rekompensaty wypłacane rolnikom za straty w produkcji rolnej.
2. Straty państw Europy Wschodniej spowodowane embargiem nałożonym przez EWG na import produktów rolnych.
3. Straty państw europejskich wywołane spadkiem napływu turystów.

Obecnie w miejscu katastrofy 80 tys. Osób stale mieszka w strefie skażenia, wzrosła liczba zachorowań na raka o ponad 80%.

Problem składowania odpadów radioaktywnych:
- sztolnie starych kopalni
- lata 70 i 80 przekazywanie odpadów do ZSRR
- Morze Barentsa

Cechy konserwatorskiej ochrony przyrody:
1. Koncentrowanie się na zabytkach przyrody
2. Ścisłe powiązanie ochrony przyrody z działalnością badawczą
3. Stworzenie Zaplecza Społecznego (Liga Ochrony Przyrody)
4. Rozwój edukacji

Lata 50, do 1970 r. – okres biocentryczny – aktywność środowisk naukowych

W latach 60 problematyka ta została zepchnięta na margines życia społecznego i politycznego.

Marzec 1934 r. – ustawa o ochronie przyrody

Ustawa o ochronie środowiska 7 kwietnia 1949 rok. – Ministerstwo Leśnictwo i Przemysłu Drzewnego (Zarząd Ochrony Przyrody).

Lata 70

- Ośrodki władzy podjęły próbę uwzględnienia w procesach decyzyjnych interesów związanych z ochroną środowiska
- raport na konferencji w Sztokholmie 1972 r.
- program „Człowiek i biosfera”
- zwrócenie uwagi opinii publicznej na problem ochrony przyrody
- w dniach 6-11 grudnia 1971 r. odbył się VI zjazd PZPR podjęto uchwałę – cz.I Działu „Zadania w dziedzinie społeczno - gospodarczej kraju” – działania zmierzające do opracowania wieloletniego programu polityki ekologicznej. Deklaracje te jednak nie były poparte działaniami praktycznymi.
- 1975 r. – Prezydium Rządu rozpatrzyło i przyjęło założenia programu ochrony środowiska w Polsce do roku 1990 roku

Założenia:
- rozbudowa prawa dotyczącego ochrony środowiska, opracowanie ustawy
- powołanie odpowiednich służb, których brakuje, zajmujących się ochroną środowiska
- ochrona środowiska nie korzysta w z nowoczesnych technologii, trzeba współpracować z placówkami badawczymi,
- ochrona środowiska powinna się opierać na zasadach rachunku ekonomicznego
- należy współpracować z innymi państwami, wszechstronna koordynacja ochrony środowiska
-