ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI,

Andreas Fricius Modrevius (ur. 20 września 1503 roku w Wolborzu - zm. 1572 w Wolborzu) - polski pisarz polityczny okresu Odrodzenia, znany w owym czasie również za granicą.

Dzieła: „O poprawie Rzeczypospolitej” pięciu ksiąg: O obyczajach ; prawach; wojnie; Kościele; szkole;

Poglądy pedagogiczne:

· kler winny upadkowi szkół;

· dbałość rodziców o wychowanie moralne i duchowe swoich synów

· apel o wytrwałość w pracy nauczycielskiej, mimo niewdzięcznej opini społeczeństwa

Zasługi:· Modrzewski zwrócił uwagę na małe przywiązanie państwa do systemu szkolnego, za co obwiniał mający niejako na oświatę monopol, kler. Surowo oceniał postawę urzędników, szlachciców i duchownych za tak małą dbałość o wykształcenie inteligentnego narodu.

• SZYMON MARYCJUSZ Z PILZNA

(1516-1574) Jako młodzian był wykładowcą literatury starożytnej na wydziale artystycznym Akademii Krakowskiej. Odbywszy studia we Włoszech poświęcił się zawodowi prawnika.

Dzieła: „O szkołach czyli akademiach”(1551).

Poglądy pedagogiczne:

· przekonanie o zdolnościach umysłowych Polaków;

· odbudowa polskiego szkolnictwa w oparciu o dydaktykę Kwintyliana;

· ujęcie za poniżanym i licho wynagradzanym nauczycielstwem;

· apel do króla i biskupów o żywszą opiekę nad oświatą.

Zasługi: do największych osiągnięć Marycjusza zaliczyć należy napisanie dzieła „O szkołach czyli akademiach”. Dzieło to stanowi pierwszą w naszym piśmiennictwie, a jedną z pierwszych w literaturze europejskiej, próbę ujęcia historii szkoły i nauczania;

· dzieło to jest do dzisiaj przytaczane jako wyraz wybitnej myśli pedagogicznej okresu renesansu.

• ERAZM GLICZNER Skrzetuski ze Żnina

(1535-1603) - pisarz, pedagog, przywódca luteran wielkopolskich. Był autorem pierwszego w Polsce traktatu pedagogicznego o wychowaniu dzieci.

Dzieła: „Rozprawa Erazma Glicznera”; „Ksiązki o wychowaniu”(1558).

Poglądy pedagogiczne:

· dziecko stanowi największy skarb i szczęście rodziny;

· nauczyciel - prawy chrześcijanin, zdolny, sumienny i wykształcony;

· przeciwnik rozpieszczania dzieci, a zwolennik dyscypliny;

· rozpoczęcie nauki w czwartym roku życia („czysta pamięć” dziecka);

· jeden nauczyciel przez cały okres nauki;

· szlachta powinna opłacać/sponsorować naukę ubogich.

Zasługi: najważniejszą jego zasługą było to, że jako pierwszy polski pedagog pisał w języku ojczystym;

· „Ksiązki o wychowaniu” w całości poświęcone są sprawom wychowania. Jest to pierwszy poradnik dla rodziców (zarówno szlachciców jak i mieszczan).

• SEBASTIAN PETRYCY Z PILZNA

(1554-1626), wybitny lekarz, filozof, tłumacz. W latach 1608–1615 wykładał medycynę w Akademii Krakowskiej. Zasłynął m.in. adaptacją pism Arystotelesa Rzeczpospolita Polska sposobem Arystotelesowym ułożona. Jeden z twórców polskiej terminologii filozoficznej; zajmuje jedno z ważniejszych miejsc w historii polskiej filozofii. Zwolennik umiarkowanego racjonalizmu i empiryzmu; nauczyciel i lekarz praktyk.

Dzieła: “De Natura, Causis, symptomatis morbi Gallici” (1591);

· „Instructia abo nauka” (1613);

· parafraza „Pieśni” Horacego (1609);

· „Pisma wybrane” (t. 1–2, wyd. 1956);

Poglądy pedagogiczne:

· wychowanie dziewcząt: powinny zachowywać wstydliwość panieńską, nie wychodzić bez towarzystwa starszej kobiety, nie próżnować: prząść, szyć, haftować i poznawać gospodarstwo domowe, uprawiać zabawy, aby były miłe i wesołe, unikać wielomówności;

· wyznacza różnicę w wychowaniu synów plebejskich od szlachty, za wzór biorąc greckie rozróżnienie pracy szlachetnej i pracy dla zysku.

Zasługi:· poruszenie tematu higieny i wychowania fizycznego jako nierozłącznych elementów dobrego wychowania;

· Petrycy jako pierwszy Polak poruszył kwestię wychowania dziewczęcego (omijając kształcenie umysłowe).