Jeden z wybitnych badaczy terroryzmu, Brian M. Jenkins, okreslił niegdys to niezwykle trudne do zdefiniowania zjawisko jednym zwiezłym, prostym zdaniem _ _Terroryzm to teatr_. Terroryzm jest bowiem przeznaczony dla tych, którzy patrza, a nie dla tych, którzy stali sie jego ofiarami[1]. Poprzez zabójstwa, porwania zakładników, zamachy bombowe, uprowadzenia samolotów i inne podobne przejawy stosowania przemocy terrorysci pragna zwrócic uwage

opinii publicznej na wysuwane przez siebie hasła lub wymusic na rzadach panstw okreslone ustepstwa badz świadczenia na swoja korzysc, w imie swojej _słusznej sprawy_. Nie ulega wiec watpliwosci, .e terrorystom zale.y na rozgłosie. Wykorzystujac media terrorysci chca m. in. zaprezentowac sie publicznie jako siła, z która trzeba sie liczyc. Zdolnosc terrorystów do zwrócenia na siebie uwagi _ i to przez dłu.szy czas _ wia.e sie najczesciej z powodzeniem ich ataków. Najwiekszy strach budza ci terrorysci, którzy z najwiekszym powodzeniem realizuja swoje zamierzenia. Bezwzgledni i skuteczni, demonstruja, .e potrafia wprowadzic w czyn swoje grozby i poprzec swoje .adania przemoca[2]. Jednak przygotowanie i przeprowadzenie spektakularnych zamachów terrorystycznych, nastawionych na mo.liwie maksymalne

zniszczenia i wysoka liczbe ofiar, wymaga ogromnych nakładów finansowych.

Mówiac o terroryzmie nie mo.emy zatem zapominac, .e stanowia go nie tylko akcje wymierzone przeciwko

bezpieczenstwu i porzadkowi publicznemu, .yciu i zdrowiu ludzi, ale tak.e ich logistyczne wsparcie. Polega ono na

gromadzeniu sprzetu i srodków technicznych, werbowaniu i szkoleniu ludzi, zapewnianiu łacznosci i komunikacji, a

przede wszystkim pozyskiwaniu srodków finansowych. Podczas _zimnej wojny_ Zwiazek Radziecki i jego panstwa

satelickie regularnie udzielały wsparcia niektórym organizacjom terrorystycznym, które bez tej pomocy szybko

zakonczyłyby swoja działalnosc z powodu braku potrzebnych funduszy. Co prawda terroryzm finansowany przez panstwa

(state-sponsored terrorism) wcia. istnieje, lecz w nowej sytuacji geopolitycznej karty rozdaje ju. ktos inny _ pojawili sie

nowi, dotychczas nieznani gracze. Pomoc swiadczona z zewnatrz i kierowana do ugrupowan terrorystycznych

działajacych w krajach byłego ZSRR i w panstwach osciennych jest obecnie du.o bardziej powszechna i czesciej

spotykana ni. w Ameryce Łacinskiej, w której organizacje terrorystyczne, takie jak FARC czy ELN w Kolumbii, stały sie

_samowystarczalne_, dzieki niezwykle lukratywnym kryminalnym transakcjom. Z kolei ugrupowania terrorystyczne

działajace na Bliskim Wschodzie uzyskały szerokie wsparcie ekstremistów i fundamentalistów islamskich z krajów

arabskich i panstw Azji Centralnej[4]. Organizacje terrorystyczne zasilane sa jednak nie tylko przez pomoc z zewnatrz _

zdecydowanie wieksza role w ich finansowaniu odgrywaja legalne i nielegalne sposoby pozyskiwania funduszy. Otwarcie

finansuja je np. przedsiebiorstwa bedace własnoscia osób powiazanych z terroryzmem, organizacje charytatywne,

fundacje, koscioły i zwiazki wyznaniowe, akcje humanitarne, osoby prywatne. Dyskretnym zródłem sa dochody

pochodzace z działan przestepczych, w szczególnosci o charakterze zorganizowanym, takich jak przemyt i produkcja

narkotyków, przemyt towarów na znaczna skale, fałszowanie pieniedzy i kart kredytowych, kradzie.e i wymuszenia

okupów, a tak.e napady na banki czy konwoje wartosci pienie.nych. Anga.owaniu srodków finansowych z nielegalnych

zródeł w działalnosc terrorystyczna słu.a mechanizmy prania pieniedzy. Do tego z kolei wykorzystywane sa instytucje

finansowe i pozafinansowe, legalne przedsiebiorstwa handlowe, spółki off-shore w rajach podatkowych, fundacje,

koscioły i zwiazki wyznaniowe[5].

Czynniki, takie jak ekonomiczna globalizacja, otwarte granice oraz istna eksplozja technologii informacyjnej, równie.

maja swój udział w zdobywaniu funduszy na zbrodnicza działalnosc. Zjawisko terroryzmu nie pozostało wiec obojetne na

zachodzace w swiecie zmiany i w konsekwencji uległo znacznym przeobra.eniom, daleko odchodzac od swoich

politycznych i ideologicznych wzorców z lat siedemdziesiatych i osiemdziesiatych XX wieku, by na poczatku XXI stulecia

w niezwykle tragiczny i bezprecedensowy sposób pokazac swiatu swoje nowe, wyjatkowo okrutne oblicze.

_Legalne_ zródła i sposoby finansowania terroryzmu

Wsród zródeł srodków finansowych, które trafiaja do grup terrorystycznych, na pierwszym miejscu nale.y wymienic

wszelkiego rodzaju dotacje od sponsorów terroryzmu, którymi moga byc zarówno panstwa, jak i ró.ne organizacje fundacje, podmioty gospodarcze, czy wreszcie osoby

prywatne wspierajace skrycie działania terrorystów. Ten sposób finansowania działalnosci terrorystycznej jest

niezmiernie trudny do ujawnienia, poniewa. zachodzi w tym wypadku proces _brudzenia pieniedzy_, czyli zjawisko

odwrotne ni. w przypadku legalizowania pieniedzy uzyskanych z działalnosci przestepczej. Srodki finansowe pozyskiwane

i gromadzone w legalny i jawny sposób, droga skomplikowanych transakcji i manipulacji trafiaja do organizacji terrorystycznych w celu finansowania ich działalnosci[6]. Bardzo czesto ta droga działalnosc terrorystyczna wszelakiej

masci _bojowników_ i miejskich partyzantów wspieraja diaspory ich rodaków z zagranicy. Na przykład Tygrysy-

Wyzwoliciele Tamilskiego Ilamu (Liberation Tigers of Tamil Eelam _ LTTE) uzyskuja fundusze od licznej tamilskiej

diaspory zamieszkujacej Ameryke Północna. Podobnie Kurdyjska Partia Pracy (Kurdistan Workers_ Party _ PKK)

korzysta w szerokim zakresie ze wsparcia finansowego udzielanego jej przez kurdyjskich emigrantów z panstw Europy

Zachodniej[7].

Drugim rodzajem finansowania organizacji terrorystycznych jest oficjalna działalnosc gospodarcza, zwłaszcza takie jej

formy, które pozwalaja minimalizowac ryzyko przy mo.liwie wysokim zysku. Z doswiadczen miedzynarodowych wynika,

.e pracujace na rzecz organizacji terrorystycznych firmy zajmuja sie najczesciej handlem nieruchomosciami, ropa,

złotem, elektronika, u.ywanymi samochodami i ubraniami, eksportem i importem .ywnosci oraz inwestycjami

giełdowymi. Przykładowo, Aum Shinrikyo (Najwy.sza Prawda), japonska sekta, która w 1995 roku przeprowadziła

zamach terrorystyczny przy u.yciu gazu bojowego w tokijskim metrze, po aresztowaniu swojego przywódcy, Shoko

Asahary i wielu swych członków, zmieniła nazwe na Aleph i zało.yła siec sklepów sprzedajacych komputery po

obni.onych cenach. Sklepy te ciesza sie wielka popularnoscia wsród młodzie.y, choc wiadomo, kto jest ich włascicielem.

Szacuje sie, i. zyski z tej działalnosci przynosza sekcie kilka miliardów jenów ka.dego roku[8].

Prawdziwym jednak _syndykatem zbrodni_ stała sie al-Kaida, zało.ona przez syna saudyjskiego magnata

budowlanego, absolwenta wydziału ekonomii i zarzadzania uniwersytetu w Rijadzie, Osame bin Ladena, którego mo.na

okreslic mianem terrorysty nowego typu _ hybrydy obrotnego, prywatnego przedsiebiorcy i bezwzglednego

fanatycznego mordercy. W latach walki z inwazja ZSRR w Afganistanie kupował bron, zakładał obozy szkoleniowe dla

mud.ahedinów i tworzył miedzynarodowa siec finansujaca rekrutacje młodych arabskich ochotników do akcji przeciwko

rosyjskim najezdzcom (a pózniej tak.e przeciw niewiernym w Somalii, Bosni, Kosowie i Czeczenii). Po opuszczeniu

ojczyzny i przeniesieniu sie w 1994 roku do Sudanu wspierał tam fundamentalistów islamskich z rzadzacej partii,

zakładajac jednoczesnie przedsiebiorstwa i wykupujac dochodowe farmy. Kapitał al-Kaidy mno.ył sie zatem w

błyskawicznym tempie. W pewnym okresie organizacja ta jednoczesnie zarzadzała firma połowów i przetwórstwa

krewetek w Kenii, wykupywała obszary lesne w Turcji i gospodarstwa rolne w Tad.ykistanie. Działalnosc prowadzona

legalnie przez al-Kaide lub powiazane z nia przedsiebiorstwa uzupełniły handel narkotykami (według niektórych ocen, z

tego zródła pochodzi nawet 35% funduszy operacyjnych al-Kaidy), transakcje na czarnych rynkach złota i diamentów,

wreszcie oszustwa finansowe, wyłudzania pieniedzy i porwania dla okupu[9]. Godny uwagi jest równie. fakt, i. al-Kaida,

a z nia wiele innych organizacji terrorystycznych, oficjalna działalnosc handlowa w razie potrzeby wykorzystuje przy

przemycie broni oraz do utrzymywania stałej łacznosci pomiedzy grupami terrorystycznymi na całym swiecie.

Warto ponadto zwrócic uwage na jeden ze sposobów jawnego, a wyrafinowanego pozyskiwania srodków

finansowych, polegajacy na przejmowaniu kontroli przez organizacje terrorystyczne nad legalnymi instytucjami

społecznymi (takimi jak organizacje charytatywne i fundacje), które w zakres swojej działalnosci maja wpisana

mo.liwosc gromadzenia funduszy, poprzez m.in.:

- zbieranie składek członkowskich lub subskrypcje wydawnictw;

- sprzeda. publikacji;

- organizowanie wydarzen kulturalnych i społecznych;

- kwestowanie w ramach danej społecznosci;

- apele do zamo.nych członków społecznosci;

- przyjmowanie darowizn.

Ponadto, w wielu panstwach, w których władze nie maja wystarczajacych srodków, by zapewnic obywatelom

powszechny system opieki zdrowotnej badz edukacji, organizacje terrorystyczne wykorzystuja sytuacje i tworza paralelne

instytucje publiczne, takie jak szkoły, osrodki zdrowia i inne instytucje społeczne _ czyniac to oczywiscie w celu

zakamuflowania swoich rzeczywistych zamiarów. Ogólnie zreszta polityczny bezład i strukturalny chaos w panstwie sa

doskonała po.ywka dla terroryzmu. Dobrym przykładem jest Sudan, gdzie słabosc i nieefektywnosc centralnych władz

panstwowych oraz niekonczaca sie wojna domowa spowodowały, .e kraj ten stał sie atrakcyjnym azylem dla wielu

ugrupowan terrorystycznych[10].

W przypadku działalnosci terrorystycznej organizacji islamskich stosunkowo czesta forma pozyskiwania funduszy jest

zbiórka wsród członków społecznosci muzułmanskiej (m.in. podczas imprez towarzyskich, spotkan biznesowych lub

poprzez bezposrednia kweste), w imieniu organizacji charytatywnej _ zarówno krajowej, jak i zagranicznej. Po

zgromadzeniu pieniedzy zaufane osoby, uplasowane w strukturach organizacji zbierajacej finanse, przekazuja ich czesc

lub nawet całosc na rzecz islamskich organizacji terrorystycznych. Zwolennicy tych ugrupowan zajmuja istotne

stanowiska w strukturach organizacji zbierajacych fundusze (czesto sa przewodniczacymi lub skarbnikami), co pozwala

im na w miare swobodne dysponowanie zgromadzonymi srodkami _ niejednokrotnie bez pełnej wiedzy innych członków

i darczynców[11]. W taki własnie sposób finansowano m.in. oddziały Szamila Basajewa i Emira al-Chattaba w Czeczenii.

Według Aleksandra Zdanowicza z Federalnej Słu.by Bezpieczenstwa FR, mieszkajacy w Moskwie Egipcjanin, Saad Taha

al-Laban, członek organizacji _Bracia Muzułmanie_, zało.ył fundacje charytatywna _Zam-zam_[12], która zajmowała

sie wyłudzaniem pieniedzy od ró.nych fundacji dobroczynnych z USA, Europy i krajów Dalekiego Wschodu rzekomo na

działalnosc charytatywna i kulturalna własnej fundacji. W rzeczywistosci zebrane pieniadze al-Laban przekazywał

bojownikom czeczenskim na operacje terrorystyczne[13]. Oblicza sie, .e Szamil Basajew na swa działalnosc otrzymał w

sumie 25 milionów dolarów, zarówno od osób prywatnych, jak i niektórych organizacji ekstremistycznych[14].

Najbardziej zaanga.owane w udzielanie wsparcia finansowego owym _organizacjom dobroczynnym_ sa bogate rody i

instytucje z Arabii Saudyjskiej i krajów Zatoki Perskiej. Co roku wypływa z tego kraju na ró.ne cele około 18 miliardów

dolarów _ _dotacje_ dla terrorystów nale.y liczyc w setkach milionów[15]. Nale.y tu jeszcze dodac, .e wiekszosc

pozyskiwanych w powy.szy sposób datków jest czyniona bez .adnego pokwitowania i w gotówce _ co pozwala na

przekazywanie zebranych srodków bez pozostawienia jakichkolwiek sladów[16].

Terroryzm i przestepczosc zorganizowana _ niebezpieczne zwiazki

Znaczna czesc srodków przeznaczonych na swa działalnosc terrorysci uzyskuja tak.e w wyniku aktywnosci

przestepczej. Terroryzm jest bez watpienia bardzo kosztownym zjawiskiem, a zyski z nielegalnej działalnosci, takiej jak

przemyt narkotyków czy handel ludzmi, sa bardzo wysokie, zatem i zaanga.owanie ugrupowan terrorystycznych w

działalnosc charakterystyczna dla przestepczosci zorganizowanej staje sie coraz głebsze. Nale.y jednak zaznaczyc, .e

najpowa.niejsze grupy terrorystyczne staraja sie mimo wszystko unikac bezposredniego zaanga.owania w działalnosc

kryminalna. Wynika to przede wszystkim ze wzgledów bezpieczenstwa (dodatkowa mo.liwosc _namierzenia_ przez

słu.by specjalne i policyjne). Działalnosc kryminalna terrorystów obejmuje pranie i fałszowanie pieniedzy i dokumentów,

kradzie.e, przemyt narkotyków, ludzi i podrabianych towarów znanych firm. Jak wskazuja przykłady z Wielkiej Brytanii,

Francji czy Niemiec, osoby odpowiedzialne za pozyskiwanie srodków finansowych na rzecz organizacji terrorystycznych

niejednokrotnie wchodza w zwiazki z miejscowymi grupami przestepczymi, a przedsiewziecia kryminalne odgrywaja

istotna role w funkcjonowaniu miedzynarodowego terroryzmu[17]. W przypadku Europy Zachodniej dobrym przykładem

na ta swoista reorientacje jest Tymczasowa IRA (Provisional IRA _ PIRA, czyli tzw. Provos), która w latach

osiemdziesiatych XX wieku zaanga.owała sie w działalnosc typowa dla organizacji mafijnych. Chocia. był to radykalny

odłam IRA, którego członkowie ogłosili sie w 1969 roku spadkobiercami republikanskich i bojowych tradycji dawnej IRA,

po zakonczeniu _zimnej wojny_ Provos zajeli sie m.in. nielegalnym hazardem, a według niektórych badaczy terroryzmu

nawet handlem narkotykami. Powy.szy przykład jest bardziej wyrafinowana wersja reorientacji współczesnego

terroryzmu z działalnosci o charakterze _czysto_ politycznym na działalnosc noszaca znamiona _klasycznej_

przestepczosci zorganizowanej _ przemiana ta przyjeła o wiele bardziej zaawansowana postac w Ameryce Południowej,

gdzie powiazania miedzy terrorystami a syndykatami przestepczymi sa ju. mocno ugruntowane. Z poczatkiem lat

osiemdziesiatych jedna z tamtejszych grup terrorystycznych, peruwianski Swietlisty Szlak (Sendero Luminoso) zawarł

specyficzny układ z plantatorami koki i handlarzami narkotyków z dorzecza Huallaga. Terrorysci zapewniali im ochrone w

zamian za podatki. Uzyskane w ten sposób dochody pozwoliły organizacji prowadzic jej partyzancka walke, terrorysci

mieli bowiem wystarczajaca ilosc pieniedzy na bron, amunicje i inne wydatki zwiazane z przeprowadzanymi działaniami.

Model ten pózniej zaadoptowały w pewnym zakresie inne latynoamerykanskie ugrupowania terrorystyczne, w tym

Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia _ FARC) i Narodowa Armia

Wyzwolencza (Ejército de Liberación Nacional _ ELN)[18]. W latach osiemdziesiatych XX wieku FARC zainteresowały sie

handlem narkotykami, by w ten sposób wesprzec finansowo swoja działalnosc polityczna. Oczywiscie, dowództwo FARC

zaprzecza bezposredniemu zaanga.owaniu ugrupowania w nielegalne układy z kartelami narkotykowymi, a zło.onosc

wzajemnych relacji zachodzacych miedzy terrorystami a kryminalistami znacznie utrudnia wyjasnienie tej kwestii. FARC

nie jest monolitem, a jej poszczególnym dowódcom, prowadzacym walke na wielu lokalnych frontach, pozostawiono

swobode przy wyborze zródeł finansowania zarówno ich własnych operacji, jak i obowiazkowej składki odprowadzanej

do bazy głównej. Niektórzy z lokalnych dowódców korzystaja zatem z mo.liwosci pozyskiwania funduszy ze sprzeda.y

narkotyków, inni zas wrecz zakazuja farmerom uprawiania koki na podległych im terytoriach. Prawdopodobnie

najczesciej stosowana forma kooperacji jest ochrona udzielana przez oddziały FARC plantatorom i handlarzom

narkotyków w zamian za pieniadze lub _ coraz czesciej _ za kokaine. Jak oswiadczył jeden z dowódców ugrupowania,

FARC nakłada na farmerów podatek, nie .adajac poza nim .adnych innych swiadczen. Tam, gdzie baze ekonomiczna

stanowi koka, to jej produkcja jest opodatkowana, przy czym podatek jest pobierany nie bezposrednio od handlarzy, ale

od ich posredników. Zysk organizacji z tej działalnosci przekracza 500 milionów dolarów rocznie. W innych regionach

opodatkowani sa własciciele bydła, plantatorzy cukru, prywatni przedsiebiorcy. Poza tym, FARC zajeła sie te. wyszukana

forma prania swoich pieniedzy, wykorzystujac do tego nieswiadome niczego banki kolumbijskie. _Wyprane_ w ten

sposób pieniadze trafiaja na elektroniczne konta organizacji. Niektórzy eksperci twierdza nawet, i. FARC przeistacza sie z

tradycyjnej grupy partyzanckiej w _klasyczna_ organizacje przestepcza. Nale.y jednak zaznaczyc, .e członkowie FARC

zajeli sie handlem narkotykami nie dla własnych korzysci, lecz _dla sprawy_. Przywódcy FARC nadal .yja skromnie i nie

czerpia profitów z przemytu narkotyków, podczas gdy sama organizacja kolosalnie sie bogaci. FARC jest w stanie

utrzymac 15 tysiecy .ołnierzy, wyszkolonych i wyposa.onych lepiej ni. oddziały rzadowe. Jesli wiec dotychczasowe

rzetelne zródła zaopatrzenia w bron i amunicje nie zawioda, organizacja bedzie mogła z powodzeniem kontynuowac

swoje operacje militarne. Istnieje du.e prawdopodobienstwo, .e w dajacej sie przewidziec przyszłosci tak własnie

bedzie[19]. Współpraca miedzy FARC i organizacjami przestepczymi dostarczajacymi bron w zamian za kokaine jest

bowiem maria.em satysfakcjonujacym obie jego strony[20].

Druga co do wielkosci organizacja terrorystyczna w Kolumbii, Narodowa Armia Wyzwolencza (ELN), równie. zajeła

sie handlem narkotykami, chocia. w znacznie mniejszym zakresie. Grupa ta skupia sie raczej na szeroko zakrojonych

porwaniach dla okupu, takich jak wziecie 160 zakładników podczas katolickiej mszy i przetrzymywanie ich w kosciele w

Cali, 30 maja 1999 roku. Równie. prawicowe oddziały paramilitarne składajace sie na Zjednoczone Kolumbijskie Siły

Samoobrony (Autodefensas Unidas de Colombia _ AUC) zaanga.owane sa w narkoterroryzm. Grupa ta jawnie

przyznała sie do powy.szego procederu, usprawiedliwiajac ów fakt potrzeba pokrycia swoich wydatków na operacje

militarne[21]. Z przyczyn finansowych działalnosc zastrze.ona do tej pory dla przestepczosci zorganizowanej podejmuja

równie. ugrupowania terrorystyczne z krajów byłego Zwiazku Radzieckiego i na Bałkanach. Zwłaszcza była Jugosławia

stała sie .yznym gruntem dla terrorystyczno-kryminalnych hybryd. Przykładowo, istnieja niezbite dowody na liczne

powiazania Wyzwolenczej Armii Kosowa (Kosovo Liberation Army _ KLA) z handlarzami narkotyków i

miedzynarodowymi grupami przestepczymi. KLA czesto wykorzystywała te kontakty, podobnie jak datki otrzymywane od

wspólnot albanskich za granica, w celu finansowania swoich militarnych akcji przeciwko władzom serbskim. Z kolei sama

Serbia stała sie azylem dla miedzynarodowych organizacji przestepczych. Działajace za granica serbskie gangi wspierały

finansowo zbrojne bojówki na Bałkanach. To własnie z kryminalistów Zelijko Raznatovic (alias Arkan) stworzył swoje

bezlitosne oddziały paramilitarne, odpowiedzialne za czystki etniczne. Warto przy okazji wspomniec, .e zanim Arkan

stanał na czele bezwzglednych bojówek w wojnach miedzy Chorwatami i Bosniakami na poczatku lat dziewiecdziesiatych,

zajmował sie rabowaniem banków i sklepów jubilerskich w Europie Zachodniej[22].

W przypadku Rosji zmiana miedzynarodowej sytuacji geopolitycznej i upadek ZSRR spowodowały niewiarygodnie

wysoka kryminalizacje społeczenstwa. Jednym z najpowa.niejszych problemów stały sie gangi przestepcze, których

liczbe oceniano w 2000 roku na 8 tysiecy, z czego przynajmniej 200 prowadziło swoja działalnosc równie. poza

granicami byłego ZSRR, nie tylko w Europie Srodkowej i Zachodniej, ale równie. w Azji Południowej i Południowo-

Wschodniej oraz Ameryce Północnej i Południowej. Za najbardziej bezwzgledne i ambicjonalne uznano gangi Czeczenów,

działajace niemal we wszystkich krajach byłego bloku wschodniego, a tak.e w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej.

Nie ulega watpliwosci, .e sposród szesciu najwiekszych organizacji przestepczych działajacych na terenie Moskwy a. trzy

nale.a do Czeczenów. Członkowie tych trzech gangów, a przynajmniej wiekszosc z nich, uznała sie za patriotów i wielu z

nich w czasie pierwszej wojny z Rosja w latach 1994-1996 powróciło do Czeczenii, by bronic jej przed agresorem. U.yli

oni swych wpływów i struktur organizacyjnych, .eby zdobyc bron i amunicje, właczajac w to sprzet wojenny wysokiej

klasy, zarówno z samej Rosji, jak i z zagranicy. Istnieja podstawy, by twierdzic, .e przekupywali równie. rosyjski

personel wojskowy w celu uzyskania poufnych informacji oraz _ nie rezygnujac z lokowania znacznych sum ze swoich

zysków na kontach bankowych za granica _ prawdopodobnie finansowali równie. działania wojenne swoich rodaków w

Czeczenii. Równoczesnie powstrzymywali sie od przeprowadzania w Moskwie wiekszych ataków terrorystycznych, zdajac

sobie sprawe, .e takie ataki odbiłyby sie na nich rykoszetem i mogłyby doprowadzic do zniszczenia ich głównej bazy, z

której przeprowadzali transakcje[23]. Oprócz gangów, działalnosc terrorystyczna i kryminalna czeczenskich bojowników

finansowała liczna czeczenska diaspora, która chocby w samej Jordanii liczy sobie około 10 tysiecy członków. Ponadto, z

informacji rosyjskich słu.b specjalnych wynika, .e majacy swoje bazy w Czeczenii rebelianci islamscy finansowani byli

przez Arabie Saudyjska, Kuwejt, Katar i Syrie oraz organizacje radykalnych islamistów w Pakistanie, Turcji i Afganistanie.

Przywódcy czeczenskich rebeliantów, którzy otrzymywali powy.sza pomoc, wiedzieli, jak ja wykorzystac. Szamil Basajew,

Emir al-Chattab, czy Abu Daba prowadzili bowiem przeciwko władzom rosyjskim wyrafinowane, polityczno-wojenne

kampanie, które wymagały skomplikowanych finansowo, logistycznie i militarnie operacji. By osiagnac własne cele,

posłu.yli sie równie. wahhabickimi ekstremistami i afganskimi najemnikami. Czeczenscy bojownicy nie ograniczali sie

wyłacznie do szukania wsparcia finansowego u rodaków mieszkajacych w Rosji czy w krajach osciennych. Niektóre grupy

np. wykradały rope z rurociagu Baku-Noworosyjsk, który przechodził przez ich terytorium. Dodatkowym zródłem

dochodu stały sie porwania dla okupu i handel narkotykami. Ten ostatni proceder finansował operacje terrorystyczne

Czeczenów równie. posrednio _ fundusze otrzymywane z Afganistanu pochodziły ze sprzeda.y narkotyków,

produkowanych w tym kraju przez al-Kaide[24]. Jak wiec widac, zagro.enie narkoterroryzmem stało sie ju. problemem

globalnym _ poza ugrupowaniami terrorystycznymi z Ameryki Południowej, byłej Jugosławii i krajów byłego Zwiazku

Radzieckiego z tej nielegalnej formy pozyskiwania funduszy korzysta te. chocia.by LTTE na Sri Lance, PKK w Turcji i

liczne frakcje zbrojne w Somalii.

Prawo miedzynarodowe wobec problemu przeciwdziałania finansowaniu działalnosci terrorystycznej

Proceder finansowania działalnosci terrorystycznej, zarówno sposobami legalnymi, jak i przestepczymi, był

przedmiotem dyskusji i tematem wielu spotkan miedzyrzadowych i konferencji miedzynarodowych na długo przed

zamachami z 11 wrzesnia 2001 roku. Na problem finansowania terroryzmu przez ró.ne panstwa i organizacje, a nawet

osoby prywatne, zwróciło uwagę Zgromadzenie Ogólne ONZ jeszcze w 1996 roku, w swojej rezolucji 51/210[25], w

której wezwało państwa do podjęcia odpowiednich kroków w celu zapobiegania i przeciwdziałania finansowaniu

terrorystów i organizacji terrorystycznych. W szczególności państwa powinny rozważyć możliwość zastosowania

odpowiednich środków, by zapobiec i przeciwdziałać przepływom funduszy podejrzewanych o to, że są przeznaczone na

cele terrorystyczne (ale środki te nie powinny w żaden sposób utrudniać swobody przepływu kapitału) oraz

zintensyfikować wymianę informacji na temat tego typu funduszy. Ta sama rezolucja Zgromadzenie Ogólne ustanowiło

Komitet Ad Hoc Do Spraw Terroryzmu, który ma za zadanie uzupełnić istniejące w dziedzinie walki z terroryzmem

instrumenty prawne, początkowo poprzez uregulowania pewnych szczegółowych kwestii, takich jak zamachy bombowe

czy przemyt materiałów nuklearnych, a później poprzez ustanowienie wspólnych i bardziej ogólnych ram prawnych dla

konwencji dotyczących walki z międzynarodowym terroryzmem.

Niewątpliwym sukcesem Komitetu stało sie opracowanie tekstu Konwencji w sprawie zwalczania finansowania

terroryzmu[26]. Konwencja ta została otwarta do podpisu w Nowym Jorku 10 stycznia 2000 roku, a weszła w życie 10

kwietnia 2002 roku. W preambule konwencji podkreślono, że finansowanie terroryzmu stanowi problem wielkiej wagi dla

społeczności międzynarodowej oraz .e liczba i ciężar gatunkowy aktów międzynarodowego terroryzmu zależy od

środków finansowych, które mogą otrzymywać terroryści. Zgodnie z art. 1, środki te oznaczają wszelkiego rodzaju

aktywa, materialne jak i niematerialne, ruchomości i nieruchomości, bez względu jak nabyte, a także wszelkie

dokumenty i instrumenty prawne (równie. w formie elektronicznej lub cyfrowej), potwierdzające tytuł prawny lub udział

w takich aktywach, w tym m. in. czeki podróżne, czeki bankowe, przekazy pieniężne, weksle, akcje i obligacje. Według

art. 2, przestępstwo w rozumieniu konwencji popełnia każda osoba, która bezpośrednio lub pośrednio, w sposób

bezprawny i zawiniony, dostarcza lub przyjmuje środki finansowe z zamiarem ich użycia bądź ze świadomością, że

zostaną one użyte w całości lub w części w celu przeprowadzenia aktu uznanego za przestępczy według konwencji

wymienionych w aneksie[27] bądź innego aktu skierowanego na spowodowanie śmierci lub poważnych obrażeń osoby

cywilnej lub innej osoby nie biorącej czynnego udziału w konflikcie zbrojnym. Celem takiego aktu ma być zastraszenie

ludności lub zmuszenie rządu albo organizacji międzynarodowej do podjęcia bądź powstrzymania sie od podjęcia

określonego działania. Faktyczne wykorzystanie funduszy do dokonania przestępstwa określonego w art. 2 nie stanowi

warunku przestępności tego czynu. Przestępstwem jest również usiłowanie, współudział oraz organizowanie i nakłanianie

innych do popełnienia wyżej określonych aktów. Konwencja nie znajduje zastosowania, jeśli przestępstwo nie ma

charakteru międzynarodowego w świetle art. 3 (np. jeśli akt został popełniony w jednym państwie, sprawca jest

obywatelem tego państwa i przebywa na jego terytorium). Każde państwo strona omawianej konwencji powinno podjąć

takie środki, jakie będą niezbędne dla uznania w prawie wewnętrznym przestępstw wymienionych w art. 2 za

przestępstwa kryminalne, a także ustanowienia odpowiednich kar, które będą brały pod uwagę wysoka społeczna

szkodliwość tych aktów (art. 4). Obowiązkiem stron konwencji jest równie. podjecie odpowiednich środków celem

identyfikowania, wykrywania i zamrażania lub zajmowania wszelkich funduszy używanych lub przeznaczonych do

popełnienia przestępstwa określonego w art. 2, a także przychodów osiąganych z takich przestępstw, celem

ewentualnego orzeczenia ich przepadku. Państwa strony powinny równie. zadbać o to, by żadne okoliczności natury

politycznej, filozoficznej, ideologicznej, rasowej, etnicznej, religijnej bądź innej do nich podobnej nie usprawiedliwiały

powyższych przestępstw (art. 6). Akty określone w art. 2 nie powinny być te. uważane za przestępstwa finansowe bądź

polityczne albo inspirowane motywami politycznymi oraz powinny podlegać ekstradycji, zgodnie z istniejącymi i

przyszłymi traktatami ekstradycyjnymi, jak te. na podstawie postanowień omawianej konwencji. Państwa strony

zobowiązane są do udzielania sobie wzajemnie pomocy w zapobieganiu i ściganiu przestępstw wymienionych w

konwencji oraz do wymiany niezbędnych informacji w związku z dochodzeniami w sprawach karnych lub z

postępowaniem karnym lub ekstradycyjnym dotyczącym omawianych przestępstw, łącznie z pomocą w uzyskiwaniu

dowodów potrzebnych w związku z takim postępowaniem. Konwencja skupia sie zatem na zapobieganiu i karaniu

działalności wspierającej materialnie i finansowo międzynarodowy terroryzm, państwa powinny jednak pamiętać, że _

zgodnie z treścią rezolucji 54/110 ZO ONZ z 9 grudnia 1999 roku[28] _ nielegalne i zasługujące na ściganie jest także

popieranie dążeń terrorystów, ich szkolenie, prowadzenie obozów treningowych i każdy inny sposób wspierający,

bezpośrednio lub posrednio, działalność terrorystyczna.

Godnym podkreślenia jest równie. fakt przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w listopadzie 2000 roku Konwencji

przeciwko miedzynarodowej przestepczosci zorganizowanej, otwartej do podpisu podczas konferencji miedzynarodowej

w Palermo, 12 grudnia 2000 roku. Konwencja ta weszła w .ycie 29 wrzesnia 2003 roku. Głównym celem konwencji jest

kompleksowe uregulowanie problematyki prewencji, scigania i karania przestepczosci zorganizowanej, w tym walka z

procederem prania _brudnych_ pieniedzy. Podczas prac nad konwencja okazało sie jednak, .e kwestia ustalenia tzw.

listy przestepstw i nierozerwalnie z nia zwiazane zagadnienie terroryzmu jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej

kontrowersyjnych problemów _ nie tyle prawnie, ile politycznie. Lista miała wskazywac typowe formy działalnosci, w

która anga.uja sie członkowie zorganizowanych grup przestepczych, np. handel narkotykami, handel ludzmi, fałszowanie

pieniedzy, handel bronia, korupcja itp. W tym ujeciu akty terrorystyczne stanowiłyby jeden z przejawów takiej

działalnosci. Wiele panstw za wszelka cene da.yło do właczenia terroryzmu do zakresu konwencji (zwłaszcza Turcja,

Hiszpania, Egipt i Algieria), wiekszosc argumentowała jednak, .e konwencja nie jest własciwym instrumentem do

zwalczania terroryzmu. Ostatecznie konwencja nie zawiera listy i milczy o terroryzmie, Komitet opracowujacy konwencje

wystapił jednak do Zgromadzenia Ogólnego ONZ z projektem rezolucji, w której wyraził zaniepokojenie widocznymi

zwiazkami miedzy działalnoscia zorganizowanych grup przestepczych a aktami terrorystycznymi[29].

Zamachy terrorystyczne z 11 wrzesnia 2001 roku w sposób tragiczny uzmysłowiły swiatu, jak powa.nym i

niebezpiecznym zagro.eniem dla miedzynarodowego pokoju i bezpieczenstwa stał sie współczesny terroryzm. Reakcja

społecznosci miedzynarodowej na te ataki była m.in. rezolucja Rady Bezpieczenstwa ONZ nr 1373 (2001) z 28 wrzesnia

2001 roku wskazujaca działania, które powinny byc podjete przez panstwa członkowskie ONZ w celu zwalczania

terroryzmu miedzynarodowego. Rezolucja _ zaproponowana przez USA _ w sposób istotny rozszerza role ONZ w

globalnej wojnie z terroryzmem. Zobowiazuje ona panstwa do zlokalizowania i zablokowania wszelkich srodków

finansowych i ekonomicznych osób popełniajacych lub popierajacych akty terrorystyczne, a tak.e do zakazania swoim

obywatelom przekazywania im takich srodków. Dostarczanie lub zbieranie funduszy na takie cele powinno byc nie tylko

zagro.one kara, ale kary te powinny byc egzekwowane. W celu skutecznego scigania przestepstw finansowania lub

wspierania aktów terrorystycznych panstwa powinny udzielac sobie najdalej idacej pomocy w prowadzeniu sledztw i

procesów karnych przeciwko osobom finansujacym i wspierajacym terroryzm poprzez wymiane informacji i dowodów

Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:42

procesowych. Wymianie informacji operacyjnych niezbednych do zwalczania aktów terroryzmu powinny słu.yc

porozumienia i umowy dwustronne, konwencje dotyczace terroryzmu, a zwłaszcza niezwłoczne zwiazanie sie

miedzynarodowa konwencja w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu z 1999 roku. Panstwa członkowskie powinny

te. podjac srodki zapobiegajace przyznawania azylu lub statusu uchodzcy terrorystom lub osobom ich wspierajacym.

Osoby podejrzane o terroryzm nie powinny liczyc na odmowe ekstradycji z powodów politycznych. Wiele postanowien

omawianego dokumentu jest w traktatach, które wiele panstw podpisało badz zamierza podpisac. Poniewa. jednak

rezolucja powołuje sie na rozdział VII Karty NZ (_Akcja w razie zagro.enia pokoju, naruszenia pokoju i aktów

agresji_), jej postanowienia sa od zaraz obowiazujace dla wszystkich panstw członkowskich ONZ[30]. Rezolucja nie

przewiduje sankcji w razie łamania jej postanowien. Rada Bezpieczenstwa powołała natomiast Komitet Przeciwdziałania

Terroryzmowi, zło.ony z przedstawicieli 15 panstw wchodzacych w skład Rady, którego zadaniem bedzie nadzorowanie

przestrzegania rezolucji i przekazywanie raportów Radzie Bezpieczenstwa. Podstawowym celem działania Komitetu jest

bowiem kontrola efektywnosci ustawodawstwa poszczególnych panstw, co umo.liwic mo.e pociagniecie do

odpowiedzialnosci karnej osób nale.acych do organizacji terrorystycznych, jak równie. osób udzielajacych im szeroko

rozumianego wsparcia.

Biorac pod uwage, .e znaczna czesc funduszy trafiajacych do terrorystów zwiazana jest z procederem prania

_brudnych_ pieniedzy, przeciwdziałanie temu zjawisku mo.e wiec byc jednym ze skuteczniejszych sposobów walki z

terroryzmem. Metody walki z finansowaniem terroryzmu szczegółowo okresliła omawiana ju. konwencja ONZ w sprawie

zwalczania finansowania terroryzmu. Działaniom zwiazanym z wykrywaniem i blokowaniem srodków finansowych

przeznaczonych na wspieranie terroryzmu poswiecona jest te. wspomniana rezolucja Rady Bezpieczenstwa nr 1373

(2001). Wypracowaniem sposobów walki z tym nowym zagro.eniem zajmuje sie ponadto wiele organizacji

miedzynarodowych, jak np. Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniedzy (Financial Action Task Force on Money

Laundering - FATF). Grupa ta została powołana do .ycia na szczycie panstw G-7 w Pary.u w 1989 roku i jest w pełni

niezale.na, jedynie w sprawach administracyjnych korzysta z Sekretariatu Organizacji Współpracy Gospodarczej i

Rozwoju (OECD). Przedmiotem nadzwyczajnego posiedzenia plenarnego FATF, które odbyło sie w dniach 29-31

pazdziernika 2001 roku w Waszyngtonie, była własnie kwestia finansowania terroryzmu. Grupa postanowiła wówczas

rozszerzyc swa misje poza pranie pieniedzy i odtad koncentrowac swoje działania i wiedze równie. na ogólnoswiatowych

wysiłkach zwalczania finansowania terroryzmu. W zwiazku z tym przygotowano Zalecenia Specjalne w sprawie

finansowania terroryzmu. Okreslajac na wspomnianym posiedzeniu nowe miedzynarodowe standardy zwalczania

finansowania terroryzmu, wezwano wszystkie panstwa swiata do ich przyjecia i wdro.enia, gdy. pozbawi to terrorystów i

ich popleczników dostepu do miedzynarodowego systemu finansowego[31]. Natomiast członków FATF zobowiazano do:

1). podjecia natychmiastowych kroków w celu ratyfikowania odpowiednich instrumentów ONZ (tak konwencji, jak i

rezolucji);

2). uznania finansowania terroryzmu, aktów terroryzmu i organizacji terrorystycznych za działalnosc kryminalna _

zakres wzorcowej penalizacji okresla art. 2 konwencji ONZ w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu;

3). zamro.enia i konfiskaty aktywów terrorystów; wszystkie panstwa powinny ponadto recypowac odpowiednie

postanowienia rezolucji 1373 (2001) definiujace zasady zabezpieczania i konfiskaty wartosci majatkowych powiazanych

w jakikolwiek sposób z działalnoscia terrorystyczna;

4). raportowania o podejrzanych transakcjach powiazanych z terroryzmem _ FATF chce, aby instytucje finansowe, a

tak.e niektóre podmioty pozafinansowe zobligowane na mocy odrebnych regulacji okreslajacych zasady przeciwdziałania

praniu pieniedzy, były odpowiedzialne za identyfikacje i rejestrowanie transakcji przeprowadzanych przez osoby, które

mo.na zasadnie podejrzewac, .e wspieraja finansowo działalnosc terrorystyczna; informacje o takich transakcjach

powinny byc bezzwłocznie przekazywane organowi odpowiedzialnemu na mocy szczegółowych przepisów za koordynacje

zwalczania prania pieniedzy w ka.dym panstwie;

5). zapewnienia mo.liwie najszerszej pomocy organom wdra.ania prawa i organom nadzorczym dla prowadzenia

dochodzen w sprawach o finansowanie terroryzmu; panstwa powinny zatem udzielac sobie wzajemnej pomocy w

zwiazku ze sprawami karnymi dotyczacymi finansowania terroryzmu, w szczególnosci przez przekazywanie dowodów

albo informacji o organizacjach terrorystycznych; wzajemna pomoc w tego typu sprawach dotyczy tak.e wniosków

ekstradycyjnych;

6). nało.enia wymogów zwalczania prania pieniedzy na alternatywne systemy przekazywania pieniedzy;

7). podjecia wzmo.onych srodków identyfikacji klientów korzystajacych z miedzynarodowych i krajowych systemów

transferów teleinformatycznych;

8). zapewnienia, by przedsiewziecia, a w szczególnosci organizacje nie nastawione na zysk (non-profit) nie mogły byc

wykorzystywane do finansowania terroryzmu[32].

Na spotkaniu w Waszyngtonie przyjeto tak.e Plan Działania, majacy na celu zapewnienie szybkiej i efektywnej

implementacji przedstawionych powy.ej srodków. Kluczowym elementem tego programu była decyzja o

przeprowadzeniu samooceny przez panstwa-członków organizacji, dotyczaca stopnia zwiazania sie przez panstwa

powy.szymi zaleceniami. W tym celu opracowano szczegółowy kwestionariusz z zakresem pytan dotyczacych ka.dej z

rekomendacji, a odpowiedzi zostały przesłane do FATF do stycznia 2002 roku. Ponadto w ramach FATF uchwalono

dodatkowe wskazówki dla instytucji finansowych dotyczace technik mechanizmów wykorzystywanych w finansowaniu

terroryzmu oraz zainicjowano proces identyfikacji ustawodawstw, w których brak jest własciwych srodków dla zwalczania

Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:42

finansowania terroryzmu z zało.eniem przeprowadzenia debaty nad przyjeciem stosownych kroków do przyjecia takich

srodków. Innymi elementami tego programu sa: regularne publikowanie przez członków FATF wielkosci zamro.onych

srodków, co do których istnieje podejrzenie, .e nale.a do organizacji terrorystycznych (publikacje te uwzgledniaja

odpowiednie postanowienia rezolucji Rady Bezpieczenstwa ONZ), a tak.e zapewnienie przez członków FATF technicznej

pomocy pozostałym panstwom, o ile zostanie to uznane za konieczne, w celu ich wiekszego zwiazania sie wspomnianymi

zaleceniami specjalnymi FATF[33].

Znaczenie osmiu zalecen specjalnych FATF zostało potwierdzone ich zaaprobowaniem przez Miedzynarodowy

Fundusz Walutowy (MFW) i Miedzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) w 2002 roku, jako miedzynarodowych

standardów dla wspólnie prowadzonego przez te dwie organizacje programu zwalczania prania pieniedzy oraz

finansowania terroryzmu (AML/CFT). W 2002 roku MFW i Bank Swiatowy, przy współpracy FATF i struktur regionalnych

wzorowanych na FATF, rozpoczeły program pilota.owy, który miał na celu dokonanie przegladu 41 systemów prawnych

poszczególnych panstw. Skutkiem przeprowadzonej analizy było wywarcie wpływu na zmiany ustawodawcze w kierunku

pełniejszej implementacji zalecen i ogólny wzrost swiadomosci znaczenia re.imu AML/CFT. W szczególnosci jesli chodzi o

stopien zwiazania sie osmioma zaleceniami specjalnymi, stwierdzono, .e stosowanie standardów w tym zakresie jest

uzale.nione od wzajemnej koordynacji działan pomiedzy organami władzy wykonawczej, odpowiedniego nadzoru i

kontroli oraz przyjecia własciwych instrumentów prawnych dla kontroli firm i zaciesnienia współpracy

miedzynarodowej[34].

Podsumowanie

Kompleksowa, interdyscyplinarna analiza współczesnego terroryzmu prowadzi do prostego wniosku, .e zjawisko to w

ciagu ostatniej dekady niemal całkowicie zmieniło swa postac, przeszło istotna i grozna dla społecznosci

miedzynarodowej ewolucje. Po pierwsze, terroryzm _dołaczył_ do innych sfer ludzkiej aktywnosci, które w ostatnich

dziesiecioleciach stały sie przedmiotem globalizacji. Pochodzacy głównie z Egiptu i Arabii Saudyjskiej terrorysci, których

centrala przejsciowo znajdowała sie w Afganistanie, korzystajac z wiedzy i srodków gromadzonych w Europie Zachodniej,

dokonali zbrodniczej napasci na Nowy Jork i Waszyngton na oczach _ za posrednictwem globalnych sieci telewizyjnych

_ całego swiata[35]. Swoista terrorystyczna _miedzynarodówka_ stała sie faktem. Poza tym, w niektórych krajach

terroryzm tak mocno zakorzenił sie w systemie politycznym i strukturze społecznej, .e trudno okreslic, gdzie konczy sie

panstwo, a zaczyna siatka terrorystyczna. W tak zwanych _upadłych panstwach_ (failed states) sam fakt rozkładu

badz rozpadu władz danego kraju stanowi .yzny grunt dla rozwoju organizacji terrorystycznych. Po drugie, polityczne i

swieckie motywacje zjawiska, które mo.na okreslic jako _tradycyjny_ terroryzm, ustapiły miejsca bardziej

fanatycznemu wariantowi, czesto opierajacemu sie na religijnym ekstremizmie. W przeszłosci terrorysci starali sie

uzyskac maksymalny rozgłos, jednoczesnie minimalizujac liczbe ofiar, w interesie promowania konkretnych celów

politycznych. Teraz jednak do głosu doszła specyficzna odmiana terroryzmu, która nie kreuje ju. politycznych .adan _

jej celem jest zniszczenie wszystkiego, co stoi na jej drodze, w mysl zasady _im wiecej, tym lepiej_. Współczesni

terrorysci wydaja sie byc zafascynowani iloscia ofiar, które moga spowodowac swoimi zamachami. Trzecia bardzo

niepokojaca cecha omawianego zjawiska jest jego zainteresowanie pozyskaniem i wykorzystaniem broni masowego

ra.enia. W tym kontekscie szczególnie martwi złowieszcza kombinacja panstw zbójeckich (rogue states) pracujacych nad

rozwojem takiej broni oraz terrorystów, którzy sa przygotowani do jej u.ycia i pragna to uczynic[36]. To nowe oblicze

terroryzmu mogło ujrzec swiatło dzienne dzieki szerokiemu wsparciu materialnemu i finansowemu udzielanemu przez

nowych, zainteresowanych jego sukcesami sponsorów. Zanikanie w ostatnich latach zjawiska tzw. terroryzmu

panstwowego nie ułatwiło bowiem walki z al-Kaida i podobnymi do niej grupami. Przeciwnie, poniewa. w aktualnym

systemie globalizacji finansowej główna forma gromadzenia funduszy stały sie rozmaite zródła publiczne i prywatne,

ekipy antyterrorystyczne musza teraz badac nie kilka, lecz tysiace, a nawet setki tysiecy transakcji. Zmora stała sie

działalnosc istnej _pajeczyny_ organizacji dobroczynnych i humanitarnych, funkcjonujacych w rzeczywistosci dla

wspierania _słusznej sprawy_ ugrupowan terrorystycznych[37]. Nastanie nowego miedzynarodowego porzadku

politycznego, społecznego i gospodarczego spowodowało te. zmiany strukturalne i _ w pewnym sensie _ ideologiczne

przestepczosci zorganizowanej, w wyniku których swiat syndykatów przestepczych i swiat organizacji terrorystycznych

niebezpiecznie sie do siebie zbli.yły. Ugrupowania terrorystyczne nawiazały bliskie kontakty z miedzynarodowymi

organizacjami przestepczymi, zwłaszcza z kartelami narkotykowymi. W zamian za ochrone produkcji koki i

zabezpieczanie przemytniczych szlaków w Ameryce Południowej, kolumbijscy guerrillas z FARC dostaja o wiele wiecej

pieniedzy ni. mogliby zdobyc _tradycyjnymi_ metodami, takimi jak porwania dla okupu czy napady na banki, nie

mówiac ju. o tym, .e metody te wia.a sie z wysokim stopniem ryzyka, czego nie mo.na powiedziec o procederze

przemytu narkotyków. Poza tym, dzieki współpracy z kartelami narkotykowymi terrorysci uzyskuja dostep do szlaków

przemytniczych, które _ sprawdzone ju. przez grupy przestepcze i uznane za bezpieczne _ moga byc z powodzeniem

wykorzystywane przez terrorystów do przerzutu ludzi, broni i zaopatrzenia[38]. Przestepczosc zorganizowana i terroryzm

nadal beda uwa.ane za ró.ne rodzaje bezprawia, ale ustalenie scisłych definicji ka.dej z tych for bezprawia staje sie w

obecnych czasach o wiele bardziej skomplikowane[39]. Zdaniem Antonio Maria Costy, szefa Biura ONZ do spraw

Srodków Odurzajacych i Przestepczosci (UNODCCP), terroryzm, handel narkotykami i przestepczosc zorganizowana to

kolejna _Os Zła_, która zagra.a porzadkowi i bezpieczenstwu miedzynarodowemu[40].

Wnioski sa zatem jasne. Terroryzm jest pierwszym powa.nym wyzwaniem dla swiatowego bezpieczenstwa, a jego

znaczenie prawdopodobnie bedzie wzrastac. Fakt ten oraz proces _globalizacji_ współczesnego terroryzmu powoduja,

Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:42

.e odpowiedz na to wyzwanie równie. musi byc globalna, a współpraca w zwalczaniu omawianego zjawiska powinna byc

efektywna, scisła i skoordynowana, obejmujaca jak najwieksza ilosc panstw i organizacji miedzynarodowych. Co prawda

zjawisko terroryzmu ze wzgledu na swoja specyfike wymaga badan i przedsiewziec interdyscyplinarnych, jednak to

przede wszystkim prawo, tak wewnetrzne, jak i miedzynarodowe, powinno zajac sie tworzeniem odpowiednich srodków i

metod w celu zwalczania aktów terrorystycznych, a tak.e wszelkich zródeł i sposobów słu.acych wspieraniu i

finansowaniu omawianego zjawiska. Prawo miedzynarodowe zdołało ju. wypracowac odpowiednie instrumenty prawne

pomocne przy przeciwdziałaniu i zwalczaniu procederu finansowania terroryzmu, uznawanego za powa.ne przestepstwo.

Jednak skuteczna walka mo.liwa jest tylko wówczas, gdy panstwa wyra.a polityczna wole jej prowadzenia i beda czynnie

w niej uczestniczyc, nie tylko w granicach własnego terytorium, ale równie. współpracujac z innymi, chetnymi do tej

współpracy panstwami i organizacjami miedzynarodowymi.

[1] Por. A. Bernard Strategia terroryzmu, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978, s. 32.

[2] B. Hoffman Oblicza terroryzmu, Politeja _ Swiat Ksia.ki, Warszawa 1999, s. 170.

[3] W. Kedaj Mened.erowie smierci, _Wprost_, nr 1099 (21.12.2003).

[4] Zob. J. H. Anderson International Terrorism and Crime: Trends and Linkages, http://www.jmu.edu/orgs/wrni/it.htm,

20.03.2002.

[5] W. Jasinski Zamknac kase, _Rzeczpospolita_, 28.08.2002.

[6] Finansowanie organizacji terrorystycznych, http://www.abw.gov.pl/Terroryzm/wzt_7.htm, 04.04.2004.

[7] J. H. Anderson op.cit.

[8] Szerzej _ zob. G. Górny Najwy.sza Prawda _ najwieksza kompromitacja, _Przewodnik Katolicki_, nr 14/2004.

[9] Szerzej _ zob. W. Kedaj op. cit.

[10] J. H. Anderson op. cit.

[11] Finansowanie organizacji...

[12] Tak nazywa sie swiete zródło w Mekce.

[13] '5G5=A:8E B5@@>@8AB>2 D8=0=A8@>20; 538?5BA:89 <>H5==8:, __><<5@A0=B 459;8_, 21.10.1999.

[14] "5@@>@87< ?> <8@>2K< @0AF5=:0<, _ >AA89A:0O 3075B0_, 17.09.1999.

[15] Zob. W. Kedaj op. cit. Jeden z byłych saudyjskich ministrów finansów mawiał, i. _Arabia Saudyjska jest biednym

krajem _ jedyne, co posiada, to pieniadze_ (ibidem).

[16] Finansowanie organizacji...

[17] Finansowanie organizacji...

[18] J. H. Anderson op. cit.

[19] FARC: finance comes full circle for bartering revolutionaries, _Jane_s Terrorism And Security Monitor_, 16

January 2001.

[20] Warto tu nadmienic, i. dosc czesto stosowana przez FARC forma zakupu broni jest barter _ przykładowo, za

kilogram czystej kokainy organizacja dostaje jedna sztuke karabinu AK-47 (szerzej zob. FARC...).

[21] J. H. Anderson op. cit.

Wygenerowany: 21. 07. 2005, 16:42

[22] Ibidem.

[23] W. Laquer The New Terrorism: Fanaticism and the Arms of Mass Destruction, Oxford University Press, New York,

Oxford 1999, s. 220-221.

[24] Oblicza sie, .e jeden afganski handlarz narkotyków w przeciagu 8 tygodni potrafi dostarczyc terrorystom Osamy bin

Ladena w Pakistanie 2000 kilogramów heroiny wartej 28 milionów dolarów (zob. A. S. Tyson War on terror is also a war

on drug traffic, http://www.csmonitor.com/2004/0218/p01s01-usmi.html, 18.02.2004).

[25] UN GA Res. 51/210, 17 December 1996, http://www.un.org/ga/documents/gares51/ga51-210.htm, 17.04.2001.

[26] International Convention for the Suppression of the Financing of Terrorism, New York, 10 January 2000,

http://www.untreaty.un.org/English/millenium/law/index.html, 15.02.2001.

[27] Sa tam zamieszczone wszystkie dotychczasowe konwencje zawarte pod auspicjami ONZ dotyczace zwalczania

terroryzmu miedzynarodowego.

[28] UN GA Res. 54/110, 9 December 1999, http://www.un.org/Depts/dhl/resguide/r54c6.htm, 17.04.2001.

[29] Szerzej _ zob. M. Płachta Zwalczanie nie zna granic, _Rzeczpospolita_, 04.08.2000.

[30] Zob. art. 48 Karty NZ.

[31] J. W. Wójcik Jak sie bronic? Przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmowi, _Gazeta Sadowa_, listopad 2003.

[32] Por. J. W. Wójcik op. cit. oraz W. Jasinski op. cit.

[33] W. Matuszewski Prawnomiedzynarodowe aspekty zwalczania finansowania terroryzmu [w:] Walka z terroryzmem w

swietle prawa miedzynarodowego (red. K. Lankosz, M. Chorosnicki, P.Czubik), Wydawnictwo STO, Bielsko-Biała 2004, s.

211-212.

[34] Ibidem, s. 212. Nale.y tu jeszcze wspomniec, i. działania podejmowane przez panstwa w celu zwalczania

finansowania terroryzmu nie ograniczaja sie jedynie do współpracy o charakterze globalnym, ale anga.uja równie.

organizacje i porozumienia regionalne. Przykładowo, w ramach Rady Europy funkcjonuje Komitet Ekspertów ds. oceny

srodków zapobiegajacych praniu pieniedzy (MONEYVAL), zas w ramach Unii Europejskiej przyjeto dnia 10 czerwca 1991

r. dyrektywe Rady 91/308/EEC w sprawie zapobiegania wykorzystania systemu finansowego dla prania brudnych

pieniedzy, znowelizowana 4 grudnia 2001 r.

[35] R. Kuzniar 11 wrzesnia _ interpretacje i implikacje, _Sprawy Miedzynarodowe_, nr 1/2002, s. 7.

[36] G. Robertson Inwestowac w bezpieczenstwo, _Przeglad NATO_, nr 3, jesien 2002,

http://www.nato.int/docu/review/2002/issue3/polish/art3.html, 21.03.2003.

[37] Por. W. Kedaj op. cit.

[38] N. A. Pollard Terrorism and Transnational Organized Crime: Implications of Convergence, The Terrorism Research

Center, www.terrorism.com, 15.06.2003.

[39] Szerzej _ zob. W. Laquer op. cit., s. 222-223.

[40] Fighting Drugs, Terrorism, Crime Requires Unified Strategy, UN Drug Chief Says, 25 September 2002,

http://www.usembassy.it/file2002_09/alia/a2092713.htm, 12.03.2003.

mgr Marcin Marcinko _ doktorant w Katedrze Prawa Miedzynarodowego Publicznego Uniwersytetu Jagiellonskiego,

współpracownik Instytutu Studiów Strategicznych w Krakowie, członek Komisji Prawa Humanitarnego przy Małopolskim

Zarzadzie Okregowym PCK w Krakowie.