INFLACJA – PYTANIA I ZAGADNIENIA
Inflacja podażowa (kosztowa, dostawców) co to jest i jak ją zwalczać
Czynniki od strony podażowej. Ceny rosną ż tego powodu, że dynamika kosztów przewyższa dynamikę wydajności pracy. Koszty przekładane są na ceny. Koszty: surowcowe, energia, podatkowe dla firm, wysokości oprocentowania kredytów dla firm. Ceny rosną bo rośnie dynamika kosztów.
Zwalczanie:
- dynamika cen rośnie szybciej niż dynamika wydajności pracy, więc trzeba pobudzić podmioty w celu wymiany technologii
- proces prywatyzacji – dopływ środków do firm, które przeznaczają na renowację, techno logizację
- funkcjonowanie giełdy która pomnaża kapitał w gospodarce; wpływ kapitału zagranicznego; ulgi podatkowe dla firm
- zwiększenie konkurencyjności w gospodarce (rozbijanie monopoli, wspieranie zakładania nowych przedsiębiorstw)
Inflacja popytowa (nabywców) – co to jest i jak ją zwalczać
Czynniki od strony popytowej. Występuje gdy ceny rosną z powodu iż dynamika popytu globalnego jest wyższa od faktycznie wytworzonego PKB (produkcji). Tani pieniądz prowadzi do wzrostu popytu, za którym produkcja nie nadąża. Keynesiści upatrują przyczyny inflacji w niewystarczającym popycie globalnym np. inflacja płacowa, kredytowa – dotyczy strony popytowej. Monetaryści uznają, że polityka monetarna, która zwiększa dopływ pieniądza do gospodarki przy pełnym wykorzystaniu zasobów prowadzi do wzrostu inflacji (popytowej).
Walczy się z nią restrykcyjnymi politykami fiskalną i monetarną
- zwiększanie nominalnej stopy % by studzić popyt
- wpływ na zwiększenie wpływu pieniądza do gospodarki, zmniejszenie kredytów
- rząd będzie zmniejszał wydatki lub zwiększał podatki
Dlaczego system bankowy stosuje się do inflacji?
Bank Centralny podnosi stopę %, żeby tłumić inflację system banków komercyjnych chce zarabiać, wiec gdy rosną stopy % to zazwyczaj rośnie wysokość oprocentowania kredytów na polskim rynku międzynarodowym. Banki komercyjne dostosowują się do nowej sytuacji na rynku aby nie stracić zysków. W tym celu podnoszą stopy nominalne do stopy inflacji (obniżają kredyty), ponieważ inflacja jest dla nich kosztem.
Jak nazywa się system podatkowy, który podnosi progi podatkowe w czasie inflacji?
Drenaż podatkowy. W wielu krajach, w których utrzymuje się trwała inflacja wprowadza się system indeksacji. Obejmuje on indeksację dochodów oraz progów podatkowych w progresywnych systemach podatku dochodowego. Konieczność ciągłego przeliczania rent, emerytur, stałych wynagrodzeń powoduje znaczne koszty spotęgowane dodatkową koniecznością toczenia długookresowych negocjacji między stroną rządową a zainteresowanymi grupami interesów i związków zawodowych. Wprowadzenie indeksacji utrwala oczekiwania inflacyjne i jest przeszkodą w zwalczaniu inflacji spirale inflacyjne.
Czy wzrost wydajności może przyczynić się do inflacji popytowej?
W przypadku, gdy wzrost wydajności będzie wolniejszy niż odpowiadający mu przyrost płac, może wystąpić inflacja płacowa, będąca jednym z rodzajów inflacji popytowej. Zbyt wysokie płace w stosunku do wydajności mogą doprowadzić do wzrostu popytu globalnego. W przypadku gdy popyt globalny będzie przewyższał rzeczywisty PKB wystąpi tzw. luka inflacyjna. Przejawia się ona nadmiarem pieniądza na rynku (tzw. pusty pieniądz), który nie ma pokrycia w wytwarzanych dobrach i usługach.
Wyjaśnij pojęcie luki inflacyjnej.
Jest to nadwyżka popytu globalnego nad globalną podażą przy pełnym wykorzystaniu wszystkich czynników produkcji. Efektem jest wzrost cen, który ma unormować nadmierny popyt.
Czy związki zawodowe mają wpływ na inflację?
Tak. Związki zawodowe mogą wpływać na inflację kosztową, która występuje w przypadku gdy dynamika wzrostu kosztów pracy (wzrostu płac) nie ma pokrycia we wzroście wydajności pracy. Wpływ związków zawodowych na inflację kosztową występuje poprzez porównanie wzrostu płac ze wzrostem wydajności pracy. Jeżeli w jednych gałęziach nastąpi wzrost płac pod wpływem wzrostu wydajności pracy, to inne grupy zawodowe będą domagać się wyrównania proporcji płac między różnymi gałęziami. Wynikiem tego jest wzrost kosztów wytwarzania i cen.
Czy oczekiwania inflacyjne wpływają na poziom inflacji?
Tak. Oczekiwania inflacyjne są bardzo ważnym czynnikiem w kształtowaniu inflacji; w teorii stawia się je na równi ze stopą % czy z kursem walutowym. Są to oczekiwania dotyczące inflacji, jakie mają przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe. Są one bardzo ważne, bo z inflacją jest trochę tak jak z samospełniającą się przepowiednią – jeżeli wszyscy uważają, że inflacja wyniesie x% i zachowują się tak jakby ona taka rzeczywiście była, to taka będzie, dlatego, że inflacja jest bardzo silnie związana z żądaniami płacowymi. Jeżeli jest przeświadczenie, ze ceny wzrosną o 5 %, to pracownicy domagają się, a związki zawodowe negocjują również takie podwyżki płac.
Czy restrykcyjna polityka monetarna prowadzona w długim okresie może być jedną z przyczyn inflacji kosztowej?
Tak. Restrykcyjna polityka monetarna może wpływać na wyższą stopę %, przez co rośnie koszt kredytów inwestycyjnych (większy koszt dla producenta, który potem przerzuca go na konsumentów).
Kiedy pojawia się taksflacja?
Na skutek inflacji rosną dochody nominalne, w momencie gdy progi opodatkowania pozostają bez zmian (nie ma waloryzacji progów) można łatwo wpaść w następny próg podatkowy (mechanizm podnośnika podatkowego). Taksflacja to koszt inflacji wynikający z działania mechanizmu podnośnika podatkowego.
Jaką przyczynę inflacji upatrują monetaryści?
Ilościowa teoria pieniądza wzrost nominalnej podaży pieniądza (więcej pieniądza na rynku) wzrost realnej podaży pieniądza nadwyżka realnej podaży pieniądza (M) nad popytem na pieniądz (L) obniżenie stopy % aż do momentu zrównania się L=M niższa stopa % powoduje wzrost inwestycji i konsumpcji wzrost popytu globalnego w długim okresie nadwyżka AD nad produkcją wzrost nominalnych płac wzrost nominalnych cen (inflacja), brak zmian w produkcji i zatrudnieniu ( gdyż w długim okresie produkcja potencjalna = produkcji rzeczywistej)
Na czym polega antycypacja inflacji w systemie podatkowym i bankowym?
Łagodzenie utraty wartości pieniądza poprzez taką samą zmianę wartości nominalnego st. %, aby zachować poziom realnej stopy % na tym samym poziomie . Gdy inflacja rośnie siła nabywcza pieniądza maleje ucieczka od pieniądza gotówkowego ludzie mniej chętnie oszczędzają, system bankowy podnosi stopy % aby zatrzymać klientów.
Gdy inflacja rośnie, aby zapobiec taksflacji następuje wzrost progów podatkowych (odmrożenie).
Omów skutki rewaluacji dla eksportu netto i PKB w danym kraju
Rewaluacja – podniesienie wartości waluty krajowej w stosunku do walut obcych.
Skutki:
Zewnętrzne – objawiają się na rynku światowym, dotyczą wzrostu cen dewizowych, co w rezultacie prowadzi do spadku eksportu
Wewnętrzne
Dla eksporterów – spadek wpływów w walucie krajowej
Dla importerów – spadek cen towarów importowanych, spadek zobowiązań importerów
- spadek kosztów produkcji krajowej
- wzrost popytu na towary importowane