PŁYNNE POSTACI LEKU
ROZTWORY LECZNICZE (Solutiones medicinales)
płynna postać leku przeznaczona do stosowania wewnętrznego lub zewnętrznego, otrzymana przez rozpuszczenie 1 lub kilku substancji leczniczych w odpowiednim rozpuszczalniku.
Solvens- rozpuszczalnik
Solvenolum- substancja rozpuszczona
Woda
Etanol lub mieszanina
PEG
Glikol propylenowy
Oleje roślinne
Parafina płynna (mineralny olej)
Roztwory:
Rzeczywiste
Koloidalne
Układy jednofazowe, w których składniki znajdują się w rozproszeniu cząsteczkowym
Wybór rozpuszczalnika i substancji pomocniczej zależy od właściwości fizykochemicznych substancji leczniczych
Postać do bezpośredniego użytku …….(?)
ROZTWORY:
Do irygacji ran, powierzchni i jam ciała (przemywanie)
Krople
Roztwory doustne
R. dopochwowe
R. doodbytnicze
R. do nosa, ucha, oczu
R. na skórę
R. do stosowania w jamie ustnej
R. do wstrzykiwań , do wlewów
R. do rozpylania (aerozole)
Zalety:
Homogenność –gwarantuje jednolitość dawkowania
Szybkie wchłanianie
Możliwość doustnego podania leku pacjentom z trudnościami w połykaniu
Szerokie zastosowanie lecznicze- różne drogi podania
Łatwa technologia wytwarzania
Wady:
Mniejsza trwałość chemiczna
Mniejsza trwałość mikrobiologiczna
Potencjalne niezgodności
Ograniczenia związane z rozpuszczalnością związków chemicznych
W przypadku p.o- ograniczenia związane ze smakiem
Układy wielodawkowe- mniejsza dokładność dozowania leku (samodzielne dawkowanie przez pacjenta)
Stosunek wagowy 3,0/200,0 (3g subst w 200g r-ru)
Stosunek procentowy 1,5%
Stosunek wagowo-objetościowy 0,3ml (leki parenteralne- infuzje, do wlewów, wstrzyknięć)
Sporządzanie r-ru:
dawka 1X? sprawdzić dawki
dawka dobowa ?
Podział roztworów w zależności od stosowanego rozpuszczalnika:
Wodne- Solutiones aquosae
Etanolowe- S. spirituosae
Glicerolowi- s. glicerinatae
Olejowe- s. oleosae
FP IV wyróżnia spirytusy lecznicze- Spirituosa medicata
WODA UTLENIONA- 3% roztwór nadtlenku wodoru
2 H2O2 2 H2O + O2
Spienienie, bakteriobójczo?
Perhydrol- 30%
podrażnienie skóry
odkażanie powierzchownych ran
płukanie jamy ustnej (rozcieńczenie 1:50)
właściwości hemolityczne ?
„Złota reguła mieszania” – krzyżak
3% roztwór nadtlenku wodoru np. 120,0g
Perhydrol 30% 3 3- 30
3% x-120 120-12=108g wody
Woda 0 % 27 x=12 12g perhydrolu
30 108g wody
WODA WAPIENNA (Aqua Calcis, Calcium hydricum solutum, Solutio Calci hydroxidi)
nasycony roztwór wodorotlenku wapnia
właściwości alkalizujące
p/wysiąkowe
antyseptyczne
słabe p/zapalne, ściągające i wysuszające
hamuje wydzielanie serum (łoju) – na trądzik
Niezgodności z:
substancjami o pH kasowym (Acidum boricum)
weglanami, fosforanami, siarczanami, cytrynianami- osad
płynem Burowa, kwasem salicylowym, riwanolem- rozkład chemiczny
Roztwór nasycony: substancja znajduje się w stanie równowagi dynamicznej z faza stałą
Roztwór przesycony: stężenie substancji rozpuszczonej jest większe od stężenia odpowiadającego roztworowi nasyconemu, np. 25% roztwór mannitolu i.v. – po uprzednim ogrzaniu, bo w chłodniejszej temperaturze krystalizuje.
LINIMENTUM CALCAREUM
Lini oleum
Aq. Calcis aa 50,0 powstaje wewnętrzy emulgator, który umożliwia
M. f. lin. połączenie dwóch faz
Oparzenia słoneczne, podrażnienia, środek łagodzący, natłuszczający (tez do pielęgnacji skóry twarzy u osób z problemami ze skórą, np. do demakijażu)
SOLUTIO COSMETICA KUMMEFELDI – papka Kummefelda
Sulfuris praecipitati 5,0 (siarka strącona- wysuszająca, ściągająca)
Camphorae
Gummi arabici aa 1,5 działanie p/trądzikowe
Aq. Calcis ad 50,0
M. f. susp.
Guma arabska zwiększa lepkość
PŁYN BUROWA (Alumini subacetatis solutio, Liquor alumini acetici)
Roztwór zasadowego octanu glinu:
- zewnętrznie
- na skórę w stłuczeniach i obrzękach (środek ściągający i zmniejszający obrzęk)
Przygotowanie zg z FP:
Alumini sulfas 100,0
Calci carbonas praecipitatus 47,0
Acidum aceticum(311g/l; 30%) 120,0
Aq. Purificata q.s.
Octanowinian glinu – Altacet ( Aluminium acetotartaricum)- bardziej trwały, można tabletkować
ROZTWÓR WODNY JODU (Jodi solutio aquosa, płyn Lugola)
1% jodu
2% KI
Solubilizowany roztwór jodu
- p.o w terapii jodowej
-rozcieńczony- antyseptyk do płukania gardła- jako środek dezynfekcyjny
Kalii iodidum 2,0
Iodum 1,0 1% r-ór jodu
Aq. pur. 97,0 zawsze 2X Ki niż I2
Kompleksowanie związków leczniczych:
płyn Lugola (Solutio Lugoli) wodny roztwór jodu
jod nie rozpuszcza się w wodzie
rozpuszcza się w obecności KI
powstaje kompleks jodu cząsteczkowego i jodku potasu, po jego dysocjacji w roztworze znajdują się jony K+ i I3-
ROZTWORY ETANOLOWE
roztwory etanolowe
spirytusy lecznicze (stężenie etanolu >40)
IODI SOLUTIO SPIRITUOSA (Spirytusowy roztwór jodu) - 3% I2
Kalii iodidum 1,0
Iodum 3,0 jodyna, nalewka jodowa
Aq, pur. 6,0
Ethanolum (760g/l) 90,0
Postać i właściwości: ciemnobrunatna, przezroczysta ciecz o zapachu jodu
Działanie i zastosowanie: odkażające, zewnętrznie
Przechowywanie: w zamkniętych pojemnikach
3% roztwór jodu w etanolu ok. 90- ma ograniczona trwałość
I2 + H2O HI + HIO
działa drażniąco, utlenia etanol do aldehydu octowego
stabilizacja poprzez wprowadzenie KI (kompleksowanie I2)
powstały jon I3- zapobiega tworzeniu się HI
CAMPHORAE SPIRITUS (Spirytus kamforowy, Solutio Camphorae spirituosae) – 10% r-ór
Camphora 10,0
Ethanolum 65,0
Aq. Pur. 25,0
bezbarwna, przezroczysta ciecz o charakterystycznym zapachu kamfory
wywołuje miejscowe przekrwienie, zewnętrznie, nie stosować u dzieci do 6 r. ż.
Przechowywanie: w zamkniętych pojemnikach
SPITITUS FORMICUS (Spirytus mrówczany, Spiritus Formicae)
Acidum formicum (305g/j; 25%) 5,0
Ethanolum (760g/l) 70,0 stęż kw mrówkowego 1,2%
Aq. pur. 25,0
bezbarwna, przezroczysta ciecz o charakterystycznym, drażniącym zapachu
działanie drażniące, wywołuje przekrwienie skóry
ściągająco, odkażająco, znieczulająco, zewnętrznie
SPIRYTUS SALICYLOWY (Solutio Acidi Salicylici spirituosae)- 2%
Ac. salicylicum 2,0
Ethanolum (760g/l) 68,0
Aq. pur. 30,0
bezbarwna, przezroczysta cieczo charakterystycznym zapachu etanolu
Srodek odkażający, stosowany do odkażania skóry, otarć naskórka, w tradziku, łojotoku, pielęgnacji skóry u osób unieruchomionych
Przechowywanie: w zamknietych pojemnikach, chronić od światła
SAPONIS KALINI SPIRITUS (Spirytus mydlany, Solutio saponis spiituosa)
Sapo kalinus 50,0
Ethanolum (760g/l) 49,0 ogrzewnie oleju lnianego z roztworem KOH
Lavandulae aetheroleum 1,0
Mydło potasowe rozpuścić w 40cz. etanolu, dodać roztwór oleju lawendowego w 9cz. etanolu, zmieszać, pozostawić na 24 godz i przesączyć.
Żółta, przezroczysta ciecz o zapachu lawendy
Do zmywania i dezynfekcji
SPIRYTUSY AROMATYCZNE (Spirituosa aromatica)
roztwory etanolowe= roztwory spirytusowe
spirytusy lecznicze
spirytusy aromatyczne
Rozpuszczenie olejków eterycznych w etanolu
Destylacja olejkowych surowców roślinnych świeżych lub suchych
Środki poprawiając smak i zapach
Preparaty do nacierań
SPIRYTUS GORCZYCZNY (Spiritus sinapis) FP VI
Sinapis oleum 2,0 wywołuje miejscowe przekrwienie
Ethanolum (760g/l) 90,0 działanie drażniące
Aq. pur. 8,0
SPIRITUS AMMONI ANISATUS (Krople anyżowe) FP VI
Oleum Anisi 2,0
Ethanolum (760g/l) 40,0 działanie wykrztuśne
Ammini chlorati 3,0
Aq. pur. 55,0
Talcum 2,0
Olejek anyżowy rozpuscić w etanolu, zmieszać z wodnym roztworem chlorku amonowego. Preparat oczyścić przez dodanie odpowiedniej ilości talku, przesączyć.
Bezbarwna lub jasnożółta, przezroczysta ciecz o zapachu olejku anyżowego i amoniaku
W trakcie przechowywania kropli anyżowych w zbyt niskiej temperaturze wytrącają się kryształki anetolu
Działanie wykrztuśne, składnik recepturowych leków wykrztuśnych
Ammoni anisati sir. 5,0
Althaeae sir. 30,0
Aq.pur. ad 200,0
Liquor pectoralis – R.P (Receptariusz Polski)
AROMAROL – płyn (polski) AMOL (zagraniczny)
Skład: Ol.Melissae, Ol. Caryophylli, Ol. Cinnamomi, Ol. …..(?), Ol. Menthae piperitae, Mentholum
Wskazania: w dolegliwościach żołądkowo- jelitowych, zaburzenia krążenia, bezsenność, bóle głowy, migrena, bóle reumatyczne, nerwobóle, przeziębienia.
ROZTWORY OLEJOWE (Solutiones oleosae)
Olej arachidowy, lniany, rzepakowy, bawełniany, sojowy, rycynowy
Tran
Parafina ciekła
Mało trwałe, łatwo ulegają procesom jełczenia.
OLEUM CAMPHORATUM (Olej kamforowy)
Camphora 10,0
Rapae oleum 90,0
Kamforę i olej ogrzewać w zamkniętym naczyniu na łaźni wodnej o temperaturze 40C do całkowitego rozpuszczenia kamfory. Ochłodzić i przecedzić przez gazę.
Rozgrzewające i p/bólowe
Miejscowo drażniące- przekrwienie
KROPLE (Guttae)
5-15g/30g (rzadko do 50g)
Wykaz A (bardzo silnie działające, trucizny), B(silnie działające), N(odurzające)
krople do oczu- Guttae ophtalmicae
k. do uszu- G. otologicae do użytku zewnętrznego
k. do nosa- G. rhinologicae
k. do płukania- G. gargarismae
k. nasercowe- G. cardiacae
k. uspokajające-G. sedativae do użytku wewnętrznego
k. żołądkowe- G. stomachicae
! Nie zawierają corrigensu- bo dawkowanie kroplami ( można na łyżeczkę cukru)!
Krople do płukania gardła (gargarisima)
Rp. Iodi 1,5 Rp. Iodi 1,5
Kalii iodidi 3,0 Kalii iodii 3,0
Mentholi 0,5 Aq. pur. q.s.
Glycerini 50,0 Mentholi 0,5
M. f. sol (Ethanoli q.s.)
S. 15 kropli na szkl. ciepłej wody Glycerini ad 55,0
do płukania gardła M. f. sol.
Działanie odkażające, dezynfekujące,
ułatwiające oddychanie
Rp. Thymoli 0,025
Mentholi 0,5
Balsami peruviani 0,75
Spir. Vini 70% 25,0
S. zewnętrznie do dezynfekcji jamy ustnej Rp. Thymoli 0,025
Mentholi 0,5
Balsami peruviani 0,75
Spir. Vini 95 25,0
D.S. 10 kropli na 0,5 szkl.
ciepłej, przegotowanej wody
Krople do użytku wewnętrznego:
Guttae stomachicae – krople żołądkowe
z papaweryną h/ch
z pabialginą (p/bólowa) modyfikowane
(propyfenazonem)
Valerianae tinstura- 25g
Menthae piperitae tinct.- 25g
Amara tinct.- 52g (ex: Gentianae radix, Menyanthidis folium, Aurantii amari pericarpium)
Hyperici tinct.- 25%
Etanol 70%
MIESZANKI- MIXTURAE
60-250g
Bez środków konserwujących do użytku wewnętrznego
Do natychmiastowego zużycia
nasercowe
uspokajające
wykrztuśne
p/bólowe
zwiększające łaknienie, etc.
Składniki do receptury:
Neospazmina (Kozłek)
Passispazmina (Passiflora)
Tussipect sir.
Pini sir.
Solutio Sal Erlenmeyeri- roztwór soli Erlenmeyera
Mixtura nervina R.P.
Mixtura Pepsini R.P. Pepsinum 2,5
Acidum h/ch 10% 1,0
Autanti tra 2,0
Aq. pur. ad 100,0
Liquor pectoralis R.P. Ammoni anisati spir. 2,5
Althaeae sir. 15,0
Aq. pur. ad 100,0
Mikstury zawierające bromki (np, roztwór soli Erlenmeyera)
KBr 4,0
NaBr 4,0
NHBr 2,0
Aq.pur. 100,0
110g- masa roztworu
Rp. Sol. Sal Erlenmeyeri 250,0
S. 3x łyżka stołowa (=15g)
D max dobowa FP VI = 1g
FP IV = 6g
10-110
x-250
x= 22,72 22,72-250
x-45 (3x15g)
x= 4,08g zmniejszyć ilość bromków
Rp. Mixturae nervinae 250,0
S. 3x łyżka stołowa KBr 4,0
NaBr 2,0 8g Br-
NHBr 2,0
Aq. pur. ad 100,0
8-100
x-250
x= 20 20-250
x-45
x= 3,6g zmniejszyć ilość Br-