sciaga moja i oli

1. Perspektywa socjologiczna:

Perspektywa socjologiczna pozwala spojrzeć na analizowane zjawiska jako na element szerszego układu z uwzględnieniem ich kontekstu społecznego. Dzięki takiemu podejściu pozwala ona dostrzec związki i zależności pomiędzy badanymi zjawiskami, ukazuje nam prawdzie znaczenie tych zjawisk, i to w jaki sposób determinują one zachowania ludzi w społeczeństwie.

Założenia:

- Rzeczywistość nie musi być taka, jaka nam się wydaje (Poznanie jest subiektywne, powiązane z systemem wartości)

- Rzeczywistość społeczna ma wiele znaczeń. -Ważne są nie tylko fasady zachowań, istotne również to, co jest za nimi (etykiety) - „Nikt nie jest samotną wyspą” – istniejemy w sieci relacji interpersonalnych (jesteśmy w powiązaniu z innymi)Oczekiwania kształtują nasze zachowania, Nasz proces decyzyjny polega na podporządkowaniu się innym.

2.Człowiek jako istota społeczna:

- jesteśmy istotami społecznymi, gdyż musimy polegać na innych prawie przez całe swoje życie

- bo zasad życia i przeżycia uczymy się od innych, od naszego otoczenia

- gdyż praktycznie przez całe życie należymy do różnego rodzaju zbiorowości społecznej

- nasze ważne cechy człowiecze rozwijają się pod wpływem uczestniczenia w życiu społecznym i w związku z udziałem w rozmaitych interakcjach społecznych

- nasze cechy indywidualne za które jesteśmy podziwiani/chwaleni lub które-przeciwnie-są w nas krytykowane powstają również podczas interakcji z innymi

- jesteśmy społ. podmiotami działającymi-dostosowujemy swoje działania do otoczenia.

Ludzie funkcjonują zawsze w ramach rozbudowanych wzorów społecznych i kulturowych.

3. Zaschowania społeczne według WEBERA:

działanie:

1. racjonalne (refleksyjne, realizowane przez człowieka, skierowane na innego człowieka-zachowanie społeczne)

a. tradycjonalne: oparte na tradycji, obecne zachowanie jest zakorzenione w przeszłości, przejmujemy tradycję mimo tego, jakie są warunki. Podejmowana przez naszych przodków. Realizujemy ją pomimo wszystko,musi mieć swoistą formę może być grupowa lub indywidualna ale musi być traktowana jako tradycja. Zaplanowania nie w momencie realizacji a duzo wczesniej.

b. emocjonalne: uzasanieniem są emocjie, tu i teraz, odgrywają role gdy mamy zrealizować działanie. Są refleksyjne. Refleksja+ emocje= forma zachowan. Są teraźniejsze- w tym momencie planowane i realizowane

c. zasadmoczo-racjonalne: uzasadnieniem są zasady. Przyjmuję zasadę i się do niej stosuję. Do końca nie wiemy czemu tak robimy. Staramy się określic granice dla danych zasad(niektóre razem mogą tworzyć konflikt)

d. celowo-racjonalne: liczy się cel efektywność działania. Zachowanie instrumentalne troche negatywne

2. Odruchowe- nie mają charakteru refleksyjnego, nie dokonujemy wyboru.

4. Zachowania społeczne – Vilfredo Parato

(dla niego wszystkie zachowania ukierunkowane są na cel).

Czynności (relacja: cel – środki)

a) Czynności logiczne (rzadkie i skuteczne) – istnieje w nich obiektywna zależność między celem a środkami np. wzór na trójkąt + dane = wynik. Wykonując schemat osiągnie się cel.

Uczenie się do egzaminu, pisanie ściągi – pozalogiczne, relacja między celem a środkami nie ma charakteru logicznego.

b) Czynności pozalogiczne (najczęstsze, mogą być skuteczne ale nie muszą) – nie ma gwarancji że dany wybór działania przyniesie upragniony cel. Czynności pozalogiczne dominują w społeczeństwie.

c) Czynności nielogiczne (rzadkie, nieskuteczne) – nie ma relacji pomiędzy celem a środkami -> realizujemy pewne działanie mimo, że wiemy że nie osiągniemy celu.

Wszystko co robimy zdradza nasz sposób myślenia i postrzeganie rzeczywistości.

Konstruowanie zachowań społecznych.

Wg Pareto ludzie działają nielogicznie – związek ich zachowań z działaniami logicznymi jest przypadkowy. Ludzie wyróżniają się od istot żywych tym, że mają wewnętrzną, zakorzenioną potrzebę ukrywania irracjonalności. Człowiek jest istotą myślącą, cechuje go głód myślenia, nie lubi irracjonalności, ma potrzebę działania w sposób racjonalny, logikę uważa za ideał i stara się ukazać, że działa logicznie.U podstaw działań leżą Rezydua- trwałe dyspozycje psychiczna która decyduje o tym jak się zachowujemy , zachowania te staramy się tłumaczyć Derywacjami – odwołaniami do pewnych norm , lub wartości mających tłumaczyć nasze zachowanie

5. ELITA - Pareto

Pareto jest również autorem teorii krążenia elit opisującej zasady rządzące elitami w społeczeństwach ludzkich. Pareto uważał, że elita jest złożona z tych ludzi, którzy w danej dziedzinie działania osiągają najwyższe wskaźniki. Odchodził zatem zarówno od tradycyjnego rozumienia elity jako arystokracji jak i od utożsamiania elit wyłącznie z elitami rządzącymi.

6. Teoria cyrkulacji elit Vilfreda Pareta.

Zmienność społeczeństwa jako systemu społecznego polega na cyklicznym osiąganiu stanów równowagi, destabilizacji i utraty równowagi oraz odzyskiwaniu stanu równowagi. Zakres zmienności jest wynikiem układów zależności poszczególnych elementów składowych systemu. Stan równowagi jest skutkiem uzyskania stanu dynamicznej równowagi, w którym to stanie następuję wzajemne zrównoważenie się przeciwstawnych dążeń uczestników systemu. Równowaga dynamiczna zostanie utracona, kiedy siła któregokolwiek z uczestników systemu zostanie zwiększona lub zmniejszona. Najważniejszą linią podziału jest podział na klasę wybraną, warstwę wyższą (elitę) oraz warstwę niższą (nieelitę). Elitę można podzielić na elitę rządzącą oraz elitę nie rządzącą. Między tymi elitami pojawia się rywalizacja o władzę, w trakcie której warstwa niższa jest traktowana jako narzędzie pozwalające osiągnąć oczekiwany cel.Strategia działań uczestników elity skierowanych na osiąganie wyznaczonych celów:
· lwa – oparta na sile; rozwaga, ostrożność, tradycjonalizm, bezpieczeństwo, stabilność,
ciągłość, lojalność
· lisa – oparta na przebiegłości; innowacyjność, przedsiębiorczość, oryginalność, głód nowości.
Podstawową zasadą historii jest wyłanianie się nowych elit z niższych warstw społeczeństwa, które następnie wznoszą się do warstw najwyższych, tam się rozwijają, umacniają, a
następnie popadają w dekadencję i unicestwiają.

7) 3 rodzaje więzi społecznej:

-wzbudzona kulturowo- wartości, normy, wspomnienia mogą tworzyć więzi jeśli są wspólnie akceptowane. Mogą być b. mocne, tworzą się powoli i zanikają powoli. Może trwać bez styczności uczestników przez kilkadziesiąt lat, bo są pewne elementy kulturowe łączące.

-wzbudzona oranizacyjnie-wynika z uwarunkowań organizacyjnych. Wtedy gdy są reguły org., warunki, wymagania. Pojawia się natychmiast, może być mocna ale wraz z zanikiem wymagan org.ona zanika. Wyst. jako więź pierwsza, powoli tworzy się więź wzbudzona kulturowo

-wzbudzona strukturalnie- warunkiem jest istnienie układu zależnoźci lub niezależności w grupie. Musi istnieć struktura wobec której grupa się integruje. Pojawienie się wroga buduje więzi. Warunkiem istnienia więzi musi być ktoś, kto nas łączy, gdy przeciwnik znika, to więź też. Nagatywna. Bywa bardzo mocna. Musimy dbać o swojego wroga.

8. Potrzeby: Maslow

Biologiczne, bezpieczeństwa, uznania i szacunku, miłości i przynależności, samorealizacji, wiedzy, estetyczne(nie jest dobra bo nie obserwuje wśród rozwiniętych grup)

9. Znaniecki Thomas

a) 4 typy potrzeb podstawowych

-bezpieczeństwo(stabilizacja)

-uznanie(społeczny system nagród i kar)èprzedmiotowa relacja

-oddźwięk emocjonalny(uczestnictwo innych w naszych przeżyciach, realcje rodzinne i koleżeńskie)èpodmiotowa relacja

-nowe doświadczenia(przezwyciężenie rutyny)

b)Potrzeby wtórne (dopełniające)

10. Bronisław Malinowski

Przez potrzebę rozumiemy układ złożony z ludzkiego organizmu, środowiska kulturowego oraz stosunek ich obu do środowiska naturalnego, które jest warunkiem koniecznym wystarczającym do utrzymania przy życiu organizmu

Natura(dziedziczymy) kultura (uczymy się zaspokajać potrzeby naturalne) one nie są przeciwstawne uzupełniają się wzajemnie

Poziomy potrzeb:

Podstawowe(odżywiania, seksualne, rekreacyjne)

Pochodne(warunkują przetrwanie grupy):

-Potrzeba produkcji reprodukcji aparatu materialnego musi być system ekonomiczny

-Potrzeba organizacji kolektywnego działania system polityczny, org. społeczeństwa

-Potrzeba społecznej kontroli zachowań system prawny

-Potrzeba transmisji kultury system edukacyjny

Integralne(powiązane miedzy jednostka a grupa);

-potrzeba ufności optymizmu jedności system magiczno religijno ideologiczny

-potrzeba odpoczynku i wrażeń estetycznych system rekreacji estetycznej

Elementy grupy:

-dwie lub więcej osób,

- między którymi istnieje bezpośrednia interakcja,

- która posiadają pewne wspólnie ustalone normy

- mają wspólny cel

- mają poczucie odrębności swojej grupy w stosunku do innych grup

11. Cechy konstytuucjące grupę społ:

-stuktura organizacyjna(wyraża się:)

A. Układ pozycji społecznych

Np. grupa towarzyska: te same prawa i obowiązki; uniwersytet: pozycje multiplikalne – np. studenci,

pracownicy; pozycje unikalne – rektor.

B. Układ ról społecznych

Rola społeczna – spersonalizowana, indywidualna (pozycje mogą być takie same, natomiast role są

różne) np. osoby ważniejsze i mniej ważne.,

C. Struktura władzy np. w grupie towarzyskiej wszyscy posiadają władzę np. władza opiera się

na regułach wzajemności np2. on dzisiaj poszedł mi kupić kawę i przy okazji kupił dla mnie

bo go o to poprosiłem następnym razem ja to zrobię. –cele – uzasadniają fakt istnienia gr, wzmacniają więź społ,

-identyczność wewn gr-podobieństwo uczestników -ośrodki skupienia-symbole, które wskazują czym jest gr, np.symbole narodowe, wspomnienia

Grupy celowe

Funkcjonują wg. innych reguł niż pozostałe grupy społeczne

Członków łączy tylko sformalizowana więź

Powoływane do realizacji określonych celów

Powstają wg. Potrzeb i przekształcają się w interesy uczestników

Potrzeby uczestnikówè interesy uczestnikówè cel grupy

Interesem grupy celowej jest zaspokojenie potrzeb innych

12. Swoistość grup celowych

-Zewnętrzny charakter celów (grupa nie może być związana z autorem celów

-Określona optymalna liczebność grupy(w innych grupach niemożliwe jest ustalenie optymalne liczebności)

-Rozbudowany system zorganizowania

-Uczestnictwo na zasadzie kontraktu(określenie uprawnień i zobowiązań)

Sformalizowanie zasad działalności grupy(atmosfera impersonalizacji)

13. Grupa spójna

Spójność-całościowe pole sił działające na członków grupy w kierunku pozostania w

niej;-Opór grupy wobec sil ja rozrywających

- Stosunek wewnątrzgrupowych wyborów wobec wyborów zewnątrzgrupowych. Jeżeli

Wybory wewnątrzgrupowe uczestników są większe od wyborów zewnątrzgrupowych

to grupa jest spójna

-właściwość małych grup społecznych (face to face)

Zjawiska towarzyszące grupom spójnym- różne zachowania zależne od typów grup, z którymi mamy do czynienia, np.Konformizm, Lojalność,Poczucie bezpieczeństwa, Wyższy poziom komunikacji wewnętrznej,Wpływ na efektywność działania (wzrost efektywności w przypadku złożonych zadań

wymagających kooperacji; spadek efektywności w przypadku zadań prostych lub

wymagających indywidualnego działania)

Grupy spójne wobec porażki:

Punitywne- uczestnicy wspólnie analizują przyczyny porażki, krok po kroku analizując pro es DZIAŁANIA, szukają alternatywnego działania, wypracowanie nowego wzorca postępowania

Ekstrapunitywne- analizują cały proces działania, porazki szukają w przyczynach zewnętrznych (głównie są to wrogowie grupy), podniesienie spójności grupy, grupa się wzmacnia

Intrapunitywne- analiza procesu działania, porazki doszukuje się wewnątrz grupy, identyfikacja tego KTO popełnił błąd, wyciągniecie konsekwencji (wskazanie sprawcy), ukaranie sprawcy dzięki czemu grupa odzyskuje spójność wewnętrzną.

Niepunitywne- są w dużo gorszej sytuacji niż grupy niespójne, nie są w stanie odzyskać swojej sprawności, szybko przestają istnieć

I poziom spójności – zachowania anormatywne (dopuszczalne, ale nie zawsze akceptowane, pierwszy poziom spójności może spowodować niewłaściwe ale trochę usprawiedliwione zachowania)

- deindywidualizacja jednostki (jednostka zaczyna myśleć w kategoriach MY, mniejsza zdolność do identyfikowania partnerów jednostkowych, nadawanie tzw etykietek, określanie osoby wg przynależności do danej grupy, np. etykietka sprzedawcy)

-mniejsza identyfikacja jednostkowego partnera

II poziom spójności –presja uniformizmu- powinniśmy zachowywać się lub wyglądać tak samo w określonych sytuacjach

- syndrom myślenia grupowego- skrajny optymizm w grupie, usprawnianie procesów decyzyjnych, przekonanie o moralności działań grupy, stereotyp przeciwnika, presja wobec wątpiących i autocenzura, iluzja jednomyślności i obecność „strażników myśli” (skoro jesteśmy profesjonalistami, to z góry wiemy, że wpadniemy na genialny pomysł. Wynika to ze zbyt dużego zaufania do siebie nawzajem)

III poziom spójności- gdy grupa spójna znajduje się w obliczu zagrożenia lub w wyniku starcia z wrogimi grupami (następuje wtedy PRZEKROCZENIE bezpiecznego poziomu spójności)

- blokada świadomości- uczestnicy grupy spójnej tracą świadomość tego kim są

(bodziec ->reakcja, człowiek zaczyna funkcjonować wg reguł zachowań zwierzęcych, zachowania powtarzalne)

-utrata jaźni jednostkowej- blokada samoświadomości

- brak możliwości przewidywania skutków działania

14. ZASADY FUNKCJONOWANIA MAŁEJ GRUPY: George Homas

(idealna grupa, jest spójna i dobrowolna- do której można zawsze wejść, np. gangi chicagowskie ), stworzył 36 zasad, z czego najważniejszych jest 9: 1-3 relacje interpersonalne, 2-9 (dot. Środowiska grupowego)

1.Osoby wchodzące często ze sobą w interakcje, ale w sposób dobrowolny, mają skłonność do wzajemnej sympatii (wzajemna zależność-im więcej interakcji, tym bardziej obdarzamy się sympatią)

2.Im częściej osoby wchodzą ze sobą w interakcje, tym bardziej podobne stają się ich działania i uczucia

3.Spadek częstotliwości interakcji powoduje spadek siły uczuć interpersonalnych

4.Działania podgrupy mogą stać się odmienne od działań innych podgrup, aż do granic wyznaczonych przez system kontroli całej grupy, do której należą – ale osoby z zewnątrz tego nie zauważają

5.Im wyższa pozycja jednostki w grupie, tym bardziej konformistyczne są jej zachowania wobec norm grupy (np. przywódcą grupy złodziei samochodów jest osoba, której idzie to najsprawniej)- zupełnie inaczej w przypadku grup dużych (np. społeczeństwo- ci co posiadają najwięcej władzy, mają najwięcej swobody czytaj posłowie nagminnie posługujący się mandatem poselskim :D)

1.Im wyższa pozycja jednostki w grupie, tym szerszy będzie jej zakres interakcji (zdolność do interakcji, informuje nas o pozycji w grupie)

2.Gdy zmniejsza się zakres interakcji jednostki, gdy wchodzi ona rzadziej w interakcje z przywódcami grup oraz gdy zmniejsza się jej pole sprawowania władzy to spada jej pozycja społeczna

3.Wzrastająca specjalizacja działań grup przyniesie zmniejszenie zakresu interakcji jednostki zaangażowanej w te działania i ograniczy pole inicjowanych przez nią interakcji

4.Wzrost wielkości grupy i specjalizacja działań będzie prowadzić do wzrostu liczby pozycji w łańcuchu interakcji między przywódcą a zwykłym uczestnikiem grupy

15. Teoria socjometryczna – Jacob L. Moreno

Założenia:

1) Realizm metodologiczny (oznacza lekkie złagodzenie stanowiska realizmu socjologicznego,

Moreno nie chce udowadniać, że grupy istnieją, ale przyjmuje że istnieją dla potrzeb badań);

Atom społeczny – składnik rzeczywistości społecznej, ale nie zdolny do kształtowania jej

Agregaty społeczne – kształtują i determinują zachowanie jednostki

2) Istnieją dwa porządki społeczne:

1. Oficjalny (ustalany wedle reguł zewnętrznych niekoniecznie mający wpływ na

jednostkę)

2. Społeczno-afektywny (zdaniem Moreno jest kluczem do zrozumienia co się dzieje w

grupach; ma wpływ na jednostkę)

Struktura socjometryczna to rozkład sympatii i antypatii; Siatka wyborów pozytywnych i negatywnych z perspektywy jednostki. Indywidualne postrzeganie. Spontaniczność jednostek jest katalizatorem struktury socjometrycznej. Pozytywne i Negatywne emocje mogą mieć różny stopień

16. Geneza struktury socjometrycznej:

a) Potrzeby emocjonalno-afiliacyjne (jesteśmy skłonni tworzyć struktury, wchodzić w nie) Rzadko będziemy je ograniczać.

b) Dystans interpersonalny fizyczny i psychiczny (fizyczny – odległość: im ktoś jest bliżej tym łatwiej będzie nam nawiązać interakcję; psychiczny – podobieństwo mentalne do sytuacji w

której jesteśmy, mały -> jeżeli podchodzimy do sytuacji w podobny sposób).

c) Wzorzec atrakcyjności interpersonalnej (ważny w danym momencie, jest punktem odniesienia, im ktoś jest bliżej tym jego pozycja będzie lepsza).

d) Struktura socjometryczna (może się całkowicie zmienić w zależności od okoliczności -> gdy zmienia się wzorzec atrakcyjności).

Są grupy w których struktura socjometryczna może przetrwać dłużej np. grupy pracownicze (istnieje

stabilizacja zadań).

17. Efekt socjodynamiczny

– jeżeli jest osoba, która uzyskuje dużo wyników pozytywnych otrzyma ich

jeszcze więcej np. osoba lubiana będzie jeszcze bardziej lubiana, natomiast osoba nielubiana otrzyma jeszcze bardziej złe wyniki. Tendencja do pogłębiania się danej oceny.

18. Figury socjometryczne:

Odnoszące się do kilku osób: a) Para b) Trójkąt c) Łańcuch d) Klika – pewna podgrupa o wysokim poziomie

spójności, mają duży wpływ na zachowanie innych osobników w grupie, w grupie może występować kilka klik (kliki konkurujące) e) Gwiazda

Odnoszące się do pojedynczych osób:a)Idol: -Uczuć (np. atrakcyjny chłopak) -Rzeczoznawca (osoba o wysokim poziomie kompetencji, autorytet) -Informacyjny (osoba o wysokich umiejętnościach organizacyjnych np. starostowie) b)Szara eminencja – jest obdarzana sympatią tylko przez idola i wzajemnie; przez innych bardzo często nie jest obdarzana sympatią c)Samotnik – nie obdarza nikogo sympatią; jest akceptowana w grupie; jest w niewielkim stopniu pod wpływem idola lub szarej eminencji.

d)Zapoznany – obdarza sympatią idola i może innych uczestników; zapoznany nie jest

obdarzany przez nikogo sympatią; nowy uczestnik grupy. e)Odrzucony – osoba skonfliktowana z grupą, nie ma żadnych wyborów pozytywnych, sama posiada tylko wybory negatywne -> nie lubiana przez grupę, podejmuje działania irracjonalne(trudno je przewidzieć).

19, Teoria wymiany społecznej.

Źródła:

A. Utylitaryzm:

- Homo economicus: szacowanie kosztów i zysków

- Rywalizacja o korzyściach w transakcjach społecznych

Zasady utylitaryzmu społecznego:

1) Choć ludzie rzadko dążą do maksymalizacji korzyści to zawsze podejmują próby uzyskania pewnych korzyści w swych transakcjach
2) Choć ludzie nie zawsze są racjonalni w swych działaniach, zawsze dokonują kalkulacji kosztów i zysków w swych transakcjach
3) Chociaż ludzie nie posiadają bezbłędnej wiedzy na temat wszystkich alternatyw w działaniach to zwykle są świadomi co najmniej kilku z nich stanowiących podstawę oszacowania kosztów i zysków
4) Transakcje jakie ludzie zawierają między sobą na dowolnym rynku nie są wolne od zew. regulacji i napięć
5) Ludzie współzawodniczą ze sobą w dążeniu do uzyskania korzyści poprzez swoje transakcje
6) Transakcje ekonomiczne to szczególny przypadek ogólnych stosunków wymiany
7) Przedmiotem wymiany oprócz dóbr materialnych mogą być również uczucia i usługi różnych rodzajów

B. Psychologia behawioralna B. F. Shinnera

- Proces warunkowania - Proces uczenia

C. Antropologia społeczna

- Wymiana KULA (prezenty z rąk do rąk) - Wymiana POTLACH (zasada „zastaw się a postaw się” -> licytacja kto da więcej np.prezenty na weselach).

20. Teoria interesu własnego jednostki – George Homans.

1. Twierdzenie o sukcesie – Jeśli jakieś działanie spośród innych podejmowanych przez jednostkę działań jest częściej nagradzane tym bardziej staje się prawdopodobne podjęcie przez nią tego właśnie działania.

2. Twierdzenie o bodźcu – Jeśli w przeszłości wystąpienie określonego bodźca lub zespołu bodźców było powodem otrzymania nagrody za jakieś działanie, to im bardziej aktualny bodziec podobny jest do tych występujących w przeszłości, tym bardziej prawdopodobne, że jednostka podejmie to lub podobne działanie.

3. Twierdzenie o wartości – Im większą wartość ma dla jednostki rezultat jej działania, tym bardziej prawdopodobne, że będzie ona podejmować to działanie.

4. Twierdzenie o deprywacji – nasyceniu – im częściej w niedawnej przeszłości jednostka

otrzymywała określoną nagrodę, tym mniej wartościowa staje się dla niej każda następna

nagroda tego samego typu (np. nie zachodzi jeżeli mowa o ocenach z przedmiotów ;) )

5. Twierdzenie o agresji – uznaniu – Jeśli działanie jednostki nie doprowadzi do otrzymania przez nią oczekiwanej nagrody, lub otrzyma ona karę, której się nie spodziewała, zareaguje

gniewem; pojawi się większe prawdopodobieństwo, że jednostka ta będzie zachowywać się agresywnie, rezultaty zaś takiego zachowania staną się dla niej niewspółmiernie cenne.

Jeśli działanie jednostki przyniesie jej oczekiwaną nagrodę, a zwłaszcza jeśli nagroda będzie wyższa niż się spodziewała lub nie spotka ją oczekiwana kara, zareaguje zadowoleniem; wzrośnie prawdopodobieństwo przejawiania przez nią zachowania cieszącego się uznaniem, rezultaty zaś takiego zachowania staną się dla niej niewspółmiernie cenne.

6. Twierdzenie o racjonalności – wybierając pomiędzy alternatywnymi działaniami, jednostka

wybierze takie, dla którego jak wynika z jej obserwacji, wartość rezultatu pomnożona przez

prawdopodobieństwo otrzymania go jest większa.

21. Teoria interakcjonistyczna – George H. Mead

-Teoria wg której kluczowym mechanizmem kształtowania się struktur społecznych jest ciągła wymiana i ewolucja znaczeń symboli, odbywająca się w trakcie wszelkich procesów oddziaływań zachodzących między ludźmi.

- koncentruje się na analizie procesów wzajemnych oddziaływań, pojętych jako wymiana symbolicznych znaczeń. Wymiana zachodzi między świadomymi, ciągle definiującymi sytuacje partnerami. Konsekwencją tych procesów jest ukształtowanie osobowości partnera i funkcjonowanie grup społecznych

Założenia: 1) Nominalizm (postawa wyrażała się przekonaniem występowania grup jako zbioru odrębnych

jednostek). 2) Pierwotność społeczeństwa względem jednostki. 3) Ewolucja – idea rozwoju (zmiany) człowieka i społeczeństwa.

Trzy podstawowe pojęcia:

1. Społeczeństwo

a. Ludzie są warunkiem istnienia społeczeństwa.

b. Jest to proces zrzeszania się jednostek.

c. Są to interakcje według określonych wzorów

d. Komunikowanie - podstawowy proces społeczny

Nadawca-> komunikat-> Odbiorca

Nadawca nadaje sens komunikatowi. Odbiorca zawsze wchodzi w rolę nadawcy żeby odczytać

komunikat. Proces wchodzenia w rolę nadawcy jest łatwy, dla nas oczywisty.

e. Instynkty a nawyki (instynkty są o charakterze biologicznym; nawyki -> swoje

korzenie mają w społeczeństwie) Przechodzenie od instynktów do nawyków (proces).

Niektórzy funkcjonują bardziej instynktownie inni nawykowo.

22. Teoria interakcjonistyczna – społeczeństwo.

Proces ewolucji społeczeństwa przebiega od społeczności zwierzęcych do społeczeństwa ludzkiego:

a) Przejście człowieka od gestu do działań społecznych np. Niektórzy, gdy się denerwują,

czerwienią się. Jednakże obecnie gesty przypisujemy tylko zwierzętom. Działanie – nie ma tu

już elementu niezależnego od nas. Działanie zależy od nas.

b) Narodziny języka ludzkiego – język jest oparty na zachowaniach społecznych.

c) Myślenie abstrakcyjne – oderwanie/ oddalanie znaczenia od działania; nawiązanie do klasy

przedmiotów a nie do samego przedmiotu np. byłem na obiedzie.

d) Podmiot przedmiotem interpretacji – możemy czynić siebie przedmiotem interpretacji.

e) Narodziny instytucji społecznych (powoływanie instytucji wymaga myślenia abstrakcyjnego).

2. Jaźń- jednostkowa tożsamość z samym sobą, świadomość swojej odrębności

3 stadia rozwojowe jaźni:1)stadium przygotowawcze(narodziny do 2 lub 3 roku życia) 2)stadium zabawy(odczytywanie gestów,uczenie się ról) 3)stadium gry(przewidywanie odpowiedzi)Przejście ze stadium zabawy do stadium gry to przyjęcie roli uogólnionego innego-kogoś innego(nie ja), rola powierzchowna -> negacja samego siebie – ale umożliwia nam wchodzenie w interakcje z innymi. Stadium pełnej dojrzałości społecznej – nie boimy się społeczeństwa. Wchodząc w interakcje z innymi osobami zaczynamy dostrzegać niejednolitość ról. Nawet gdy znamy poszczególne role dostrzegamy niuanse w tych rolach i nasza komunikacja może być jeszcze sprawniejsza

3. Umysł-rozumiany jako proces; proces myślenia, który pociąga za sobą umiejętność "rozważania" alternatywnych możliwości działania i konsekwencje działania, definiuje sytuację

Jaźń – społeczeństwo – umysł. Koncepcja w której podmiot jest traktowany jako działający, uczący

się i wchodzący w interakcje. Nie ma powiązań naturalnych między jaźnią a społeczeństwem. Umysł łączy.

23. Teoria funkcjonalna – Talcott Parsons.

Założenia:1) Holizm jako wyraz jedności funkcjonalnej systemu społecznego. Istnieje rzeczywistość ponad

jednostkowa -> społeczna; a systemy społeczne zdolne do samodzielnego funkcjonowania są zbudowane z podsystemów a te funkcjonują z poszczególnymi instytucjami tzn. że są

systemowi niezbędne. 2) Wyjaśnienia funkcjonalistyczne – odpowiedź na pytanie jaką funkcję pełnią poszczególne elementy systemu. Pytanie o funkcje ukryte, jest trudne ale odkrywa przed nami to, że każdy element pełni jakąś funkcję.

24. Woluntarystyczna teoria działania.

Podmiot – w oryginale aktor – tzn. podmiot działający. Przestrzeń społeczna tworzona jest nie poprzez byt tylko aktywność, działanie. Podmiot musi się określić, kim jest a dopiero do tego możemy dodać jakiś cel. Zdefiniować siebie możemy na kilka sposobów. Przestrzeń społeczna jest złożona z całej gamy różnych jednostek. Każdy podmiot wyznacza sobie cele, w zasadzie do każdego celu możemy docierać na różne sposoby. Dobieramy alternatywne środki działania (sposoby działania).Wolność mieści się w pewnych ramach, Systemy ograniczeń.

Systemy aksjonormatywne (wzory). - System to normy, działania – mówią jak mamy się określać, ale także jak nie; które cele mamy wybierać, które są niewykonalne. Aby coś zrobić musimy się zdefiniować.

System warunków sytuacyjnych.- Pewne definicje uznajemy za nierealne, a więc niepotrzebne w ogóle. Niektóre cele są niewykonalne,a więc nie potrzebnie je określać.

25. Teoria funkcjonalistyczna (Talcot Parsous)

Założenia:

-społeczeństwo jest systemem składającym się z wzajemnie powiązanych części, z których każda pełni określoną funkcję w tym systemie (stąd nazwa "funkcjonalizm") --istniejące wewnątrz systemu napięcia mogą się utrzymywać nawet przez dłuższy czas, ale są one rozwiązywane

-system ten ulega zmianom, ale w sposób stopniowy i ewolucyjny, największym zmianom ulegają społeczne makrostruktury, podczas gdy mikrostruktury społeczne i kulturowe pozostają zasadniczo niezmienione

-system społeczny dąży do zachowania ładu, czyli prawidłowego funkcjonowania, tworzy więc pewną hierarchię. -cechą charakterystyczną tego systemu jest występowanie zróżnicowanych ról i pozycji społecznych, związanych ze zróżnicowanymi prawami i obowiązkami, oraz istnienie wspólnych norm i wartości. Aby system ten mógł trwać, muszą być spełnione następujące warunki: musi być zdolny do adaptacji, osiągnięcia celów, integracji i utrzymywania wzorców działania Imperatywy(dotyczą systemu społecznego, ale też jednostek. Jest elementem niezbywalnym, potrzebą systemową, która musi być zaspokojona);1) Adaptacja-zapewnienie środków egzystencjalnych 2) Osiąganie celów –priorytety i ich realizacja 3) Integracja koordynacja części i utrzymanie właściwych wewnętrznych relacji 4)kultywowanie wzorców- utrzymanie wzorców i kontrolowanie napięć/każdy z nas podlega tym imperatywom/ Podsystemy; AD1) organizm- podsystem odpowiadający z problemy adaptacyjne AD2) osobowość- podsystem odpowiadający za osiąganie celów AD3) system społeczny-podsystem odpowiadający za integrację wewnętrzną Ad4) system kulturowy-podsystem odpowiadający za redukcję napięć. Teoria ta pozwala zestawić ze sobą elementy, które do siebie nie pasują

26. STRATYFIKACJA

We współczesnym społeczeństwie występuje podział na kilka kategorii, a przynależność do jednej z nich daje bardziej lub mniej korzystną pozycję danej jednostki w społeczeństwie. Różnice pomiędzy tymi kategoriami społecznymi nazywa się zróżnicowaniem społecznym. Jeśli ludzie w tych kategoriach społecznych zostaną zaszeregowani w pewnym porządku który daje im różny dostęp do dóbr społecznych mamy wówczas do czynienia ze stratyfikacją społeczną, czyli uwarstwowieniem społeczeństwa.

27. TEORIE STRATYFIKACJI.

Wielu socjologów próbowało wyjaśnić za pomocą różnych teorii istnienie stratyfikacji społecznej. Najbardziej popularne były trzy spośród nich.

28. Teoria konfliktu (KAROL MARKS)

zakłada że istnieją tylko dwie podstawowe klasy w społeczeństwie: ci, którzy posiadają środki produkcji, oraz ci którzy ich nie posiadają. Według Marksa za powstanie stratyfikacji odpowiedzialny jest kapitalizm jako system ekonomiczny, który zmusza robotników, do tego aby produkowali więcej niż jest to potrzebne im samym i właścicielom środków produkcji.

29. Ujęcie wielowymiarowe (MAX WEBER)

było w istocie rzeczy atakiem na teorię Marksa. Weber uważał, iż analizowanie stratyfikacji społecznej oparte tylko na nierówności ekonomicznej jest zbyt sztywne. Według Webera istnieją trzy odrębne sfery różnicujące społeczeństwo: ekonomiczna, społeczna i polityczna. Jednostka wcale nie musi zajmować wysokiej pozycji jednocześnie we wszystkich trzech sferach może np. mieć wysoką pozycję w jednej z nich a niską lub średnią w pozostałych.

30. Ujęcie funkcjonalistyczne (KINGSLEY DAVIS, WILBERT MOORE)

,zostało sformułowane w 1945 r. i mówi, iż stratyfikacja społeczna jest nieunikniona i potrzebna. W ujęciu tym społeczeństwo składa się z pozycji społecznych. Jeśli ma ono funkcjonować należycie, najwyższe pozycje społeczne powinny zajmować osoby najlepiej wykwalifikowane.

Alternacja- zmieniamy swoją tożsamość i później musimy zreinterpretować swoje życie. Jest związana z poglądem Polit, przeszłością. Ciągły proces int i reint.

31. Władza jako źródło konfliktu:Dahrendorf

przyjmuje, że zróżnicowanie dystrybucji władzy zwierzchniej staje się w sposób niezmienny czynnikiem determinującym stały konflikt społeczny typu zbliżonego do konfliktu klasowego w tradycyjnym (marksowskim) społeczeństwie. Strukturalnym źródłem tego konfliktu jest układ ról społecznych i związanych z nimi oczekiwań dotyczących dominacji i podległości.

Koncepcja R. Dahrendorfa (władza jako źródło konfliktu, interesy jawne i ukryte, grupy interesu i quasi-grupy, warunki regulacji konfliktu itd.)

Prawidłowości przebiegu konfliktu wg. R. Dahrendorfa

1. W im większym stopniu zrealizowane są techniczne, polityczne i społeczne warunki organizacji, ttym bardziej intensywny jest konflikt – w przeciwnym razie jest bardziej gwałtowny.

2. W im większym stopniu dystrybucja władzy i innych nagród nakłada się na siebie, tym bardziej intensywny jest konflikt.

3. Im mniejsza jest mobilność pomiędzy grupami nadrzędnymi i podporządkowanymi, tym bardziej intensywny jest konflikt.

4. W im większym stopniu deprywacja podporządkowanych w rozdziale nagród ulega przemieszczeniu z deprywacji absolutnej w kierunku deprywacji względnej, tym gwałtowniejszy jest konflikt.

5. Im mniejsza jest zdolność grup konfliktowych do wprowadzania regulujących porozumień tym gwałtowniejszy jest konflikt.

6. Im bardziej intensywny jest konflikt w tym większym stopniu będzie generował zmianę strukturalną i reorganizacji.

7. Im bardziej gwałtowny jest konflikt tym większy jest stopień zmiany strukturalnej i reorganizacji.

33. Społeczne funkcje kultury

Tworzenie i przekazywanie swoistego programu działania jednostki oraz całej zbiorowości . Program ten zapewnia możliwości osiągania celów. Człowiek tworzy kulturę by objaśniać sobie otaczający go świat którego nie rozumie- mity, religie, legend. Kultura ma także funkcje regulujące- przekazywane normy, ustalone sankcje i nagrody, wzory zachowań, sprecyzowane dla danej funkcji w społeczeństwie oczekiwania – pozwalają regulować współżycie społeczne. Wytwory kultury pozwalają też wyrażać siebie, emocje, ekspresje. Język, symbole, gesty, język ciała pozwalają nam się ze sobą komunikować, dawać określone często podświadome sygnały innym ludzią o swoich intencjach i zamiarach. Kultura pozwala zachować ciągłość w procesach życia społecznego, wyposaża nas w modele zachowań, wiedze ułatwiającą radzenie sobie w różnych sytacjach- jednocześnie nie musimy tych wzorów odkrywać sami ponieważ są nam już przekazane przez poprzednie pokolenia. Kultura spełnia też funkcje integracyjne w społeczeństwie, wspólne wartości, poczucie wspólnoty, te same przekonania na tematy takie jak dobro i zło, jednoznaczne do odczytania symbole, wspólny język tworzą poczucie wspólnoty z społeczeństwem.

34. Społeczności lokalne-

całości społeczne zespolone wspólnotą terytorium, tworzące całości kulturowe..Mają one swoje cechy charakterystyczne, dominujący typ gospodarki, wzory konsumpcji, style życia, typ ładu społecznego.

Funkcje:

1. występowanie interakcji społecznych, wspólnota terytorium i ukształtowanie się trwałej więzi między członkami

2. przekazywanie podstawowej wiedzy o życiu społeczny, wartościach, wzorach zachowań, sposobach życia

3. Kontrola zachowań-za pomocą instytucji i niesformalizowanych grup i kręgów(dzięki czemu kontrola lokalna jest bardziej rozbudowana)

4. zapewnienie swoim członkom możliwości partycypacji społecznej przez organizacje religijne, lokalne stowarzyszenia, kluby, miejsca spotkań

5. zapewnienia różnorodnych form wsparcia oraz bezpieczeństwa płynącego z pewności, że mamy się do kogo zwrócić

Zmiany zachodzące współcześnie w społecznościach lokalnych:

-zyskiwanie cech zrzeszenia:-->zwiększanie się społeczności, rozszerzanie sieci kontaktów okazjonalnych i codziennych

-rozszerzanie zakresu działań np. zawodowych, społecznych poza obszar:-->wyłączanie pewnych sfer życia spod kontroli społeczności

-fragmentacja relacji społecznych

-heterogenizacja społeczności(zawodowa, ekonomiczna)

-istniejące tradycje przestają być tak ważne w codziennym życiu(pozostają jednak elementami kultury lokalnej i są przywoływane w pewnych sytuacjach)

-zasady, które dawniej przyjmowano za oczywiste, dziś bywają kwestionowane(relatywizacja norm i zasad)

35. Ewolucyjna teoria zmian

Zakłada kumulatywny charakter zmian społecznych Społeczeństwo przechodząc poszczególne etapy rozwoju, przejawia tendencje do wzrostu liczebności i złożoności struktury społecznej. Zakłada się jedność świata i wiedzy o nim rzeczywistość społeczna jest częścią rzeczywistości przyrodniczej i podlega tym samym prawom , zmiana jest wszechobecna a wszystkie dziedziny życia ewoluują w tym samym tempie, każde społeczeństwo polega tym samym prawą ewolucji i rozwija się w tym samym kierunki tylko w różnym tempie, zmiana ewolucyjna jest łagodna i można wyróżnić jej stadia fazy i okresy, impulsem zmiany jest natura społeczeństwa ale zmiana ma charakter spontaniczny.

Spencer- trzy fazy ewolucji- nieorganiczna, organiczna, ponadorganiczna. – wszystkie podlegaja tym samym prawą

1. Perspektywa socjologiczna:

2.Człowiek jako istota społeczna:

3. Zaschowania społeczne według WEBERA:

4. Zachowania społeczne – Vilfredo Parato

5. ELITA - Pareto

6. Teoria cyrkulacji elit Vilfreda Pareta.

7) 3 rodzaje więzi społecznej:

8. Potrzeby: Maslow

9. Znaniecki Thomas

10. Bronisław Malinowski

11. Cechy konstytuucjące grupę społ: