BEZROBOCIE
Bezrobocie stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno-gospodarczych. Jest od dawna przedmiotem zainteresowania socjologów i psychologów, ponieważ ze względu na swoje następstwa jest poważnym problemem społecznym. Socjologowie i psychologowie skupiają swoją uwagę na konsekwencje tego zjawiska.
Nowy wiek niesie za sobą upadek społeczeństwa o stałej, stabilnej pracy wykonywanej na pełny etat. Rozwój nowych technologii, wzrost konkurencyjności rynku oraz otwarcie rynków pracy spowodowały istotne zmiany w strategiach zatrudnienia. Coraz częściej korzysta się z nietypowych, elastycznych form zatrudnienia, pozwalających na obniżenie kosztów siły roboczej i kapitału. Wielu osobom, zwłaszcza nieposiadającym odpowiedniego wykształcenia, bez kwalifikacji, dostosowanie się do nowych okoliczności sprawia wiele trudności. Bez
wykształcenia brak jest szans na zatrudnienie, a bez dostatecznej wiedzy nie ma szans na stawianie czoła globalnej konkurencji.
Masowa skala bezrobocia pozwala stwierdzić, że stało się ono problemem
społecznym wielkiej miary. Wieloelementowa przestrzeń społeczna, w której przyszło funkcjonować osobie bezrobotnej kształtuje się z roku na rok, a jej podstawowy wymiar często uzależniony jest od sytuacji życiowej bezrobotnego. Szybko postępujące zmiany w przestrzeni życiowej skutecznie powiększają krąg osób potrzebujących wsparcia i opieki.
DEFINICJA BEZROBOCIA
Zgodnie z Ustawą o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu – bezrobotny to osoba niezatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie, nie ucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania rejonowym urzędzie pracy.
Osobie tej przysługuje status bezrobotnego jeżeli
Ukończyła 18 lat z wyjątkiem młodocianych absolwentów,
Kobieta nie ukończyła 60, a mężczyzna 65 lat,
Nie nabyła prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub wychowawczego
Nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej, lub nie podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w gospodarstwie rolnym
Jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na podjęcie zatrudnienia co najmniej w połowie obowiązującego wymiaru pracy
Nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności
Nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowy najniższego wynagrodzenia.
Zgodnie z teorią ekonomii bezrobocie jest normalnym zjawiskiem polegającym na tym, że na rynku pracy są osoby chcące pracować, ale pozostające bez zajęcia. Zjawisko to podlega podstawowym prawom ekonomii popytowo ( ludzie szukający pracy ) podażowej (pracodawcy poszukujący pracy ).
RODZAJE BEZROBOCIA
W zależności od przyczyn występowania wyróżnia się:
Bezrobocie strukturalne, wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na
nią na rynku pracy. Wynikać może również z szybkich zmian strukturalnych zachodzących
w gospodarce, za którymi nie nadąża szkolnictwo zawodowe i ogólne. Bezrobocie
strukturalne występuje także, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia
zasobów pracy;
Bezrobocie technologiczne wynika z postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji
procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny. Pojawia się, gdy tempo
wzrostu gospodarczego jest niskie, a inwestycje mają charakter modernizacyjny, prowadząc
do wzrostu i unowocześnienia produkcji przy spadku zatrudnienia;
Bezrobocie koniunkturalne wywoływane jest spadkiem popytu konsumpcyjnego
i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych
przedsiębiorstw. Poziom popytu jest poddany stałym wahaniom cyklu koniunkturalnego,
jakim podlega gospodarka. w fazach wysokiej koniunktury popyt rozszerza się i bezrobocie
spada nawet do poziomu bezrobocia naturalnego;
Bezrobocie frykcyjne jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy; dotyczy ludzi
zmieniających zawód, pracę, przenoszących się do innej miejscowości;
Bezrobocie sezonowe jest efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku,
spowodowanych zmianą warunków klimatycznych.
W zależności na formę występowania wyróżnia się:
• bezrobocie krótkookresowe – do 3 miesięcy bez zatrudnienia.
• bezrobocie średniookresowe – od 3 do 12 miesięcy bez zatrudnienia.
• bezrobocie długookresowe – dotyczy osób pozostających bez pracy od 6 do 12
miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, ponieważ dłuższe
pozostawanie bez pracy powoduje zmniejszenie szans na ponowne zatrudnienie.
• bezrobocie ukryte to pewna – nieokreślona – liczba osób, które w myśl ustawy nie
mogą zarejestrować się jako bezrobotne, albo wykonywana przez nich praca nie jest
niezbędna z punktu widzenia zatrudniającego. Występuje głównie na wsi (nadmiar
rąk do pracy, dawniej – przerost administracji).
• bezrobocie rejestrowane to liczba osób bezrobotnych, czyli posiadających określone
w ustawie cechy i zarejestrowanych w urzędach prac
STOPA BEZROBOCIA W POLSCE I KRAJACH UE
Jak poinformował Główny Urząd Statystyczny, w lutym 2011 r. w porównaniu do stycznia br. odnotowano wzrost liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia. Natomiast w stosunku do analogicznego okresu ub. roku nastąpił wzrost liczby bezrobotnych, a stopa bezrobocia utrzymała się na tym samym poziomie. Mniejsza niż przed miesiącem i przed rokiem była liczba bezrobotnych nowo zarejestrowanych. Natomiast więcej osób niż w styczniu 2011 r. ale mniej niż w lutym 2010 roku wyrejestrowano z urzędów pracy. W końcu lutego 2011 roku urzędy pracy dysponowały większą liczbą ofert pracy niż w styczniu 2011 r., ale mniejszą niż w lutym 2010 roku.
PRZYCZYNY I SKUTKI BEZROBOCIA
• likwidacja niektórych gałęzi przemysłu np. górnictwa
• zmniejszenie popytu na konkretne dobra czy usługi
• ograniczanie produkcji
• brak informacji o miejscach pracy
• brak mobilności
• przeniesienie zakładu do innego rejonu
• niedostosowane do potrzeb rynku wykształcenia pracowników
• zmiany w technologii
• wysokie obciążenia fiskalne
Przyczyną dużego wzrostu bezrobocia stała się recesja ekonomiczna, a także wprowadzenie nowych technologii oszczędzającej pracę ludzką, niedostosowanie kwalifikacji osób poszukujących pracy do tych technologii, restrukturyzacja przemysłu, zmiany w organizacji pracy. Obecnie w procesach produkcji większość stanowisk pracy zastępowana jest przez pracę komputerów i maszyn. W związku z tym liczba miejsc pracy została znacznie ograniczona. Za główną przyczynę bezrobocia w Polsce uważa się nałożenie nowych stosunków rynkowych na starą strukturę gospodarczą i rządzącą w niej mechanizacji. Związane z tymi czynnikami ograniczenia tych zjawisk pracy utrudnia zmniejszania bezrobocia i czyni je zjawiskiem trwałym. Przyczynami bezrobocia są również, ograniczenie produkcji, likwidacja niektórych gałęzi przemysłu, trudności mieszkaniowe, przenoszenie zakładów do innego regionu, itp.
Wydłużenie się okresu pozostawania bez pracy powoduje nasilanie się zjawisk izolacji, napięć i konfliktów społecznych. Bezrobocie jest czynnikiem wpływającym na wzrost patologii społecznej oraz prowadzi do istotnego pogorszenia warunków życia całych społeczności lokalnych. Przy dłuższym okresie pozostawania bez pracy rozpoczyna się proces destrukcji.
Osoby bez pracy są bardzo często smutne, osowiałe ,nie mające chęci do życia, rozdrażnione. Nie potrafią znaleźć miejsca w domu. Nie mogą normalnie funkcjonować. Czują się gorsi, mają obniżone poczucie własnej wartości. Tracąc nie tylko źródło utrzymania ale wiarę we własne siły. Nie widzą perspektyw na dalsze życie. Najbardziej jednak cierpią osoby które maja do utrzymania rodzinę, muszą zapewnić im godziwe życie. Często też strata pracy prowadzi do rozpadu rodziny.
Bieda, utrata bezpieczeństwa ,utrata własnej wartości i wiary we własne siły, niemożność zapewnienia bytu sobie i rodzinie oraz poczucie winy wobec nich, brak możliwości rozwijania zainteresowań i spełniania ambicji zawodowych doprowadzają do depresji, samobójstw oraz szerzenia się chorób psychicznych tj. nerwica ,a także do alkoholizmu.
Bezrobocie zawsze ma negatywne skutki dla społeczeństwa. Są nimi:
duże koszty świadczeń socjalnych,
niewykorzystanie zdolności do pracy bezrobotnych
izolacja społeczna bezrobotnych
frustracja i pesymistyczne nastroje
poczucie zagrożenia utratą pracy ludzi zatrudnionych i niebezpieczeństwo zwiększenia się zjawisk niepożądanych (np. alkoholizm, rozwody, narkomania, przestępczość).
Skutki negatywne ekonomiczne :
utracona produkcja w gospodarce (mniejsza produkcja niż możliwości
pogorszenie stanu budżetu państwa w wyniku:
- zmniejszenia wpływów z podatków
- wydatków na zasiłki i inne formy pomocy społecznej (szkolenia0
pogorszenie sytuacji materialnej bezrobotnych i ich rodzin
zatrudnienie w szarej strefie
Pozytywne skutki bezrobocia:
Sprzyja mobilności zawodowej i przestrzennej.
Wyzwala konkurencje pomiędzy poszukującymi pracy.
Obniża nadmierną fluktuację zatrudnionych.
Podnosi poszanowanie i dyscyplinę pracy.
Przyczynia się do zmniejszenia bezrobocia ukrytego umożliwiając racjonalizację struktury zatrudnienia.
Osłabia presje na wzrost płac.
WALKA Z BEZROBOCIEM
Rząd jako najwyższy organ w państwie musi dbać o sprawy pracowników. W jego ślady powinny pójść samorządy terytorialne, jako organy terenowe, które w sposób bezpośredni mają kontakt z pracownikami. Jednym z najważniejszych działań organów państwowych powinno być zwalczanie bezrobocia, właśnie w tym względzie pomoc samorządów ma kluczowe znaczenie.
Działania organów rządowych:
zmniejszenie podatków, dla tych pracodawców którzy otwierają nowe miejsca pracy
zmiana systemu kształcenia na bardziej efektywny
minimalizacja biurokracji, jeżeli chodzi o sprawy związane z otwieraniem nowych przedsiębiorstw
wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw
prowadzenie przez państwo polityki proeksportowej mającej na celu zwiększenie produkcji i zatrudnienia
zwolnienie z płacenia podatku od towarów i usług przy eksporcie
redukcja godzin pracy
Działania organów samorządowych :
przyciąganie zagranicznych inwestycji, a co za tym idzie i kapitału,
stawianie na małe i średnie przedsiębiorstwa oraz pomoc i współpraca z tymi jednostkami’
stwarzanie odpowiednich warunków, które przyciągną potencjalnych właścicieli do zakładania drobnych przedsiębiorstw na danym terenie,
rozsądne korzystanie z funduszy przekazanych przez Unię Europejską
rozpoczęcie działań zmierzających do zmniejszenia ilości osób wyjeżdżających z kraju do pracy i staranie się aby to inwestorzy zagraniczni przyjeżdżali do naszego państwa i zakładali przedsiębiorstwa,
uruchomienie prac publicznych
Aktywizacja długotrwale bezrobotnych:
Bezrobocie długotrwałe cechują wyłącznie negatywne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i moralne, wymaga zatem działań systemowych i kompleksowych. W tym celu niezbędne jest spełnienie następujących warunków:
musi istnieć wystarczająca liczba miejsc pracy, które można zaoferować bezrobotnym,
bezrobotni muszą być w odpowiednim wieku zdolności do pracy, szczególnie w tzw. wieku mobilnym (18-44 lat),
bezrobotni powinni mieć odpowiednie przygotowanie zawodowe. Jeżeli nie spełniają tego warunku, należy zorganizować ich przeszkolenie i przekwalifikowanie , finansując je ze głownie ze środków Funduszu Pracy,
Urzędy Pracy i Ośrodki Pomocy Społecznej powinny udzielać aktywnej pomocy w poszukiwaniu pracy, poznawaniu realiów rynku pracy, wyborze miejsca pracy itp.,
Postawy bezrobotnych muszą być przyjazne zatrudnieniu, zmianie kwalifikacji, miejsca zatrudnienia. Powinni oni intensywnie poszukiwać pracy i akceptować różne, niekonwencjonalne formy zatrudnienia ( praca w niepełnym wymiarze czasu, pracy doraźnej, krótkookresowej, na czas określony 0,
System zasiłków musi być przyjazny zatrudnieniu, zachęcać do aktywnego poszukiwania pracy. Oferowane wynagrodzenie powinny być odpowiednio wyższe od zasiłku.
Obecnie tylko osoba posiadająca szeroki wachlarz umiejętności, poparty odpowiednimi zaświadczeniami i licencjami ma szanse na zdobycie satysfakcjonującej go pracy.
PODSUMOWANIE
Uważam, iż bezrobocie jest bardzo trudnym okresem w życiu każdego człowieka, szczególnie jeśli nie możemy liczyć na niczyje wsparcie. Opisane etapy i sytuacje spowodowane długotrwałym pozostawaniem bez pracy, dotykają praktycznie każdego, niezależnie od tego kim jest i jaką wiedzę posiada. Bezrobocie jest dzisiaj jednym z najważniejszych problemów ekonomicznych i dotkliwym problemem społecznym. Ze znalezieniem zatrudnienia mają osoby młode, które dopiero zakończyły edukację, nie mają jeszcze odpowiedniego doświadczenia zawodowego i wymagają długotrwałego szkolenia. Z tego powodu absolwenci szkół często nie mogą uzyskać zaufania pracodawców i znaleźć pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży. Dodatkowo stale zwiększają się wymagania pracodawców dotyczące kwalifikacji zawodowych ich przyszłych pracowników. Aby te kwalifikacje osiągnąć potrzebne są dodatkowe fundusze i czas, podczas którego osoby te stają się małoproduktywnymi. Patrząc od strony przedsiębiorstwa zatrudniającego pracowników najlepszym „materiałem” na pracownika jest młody człowiek, najlepiej z długoletnim stażem i doświadczeniem, co jest jednak niemożliwe. Dlatego tak ważna jest efektywność własna bezrobotnych, która zależy przede wszystkim od stopnia motywacji.
Jeżeli człowiek jest zewnątrzsterowalny, nie wierzy w siebie, w skuteczność swoich działań, to szybko ogarnie go poczucie beznadziejności i bezradności, ogranicza próby poszukiwania pracy, a z czasem popada w całkowitą bierność.Literatura :
1.” Strategie i programy przeciwdziałania bezrobociu w UE i w Polsce”.
Mieczysław Kabaj Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR W-wa 2004
2.” Socjologia bezrobocia” Wydanie I Wydawca „Śląsk” Sp.z o.o.
Wydawnictwo Naukowe Katowice 1999
3. www.wymiennik.pl
SZKOŁA POLICEALNA SŁUŻB SPOŁECZNYCH I MEDYCZNYCH DLA
DOROSŁYCH
Przedmiot : Podstawy przedsiębiorczości
Temat pracy kontrolnej: BEZROBOCIE
Kierunek : Opiekun medyczny
Semestr I I wykładowca:
Słuchacz : Wioleta Południak mgr Dorota Poczynek
Lubin 2012-04-13