_____________________________________ _____Jana Bąkowská (I wet.stac. 2014 -1a)_____

ANATOMIA wykład 7.

UKŁAD LIMFATYCZNY (systema lymphatica)

- jest układem otwartym, ponieważ jego zawartość (limfa) znajdująca się w
narządach i naczyniach wypływa do układu krwionośnego (naczynia łożyskowego,
które zawiera krew), nigdy nie na odwrót

układ limfatyczny = narządy limfatyczne + naczynia limfatyczne + limfa

1) Narządy limfatyczne

- zbudowane są z tkanki siateczkowatej/limfoidalnej
- są to maleńkie skupiska tej tkanki - produkujące limfocyty, lub większe skupiska

a. najmniejsze skupiska tkanki limfoidalnej:

- plamki mleczne (maculae lacite) - w formie rozproszonej spotykane głównie w
krezkach jelit

b. większe skupiska:

- grudki chłonne (folliculi limphatici) - występują głównie w ścianach UP
- grudki chłonne rozproszone/samotne (folliculi lyphatici solitari)
- grudki chłonne skupione (folliculi lymphatici agregati)

c. duże skupiska naczyń limfatycznych:

- migdałki (tonsillae) - nie mają one naczyń limfatycznych doprowadzających
limfę
- posiadają TYLKO naczynia limfatyczne odprowadzające


- węzły chłonne (noduli lymphatici) - u Eq około 800
- posiadają naczynia limfatyczne
doprowadzające i odprowadzające
(niezwykle ważna cecha)
- umieszczone we wszystkich częściach
ciała, tworzą mniejsze lub większe skupiska

d. największe skupiska:

- limfocentra
ŚLEDZIONA (lien)

- pojedynczy narząd
- leży doczaszkowo w lewej część jamy brzusznej, tuż za przeponą

- głównym zadaniem śledziony jest wytwarzanie immunoglobulin - substancji
pełniących ważną rolę w układzie odpornościowym

- zwana jest cmentarzyskiem krwi – stanowi miejsce gdzie ulegają destrukcji „zużyte”
erytrocyty , krwinki białe, trombocyty

- w okresie płodowym następuje tam proces erytropoezy - dojrzewania czerwonych
ciałek krwi

- może magazynować krew (magazyn krwi)

GRASICA (tymus)

- oprócz narządu limfatycznego jest również narządem hormonalnym
- znajduje się w śródpiersiu przednim, tuż za mostkiem

- zbudowana z 2 płatów

- główne komórki to limfocyty i komórki nabłonkowe

- jest także gruczołem wydzielania wewnętrznego

- hormon grasicy- tymozyna

- komórki grasicy wędrują do obwodowych tkanek limfatycznych i zasiedlają się tam
na stałe - po tym można nawet usunąć grasicę i wszystko śmiga

FUNKCJE UKŁADU LIMFATYCZNEGO

a. obronna - stanowi on ważną część systemu odpornościowego
- chłonka (płyn limfatyczny) rozprowadza po organizmie limfocyty
zbierane z węzłów chłonnych
- układ limfatyczny zawiera dużo limfocytów
- limfocyty posiadają zdolność przechodzenia przez ściany naczyń
krwionośnych z zewnątrz tych naczyń do krwi płynącej wewnątrz tych
naczyń (zdolności imigracyjne)
- zdolności emigracyjne - przechodzenie z naczyń krwionośnych przez
ich ściany, do środowiska zewn.

b. transport tłuszczu - limfa bierze udział w transporcie tłuszczu
- właściwości absorpcyjne - najdrobniejsze naczynia kapilarne
znajdują się w kosmkach jelitowych jelit cienkich (gdzie
zachodzi definitywny rozkład prawie wszystkich składników -
węglowodany, tłuszcze, białka ) i wychwytują z przestrzeni
międzykomórkowych produkty rozkładów tłuszczów.


- limfa posiada lekko białawe zabarwienie - w związku z tym że są tam tłuszcze lub
częściowo strawione tłuszcze i dlatego nazywa się ją mleczem (hyllus)

- dalej limfa dostaje się do głównego naczynia limfatycznego - przewodu
piersiowego, który posiada charakterystyczne rozszerzenie - zbiornik mlecza
(cysterna hyli)

2) Naczynia limfatyczne

a. naczynia limfatyczne włosowate - posiadają tylko jedną cienką ściankę
zbudowaną z komórek nabłonka (śródbłonka)
- najcieńsze
- są ślepo zakończone lub końce ich są otwarte

b. naczynia wewnątrznarządowe

c. naczynia zewnątrznarządowe

d. pnie limfatyczne (trunci tracheales)
- 2 pnie tchawiczne (trunci tracheares)
- pień brzuszny/trzewny (truncus celiacus) - znajduje się w jamie brzusznej
- 2 pnie nerkowe - zmierzeją do dwóch najpotężniejszych naczyń limfatycznych
- pnie limfatyczne zmierzają do 2 najpotężniejszych naczyń limfatycznych:

e. przewód prawy (ductus lymphaticus dexter) - zbiera chłonke z prawej części
głowy, prawej części szyi, z części
prawej klatki piersiowej i z
kończyny piersiowej prawej

f. przewód piersiowy (ductus thoracicus) - zbiera chłonkę z reszty ciała i kończyn
miednicznych
- wychodzi z cysterna hyli
- jego część znajduje się w jamie brzusznej
- przechodzi przez otwór w przeponie (otwór
aortowy/rozwór przepony - hiatus aorticus)
- przechodzi nim do klatki piersiowej i
otwiera się w kącie żylnym, tam cala
zawartość mlecza i chłonki zostaje
odprowadzona do krwioobiegu

LIMFA - pytanie na egzaminie

- w najdrobniejszych naczyniach krwionośnych (żylnych i tętniczych) jest cienka
warstwa komórek śródbłonkowych
- poprzez tę ścianę następuje ciągle przesączanie się części płynnej krwi (osocza) do
przestrzeni międzykomórkowych
- osocze które jest w tych przestrzeniach nazwane jest płynem międzykomórkowym
(tkankowym)
- na terenie mózgowia (centralnego UN) nie ma tego typu przestrzeni
międzykomórkowym
- w związku z tym, że to przesączanie krwi jest procesem ciągłym - gdyby nie było
takiej funkcji żeby coś odprowadzało ten płyn międzykomórkowy, płyn ten
gromadziłby się coraz bardziej i bardziej ( zdarza się to ale to już proces
patologiczny). tym właśnie odprowadzaniem zajmuje się układ limfatyczny.

- morze wewnętrzne - cały ten płyn tkankowy
- posiada miliony komórek

- obrzęki - stany, w których nie nadąża szybkość resorpcji za szybkością przenikania
osocza z naczyń włosowatych do przestrzeni międzykomórkowych (krew
przesącza się szybciej niż osocze jest absorbowane)

- naczynia w które łączą się naczynia włosowate zmierzają do swoich węzłów
chłonnych



węzły chłonne

- wstawione w przebieg naczyń limfatycznych
- znajdują się praktycznie w każdej części ciała

- w okolicy głowy: - w. chłone przyuszne
- w. chłonne zagardłowe
- podszczękowe
- podżuchwowe
- szyjne powierzchowne
- szyjne głębokie

- z reguły zlokalizowane są we wszystkich wnękach narządów (wnęka wątrobowa,
wnęka płuc)
- we wnękach płucnych są też oskrzela (bronchii)
- w okolicach wejścia do płuc znajduje się mnóstwo węzłów chłonnych
zgrupowanych w 4 grupy - węzły chłonne oskrzelowo-płucne (lymphonodi
bronchopulmolares craniales, caudales, mediales, laterales), które otaczają

dookoła oskrzela

- węzły chłonne związane z jelitami - głównie w krezkach jelitowych

- węzły chłonne okolicy krzyżowej, lędźwiowe, biodrowe

- węzły chłonne zlokalizowane w okolicach stawów kończyn

- węzły chłonne pachowe (lymphonodi axillares)

- w. chłonne pachwinowe


- w. chłonne policyjne - najważniejsze węzły chłonne
- tak jak policja stoją na straży zdrowia zwierząt

- wiele naczyń limfatycznych posiada zastawki, które uniemożliwiają powrót limfy w
miejsce swojego pochodzenia
- w przypadku stanu zapalnego zastawek, widoczne pod skórą naczynia limfatyczne
wyglądają jak „różaniec” z charakterystycznymi „koralikami”, które są właśnie tymi
obrzękłymi zastawkami






Fakt istnienia węzłów i układu limfatycznego

- zakończenia naczyń limfatycznych znajdują się w przestrzeniach
międzykomórkowych
- mogą znajdować się tam różne substancje niepożądane w czasie trwania stanów
patologicznych
- w czasie stanu zapalnego następuje zwiększona filtracja przez ściany naczyń
kapilarnych
- poza tymi naczyniami w przestrzeniach komórkowych mogą się znajdować
bakterie, wirusy itp. ale też komórki będące efektem degradacji różnych innych
sąsiadujących tkanek

Węzły chłonne stanowią obiekt przyżyciowo badanych narządów w przypadku podejrzenia istnienia jakiegoś schorzenia.

objawia się ono:

- bolesność węzłów chłonnych

- zwiększona temperatura(w miejscach tych węzłów)

- zmieniona konsystencja węzłów chłonnych.


























płyn paralimfatyczny- podobny do chłonki znajduje się w wielu przestrzeniach
paralimfatycznych (przylimfatycznych)

przestrzenie paralimfatyczne:

a. przestrzenie międzykomórkowe (pomiędzy blaszkami tkanki łącznej)
b. powięzi
c. jama otrzewnowa (cavum peritonaei) - wypełniona płynem otrzewnowym
- między otrzewną trzewną(peritonaeum
viscerale) a otrzewną ścienną
(peritonaeum parietale)
d. jama opłucnowa (cavum pleure) - wypełniona płynem popłucnowym
(liquor pleurae)
- przestrzeń między opłucną płucną a opłucną
ścienną
e. jama osierdziowa

komory na terenie mózgowia:

f. w kresomózgowiu 2 komory - lewa i prawa
- płyn mózgowo-rdzeniowy
g. komora trzecia - w międzymózgowiu
- płyn mózgowo-rdzeniowy
h. komora czwarta - w tyłomózgowiu
- płyn mózgowo-rdzeniowy

i. kanał centralny rdzenia kręgowego - płyn mózgowo-rdzeniowy
j. przestrzeń podpajęczynówkowa - płyn mózgowo-rdzeniowy
k. przestrzeń podtwardówkowa - płyn mózgowo rdzeniowy
l. zbiorniki płynu mózgowo-rdzeniowego

płyn ten będący odmianą płynu surowiczego, chłonki znajduje się także dookoła labiryntu błoniastego w uchu wewnętrznym (perylimfa)
(labirynt = ślimak(cochlea) + 3 przewody półkoliste)

wewnątrz tych tworów znajduje się endolimfa

w gałce ocznej znajdują się dwie komory, przestrzenie(przednia i tylna - camerae bulbi oculi anterior i posterior)

PRZY OKAZJI: CO TO SĄ POWIĘZI?

fasciae
- cienkie blaszki łącznotkankowe zlokalizowane pod skórą, otaczają całe partie
ciała
- powięzi dzielimy na dwie grupy: powierzchowne i głębokie, obie z reguły posiadają
2 blaszki-powierzchowną i głęboką(laminae)

- w niektórych miejscach posiadają dużą liczbę włókien sprężystych – nadają
odpowiednio żółtawy kolor tym skupiskom – szczególnie wytrzymałe mechanicznie (
np. tunica flava abdominis- powięź/osłona żółta brzucha- świetnie wykształcona u
przeżuwaczy- utrzymują ogrom masy trzewi, u samic dodatkowo często płód
(kilkadziesiąt kilo)