ANTYBIOTYKI- sub wytworzone przez żywe organizmy mają właściwości hamowania rozwoju drobnoustrojów. Fluorochinony- sub syntetyczne chemioterapeutyki należą do antybiotyków.Antybiotyki dzielimy na: - bakteriostatyczne (drobnoustroje się nie namnażają i jest czas na budowę limfocytów B i T) hamuja namnażanie drobnoustrojów: makrolidy, chloranfenikol, tetracykliny, linkozamidy, k fusydowy, wiobecyna, cykloseryna, nowobiocyna; - bakteriobójcze: cefalosporyny, monobaktamy, karbapenemy, aminoglikozydy, polimeksyny, wankomecyna, penicyliny, ryfamopicyna.Mechanizmy działania antybiotyków: 1. Uszkadzające strukturę i funkcję ś komórkowej bakterii: penicyliny, cefarosporyny, linkozamidy; 2. Działa poprzez wywołanie zaburzenia funkcji lub biosyntezy ś. Komórki: polimeksyny; 3. Hamują wewnątrzkomórkową biosyntezę białek i kwasów nukleinowych bakterii: chloranfenikol, tetracykliny, aminoglikozydy; 4. Hamujące inne enzymy odgrywającychważną rolę dla bakterii: guraza bakteryjna (zwijanie się nici DNA)Zakres działania antybiotyków: wąski: 1 działaja na bakterie Gram + (które zakażają g drogi oddechowe): penicyliny, cefalosporyny 1 generacji, makrolidy, nowobiocyna, linkozamidy, ryfanpicyna, wankomicyna; 2 działaja na bakterie Gram -: amidoglikozydy, monobaktamy, polimeksyny; 3 prądkigrużlicy: cykloseryna, streptomecyna, wiomecyna; 4 na grzyby: kandial (stosowany na pleśniawki), gryzeofulwina, mystatyna, amfotyrycyna B, ketokonazol; 5 anty pierwotniakobójcze: fumagilina, trychomycyna.Wchłanianie antybiotyków z jelit: nie wchłaniające się (10-15%): polimyksyny, aminoglikozydy, wiomecyna, amftyrycyna B, cefoksytyna, karbapenemy, monobaktamy; słabo (20-40% podanej dawki): ampicylina, linkomycyna, gryzeofulwina, benzylopenycylina; średnio (40—60%): kloksacylina, oksytetracyklina, metacyklina, nowiobiocyna, fenoksymetylopenycylina; dobrze (powyżej 60%): cefaleksyna, cefadroksyl, cefradyna, cykloseryna, chloranfenikol, amoksycylina; Przenikanie anty do tkanek: łatwoprzenikalne: chloranfenikol, makrolidy, tetracykliny; gorzej: streptomecyna, benzynopenycylina; b słabo: gentamecyna, polimyksymy.Antybiotyki specjalne: cykloseryna (grużlica) i chloranfenikol łatwo przenikają do płynu mózgowo-rdzeniowego i maja tam stężenie jak we krwi!Wiązanie z białkami we krwi: b silne (90-95%): nowobiocyna, penicyliny izoksazolitowe; średniowiążące (40-60%): makrolidy, tetracykliny, benzylopenycylina; słabo wiążące (15-40%): amoksycylina, doksycylina, aminoglikozydy. Metabolizm antybiotyków: nowobiocyna 100%, streptomecyna 20%. Metabolity antybiotyków są raczej nieaktywne Wydalanie antybiotyków: penicyliny wydalają się z moczem; wydalane z żółcią: makrolidy, chloranfenikol, wielecofarosporyny. Objawy nieporządane antybiotyków: bezpośrednie działanie toksyczne: tetracykliny mogą powodować uszkodzenie wątroby i zażółcenie zębów, aminoglikozydy uszkodzenie nerek i ucha wewnętrznego (streptomecyna- zaburzenia równowagi), polimeksyny i cykloseryna mogą powodować uszkodzenia mózgu, penycylina- może powodować drgawki, obrzęk mózgu, chloranfenikol- działa na szpik; reakcje alergiczne: obrzęk wysypka, gorączka, leukopenia (6-8 tys/mm3), wstrząs uczuleniowy, alergia krzyżowa; dysbakteriozy: stan zapalny języka, zmiany zapalne gardła, żołądka, biegunka, wymioty, superinfekcja (nadkażenie- spowodowane grzybami, gronkowcami), pałeczka roby błękitnej, E coli.Kojarzenie antybiotyków: CHEMIOTERAPEUTYKI *w większych stężeniach bakteriobójcze: Bakteriobójcze |:penicyliny, cefalosporyny, aminoglikozydy, ryfampicyna, polipeptydowe, glikopeptydowe; Bakteriostatyki ||; tetracykliny, chloranfenikol, makrolidy, linkozamidy, sulfonamidy,wiomycyna, cykloseryna.|+| synergizm lub indyferencja nigdy antagonizm; ||+|| addycja lib indyferencja, nigdy synergizm ani antagonizm; I+|| indyferencja, antagonizm lub synergizm, przy dłuższej wrażliwości na- ewentualnie antagonizm, czasem synergizm.Podział penicylin: 1 benzynopenicyliny: penycylina G(benzopenicylina); 2 fenoksypenycyliny: penycylina V, fenetycylina, propicylina; 3 izoksazolilopenycyliny: oksacylina, kloksacylina, dikloksacylina, fuklokaksycylina; 4 aminopenycyliny: ampicylina, amoksycylina; 5 karbamoliloaminopenycyliny: szerokie spektrum działania: azlocylina (dożylnie) mezocylina, piperacylina; 6 amidynopenicylina: mecylinam, piwmecylinam; 7 karboksypenicyliny: karbenicylina, tykarcylina; 8 różne: metycylina, nafcylina. kwas aminopenicylannowy- skład penicyliny Zakres działania: na paciorkowce (drogi oddechowe), maczugowce błonicy, niektóre bakterie Gram -, krętki blade w kile, na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, azlocylina- działa na pałeczke ropy błękitnej, e. coli, enterokoki; karbenicylina- działa na pałeczke odmieńca; mezlocylina- działa na beztlenowce, bakterionesfigilis- namnażają się w obrębie jamy brzusznej (zakażenia). Uczulenie na penycylinę 10:100 1-3%: zmiany na skórze poprzez zmiany we krwi prowadzą do wstrząsu. zespół Hoigne- wystepuje 1:1000 po domięśniowym podaniu penicyliny prokrainowej mikrokryształki dostają się do naczyń włosowatych tętniczych płuc i mózgu. Objawy: niepokój, lęk przed śmiercią, zaburzenia świadomości, mowy, widzenia. Podanie diazepanu 10 mg w celu uspokojenia! zespól Nikolau- mikrokryształki dostają się do naczyń żylnych, prowadzi do obrzęku, niedotlenienia i martwicy.Próby uczuleniowe: Testarpen, mała ilość penicyliny 400- 10 tys jednostek śródskórnie i odczytuje się po godz: śr odczynu nie może przekraczać 10 mm. Leczenie wstrząsu po penicylinie (uczulenie): adrenalina podajemy 0,5 mg po 5 min możemy podać znowu, podskórnie, domięśniowo, dożylnie, hydrokortyzol- 1000 mg jak mocne uczulenie u dzieci 400-500 mg, u niemowląt 100-200 mg, kalcium- CaCl2 10% roztwór po 10 ml tylko dożylnie bo powoduje martwice u dorosłych 10 ml u młodzieży 5 ml, u niemowląt 1-2 ml, calciumglukonikum 10% i 10 ml podajemy, tchenalidymcalcium, intubacja.Zastosowanie antybiotyków penicylinowych: zakarzenie gronkowcem: ropowice, zastrzały, ropnie; paciorkowce: angina, błonica; zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych; rzeżączka; kiła 2 min na dobe przez 10 dni, błodnica tężec, zgorzel gazową, wąglik; zakażenie dróg moczowych: ampycylina; chirurgiczne, położnicze i ginekologiczne zakażenia.1. Benzynopenicylina (penicylina G)- rozkladana przez penicylaze bakteryjną i kwas solny żołądka, czyli nie stosujemy doustnie! Bakterie bronią się przed antybiotykami produkując enzym penycylazę, B-laktamazę. Rodzaje penicylin G:penycylina krystaliczna sodowa;penycylina prokainowa w fiolkach 600 tys, 120 tys, 2 mln 400 tys;debecylina, polpicylina. 2. Fenoksymetylopenycylina:- niewrażliwa na działanie HCl i jest stosowana doustnie, ale jest rozkładana przez penicylazę. 3. Izokzazolinowe: oksacylina, kloksacylina (syntarpen) odporne na HCL i odporne na penicylazę. 4. Aminopenycylina- anpicylina, amoksycylina, można stosować doustnie ale odporne na penicylazę gronkowcową (stosowane w zakażeniach dróg moczowych) Duomoks, hiconcil, Ospamok. 5. Karbencylina- działa na pałeczkę ropy błękitnej i E. Coli. 6. Pipracylina: Pipryl- działa na E. Coli, pseudomonas. PREPARATY ZŁOŻONE ZAWIERAJĄCE INHIBITORY beta-laktamazy: UNASYN ampicylina+ sulbaktam; AUGMENTINamoksycylina + kwklawulanowy; TIMENTIN tykarcylina + kwklawulanowy; SULFAPERAZON cefoperazon + sulbaktan; TAZOCINpiperacylina+ tazobaktam CEFALOSPORYNY-zawierają kwaminocefalosporynowy, działają na bakterie Gram + i Gram – i na beztlenowce. Cefalosporyny dzielimy na:1.I-IV generacji: I gen: cefalotyna, cefalorydyna, cefacetryl, cefazolina, cefadroksyl, cefaleksyna, cefradyna. Charakterystyka: duza aktywność na bakterie Gram + i mniejsza na Gram -, sa one odporne tylko na niektóre B-laktamazy, niektóre wchłaniają się z przewodu pokarmowego: cefaleksyna, cefradyna; II gen: cefuroksyn, cefamangol, cefoksytyna, cefotetan, cefotian. Charakterystyka: aktywność podobna di I gen i niektóre działają na pseudomonas, cefoksytyna na beztlenowce, sa odporne na większość B-laktamaz, większość nie wchłania się z p pokarmowego (podajemy dożylnie); III generacji: ceftiakson, cefmenoksyn, cefsulodyna, cefoperazon, ceftazydyn, moksalaktan. Charakterystyka: aktywność podobna do I i II generacji, działają na pseudomonas, znaczna odporność na B-laktamazy, przenikają do płynu mózgowo-rdzeniowego, wchłaniają się niektóre z p pokarmowego. IV gen: cefepim, cefpiron. Charakterystyka: b duża odporność na B-laktamazy, duża aktywność na bakterie Gram + i -, podawane są tylko dożylnie! 2. cefamyzyny: cefoksytyna (szeroki zakres działania); 3. oksacefeny: flomoksef, latamoksew; 4. karbacefeny: lorakarbew. Antybiotyki: -cefaleksyna stosowana doustnie (Keflex) zakarzenia E. Coli i proteusmirabiris, odporna na wiele B-laktamaz, - cefradyna (sefril) doustnie, dożylnie, domięśniowo, - cefabroksyl (duracelf) doustnie działa na paciorkowca B-hemolizującego grupy A (wywołuje anginę); *cefuroksyn (Zinacew, Bicefall) oporny na penycylazy gronkowcowe i paciorkowcowe chorobotwórcze, * cefalorydyna i cefalotyna mają działanie nefrotoksyczne (białkomocz), niektóre cefalosperyny wydalane z żółcią powodują biegunkę, * mogą powodować zapalenie żył (pręga czerwona po podaniu). Przy penycylinach i cefalosporynach jest podawana aktywność MIC50 mg/ml (min stęż przeciwbakteryjne 5mg/l niskie) Niektóre efalosporyny nie mogą być podawane pod wpływem alkoholu, bo powstają objawy disulfiranopochodne (powstaje aldehyd odstawy). Monobaktamy- antybiotyki zbliżone do penicylin odporne na B-laktamazy: azdreonam, karamonam, tigemonam, działają bakteriobójczo na Gram + i na pseudomonas. Karbapenemy: imipenem, neropenen, panipenen, ceumonam. Niewrażliwe na B-laktamazy, działają bakteriobójczo na Gram + i – i na tlenowce i beztlenowce: imipenem+cylastatyna (inhibitor dehydrogenazy I żylnej). Antybiotyki aminoglikozydowe (łatwo przechodzą przeż łożysko i do mleka matki karmiącej, działają bakteriobójczo), kumulują się w wiewydolności nerek: - streptomycyna_powoduje zaburzenia równowagi;- gentamycyna; -neomycyna; -framycetyna; -kanamycyna; - sisomycyna; -tobramycyna; -netylmycyna; -amikacyna; - paromomecyna- stosowana w zakażeniu tasiemcami; -isepamycyna. Mogą działać kuraropodobnie (podrażniają mięsnie szkieletowe). TETRACYKLINY: -toksycyklina (wibramicyna); -metacyklina; - minocyklina; -rolitetracyklina; -demeklocyklina; -tetracyklina. wchłaniają się łatwo z przewodu pokarmowego, wydalają się z moczem i żółcią, działają bakteriostatycznie, , działają na Gram + i _, na pradki gruźlicy, słabiej na sarmonelle i toksoplazmozę, robaki i owsiki. Objawy nieporządane: bóle brzucha, zaburzenia wchłaniania, uszkodzenie wątroby rzadziej nerek, dysbakteriozy z lipowitaminozą, wtórne zakarzenia grzybami i gronkowcami. Dajemy pacjentówi witaminy z grypy B i K. Pacjent nie może pić mleka i przetworów mlecznych, soli wapniowych, glinowych i magnezowych.MAKROLITY (dousynie) zapalenia pneumokokami, gronkowcami, paciorkowcami i uczuleniach na penycylinę, małotoksyczne: -erytromecyna, -dawercyna (cykliczny węglan erytromecyny), -spiramicyna (Rowamycyna), -oleandromycyna, -roksytromycyna (Rulit- tabletki sa po 50-100-150 mg i stosuje się raz dziennie, okres półtrwania wynosi 12h, podaje się przed jedzeniem, działa w zakażeniach chlamydiami, beztlenowcami, osiąga 90% skuteczności, stosowany na drogi oddechowe), -klarytromycyna (Klacid), -azytromycyna (Suwamed), -josamycyna, -karbomycyna. Mogą powodować nudności i wymioty! LINKOZAMIDY: działają głównie na Gram +: -linkonycyna, - klindamycyna (działa również na beztlenowce, i dobrze się wchłania z p pokarmowego, może spowodować rzekomobłoniaste zapalenie jelit. GLIKOPEPTYDY: -wankomycyna (uboczne działanie, działanie nefrotoksyczne, kardiotoksyczne, stosowany na uszy, -teikoplamina (Targocid) działanie uboczne hepatotoksyczne, neurotoksyczne i mielotoksyczne (szpik). Chloranfenikol- łatwo i szybko wchłania się z p pokarmowego, szerokie spektrum działania, przechodzi do płynu mózgowo-rdzeniowego, może powodować niedokrwistości anaplastyczne, agranolucytozę, dysbakteriozę. POLIPEPTYDOWE (toksyczne): -kolistyna, -gramicydyna. –bacytracyna, -polimyksyny (A,B,C,D,E), -rystocytyna. SULFOAMIDY mechanizm działania przeciwbakteryjnego (rysunek w telefonie). Pochodne kwsylfomilowego, mają działanie bakteriostatyczne, działają na bakterie Gram + i -, rzeżączkę, gronkowce, wąglik, tężec, cholera, zgorzel gazowy, proteus i na pałeczke ropy błękitnej. Właściwości sulfonamidów: szybkie wchłanianie: -sulfizoksazol (Gantrisin) okres półtrwania w h 5-6, -sulfametoksazol (półtrwanie 11 h), -sulfadiazyna (półtrwanie 10h), -sulfakazbamid (półtrwanie 3 h), -sulfotiazol (półtrwanie 5-8 h); słabe wchłanianie: sulfasalazna; w świetle j grubego: sulfagwanidyna; stosowanie miejscowo: sulfacetamid; długo działające: sulfadoksyna (FANSIDAR) półtrwanie 100-230 h. objawy uboczne: methemoglobinemia, hemoliza krwinek czerwonych, zespół Stewensa Johnsona (uszkodzenie wątroby), zaspółLyella (płatowe złuszczające zapalenie skóry). Należy podawać dużo płynów doustnie, aby się nie wykrystalizowały w nerkach (sulfonamidy)! U dzieci do 3 miesiąca sulfoamidów nie podajemy! CHINYLONY: I generacja: kwmalidyksowy, oksolinowy, pipenidowy, rozoksacyna (małotoksyczne); II generacja: norfdoksacyna, enoksacyne, pefloksacyna, cyproflksacyna, efroksacyna (działają na sarmonelle, rzeżączkę, E. Coli, hlamydie, proteusa; III generacji: lomefloksacyna, fleroksacyna, termofloksacyna, tosulofloksacyna (mają działanie hondrotoksyczne, mogą hamować metabolizm leków, metabolizowanych przez CYP #A$, można je łączyć z cefalosporynami. *pochodne nitofuranu- działają na Gram + i -, pierwotniaki, niektóre grzyby, rzęsistkowicy, kambibioza pochwy; - nitrofuranitoida, -furazolidon, =nitrofular, -nifuraksozyd. Nitrofurantoida -5 i 5 powstaje bóle głowy, stany depresyjne, zaburzenia nerwów obwodowych