Teoretyczne podstawy kształcenia 24.02.2012

PODRĘCZNIKI

Typy podręczników:

1. Właściwe

a) uniwersalne - zawierają tekst systematyczny prezentujący za pomocą słów i sposobów graficznych daną dziedzinę rzeczywistości, a obok tego problemy do rozwiązania, pomysły badawcze, ćwiczenia i zadania praktyczne

b) systematyczne - obejmują uporządkowaną wiedzę, odpowiadającą rocznemu programowi jakiegoś przedmiotu lub też syntetycznie (encyklopedycznie) całokształt lub podstawy wiedzy z zakresu danej dyscypliny wraz z dodatkową literaturą i uwagami do dalszego studiowania.

c) do ćwiczeń i zajęć praktycznych - zawierają przede wszystkim zestawy zadań i ćwiczeń, które służą rozwijaniu różnego typu umiejętności przewidzianych w programie, najczęściej przybierają postać zeszytów ćwiczeń, zbiorów zadań i kart ćwiczeń

d) programowane - przybierają postać tekstów programowanych w sposób liniowy, rozgałęziony lub mieszany niezależnie od prezentowanych treści.

1. Uzupełniające - lektury, kompendia

2. Książki podręczne - słowniki, encyklopedie, atlasy

Funkcje podręczników:

1. Informacyjna - podręcznik powinien zawierać aktualne i usystematyzowane informacje z określonych dziedzin rzeczywistości w postaci nie tylko opisu lub wyjaśnienia lecz także fotografii, reprodukcji, rysunków, schematów itp.

2. Badawcza - treści w podręczniku powinny być ujęte problemowo oraz zawierać pytania oraz dyrektywy badawcze, organizujące samodzielną działalność uczniów. Powinny również obejmować minimum wiedzy metodologicznej

3. Transformacyjna - podręcznik powinien zawierać ćwiczenia i zadania sprzyjające wyrabianiu odpowiednich sprawności oraz umiejętności praktycznego działania.

4. Samokształceniowa - podręcznik winien sprzyjać rozwojowi zdolności poznawczych oraz rozbudzać pozytywną motywację do uczenia się (zaciekawiać ucznia prezentowanymi treściami). Ponadto powinien dawać możliwość prowadzenia autokontroli, autokorekty, samooceny.

Teoretyczne podstawy kształcenia 9.03.2012

PROCES KSZTAŁCENIA

PROCES – ciąg zamierzonych czynności następujących po sobie prowadzących do określonego celu

Jakie elementy zawiera w sobie proces kształcenia?

• czynności - czynności nauczyciela muszą wywoływać czynności uczniów

• zmiana – zmiana ma wywoływać się w uczniach za sprawą nauczyciela

• zamierzenie – proces jest zamiarem nauczyciela

OGNIWA PROCESU KSZTAŁCENIA
1) uświadomienie uczniom celów i zadań
2) opracowanie nowego materiału
3) kierowanie procesem uogólniania
4) utrwalanie
5) kształtowanie umiejętności i nawyków
6) łączenie teorii z praktyką
7) kontrola i ocena

• często ogniwo 1 i 7 może być obecnie wielokrotnie w różnych momentach procesu kształcenia

Co i po co dzieje się w każdym z ogniw procesu kształcenia?

1. Uświadomienie uczniom celów i zadań

• mówimy uczniom jaki jest cel całego procesu, co później dzięki niemu mogą osiągnąć

• motywacja do uczenia się (uczeń działania w procesie kształcenia wykonuje chętniej): pozytywne wzmocnienie, eksperymenty, wycieczki (zmiana środowiska), uczenie się przez zabawę (zmiana stylu), poczucie sensu własnego działania

1. Opracowanie nowego materiału

• stworzenia programu nauczania oraz przewidywanie czy nasz program będzie miał pozytywne skutki

• dostosowanie programu do: wieku uczniów, właściwości treści (matematyka czy historia), obszerności, doświadczeń uczniów w tym zakresie, kompetencji nauczyciela (psychologiczne, emocjonalne, wykształcenie), zobiektywizowanie trudności pośród uczniów

• wykorzystywanie bogatych źródeł (uaktualnienie procesu wartościowania), odpowiednie dozowanie, zmiana kanału nadawania, stylu, metod, źródeł i środków dydaktycznych

• treści nowe powinny być budowane na starym doświadczeniu, aby uczniowie łatwiej je przyswoili

1. Kierowanie procesem uogólnienia

• metoda – sposób pracy nad treścią

• Uogólnienie jest punktem odwołania swojej pamięci, starania się budowania syntez, aby materiał zapamiętany był szybko i sprawnie kojarzony

• Prawa, pojęcia, zasady, twierdzenia; mapy myśli, hasła tematyczne, temat zagadnień

• Prawa stosuje się do wielu sytuacji podobnych

1. Utrwalanie

• Sumienne podawanie przykładów, które utrwalą nada wiedzę

• Stwarzani warunków, dzięki którym uczniowie będą aktywizować swoją wiedzę

1. Kształtowani e umiejętności i nawyków

2. Łączenie teorii z praktyką

3. Kontrola i ocena