Socjalizacja w pedagogice – socjalizacji i wychowania nie traktuje się osobno, ponieważ łączą się ze sobą. Przenikają się ze sobą.

Muszyński – rozróżnia je – socjalizacja jest szerokim pojęciem, w którym zawiera się wychowanie. Nadrzędne do procesu podrzędnego wychowania.

Socjalizacja aktualizuje się na różnych płaszczyznach.

Kształtowanie osobowości społecznej – osobowość przedstawia pełne przystosowanie się jednostki w środowisku życia, koreluje z aktywnością jednostki w życiu.

Jerzy Modrzewski – socjalizacja jako koncepcja uspołecznienie – proces i mechanizm, który wyznacza pełen typ społecznego uczestnictwa jednostki w danym układzie społecznym jako proces, który umożliwia jednostce zaistnienie społeczne. Pokazuje jak staję się istotą społeczną, jak przeżywam swoje życie – przedstawia się w formie uczestnictwa społecznego. Wartości, wzory, które są drogowskazami w kształtowaniu. Nabywanie przez jednostkę kompetencji (miejsce w środowisku wych):

• Komunikacji – w każdej kulturze występuje pewna orientacja i pewne wzory komunikacji (werbalne i niewerbalne) nabywanie umiejętności mówienia, porozumiewanie się za pomocą języka mówionego i pisanego.

• Percepcja – pewne nabywane przez człowieka wzory doświadczania świata i siebie, które przejawia w określonych sytuacjach. Umożliwia np. identyfikację kolorów czy dźwięków.

• Ekspresja – utrwalenie, orientacja w swoich zachowaniach, zachowań, które emitują moje emocje, ujawnianie reakcji emocjonalnej w takiej sytuacji jak np. zabawa. Uczymy się ekspresji stosownie do sytuacji.

• Poznawcza – nabywanie wiedzy, umożliwia jednostce poruszanie się w życie, układy społecznej aktywności, wiedza naukowa, praktyczna, religijna itd.

• Interakcyjna – potrafię się posługiwać pewnymi wzorami kulturowymi/ normami, które występują w naszym społeczeństwie, kulturze, które umożliwiają mi kontakt z innymi, przyjmują pewien dystans, postawy np. wobec nauczyciela.

• Sprawnościowa – orientacja/opanowanie przez jednostkę pewnych wzorów, które umożliwiają rozwiązywanie pewnych wzorów, np. włożenie buta na stopę czy zapięcie guzika. Sprawność identyfikacyjna – nabycie wzorów osobowościowych – ja kobieta, ja Kowalska, ja Polka.

Ukształtowana osobowość jest funkcją doświadczenia społeczno – kulturalnego. Osobowość wywodzi się z kultury. Osobowość społeczna – wypadkowa pełnionych ról. Jakość wypełnianych ról świadczy o ukształtowaniu jednostki.

Kompetencją uspołecznienia jest to, że jednostka zaczyna się kontaktować z większą ilością ludzi. Rola = funkcja społeczna. Znaczenie życiowe.

Fazy procesu uspołeczniania: korelują ściśle z procesem wychowania:

• Socjalizacja pierwotna – związki emocjonalne między dzieckiem a osobami znaczącymi, nabywa mnóstwo umiejętności i kompetencji.

  • Wczesne dzieciństwo,

  • Średnie dzieciństwo,

  • Późne dzieciństwo;

  • Faza konkretu i generalizacji.

• Socjalizacja wtórna – poznawanie świata zewnętrznego, zmiana ról, aspiracja jednostki do uczestnictwa społecznego.

Socjalizacja pokazuje nam prymat socjalizacji w okresie dzieciństwa, efekty tego procesu. Socjalizacja w dzieciństwie jest nadrzędna.

Maragrett Mitt 0 przekaz kultury między kulturami, transmisja międzykulturalna. Wpływ przekazu wartości między rodzicami a dziećmi. Potem odwracanie tych relacji między pokoleniami.

Standaryzacja socjalizacji – socjalizacja normalna (pomyślna), asocjacyjna; Socjalizacja zaburzona – desocjalizacyjna, wykolejająca – wyklucza jednostkę z form, zepchnięcie jednostki na margines społeczności.

Pedagogika społeczna zajmuje się jednostkami zepchniętymi.

Działania naprawcze/ interwencyjne – cel pedagogiki społecznej – umocnienie jednostkowych kompetencji, potencjału jednostki, próba akceptacji, wspieranie. Działaniami naprawczymi/ interwencyjnymi – znaczenie w procesie wychowania. Podstawową umiejętnością pedagoga jest diagnoza środowiska – metodologia.

Kapitał społeczny i ludzki.

Czapliński – kryzys zaufania a kapitał społeczny.

Kapitał ludzki – inwestowanie w siebie. Inwestujemy w siebie, własne zdrowie, jesteśmy wydajni w pracy – model molekuralny. Mamy nadzieję, że dzięki temu będzie nam się żyć lepiej, ale okazuje się, że te wysiłek nie są wystarczające, wspólne działanie nie może się udać. Kapitał ludzki a kapitał społeczny. Kapitał wspólny opiera się na kapitale społecznym – więzi i kooperacja – mierzy się to poziomem zaufania, aktywnością społeczną, gęstością sieci nieformalnych, przynależnością do grup.

Familizm – ludzie czują się związani tylko ze swoją najbliższą rodziną.

Taki kapitał społeczny o ograniczonym kapitale wspólnoty jest zły dla kraju – mur, maleje kreatywność, ludzie są mniej otwarci, maleje wydajność pracy itd. Brak współpracy ze środowiskiem zewnętrznym – społecznym.

Ważni są dla nas nieliczni ludzie – koło nieufności – nie ufamy nikomu – patologiczny indywidualizm. Brak nauki w grupach, nauczyciele nie uczą koleżeńskości.

Rodzina – nauka o miłości do bliźniego – brak. Dbaj tylko o siebie, umacnia w wyścigu szczurów, brak afirmacji świata, umacnia egoizm. Media również.

Kryzys przynależności młodzieży do różnych organizacji czy klubów.

Próba przeciwstawienia.

Animacja środowiska wychowawczego – ma sprzyjać budowaniu przedsiębiorczości społecznej.

Rodowód pedagogiki społecznej.

Dyscyplina praktyczna;

Rodowód wywodzi się z dobroczynności XIX wieku, podłoże ma w Stanach Zjednoczonych – rozkwit kapitalizm + industrializacja; wiek przeobrażeń społecznych,, politycznych, kulturalnych; ruch nowego wychowania – przeniakał do Europy Zachodniej. Zmiany zaczęły przenikać do Polski – pedagogika społeczna wyodrębnia się z pedagogiki pozytywizmu, z zainteresowania jednostką, jej życiem itd. Warunki kształtowania – złożone, tradycje narodowo – wyzwoleńcze, przyjęła postać działalności patriotycznej – propagowanie idei wolności; okres rozległych prac badawczych. Zaczynają się pojawiać pierwsi absolwenci szkół pedagogicznych. Po II wojnie światową – pedagogika – funkcja powojenna. 1952 – zamknięto w Łodzi katedrę pedagogiki. Pojawia się komunizm. Kolejny okres zagrożenia – realny socjalizam, groźba utraty znaczenia ped społ. A.Kamiński, H.Radlińska, R. Wroczyński.

Nurty kształtowania pedagogiki społecznej:

• Faza wstępna lata 80. XIX w, do 1925 r, Polska Wszechnica Polska – powstaje studium pracy społeczno – oświatowej. Kształci się pierwszych pedagogów społ.

• Faza stabilizacji – 1925 – 1945 pojawiają się pierwsze padania i dalsze kształcenie pracowników społecznych.

• Faza adaptacji do warunków PRL (zaczynają pojawiać się pewne paradygmaty, kierunki badań dotyczące czasu szkolnego);

• Faza readaptacji po 1980r. pedagogika społeczna zaczyna być otwarta na zmianę społeczeństwa, pomoć w budowie nowego społeczeństwa, otawrta na zmianę społeczną, budowanie społeczeństwa demokratycznego.

Helena Radlińska podróżniczka, działalność w Warszawie, drukowała potajemne broszurki – pierwsza działalność – miały zastępować szkołę – upowszechnianie tradycji kulturowej i tradycji polskiej; 1906 – 1918 –Kraków, pierwsze prace naukowe, biblioteki demokratyczne – odczyty służące polskiemu narodowi – cel edukacyjny, wykłady dostosowane do środowiska ludzi, głównie środowiska wiejskie, na które zapraszała znanych ludzi. Zaczynała pisać pierwsze publikacje dotyczące oświaty dorosłych. 1918 – 1939 – powrót do warszawy – okres liczny w wile książek/ publikacji, tematyka czasu wolnego, pracy wychowawczej w środowisku. Pojawia się podręcznik ‘Społeczne przyczyny powodzeń i niepowodzeń szkolnych u dzieci’. Podejmuje problem dostępności oświaty w środowiskach polskich, szczególnie środowisko wiejskie. Nie inwestowano w nie, były zaniedbane edukacyjnie. Braki środowiskowe są przyczyną niepowodzeń dzieci, a nie inteligencji. Zwróciła uwagę na znaczenie środowiska w życiu człowieka. Ostatni okres działalności – Łódź – problem analfabetyzmu, sieroctwa. Publikacje dotyczące pomocy, wsparcia, ulepszania warunków panujących, pedagog to nie naukowiec, to praktyk, którego ocenia się po efektach działalności. Największy pedagog. Do dzisiaj bazujemy na tym, co stworzyła.

Pedagogika społeczna – wymiar humanistyczny. Współczesna pedagogika społeczna –status jej jako dyscypliny naukowej jest bardzo ważny. Wymiar humanistyczny – głównym przedmiotem zainteresowania jest człowiek, nauka o człowieku w trakcie stawania się; wzrost i wrastanie i wprowadzenie wartości w człowieka. Aspekt wychowania. Pedagogikę społeczną interesuje człowiek w cyklu całego swoje życia, przyjmuje go całościowo. Życie człowieka charakteryzuje zmienność, która przyjmuje pewną ciągłość, stadia. Ściśle akcentuje potrzeby ludzkie. Koncepcja potrzeb ludzkich – ważne! Procesy rozwojowe możemy omawiać w 2 aspektach: aktywności jednostki i stosunek jednostki do środowiska (przyjmowanie postaw – bierna i twórcza, od egocentryzmu do społeczności). Ważną rolę odgrywają mechanizmy związane z kontrolą zewnętrzną nakładane przez otoczenie. Nagradzanie i karania – kontrola związana z wychowaniem i socjalizacją.

E. Karpowicz – udział w tworzeniu PWP.

Koncepcja UrieBronfenbrennera:

Makrosystem – wszelkiego rodzaju wpływy kulturowe, cywilizacyjne, globalne;

Exosystem – wpływy społeczne i historyczne, zdarzenia o charakterze lokalnym lub światowym;

Mezosystem – warstwa, która mówi o wzajemnych relacjach między dwoma lub więcej siedliskami – jednostka uczestniczy w nich pośrednio lub bezpośrednio;

Mikrosystem – bezpośrednie interakcje z osobami, które pochodzą z innych środowisk, z osobami znaczącymi;

Znaczenie środowiska społecznego – środowisko wpływa na rozwój i kształtuje osobowość.

Środowisko fizyczne – bodźce;

Środowisko społeczne – znaczenia;

Środowisko wychowawcze – wartości – odrębność zatopiona w środowisko społeczne;

• Człowiek od początku funkcjonuje w sieci związków społecznych (social net – work),

• Podlega wpływom bezpośrednim i pośrednim innych ludzi (kontakty fizyczne lub za pośrednictwem mowy);

• Rozwija się korzystając z kompetencji innych ludzi i sam przyczynia się do ich rozwoju – ich ścieżki rozwojowe splatają się;

Uczestnictwo człowieka przypada na każdą fazę rozwoju – pokazuje jak człowiek uczestniczy w tym życiu – efekt nabytych kompetencji w poszczególnych okresach.

Relacja człowiek – otoczenie – nasz styl życia, wszelkiego rodzaju wpływy, które oddziałowują na człowieka – kontekst, oczekiwania, strategie radzenia sobie z naciskiem, stosunek do otoczenia, działanie skierowane na kontekst, struktura tożsamości osobistej, doświadczenie osobowe);

Funkcja adaptacyjna – jak jednostka sobie radzi w tym środowisku.

Funkcja społecznego zachowania – ADAPTACJA.

Funkcja osobista zachowania – EMANCYPACJA.

Analiza typologiczna – wiedza usystematyzowana, która ma dostarczyć informacji o tym, jakich poszukiwań dokonywać, by tworzyć środowisko kształtujące czynniki osobowości – lustracja społeczna.

Analiza psychologiczna – do analizowania konkretnych przypadków, wiedza bardziej konkretna, dotyczy pewnego podejrzenia, że dokonanie zmian jest niezbędne przy odpowiedniej modyfikacji środowiska życia. Dokonanie zmian w jednostce nie obejdzie się bez zmiany jego środowiska życia.

Czy jednostka własnymi siłami będzie w stanie dokonać tych zmian? Czasami potrzebna jest wymiana środowiska czyli np. umieszczenie w rodzinie zastępczej.

Pedagog społeczny podejmuje działania, gdy rozwój człowieka/jednostki jest niezadawalający, zagrożony, przebiega zbyt wolno, spaczony co do kierunku lub uznaje, że dla wywołania pożądanych zmian wskazana jest modyfikacja środowiska jednostki.Ta modyfikacja ma doprowadzić pedagoga do wykrycia tkwiących w tym środowisku czynników, muszę wykryć te czynniki. Gdzie te czynniki są, jak działają? Bez wykrycia tych czynników nie możemy podjąć żadnych interwencji środowiskowej. Pedagog społeczny nie może kierować się własną intuicją. Jakość diagnozy będzie zależna od wykrycia czynników, które tkwią w środowisku jednostki.

Budowanie tej wiedzy bardzo długo charakteryzowało się podejściem statycznym, teraz mówi się o podejściu dynamicznym. Wychowanie – w tym środowisku koncentruje się pedagog społeczny;

Maria Mendel – funkcja osobotwórcza, ‘Pedagogika miejsca’;

Kowalski – badania systemowe środowiska wychowawczego;encja w dobro wychowanka dokonuje się bezpośrednio;

Pedagoga interesuje wychowanie o charakterze bezpośrednim i pośrednimi

Pedagodzy społeczni powinni orzekać tworząc diagnozę i w tej diagnozie powinni opisywać informacje jak bardzo należy zmienić to środowisko.

2 rodzaje diagnoz:

• Poznawcza,

• Decyzyjna.

Analiza każdego środowiska jest niepowtarzalna. Powinna być traktowana. Powinna być indywidualna dla każdego przypadku

Koncepcja TRANSAKCYJNA – POKAZUJE RELACJE I POWIAZANIA JEDNOSTKI ZE SRODOWISKIEM. Pokazuje czy zachodzi równowaga.

• Zasada wspólnoty warunków i doświadczeń. Środowisko stwarza rożne stany wzrostu jednostki – zablokowania rozwoju, pełne możliwości rozwojowe, ograniczone, zagrożone.

• Zasada jedności człowieka ze środowiskiem (romanamiller) Na środowisko można patrzeć od strony życia społecznego lub od strony jednostki. Pedagog patrzy przede wszystkim od tej strony społecznej. Zmiany jakie zachodzą w jednostce należy spostrzegać przez pryzmat środowiska w którym wzrasta.

• Zasada istotności wczesnych doświadczeń życiowych (psycholodzy dziecięcy)

• Zasada holizmu poznawczego i praktycznego (Węcławski): środowisko stanowi układ społeczno – kulturowy. Suma elementów składających się na to środowisko. Diagnozując je jako całość pamiętamy ze zachodzą w nim reakcje i związki.

Diagnoza

Diagnozowanie jest procesem ustalania diagnozy. Zakres tego pojęcia może być wąski albo szeroki.

W ujęciu węższym spotykamy się w naukach medycznych – lekarz przyporządkowuje coś osobie chorej, diagnozowanej, diagnoza medyczna – przyporządkowana jednostce chorobowej.

W pedagogice społecznej diagnoza oznacza rozpoznanie badanego stanu rzeczy, jego tendencji rozwojowych na podstawie objawów, w oparciu o ogólne prawidłowości i w wyniku tego procesu dochodzi do planowej działalności pomocowej związanej z kompensacją i profilaktyką.

2. Modele diagnozy:

a) Edward Mazurkiewicz.

Opisująca przyporządkowująca, klasyfikacja, typologia.

W diagnozę poznawcza wchodzą: diagnoza znaczenia decyzyjna i fazy, a to prowadzi do czegoś w razie w Honorata ma rozpisany ten schemat .

b) Zbigniew Tarkowski:

ten proces składa się z 2 etapów. Pierwszy zalicza się : symptomy – objawy, etiologia – poszukiwanie źródeł symptomów i mechanizm – przewidywanie, prognoza (co będzie się działo dalej). To wszystko jest eksploracja czyli poznawaniem danego zjawiska. Dochodzi czwarty element czyli strategia, którą rozumiemy jako interwencje.

Diagnoza zawsze powinna poprzedzić interwencje ale może być też tak że interwencja wyprzedza diagnozę. Oraz diagnoza może iść razem z interwencją. Jakie to słodkie

Pytania które powinien postawić sobie pedagog dla dzieci związanych z biedą:

- co świadczy o ubóstwie (symptomy)

- dlaczego pojawiło się ubóstwo (etiologia)

- dlaczego utrzymuje się to ubóstwo tak długo (mechanizm)

- co zrobić by to zmienić (strategia)

Obiektem diagnozy może być rodzina, społeczność, grupa,

Diagnoza ma charakter hierarchiczny – jedna może być nadrzędna względem drugiej (medyczna - pedagogiczna).

Diagnoza może mieć charakter sumaryczny – piszą ją lekarze, psychiatrzy, psycholodzy, pedagog danej instytucji.

Może być wykonywana dla celów orzecznictwa, interwencyjnych