ZABURZENIA UKŁADU POKARMOWEGO

Przyczyny zaburzeń przewodu pokarmowego

• pasze nieodpowiednie dla danego gatunku zwierząt

• niedobory ilościowe i jakościowe

• nadmiar paszy (żywienie jednostronne)

• niewłaściwe proporcje pasz

• pasze zepsute, niewłaściwie przygotowane

• pasze zanieczyszczone (np. ziemią, ciałami obcymi)

• pasze zawierające związki chemiczne i toksyczne (jady roślinne, bakteryjne, mykotoksyny)

• pasze zakażone bakteriami i pasożytami

• pierwotne zmiany i zaburzenia w czynności poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego, wątroby i trzustki

• ogólne schorzenia organizmu (gorączkowe, zakaźne, nerwowe)

• czynniki predysponujące zwierzęta gospodarskie do zaburzeń w przewodzie pokarmowym:

  • swoistość budowy anatomicznej przewodu pokarmowego u poszczególnych gatunków zwierząt

  • szybki wzrost i nasilone tempo metabolizmu

  • brak ruchu

Zaburzenia w żuciu

• zapalenie i owrzodzenie śluzówki jamy ustnej i dziąseł

• schorzenia zębów

• zaburzenia nerwowe w obrębie CUN i nerwów twarzowych

• polietiologiczny ból lub niedowład podczas żucia

• szczękościsk (botulizm, tężec)

• urazy, złamania kości szczękowych, porażenia mięśni

• zbyt duży kęs pokarmowy

• pokarm niedostatecznie rozdrobniony (np. buraki, ziemniaki, kości)

• połykanie pasz o zbyt wysokiej, lub zbyt niskiej temperaturze

• brak wydzielania śliny

• zapalenie gardła, skurcz przełyku lub wpustu (u koni przy ostrych rozstrzeniach żołądka, rozszerzeniu przełyku w przebiegu porażenia nerwów i mięśni przełyku)

Zaburzenia motoryki żołądka jednokomorowego

Czynność żołądka regulowana jest nerwami błędnym i współczulnym. Pobudzenie błędnego wzmaga napięcie żołądka, sympatycznego prowadzi do zwiotczenia mięśniówki tego narządu. Zadaniem napięcia mięśniowego jest dostosowanie pojemności żołądka do objetości znajdującej się w nim treści pokarmowej.

• wzrost napięcia (hipertonia) mięśni ścian żołądka

  • bolesne skurcze głodowe żołądka, pod wpływem czynników drażniących z paszy, lub pod wpływem wrzodu

  • wrzód trawienny (ulcus pepticum) – wzrost napięcia w tym obszarze – tzw. „spastyczny objaw ryglowy”

• osłabienie napięcia (hipotonia), lub zupełny brak napięcia (atonia) mięśni ścian żołądka

  • zaburzenia nerwowe (pobudzenie układu współczulnego lub porażenie nerwów przywspółczulnych), zatrucia

• wzrost perystaltyki (hiperperistalsis)

  • wzrost napięcia mięśni ścian żołądka

  • emocjonalne, składniki drażniące pokarmu, zapalenie nieżytowe błony śluzowej, podrażnienie n. błędnego

  • przyspieszane opróżnianie żołądka → złe trawienie pokarmu → biegunki

• spadek perystaltyki (hipoperistalsis), lub jej całkowite zniesienie (aperistalsis)

  • nadmierny wzrost napięcia mięśni ściany żołądka, lub nadmierne jej zwiotczenie

  • obniżenie napięcia n. błędnego, wzrost kwasowości soku żołądkowego, zbyt rozdrobniona pasza

  • zaleganie paszy w żołądku → gnicie

• zwiększenie opróżniania żołądka („przyspieszenie ewakuacji treści pokarmowej”)

  • zaburzenia obkurczania odźwiernika (niedomykalność odźwiernika) i zmniejszaniu wydzielania kw. solnego

  • wydostawanie się treści przez otwór odźwiernika do dwunastnicy → osłabienie trawienia w jelitach

• zmniejszenie opróżniania żołądka

  • zbyt silny skurcz odźwiernika, wzrost zakwaszenia treści pokarmowej, wzmożone napięcie n. błędnego

  • poprzez pojenie zimną wodą

  • zaleganie treści, rozszerzenie żołądka, atonia

  • nadmiernie strawiona treść słabo drażni jelita → zaparcia

• wymioty (emesis)

  • odruch obronny – antyperystaltyczne opróżnianie żołądka z treści (mm. tłoczni brzusznej + wydechowe)

  • niewłaściwa pasza, nadmiar paszy, substancje toksyczne

  • odruch drażnienia receptorów śluzówki żołądka lub schorzenia OUN, otrzewnej, nerek, trzustki, wątroby

  • zwiastuny: wzrost tętna, oddechów, pocenie się, niepokój, rozszerzenie źrenic, nudności (nusea)

  • przebieg

    • zamknięcie odźwiernika + ustanie perystaltyki → gromadzenie się treści w trzonie żołądka

    • skurcze antyperystaltyczne → wydalenie treści na zewnątrz

  • prosty odruch (obronny) fizjologiczny u ptaków, mięsożernych i świń

  • u koni (ujście przełyku do żołądka pod kątek ostrym + silny zwieracz wpustowy) i bydła wymioty zachodzą z trudem, są bolesne i zazwyczaj stanowią oznakę bardzo poważnych schorzeń lub nawet nadchodzącej śmierci

  • nadmierne i częste wymioty: odwodnienie, utrata chlorków, wydostawanie się żółci, a nawet kału

  • wymioty kałowe – odruch antyperystaltyczny dotyczący żołądka i odcinków jelit od miejsca zatkania tychże jelit aż do żołądka

Sok żołądkowy to wydzielina gruczołów błony śluzowej żołądka (zwłaszcza części dennej), będąca mieszaniną składników organicznych i nieorganicznych, a jego skład i ilość podlegają zmianom

• enzymy (organiczne)

  • pepsyna A i C (pepsynogen A i C → kwaśne pH żołądka → pepsyny) → rozbijanie wiązań peptydowych

  • podpuszczka (młode odżywiające się mlekiem) + niewielkie ilości lipazy

  • mikroorganizmy i enzymy roślinne w paszy (koń, świnia) + amylaza ślinowa → rozkład skrobi

• nieorganiczne

  • kwas solny

  • jony Na⁺, K⁺, Cl^– (w ilościach przekraczających ich stężenie w płynach ustrojowych)

  • woda

Zaburzenia wydzielnicze i trawienne żołądka jednokomorowego

• wzrost wydzielania soku żołądkowego (hypersecretio)

  • odruch – drażniące działanie składników pokarmowych na receptory błony śluzowej → nadsoczność (często powiązana z jego nadkwaśnością)

  • nadsoczność + nadkwaśność = bardzo często wrzód żołądka/trawienny

• spadek wydzielania soku żołądkowego (hiposecretio)

  • stany przewlekłe, np. przewlekłe nieżytowe zapalenie żołądka (gastritis catarrhalis chronica)

  • osłabienie właściwości trawiennych → zaleganie treści → gniecie i fermentacja → biegunka

• brak wydzielania soku żołądkowego (achylia)

  • porażenie nerwów wydzielniczych, zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka

  • brak trawienia → gnicie → zatrucia

Owrzodzenie żołądka – czynniki emocjonalne

• zaburzenia ukrwienia śluzówki

• niedokrwienie (ischaemia) / przekrwienie (hypoeraemia)

• uszkodzenia śluzówki → powstawanie wybroczyn

• nadsoczność

• samostrawienie ściany żołądka

• napięcie układu współczulnego (adrenalina i noradrenalina)

• martwica rozpływna

• nisza wrzodowa

Świnie – zaleganie cząstek paszy pod łuskowatym nabłonkiem

• rozkład → zamknięcie mikroporów i podrażnienie śluzówki

• martwica punktowa

• rozwój niszy wrzodowej

Cielęta – część odźwiernikowa trawieńca & przechodzenie na pasze stałe

• zbyt długie zaleganie mleka

• przedłużony przykurcz mięśni ścian i śluzówki odźwiernika

• niedokrwienie i niedotlenienie śluzówki

• martwica punktowa

• rozwój niszy wrzodowej

Następstwa owrzodzenia

• bolesne skurcze całego żołądka lub jego owrzodzonej części

• zwolnienie perystaltyki

• zwolnienie częstości opróżnienia

• nadsoczność połączona z nadkwaśnością

• zgaga

• zaparcia

• zaburzenia w trawieniu na terenie dwunastnicy i wchłaniania w jelitach

• zahamowanie przyrostów, utrata masy ciała

żwacz + księgi + czepiec + trawieniec → zwierzęta przeżuwające

Przedżołądki nie wydzielają własnych enzymów trawiennych, a główną role w trawieniu odgrywają specyficzne enzymy produkowane przez florę i faunę (bakterie, grzyby, wymoczki i drożdżaki) bytującą w przedżołądkach

Cukrowce

• hydroliza i fermentacja do LKT, CO₂ i H₂

• LKT ze żwacza i czepca do krwi są transportowane do wątroby, a nadmiar gazów uchodzi na zewnątrz przez jamę ustną

• fermentacja celulozy prowadzi głównie do powstania kwasu octowego, skrobi i sacharozy do kwasu propionowego, a glukozy do kwasu mlekowego (przekształcanego od razu w LKT)

• ostatecznymi produktami przemiany cukrowców w żwaczu są kwasy:

octowy, propionowy i masłowy w stosunku 6:3:1 (60:20:15)

Białko

• rozpad do amoniaku pod wpływem enzymów bakteryjnych, LKT, CO₂ i H₂

• amoniak i LKT wchłaniane są głównie z żwacza i czepca

• amoniak jest również często wykorzystywany do syntezy białka przez bakterie i pierwotniaki przedżołądków

• należy pamiętać, że mikroorganizmy ulegają strawieniu w trawieńcu i dwunastnicy → bogate źródło białka

Zaburzenia motoryki żołądka wielokomorowego

• osłabienie ruchów przedżołądków (hipotonia), lub całkowite ich zniesienie (atonia)

  • najczęściej błędy żywieniowe: za dużo paszy treściwych, pasz z dużą ilością łatwostrawnych węglowodanów, gwałtowne zmiany paszy, przeładowanie przedżołądków lub ich zapiaszczenie, zepsuta pasza, zbyt zimna woda

  • urazowe zapalenie czepca, zapalenie otrzewnej, zatrucia, wpływ bodźców bólowych z różnych rejonów org

  • niedostateczne wymieszanie treści pokarmowej → zaleganie, skwaszenie, wzdęcia, ↑ kw. mlekowego we krwi → hipoglikemia → zaburzenia mikroflory w żwaczu

• wzmożenie czynności ruchowej przedżołądków (hypertonia)

  • wzrost napięcia n. błędnego, spowodowane czynnikami toksycznymi (zatrucia) lub mechanicznymi (drażnienie, np. zdrewniałą paszą objętościową)

  • skrócenie czasu przebywania treści w przedżołądkach → upośledzenie dalszego trawienia i wchłaniania

Zaburzenie fermentacji, trawienia i wchłaniania w żołądku wielokomorowym

• kwasica metaboliczna i niestrawność kwaśna (pH nawet poniżej 4)

  • skarmianie paszą z małą zawartością włókna surowego, a zawierającą łatwo strawne węglowodany

→ zakwaszenie treści, spadek ilości pierwotniaków bakterii G^– (kwasu octowego i propionowego), a ich miejsce zajmują bakterie G⁺ (Streptococcus bovis) oraz pałeczki produkujące kwas mlekowy

• zaburzenia motoryki przedżołądków (zwolnienie lub atonia), utrata apetytu, zatrucia i zwyrodnienia narządów

• alkalizacja przedżołądków (pH 7,5 – 8,5)

  • wzrost produkcji amoniaku – pasze wysokobiałkowe, lub zawierające zbyt dużo amoniaku

  • giną pierwotniaki, namnażają się pałeczek okrężnicy i odmieńca

  • amoniak we krwi – zasadowica (alcalosis), zaburzenia nerwowe → niestrawność zasadowa, atonia żwacza, zatrucie → śmierć

• niestrawność (indigestio)

  • pierwotna lub wtórna (towarzysząca innym schorzeniom)

  • zaburzenia perystaltyki, zmiany składu mikroflory, wzdęcia, autointoksykacja

• przepełnienie żwacza

  • nadmierne pobieranie pokarmów, atonia, brak mieszania treści pokarmowej i jej fermentacji

  • trudności w oddychaniu, krążeniu krwi oraz intoksykację

• ostre wzdęcie żwacza

  • grubobańkowe (gazy ponad treścią)

  • drobnobańkowe (wymieszanie gazów z treścią – pienista zawiesina)

  • pasze łatwo fermentujące, rośliny motylkowe, zwiędłe, mokre

  • tworzenie dużej ilości gazów → wzdęcie (+ zatrucia toksynami)

• przewlekłe wzdęcie żwacza

  • zmiany w ścianach przedżołądków, zaburzenia nerwowe, niewłaściwe pasze

• niestrawność powodowana obecnością ciał obcych

  • powodujących urazowe zapalenie czepca (reticulitis traumatica)

  • przebicie ściany czepca (zjadanie ostrych przedmiotów) → niedowład czepca

  • zdarza się, po przebiciu przez przedmiot przepony → zapalenie worka osierdziowego

• zatkanie ksiąg

  • skarmianie sieczki, plew, niestrawionych przez mikroflorę pasz włóknistych → niedowład żwacza i czepca

• parakeratoza (hiperkeraosis ruminis)

  • zanik brodawek żwacza z przerostem innych oraz nadmiernym ich rogowaceniu

  • niedobór witaminy A, zbyt rozdrobniona pasza

• zespół Hoffunda

  • zwężenie rynienki pokarmowej

    • zwężenie przednie – na wysokości ujścia czepcowo-księgowego

    • zwężenie tylne – na wysokości odźwiernika trawieńca

  • zaburzenia nerwowe (odgałęzień n. błędnego), urazowe, zapalenie czepca, stany zapalne błony śluzowej

  • zatrzymanie treści pokarmowej w żwaczu lub trawieńcu, zaburzenia motoryki, wzdęcia i niestrawność

Zaburzenia w odłykaniu i odbijaniu

Odłykanie (regurgitatio) (przyczyny)

• zmiany w przełyku i przedżołądkach, zaburzenia w perystaltyce przedżołądków i jelit

• ogólne schorzenia organizmu, choroby przebiegające z gorączką

• nieprawidłowa fermentacja w żwaczu

• zaburzenia nerwowe (zlokalizowane centralnie lub obwodowo)

Zaburzenia w odbijaniu (ructus)

• niemożność odprowadzenia gazów wytwarzanych w żwaczu przez przełyk na zewnątrz

• gromadzenie się gazów w przedżołądkach → wzdęcia

• przepełnienie żwacza, fermentacja treści i wiele innych zaburzeń funkcji przedżołądków, jak również schorzenia ogólne

Zaburzenia perystaltyki jelit

• wzrost perystaltyki (hiperperistaltis)

  • drażnienie jelit treścią, zapalenia jelit, toksyny, pobudzenie n. błędnego, stres psychogenny, emocje

  • pobudzenie w niektórych odcinkach → skręcenie, zapętlenie, wgłębienie

  • nadmierny skurcz mięśni okrężnych → bóle kolkowe → morzysko (colica intestinalis)

  • główny objaw – biegunki (diarrhoea)

• osłabienie lub całkowite zniesienie perystaltyki (hipoperistaltis / aperistaltis)

  • spadek napięcia n. błędnego, słabego drażnienia ścian jelit, krwotoki, zatrucia, brak żółci, opioidy (np. opium)

  • zaparcia, zastój pokarmu, zatkanie jelit (u koni morzysko), intoksykacja, u koni atonia jelita ślepego

• niedrożność mechaniczna (ileus mechanicus)

  • przeszkoda mechaniczna → zatkanie światła jelita ciałami obcymi, guzy nowotworowe, kłęby pasożytów, kamienie jelitowe, powiększone węzły chłonne

  • nasilenie perystaltyki w odcinkach jelit do przeszkody i zniesienie za przeszkodą → ciągle napływająca treść pokarmowa → wzrost ciśnienia w jelicie → wymioty kałowe (miserere)

• niedrożność dynamiczna (ileus dynamicus)

  • zaburzenia w napięciu błony mięśniowej jelit

  • postać porażenna (ileus paralyticus) → uszkodzenie zwojów autonomicznych w ścianie jelita, nerwów przywspółczulnych, ośrodków mózgowych, zatruć lub chorób ogólnoustrojowych

  • postać skurczowa (ileus spasticus) → wzrost napięcia układu przywspółczulnego, np. zatrucia ołowiem

• zatkanie (obstipatio)

  • przewlekła niezdolność samodzielnego wydalania kału

  • przyczyną są najczęściej błędy żywieniowe (mało błonnika, nadmiar skarmianych kości u psów)

  • odmiana u psów pokojowych – zaleganie kału w bańce odbytnicy (zahamowanie odruchu defekacji)

Zaburzenia w trawieniu jelitowym

• złe rozdrobnienie treści, przeładowanie żołądka, zaburzenia funkcji wątroby i trzustki

• spadek wydzielania soków jelitowych (hipochylia)

  • napięcia układu współczulnego, choroby gorączkowe, zatrucia, zapalenia jelit, atonia mięśniówki

• wzrost wydzielania soku jelitowego (hyperchylia)

  • pobudzenie n. błędnego, stany zapalne jelit

• spadek wydzielania soku trzustkowego

  • zapalenia trzustki, procesy nowotworowe, zmiany w przewodach trzustkowych, niedobory sekretyny i pankreozyminy (dwunastnica)

• niestrawność jelitowa

  • fermentacyjna i gnilna

Zaburzenia wchłaniania

Składniki pokarmowe wchłaniane są głównie w jelitach cienkich, H₂O na całej długości prz pok (głównie w j. grubym)

Przyczyny

• niedostatecznie strawiona treść pokarmowa

• wzrost przechodzenia pokarmu przez jelita → wzmożona perystaltyka → biegunki

• spadek ukrwienia (zastoje krwi, obkurczanie naczyń), zanik błony śluzowej i mikrokosmków (tło zapalne, gruźlica jelit)

• defekty genetyczne → „zespół złego wchłaniania” lub upośledzenie funkcji wchłaniania tłuszczów i glukozy, często w połączeniu z brakiem tolerancji glutenu

Zaburzenia w czynności trzustki

• sok trzustkowy – H2O, elektrolity, mukoproteidy, enzymy trawienne:

  • proteolityczne (trypsyna, chymotrypsyna)

  • lipolityczne (lipaza, fosfolipaza)

  • glikolityczne (alfa-amylaza)

• wydzielanie soku regulowane jest autonomicznie (błedny pobudza, trzewny hamuje) oraz humoralnie – sekretyna i pankreozymina – uwalniana z dwunastnicy i początkowego odcinka jelita czczego

• sekretyna reguluje ilość soku i wodorowęglanów, pankreozymina poziom zawartych w nich enzymów

Najważniejsze zaburzenia w czynności trzustki:

• przewlekłe zapalenie trzustki (pancreatitis chronica)

  • ilość soku może byc prawidłowa, jednak spada w nim ilość enzymów (głównie lipaz)

• zanik trzustki ze stwardnieniem lub zwłóknieniem (pancreatitis fibrosa)

  • objętość doku jest prawidłowa, ale nie ma w nim enzymów

  • ciężkie zaburzenia trawienne oraz resztki niestrawionych tłuszczów i białek w kale

• niedrożność przewodów wyprowadzających (trzustkowego lub wspólnych dróg trzustkowo-żółciowych)

  • czynnościowe lub anatomiczne zamknięcie

  • gromadzenie soku w przewodach – może dojść do pęknięcia → martwica trzustki (trawienie tk. gruczołowej)

• ostre krwotoczne zapalenie trzustki (pancreatits haemorrhagica acuta)

  • z powodu martwicy trzustki enzymy trzustkowe pojawiają się we krwi i moczu → silne bóle, wymioty, wstrząs

→ uszkodzenie części wyspowej trzustki → cukrzyca

WĄTROBA

Informacje ogólne

• największy gruczoł miąższowy jamy brzusznej (1,2 – 5% masy ciała)

• unaczyniona przez tętnicę wątrobową (20-30%) i żyłę wrotną (70-80%)

• krew tętnica niesie tlen, żylna poza tlenem substancje ożywcze

• w zatokach, w obszarze zrazików wątrobowych, krew tętnicza i żylna miesza się i zostaje oczyszczona przez hepatocyty, następnie przez żyłę środkową jest odprowadzana do żyły głównej doogonowej, a stąd do PP, a następnie KP

• duża zdolność do odrostu (u psa 75% odnowiło sie po 8 tygodniach, u szczura już po 3 tygodniach)

Funkcje wątroby

• wytwarza erytrocyty i leukocyty w życiu płodowym, a potem składniki krwi (czynniki X, XI, XII, heparynę, albuminy)

• magazynuje krew, glikogen, witaminy A, D, E, K i B₁₂, żelazo z rozpadłych erytrocytów, miedź

• unieszkodliwia ciała obce, jady, szkodliwe produkty przemiany materii

• tworzy i wydziela barwniki żółciowe

• bierze udział w trawieniu i wchłanianiu (wytwarzanie barwników żółciowych i cholesterolu, emulgowanie i wchłanianie tłuszczów pokarmowych)

• bierze udział w przemianie węglowodanów (tworzenie glikogenu, przekształcanie fruktozy i galaktozy w glukozę), tłuszczów (synteza z węglowodanów, utlenianie tłuszczów – tworzenie NNKT, synteza produktów wyjściowych do tworzenia hormonów steroidowych, kwasów żółciowych i witaminy D₃), białek (synteza z aminokwasów, dezaminacja i transaminacja), oraz nukleotydów (tworzenie kwasu moczowego i puryn)

Niewydolność wątroby (hepatopathia)

Zespół ostrych lub przewlekłych zaburzeń funkcji wątroby powstałych w skutek zaburzeń w krążeniu miejscowym lub ogólnym, działania czynników niezakaźnych i zakaźnych, toksycznych, nowotworów pierwotnych i wtórnych, zaburzeń metabolicznych

Zaburzenia w wątrobowym krążeniu krwi

• najczęściej pochodzenia sercowego (niewydolność KP) i krążenia wrotnego

• zaburzenia przedwątrobowe

  • zmniejszenie dopływu krwi przez tętnicę wątrobową lub żyłę wrotną

  • zakrzepy, zatory, pasożyty, ↓ ciśnienia krwi, zapaść

  • niedotlenienie miąższu wątrobowego, zmiany wsteczne (niekiedy postępowe), a nawet do marskości

• zaburzenia śródwątrobowe

  • w naczyniach wewnątrznarządowych

  • zapalenie, obrzęk, nowotwory, marskość

Zaburzenia wydzielnicze wątroby

• dotyczą głównie odchyleń w przemianie (wytwarzanie i wydalanie) barwników żółciowych

• żółtaczka (icterus) – żółte zabarwienie skóry, błon śluzowych i moczu, ↓ ciśnienia krwi, akcji serca, ciepłoty ciała

• żółtaczka miąższowa (icterus parenchymatosa) – najczęściej spotykana

  • uszkodzenie miąższu wątrobowego, głównie przez czynniki zakaźne i toksyczne

  • utrudnione wytwarzanie i wydalanie bilirubiny z uszkodzonych komórek

  • dużo bilirubiny → bilirubina we krwi (bilirubinemia) → bilirubina w moczu (bilirubinuria)

  • zaburzenia w trawieniu tłuszczu

• żółtaczka mechaniczna (icterus mechanicus)

  • utrudniony odpływ żółci (zwężenie, zatkanie, niedrożność przewodów żółciowych przez kamienie żółciowe, pasożyty, stan zapalny, ucisk, obrzęk lub skurcz spastyczny (zwłaszcza u człowieka na tle nerwowym)

• żółtaczka hemolityczna (icterus haemolyticus)

  • wzmożony rozpad krwinek i hemoglobiny, przetwarzanych na bilirubinę w komórkach usś

  • kał zabarwiony jest tutaj prawidłowo

Zaburzenia w przemianie materii

• zaburzenia przemiany węglowodanowej

  • zakłócony metabolizm glukozy i glikogenu, często ketoza u przeżuwaczy (problem w syntezie glukozy)

• zaburzenia przemiany tłuszczowej

  • prowadzi do stłuszczenia narządu

  • uszkodzenie przez czynniki zewnętrzne enzymów biorących udział w przemianie tłuszczy

  • odkładanie tłuszczu rozpoczyna się w części centralnej zrazika, a następnie przenosi na partie obwodowe

• zaburzenia przemiany białkowej

  • zakłócenia w przemianie aminokwasów i w syntezie białek

• zaburzenia przemiany mineralnej i witaminowej

  • w uszkodzonych hepatocytach wzrasta ilość sodu i chlorków, maleje ilość potasu, fosforanów i żelaza

  • obniżeniu ulega zawartość witamin (głównie rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K)

• zaburzenia w czynnościach odtruwających

  • reakcje utleniania, redukcji, hydrolizy, sprzęgania (z kwasem siarkowym lub aminokwasami)

  • uszkodzenie komórki = uszkodzenie czynności

• zapalenie wątroby (hepatitis)

  • zwykle u zwierząt jako ostre lub przewlekłe zapalenie miąższu wątroby

  • w zapaleniach wirusowych zostaje zaburzona w hepatocytach synteza enzymów, białek, substancji energetycznych, co prowadzi do upośledzenia podstawowych czynności tego narządu

  • często przyczyną jest inwazja pasożytnicza (szczególnie u przeżuwaczy), spowodowana motylicą wątrobową; przywry wywołują stany zapalne przewodów żółciowych, zastój żółci, żółtaczka mechaniczna

  • zapalenie wątroby często prowadzi do marskości tego narządu

• marskość wątroby (cirrhosis hepatis)

  • marskość zanikowa – rozrost tkanki łącznej kosztem zrazików (z chaotycznym mnożeniem hepatocytów) → ściągnięcie narządu → zmniejszenie (cirrhosis atrophicans)

  • marskość przerostowa – rozrost tkanki łącznej międzyzrazikowej (c. hypertrophycans) pow. narządu

Kamica żółciowa (cholelitiasis)

• zaburzenie równowagi koloidowej między cholesterolem, a barwnikami żółci → złogi mineralno-organiczne w drogach żółciowych (z cholesterolu, barwników żółci, soli mineralnych) → zatkanie przewodów → żółtaczka mechaniczna → marskość