ubóstwo - to pojęcie ekonomiczne i socjologiczne opisujące brak dostatecznych środków materialnych dla zaspokojenia potrzeb jednostki, w szczególności w zakresie jedzenia, schronienia, ubrania, transportu oraz podstawowych potrzeb kulturalnych i społecznych.
Webster's New Encyclopedic Dictionary
"Ubóstwo to niemożność osiągnięcia minimalnego standardu życiowego."
Wskaźnik ubóstwa (z ang. Misery index) – wskaźnik ekonomiczny stworzony przez ekonomistę Arthura Okuna (stąd też alternatywna nazwa: ang. Okun's Index) Jest to suma stopy bezrobocia oraz poziomu inflacji. Uważa się, że zarówno wyższa stopa bezrobocia jak i wyższy poziom inflacji składają się na koszt ekonomiczny i społeczny, który musi ponieść państwo. Często niepoprawnie przypisuje się wyprowadzenie tego indeksu ekonomiście Robertowi Barro z Uniwersytetu Harvarda ze względu na stworzony przez niego wskaźnik ubóstwa Barro, który dodatkowo obejmuje PKB oraz stopy procentowe. Zazwyczaj w Stanach Zjednoczonych definiuje się wskaźnik ubóstwa w pewnym czasie (zależnym od długości kadencji prezydenta) oraz wskazuje momenty, kiedy był on najwyższy i najniższy.
Samemu wskaźnikowi brak jest podstaw naukowych, jednak jego wartość lub jej zmiany przed ważnymi wyborami determinują często ich wyniki. W licznych krajach w latach 1973-1974 (pierwszy szok naftowy) i potem w latach 1979-1980 (drugi szok naftowy) zarówno bezrobocie, jak i inflacja szybko wzrastały. W każdym z tych okresów wskaźnik ubóstwa był powiązany z gwałtowny, wzrostem cen ropy naftowej. Obwiniano za to rządy sprawujące wówczas władzę, które konsekwentnie w krajach demokratycznych ją traciły. Przykładami takich rządów, które padły ofiarą niezadowolenia obywateli ze wskaźnika ubóstwa są: rząd gaullistowski wymieniony w 1974 przez Giscard'a d'Estainga czy też holenderscy liberałowie wyparci przez lewicę. Podobna sytuacja miała miejsce w 1982, kiedy to konserwatywna CDU/CSU zastąpiła SPD, w Holandii liberałowie znowu doszli do władzy, a we Francji prym wiedli socjaliści pod przewodnictwem François Mitterranda. Często też z szybkim wzrostem wskaźnika ubóstwa wiąże się upadek Margaret Thatcher w 1990.
Wskaźnik ten jest krytykowany nie tylko za brak motywacji naukowej, ale także za zbytnie uogólnienia, które mogą niesłusznie warunkować poczucie dyskomfortu społecznego, kiedy brak jest ku temu podstaw. Bazując jedynie na stopie inflacji i bezrobocia, można jedynie nakreślić uproszczoną funkcję użyteczności. Tak więc sugeruje się, że rozsądnym byłoby włączenie do tej miary takich wskaźników jak np. stopa wzrostu gospodarczego czy sytuacja na giełdzie. Co więcej według teorii Okuna krzywe obojętności przeciętnego obywatela, wskazujące awersję do inflacji i bezrobocia są liniami prostymi o współczynniku kierunkowym -1 (krańcowa stopa substytucji wynosi jeden). W przeciwieństwie do modelu Okuna z liniami prostymi, tacy badacze jak Ducan MacRae czy William Nordhaus założyli, że w tym przypadku funkcja użyteczności powinna być funkcją kwadratową inflacji i bezrobocia.
wykluczenie społeczne określa sytuację w której dana jednostka będąca członkiem społeczeństwa nie może normalnie uczestniczyć w działaniach obywateli tego społeczeństwa, przy czym ograniczenie to nie wynika z jej wewnętrznych przekonań, ale znajduję się poza kontrolą wykluczonej jednostki. Wykluczenie społeczne jest zjawiskiem wielowymiarowym i w praktyce oznacza niemożność uczestnictwa w życiu gospodarczym, politycznym jak i kulturowym, w wyniku braku dostępu do zasobów, dóbr i instytucji, ograniczenia praw społecznych oraz deprywacji potrzeb.
Pomoc społeczna – jedna z instytucji polityki społecznej państwa, której głównym zadaniem jest pomoc osobom i rodzinom w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach życiowych, jakich nie mogą one same pokonać przy wykorzystaniu swoich możliwości, uprawnień i własnych środków
Pomoc społeczna polega w szczególności na:
przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń (np.: zasiłek celowy, zasiłek okresowy),
prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej,
analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,
realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,
rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.
Bezrobocie – zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów.
Przez pojęcie bezrobotnego można rozumieć osobę niezatrudnioną, nieprowadzącą działalności gospodarczej i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia (w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy). Jest to szeroka definicja. Natomiast wąską stosują państwowe Urzędy Pracy (powiatowe lub wojewódzkie). Mianowicie bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy[1] jest osoba poszukująca zatrudnienia, która:
ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia)
nie ukończyła 65 lat w przypadku kobiet i 67 lat w przypadku mężczyzn
aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP
jest zameldowana lub pozostaje w Polsce legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE)
Stopa bezrobocia – wielkość statystyczna opisująca nasilenie zjawiska bezrobocia w danej populacji.
Najczęściej definiuje się stopę bezrobocia jako stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby ludności aktywnej ekonomicznie (zasobu siły roboczej danej populacji). Tak zdefiniowaną stopę bezrobocia oblicza się różnie, w zależności od przyjętej definicji osoby bezrobotnej.
Bezrobocie frykcyjne – bezrobocie związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania. Stan bezrobocia na poziomie frykcyjnym oznacza w praktyce występowanie pełnej równowagi na rynku pracy. Bezrobocie frykcyjne może pełnić pozytywną rolę jako czynnik elastyczności rynku pracy, hamowania nadmiernego wzrostu płac i umacniania dyscypliny pracy.
Powody powstania bezrobocia frykcyjnego:
Niedoskonała informacja - informacja o potencjalnych pracodawcach lub pracownikach jest kosztowna oraz często trudna do uzyskania;
Poszukiwanie pracy - przeprowadzane zarówno przez pracodawców jak i pracowników - obydwie strony poszukują dla siebie najlepszej dostępnej oferty i będą kontynuować te poszukiwania aż koszty poszukiwań i korzyści płynące z poszukiwania wyrównają się.
Bezrobocie cykliczne (koniunkturalne, keynesowskie) – to bezrobocie związane z cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki. I tak:
1. W okresie recesji - spada popyt na towary i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa, co wywołuje spadek produkcji. Spadek produkcji wywołuje zaś spadek zapotrzebowania na pracę, co prowadzi do pojawienia się bezrobocia cyklicznego.
2. W okresie koniunktury - popyt na towary i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa wzrasta, co wywołuje wzrost produkcji. Wzrost produkcji powoduje wzrost zapotrzebowania na pracę, co prowadzi do stopniowego zaniknięcia bezrobocia cyklicznego.
Bezrobocie cykliczne zwane również koniunkturalnym zostało po raz pierwszy zdefiniowane przez angielskiego ekonomistę J.M. Keynesa. Postulat wysuwany przez Keynesa podnosił kwestię roli państwa w łagodzeniu i wydłużaniu cykli koniunkturalnych. Polityka, która w mniemaniu Keynesa miała doprowadzić do skutecznego przeciwdziałania bezrobociu opierała się w znacznej mierze na tworzeniu popytu inwestycyjnego ze strony państwa. Najbardziej znanym przykładem takiej polityki były zakrojone na szeroką skalę roboty publiczne.
Bezrobocie strukturalne – bezrobocie, które powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę. W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z restrukturyzacją podstawowych branż przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów.
Bezrobocie sezonowe – rodzaj bezrobocia, który jest uwarunkowany porą roku i związanymi z nią zmianami pogodowymi, wegetacji roślin itp. Występuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, rolnictwie i innych. Sezonowy charakter ma również bezrobocie absolwentów, których wejście na rynek pracy dokonuje się stopniowo i jest związane z terminem zakończenia nauki w szkołach. Wynika również z sezonowości produkcji w niektórych dziedzinach gospodarki, uzależnionych od warunków klimatycznych.
2.
3.
Instrumenty polityki rodzinnej stosowane w okresie 1989-2010 w Polsce:
Świadczenia pieniężne – zasiłki rodzinne, dodatki z tytułu niepełnosprawności dziecka, opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego, samotnego wychowywania dziecka, rozpoczęcia roku szkolnego, podjęcia nauki przez dziecko poza miejscem zamieszkania, becikowe;
Instrumenty umożliwiające godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych – urlop i zasiłek macierzyński, urlop i zasiłek wychowawczy, zasiłek opiekuńczy;
Ulgi podatkowe – wspólne opodatkowanie małżonków oraz osób samotnie wychowujących dzieci, zwolnienie od podatku świadczeń rodzinnych;
Usługi społeczne – głównie usługi edukacyjne oraz opieka zdrowotna: państwowe żłobki, przedszkola, szkoły podstaowe, gimnazja, placówki oświatowo-kulturalne, szkoły specjalne, szkoły ponadpodstawowe, placówki opiekuńczo-wychowawcze, państwowa służba zdrowia.
4. Wyróżnia się kilka kategorii ubóstwa:
ubóstwo absolutne - Minimum egzystencji - koszyk dóbr, niezbędnych do podtrzymania funkcji życiowych człowieka i sprawności psychofizycznej. Uwzględnia on jedynie te potrzeby, których zaspokojenie nie może być odłożone w czasie, a konsumpcja niższa od tego poziomu prowadzi do biologicznego wyniszczenia i zagrożenia życia. W skład koszyka minimum egzystencji wchodzą potrzeby mieszkaniowe i artykuły żywnościowe. Łączny koszt nabycia (zużycia) tych dóbr określa wartość koszyka, która stanowi granicę ubóstwa skrajnego.
W Polsce minimum egzystencji, zwane też "minimum biologicznym", szacowane jest od 1995 przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Podobnie, jak w przypadku minimum socjalnego, IPiSS ustala wartość koszyka minimum egzystencji oddzielnie dla 6 typów pracowniczych gospodarstw domowych (od rodziny 1-osobowej do 5-osobowej) oraz 2 typów gospodarstw emeryckich (1- i 2-osobowych). W 2011 roku w Polsce wartość minimum egzystencji dla samotnej osoby dorosłej wyniosła 500,68 zł, a dla emeryta 474,20 zł. Spośród gospodarstw z dziećmi najwyższa wartość minimum dotyczyła rodziny z dzieckiem starszym (prawie 443 zł na osobę). Najniższa wartość minimum egzystencji per capita (394,54 zł) przypada na dwuosobowe gospodarstwo emeryckie. Kwota, odpowiadająca wartości koszyka minimum egzystencji, wyznacza granicę ubóstwa skrajnego (absolutnego)[1].
Ubóstwo absolutne to pojęcie stosowane również w statystykach międzynarodowych na oznaczenie krańcowej biedy. Skrajnie (absolutnie) ubogim jest ten, kto może wydać na swoje utrzymanie mniej niż równowartość jednego dolara dziennie (w Polsce jest to 2,5 raza więcej). Takich osób jest na świecie około 2 mld, czyli prawie 1/3 ludzkości. Większość stanowią mieszkańcy Afryki i Azji Południowej. Ograniczenie o połowę liczby ludzi, którzy cierpią głód lub skrajne ubóstwo jest pierwszym zadaniem na liście Milenijnych Celów Rozwoju ONZ do roku 2015 [2]. Jednak tempo realizacji tego celu i brak woli politycznej krajów bogatych wskazuje, że jest on w tym czasie nierealny do osiągnięcia, a nawet w niektórych regionach ubóstwo się pogłębia.
ubóstwo względne - Ubóstwo względne - ma zmienną wartość i odnosi się do przeciętnego poziomu życia w danym kraju, mierzonego na ogół wysokością przeciętnych dochodów (wydatków). Zwolennicy podejścia względnego upatrują przyczyn ubóstwa przede wszystkim w funkcjonowaniu systemu społeczno-ekonomicznego. Na pierwszym miejscu wśród jego przyczyn wymieniają bezrobocie jako zjawisko niezależne od ubogich. Na drugim miejscu są niskie płace występujące w pewnych zawodach, regionach czy w stosunku do niektórych dyskryminowanych grup ludności. Brak odpowiedniego dochodu wynikającego z okoliczności niezależnych od świadomości i woli ubogich jest pierwotną przyczyną ubóstwa.
ubóstwo subiektywne - odpowiada w przybliżeniu poziomowi dochodów deklarowanych przez respondentów jako ledwie wystarczające.
ubóstwo ustawowe - w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej, - kwota dochodów, która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego.
5. Bardzo daleko idace zmiany wprowadzono do organizacji pomocy spolecznej. Przede wszystkim, wyraznie okreslono, ze pomoc spoleczna organizuje wspolnie administracja rzadowa oraz samorzadowa, wspolpracujac w tym zakresie z organizacjami pozarzadowymi. Jednoczesnie wylaczono pomoc z kompetencji Ministra Zdrowia, przenoszac wszelkie zwiazane z nia funkcje administracyjne szczebla centralnego do Ministerstwa Pracy i Polityki Spolecznej. Zostaly utworzone gminne i miejskie osrodki pomocy spolecznej, ktore zaczeto przygotowywac jeszcze zanim zostala uchwalona wyzej wymieniona ustawa z 1990 roku, co wiazalo sie z przeprowadzanymi jednoczesnie pracami nad reforma administracyjna panstwa.
Ponadto wyraznie rozdzielono zadania pomocy spolecznej miedzy administracja rzadowa w terenie (wojewodzka) i samorzadowa (gminna), w wyniku czego rola gminy stala sie dominujaca.
Ustawa z 1990 roku rozszerzajac krag uprawnionych wyraznie zwiekszyla liczbe beneficjentow oraz udzial wydatkow na zasilki w PKB, przedstawia to tabela 1.
Ponadto zgodnie z intencjami ustawodawcy wyraznie zmienilo sie zrodlo finansowania zasilkow z pomocy spolecznej. Wedlug danych Ministerstwa Pracy i Polityki Spolecznej, jeszcze w roku 1990 ok. 98% zasilkow bylo pokrywanych ze srodkow budzetu centralnego, ale juz w 1991 roku udzial ten spadl do 75%.
Dosc szybko ujawnily sie rozmaite slabosci rozwiazan zastosowanych w nowej ustawie, ktore probowano rozwiazac korygujac przepisy juz po kilkunastu miesiacach od daty wejscia w zycie ustawy. Pierwsza nowelizacje przyjeto w polowie 1992 r., a najwazniejsze z uchwalonych wowczas zmian, to: okreslenie odrebnego kryterium dochodowego dla gospodarstw utrzymujacych sie z rolnictwa, podniesienie podstawowego progu dochodowego, zdefiniowanie nowej zasady ustalania wysokosci zasilkow oraz rozszerzenie zadan wlasnych samorzadu gminy.
Rok 1996 przyniosl gruntowne zmiany ustawodawstwa dotyczacego pomocy spolecznej. Zmieniono wowczas w sposob zasadniczy kryterium dochodowe, a w slad za tym zasady ustalania uprawnien i wysokosci zasilkow, zmieniono takze katalog swiadczen. Pozostawiono swiadczenia pieniezne, rzeczowe i w formie uslug. Pojawily sie jednak calkiem nowe formy pomocy, tj. renta socjalna czy zasilek okresowy gwarantowany.
W drugiej polowie lat 90 ustawe o pomocy spolecznej nowelizowano jeszcze kilkakrotnie. Najwazniejsze zmiany wynikaly z koniecznosci dopasowania przepisow pomocy spolecznej do reform: systemu administracyjnego, opieki zdrowotnej, edukacji oraz ubezpieczen spolecznych. Jednoczesnie zgodnie z nowa linia polityki spolecznej, starano sie zwiekszyc swiadczenia na rzecz rodziny.
W marcu 2004 r. zostala uchwalona kolejna ustawa o pomocy spolecznej. Ustawodawca pozostawil w ustawie trzy podstawowe formy zasilkow: staly okresowy oraz celowy, a czesc dotychczasowych form wsparcia przeszla do systemu swiadczen rodzinnych, co przedstawia tabela 2.
Chociaz uchwalona w 2004 roku ustawa przedstawiona byla jako akt prawny wprowadzajacy nowy system to jednak wedlug wielu ekspertow jest to akt prawny, ktory kontynuuje model pomocy socjalnej obowiazujacy od poczatku lat 90 i nieprzystajacy do obecnych realiow i potrzeb.
6. Świadczenia pieniężne udzielane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej to:
zasiłek stały,
zasiłek okresowy,
zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,
zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,
pomoc dla rodzin zastępczych,
pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,
świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,
Świadczeniami niepieniężnymi w ramach pomocy społecznej udzielanej przez Ośrodek są:
praca socjalna,
bilet kredytowany,
składki na ubezpieczenie zdrowotne,
składki na ubezpieczenia społeczne,
pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
sprawienie pogrzebu,
poradnictwo specjalistyczne,
interwencja kryzysowa,
schronienie,
posiłek,
niezbędne ubranie,
usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,
mieszkanie chronione,
pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,
szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.
7. Reforma systemu oświaty – reforma realizowana w Polsce od 1 września 1999, która doprowadziła po trzech latach do przekształcenia obowiązującego od 1968 r. dwustopniowego systemu szkolnictwa w strukturę trzystopniową[1].
W wyniku objęcia rządów przez SLD nie została w założonym czasie zrealizowana tzw. nowa matura stanowiąca ukoronowanie tej reformy. Reforma systemu oświaty miała na celu wprowadzenie korzystnych zmian w funkcjonowaniu szkolnictwa. W projekcie reformy przyjęto, że nowy system oświatowy podniesie poziom edukacji społeczeństwa przez upowszechnianie wykształcenia średniego i wyższego, wyrównanie szans edukacyjnych oraz poprawę jakości kształcenia rozumianej jako integralny proces wychowania i kształcenia (zob. Sawiński, 2000). Z dniem 1 września 2004 wprowadzono obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci w wieku 6 lat w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej. Obowiązek ten rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. Od roku szkolnego 1999/2000 dzieci w wieku od 7 do 13 lat uczęszczają do szkoły podstawowej, w której nauka trwa 6 lat. Od września 1999 uczniowie klas I-VI dotychczasowych szkół podstawowych stali się uczniami odpowiednich klas sześcioletniej szkoły podstawowej, natomiast uczniowie klas VII szkół podstawowych stali się uczniami klas I trzyletnich gimnazjów (rok szkolny 1999/2000 był ostatnim rokiem istnienia klas VIII w szkołach podstawowych). Wszyscy absolwenci sześcioletniej szkoły podstawowej kontynuują naukę w trzyletnim gimnazjum – obowiązkowej szkole średniej pierwszego stopnia. Po ukończeniu gimnazjum uczniowie mogą kontynuować naukę w:
3-letnich liceach ogólnokształcących,
3-letnich liceach profilowanych,
3-4-letnich technikach zawodowych,
2-3-letnich zasadniczych szkołach zawodowych.
Absolwenci ZSZ mogą przystąpić do matury pod warunkiem ukończenia dwuletniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego lub trzyletniego technikum uzupełniającego. Od września 2002 funkcjonują trzyletnie licea profilowane, które realizują kanon wykształcenia ogólnego (wspólny dla wszystkich uczniów) oraz kształcenia w danym profilu. Ponadto istnieją dwuletnie szkoły zawodowe (po ukończeniu gimnazjum), roczne lub dwuletnie szkoły policealne, które umożliwiają nabycie kwalifikacji zawodowych na poziomie technika, oraz licea uzupełniające dla absolwentów szkół zawodowych.
8. Proces boloński (ang. Bologna process) – program zapoczątkowany podpisaniem przez 29 ministrów odpowiedzialnych za szkolnictwo wyższe[1] w dniu 19 czerwca 1999 roku dokumentu[2], który miał na celu utworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (European Higher Education Area).
Konsolidacja Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego następuje przez:
wprowadzenie punktowego systemu rozliczania osiągnięć studentów ECTS;
podział studiów na dwustopniowe[3];
współpracę europejską w zakresie zapewniania jakości kształcenia oraz opracowania kryteriów i metod oceny jakości(systemy akredytacji, certyfikacji itp.)[4];
promocję programów mobilności studentów i wykładowców;
promocję kształcenia przez całe życie.
Dodatkowo, dla lepszej uznawalności stopni naukowych ustalono konieczność wprowadzenia suplementu do dyplomu w powszechnie używanym języku europejskim.
Europejski System Transferu Punktów (ECTS, ang. European Credit Transfer System) – zbiór procedur, które zostały opracowane przez Komisję Europejską, gwarantujących zaliczanie studiów krajowych i zagranicznych do programu realizowanego przez studenta w macierzystej uczelni. Komisja Europejska promuje w ten sposób współpracę pomiędzy uczelniami w zakresie wymiany studentów. ECTS jest częścią programu Socrates-Erasmus. Punkty ECTS są wartościami liczbowymi odpowiadającymi wkładowi pracy, którą winien wykonać student, aby otrzymać zaliczenie poszczególnych przedmiotów. Każda wartość odzwierciedla ilość pracy koniecznej do zaliczenia pojedynczego przedmiotu w stosunku do całkowitej ilości pracy wymaganej do zaliczenia pełnego roku studiów na danym wydziale. Pod uwagę brane są wszelkie formy nauki: wykłady, ćwiczenia, konwersatoria, zajęcia laboratoryjne, seminaria, prace semestralne, a także egzaminy oraz inne metody oceny.
9. Państwo, aby wspomóc ludzi bezrobotnych organizuje różne formy pomocy w zakresie
pomocy doradczo – szkoleniowej, czyli:
organizowanie i finansowanie przyuczenia do zawodu lub przekwalifikowanie;
prowadzenie poradnictwa zawodowego i poradnictwa pracy.
Pomoc szkoleniowa organizowana jest bezpłatnie lub na korzystnych warunkach finansowych.
pomocy finansowej, czyli:
przyznawanie i wypłacanie zasiłków szkoleniowych;
wypłacanie dodatków wyrównawczych;
przyznawanie i wypłacanie zasiłków dla bezrobotnych;
udzielanie pożyczek ze środków Funduszy Pracy;
wypłata świadczeń przysługujących pracownikom (np. zasiłków rodzinnych);
finansowanie biletów kredytowych.
pośrednictwa pracy, czyli:
kierowanie obywateli polskich do pracy za granicą;
inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy i ich finansowanie (subsydia)
inicjowanie, organizowanie i finansowanie prac interwencyjnych.
10. Modele systemów ochrony zdrowia (służą m.in. do klasyfikacji i opisu, ale też jako wzory do naśladowania, formy klasyczne i uproszczone)
Model Bismarckowski – ubezpieczeniowy. Zasada solidarności realizowana przez wspólnoty ubezpieczeniowe przy uwzględnianiu idei subsydiarności. Punkt wyjścia – idea ochrony przed nie zawinionymi skutkami nieprzewidzianych zdarzeń losowych, które prowadzą do utraty dochodów z pracy i zagrażają bytowi materialnemu rodziny. Stąd koncentracja uwagi na pracownikach najemnych, zwłaszcza tych, którzy w obliczu choroby nie są w stanie spokojnie myśleć o przyszłości. Tych właśnie obejmuje przymus ubezpieczeniowy – inni mogą do systemu dołączyć dobrowolnie albo wybrać ubezpieczenia prywatne. Najważniejszymi instytucjami w tym modelu są autonomiczne kasy ubezpieczeniowe zorganizowane na zasadach branżowych, terytorialnych lub zawodowych. Zasadniczym ich uprawnieniem jest zawieranie umów z wytwórcami usług medycznych na udzielanie świadczeń ubezpieczonym w danej kasie. Pacjent natomiast może swobodnie wybrać spośród wytwórców, z którymi kasa ma umowę. Wydatki na świadczenia są oparte o środki pochodzące ze składek i obejmują wydatki na leczenie oraz rekompensatę utraconych zarobków. Te pierwsze mogą pokrywać wydatki w całości bądź w części (leki), możliwe jest współpłacenie pacjenta.
Model Beveridge’a – zabezpieczeniowy. Idea solidarności realizowana przez wspólnotę obywatelską, akceptacja dla redystrybucji wspierającej słabszych. Punkt wyjścia – zagwarantowanie bezpieczeństwa socjalnego wszystkim obywatelom, na zasadzie zaspokajania elementarnych potrzeb. Świadczenia zaspokajające te potrzeby winny być udzielane wszystkim. Jedynym kryterium przy udzielaniu świadczenia jest konkretna potrzeba zdrowotna. Dostęp do świadczeń rzeczowych i finansowych jest równy, ale te ostatnie udzielane są na zasadzie minimum, stąd duża rola dobrowolnych ubezpieczeń uzupełniających. Odpowiedzialne za realizowanie uniwersalnego dostępu do świadczeń jest państwowa służba zdrowia, a więc decyzje mają charakter administracyjny i są scentralizowane, ma też dominującą pozycję przy zatrudnianiu pracowników medycznych. Finansowanie z podatków, czego konsekwencją są przetargi i debaty polityczne o podział i wielkość tych środków.
Model rezydualny – Państwo nie jest odpowiedzialne za umożliwienie obywatelom dostępu do opieki zdrowotnej, odpowiedzialność spada na barki jednostki. Zasobność i gotowość do ponoszenia określonych kosztów decyduje o dostępności. Jednak za zdrowie publiczne odpowiedzialne są nadal organy państwa, zwłaszcza przy dostępności świadczeń zapobiegawczych. Dominującą rolę ma prywatny sektor zdrowia, chociaż w tym modelu mamy do czynienia z rozmaitością i przeplataniem różnych sektorów. Ideologia liberalna raczej nie stosuje się w tym przypadku, gdyż świadczenie usług i dostęp do zawodu jest w pełni kontrolowane przez środowiska lekarskie, bliższe jest to korporacjonizmowi i ideologii profesjonalnej. Sektor publiczny i zasada solidarności występują, ale dotyczą grup o szczególnych cechach, są to – ubóstwo, niezdolność do pracy, starość, samotne matki w złej sytuacji. Sektor prywatny świadczy usługi jedynie tym, którzy mają możliwość i chęć płacenia. Finansowanie opiera się o prywatne firmy ubezpieczeniowe działające dla zysku lub też nie. Przystąpienie do ubezpieczenia wymaga decyzji jednostki i kalkulacji ubezpieczyciela (sytuacja jednostki może wpłynąć na wysokość składki).
Model Siemaszki – Występujący w krajach komunistycznych pod hasłami powszechnego i sprawiedliwego dostępu do służby zdrowia. Jednak interpretowano owe hasła jako fasadę kryjącą przywileje dla elit politycznych i wybranych kategorii zawodowych. Zwracano również uwagę na opresyjny charakter np. walka z absencją chorobową pracowników, czy wykorzystywanie psychiatrii w walce z politycznymi przeciwnikami. Niemniej swoboda lekarzy trudna była do całkowitego zdławienia, poza tym różnie było w różnych krajach i na różnych etapach budowy socjalizmu, z kolei system medyczny sam z siebie pełni funkcje kontroli społecznej. Jedna z rekonstrukcji tego modelu: 1. Uniwersalny dostęp dla całej populacji, 2. Finansowanie z podatków za pośrednictwem budżetu, 3. Zatrudnianie lekarzy na państwowych etatach, 4. Pełny zakres świadczeń całkowicie bezpłatnych, z wyjątkiem niektórych leków. Zasady organizacyjne: 1. Jednolitość organizacyjna całego systemu, podporządkowanemu centralnemu sterowaniu, 2. Partycypacja ludności w działaniach na rzecz zdrowia i jego ochrony, 3. Nastawienie na działalność profilaktyczną w stosunku do całej populacji.