Dieta w chorobie - nadwrażliwość jelita grubego

Częste burczenie w brzuchu, wzdęcia, zaparcia lub biegunki to objawy nadwrażliwego jelita. Na dolegliwość tę cierpi co druga osoba zgłaszająca się do poradni gastrologicznych. Dotyka ona zwłaszcza osób żyjących w ciągłym pośpiechu i stresie.

Choroba objawia się tym, że jelita po jedzeniu kurczą się mocniej i częściej niż zwykle. To zaś powoduje bóle brzucha, nudności, wymioty, wzdęcia, biegunki lub zaparcia. Charakterystyczne są także niepełne wypróżnienia oraz uczucie pełności nawet po niewielkim posiłku. Dolegliwości nasilają się w sytuacjach stresowych, a nie występują w nocy, gdy jesteśmy odpoczęci i zrelaksowani. Co ciekawe niektórzy uskarżają się na silne bóle brzucha i biegunki, innym dokuczają kurczowe bóle jelit i zaparcia. Są i tacy, którzy narzekają na wzdęcia, pełność w żołądku i bole brzucha.

Kluczową rolę w leczeniu nadwrażliwości jelita odgrywa sposób odżywiania. Najlepsze efekty daje dieta lekkostrawna, którą modyfikuje się w zależności od postaci choroby.

W każdym przypadku trzeba jeść regularnie, najlepiej 4-5 posiłków mniejszych dziennie. Szczególnie ważne jest lekkie śniadanie, np. płatku kukurydziane z ciepłym mlekiem lub jogurt z muesli z bananem. Trzeba jeść powoli bez pospiechu, na siedząco, w spokojnej atmosferze. Posiłki najlepiej przygotowywać w dom. Najlepiej wyłączyć z diety potrawy ciężkostrawne, smażone i ostro przyprawione. Unikać tłustych wędlin, pasztetów, konserw mięsnych, wieprzowiny, dziczyzny, wołowiny, gęsi, kaczek. Można używać niewielkiej ilości masła (tłuszcz mleczny jest dobrze trawiony) oraz 2 łyżki olejów roślinnych dziennie. Wskazane są wędliny drobiowe, polędwica, szynka, cielęcina, indyki, kurczaki, jagnięcina, króliki i chude ryby (pstrąg, lin, karmazyn, dorsz, sandacz, flądra, okoń, szczupak, mintaj).

Należy używać łagodnych przypraw: soku z cytryny, melisy, koperku, pietruszki, majeranku, cynamonu, goździków, wanilii, bazylii, estragonu, ziół prowansalskich, tymianku, kminku i anyżku. Warto ograniczać picie kawy, mocnej herbaty i nadmiaru alkoholu, które działają drażniąco na przewód pokarmowy i mogą nasilać dolegliwości.

Zapalenie jelita grubego - dieta:

Przy biegunkach:

Wskazane są:

• pszenne pieczywo, sucharki, ewentualnie graham, drobne kasze (kukurydziana, krakowska, manna, perłowa), ryż, gotowane ziemniaki,

• napar z suszonych czerwonych jagód, kakao na wodzie, lampka czerwonego wytrawnego wina, kisiel, galaretki, marchew gotowana, tarte jabłko,

• warzywa korzeniowe: marchewka, pietruszka, seler - gotowane,

• sałata, cykoria,

• jogurt naturalny i kefir.

Niewskazane są:

• produkty o bardzo słodkim smaku (miód, soki winogronowy, jabłkowy, gruszkowy, słodkie mleko, słodkie napoje gazowane),

• produkty ze słodzikami, np. sorbitolem takie jak, guma do żucia,

• galaretki, dżemy,

• świeże i suszone śliwki, gruszki, wiśnie, brzoskwinie

• warzywa kapustne i strączkowe, cebula, czosnek, por, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka.

Przy zaparciach i kurczowych bólach jelit:

Wskazane są:

• pieczywo razowe i mieszane, makaron razowy, grube kasze (gryczana, pęczak, jęczmienna), płatki zbożowe,

• 2-3 łyżki otrąb pszennych dodanych do jogurtu, kefiru lub zupy

• surowe warzywa (sałata, pomidory, cykoria, marchewka, pietruszka, seler, buraki czerwone i papryka),

• 1,5 litra nie gazowanej wody mineralnej, kompot z suszonych śliwek, bulion warzywny lub napary z ziół (mięty, pokrzywy, rumianku lub koperku),

• suszone śliwki, morele, rodzynki.

• na czczo szklanka przegotowanej chłodnej wody.

Niewskazane są:

• warzywa, kapustne i strączkowe, cebula, czosnek i por,

• sery żółte, pleśniowe i topione, tłuste misa i wędliny,

• słodycze,

• ryż, czekolada, suche pokarmy, mocna herbata, jagody oraz kakao.

Przy wzdęciach i bólach brzucha:

Wskazane są:

• świeże zioła (koperek, natka, tymianek, bazylia, mięta),

• napary ziołowe wspomagające trawienie, np. herbatka z bazylii łyżkę suszonych liści zalać szklanką wrzątku, parzyć 15-20 minut. Pić 3-4 razy dziennie po pół szklanki,

• Lekkostrawne, chude, gotowane potrawy, pszenne, czerstwe pieczywo.

Niewskazane są:

• dania tłuste,

• ostre przyprawy (pieprz, chilli, ostra papryka, musztarda, chrzan, ocet),

• gotowana, duszona i smażona kapusta,

• warzywa strączkowe (soja, soczewica, groch, bób),

• cebula, czosnek, por,

• dania z grzybami,

• pieczywo razowe i żytnie,

• napoje gazowane.

By uspokoić bunt jelit, oprócz odpowiedniej diety niezbędny jest również spokojny tryb życia i ruch na świeżym powietrzu.

Uwaga!
Zespół jelita nadwrażliwego daje podobne objawy jak nietolerancja laktozy. Dlatego, by się upewnić, co może być przyczyną dolegliwości, najlepiej wykluczyć nietolerancje laktozy (cukru mlekowego). Należy usunąć z diety mleko i wszystkie produkty zawierające nawet niewielką ilość mleka na trzy tygodnie. Trzeba je zastąpić chudym twarogiem, kefirem lub jogurtem naturalnym, które mają niewielkie ilości laktozy i obserwować, czy dolegliwości się zmniejszą. Po tej przerwie wypić 2-3 łyżki mleka. Jeśli dolegliwości się pojawią, prawdopodobnie bóle są związane z nietolerancją laktozy. Dolegliwość ta występuje często u seniorów oraz osób, które bardzo rzadko piły mleko. W ich przewodzie pokarmowym jest niewiele laktazy – enzymu trawiącego cukier mleczny, co powoduje bóle brzucha i biegunki.

Nieswoiste zapalenie jelit to grupa przewlekłych schorzeń przewodu pokarmowego o nieznanej przyczynie. Do najczęstszych należą: wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZGJ) i choroba Leśniowskiego-Crohna.

Chorują na tę dolegliwość osoby obu płci, a w chorobie Leśniowskiego-Crohna głównie dzieci i młodzież do 24. roku życia. O ujawnieniu się zapalenia jelita grubego decyduje skłonność dziedziczna, czynniki środowiskowe, infekcja wirusowa lub bakteryjna, jako czynnik wyzwalający chorobę. Przyczyną może być uraz psychiczny lub duże napięcie nerwowe. Na wrzodziejące zapalenie jelita grubego częściej chorują  osoby nie radzące sobie z emocjami, tłumiące uczucia i nie dopuszczające do ich ujawniania.

Cierpi śluzówka

We wrzodziejącym zapaleniu skutki odczuwa śluzówka jelita grubego (okrężnicy), a zwłaszcza jej końcowy odcinek łączący się z odbytem. Chory ma bóle brzucha, chudnie, dokucza mu parcie na stolec i przewlekłe biegunki z krwią oraz śluzem. W okresach zaostrzeń - gorączka. Badanie jelita ujawnia stan zapalny i owrzodzenia błony śluzowej okrężnicy i odbytnicy. Mogą tworzyć się polipy pozapalne, a po wielu latach nawet może ujawnić się choroba nowotworowa jelita.

Choroba Crohna, odcinkowe zapalenie jelit, może rozwinąć się w każdej części przewodu pokarmowego, od jamy ustnej po odbyt. Najczęściej w końcowym odcinku jelita cienkiego i jelita grubego. Jej objawy to: przewlekła biegunka, ból brzucha i utrata masy ciała. W chorobie Crohna stan zapalny obejmuje całą grubość ściany jelita, a nie tylko błonę śluzową, jak w zapaleniu wrzodziejącym, ale ogranicza się jedynie do określonych jego odcinków, między którymi znajdują się fragmenty jelita o prawidłowym wyglądzie.

Stanom zapalnym jelit towarzyszą: osteoporoza, choroby oczu i skóry, niedokrwistość, kamica nerkowa, bóle i obrzęki stawów, a u dzieci zatrzymanie procesu wzrostu i dojrzewania.

Od podejrzenia do diagnozy

Rzadko wszystkie objawy występują jednocześnie, rozpoznanie następuje po dłuższym okresie chorowania, w czasie którego pacjent jest leczony na zatrucia pokarmowe, niestrawność, zespół jelita nadwrażliwego. Ma to negatywne skutki, bo im bardziej jest ono zaawansowane, tym trudniejsze jego leczenie. Dlatego pacjenta lekarze kierują na specjalistyczne badania diagnostyczne, które pozwalają obejrzeć przewód pokarmowy od środka. Są to: rektoskopia, kolonoskopia i rtg jelita.

Jeśli badania diagnostyczne potwierdzą podejrzenie wrzodziejącego zapalenia jelita lub choroby Leśniowskiego-Crohna, trzeba rozpocząć leczenie.

Terapia łagodzi objawy

Leczenie nieswoistego zapalenia jelit jest wyłącznie objawowe. Może jednak doprowadzić do cofnięcia się choroby na jakiś czas. W łagodnym jej przebiegu wystarczy podawanie leków. Są to przede wszystkim: sulfasalazyna i mesalazyna, a także sterydy. Chory leczony sterydami powinien systematycznie zgłaszać się na densytometrię (badanie gęstości kości), kontrolować poziom cukru we krwi i ciśnienie tętnicze.

W bardzo nasilonych objawach i podwyższonej temperaturze leczenie musi odbywać się w szpitalu. Osoby cierpiące na nieswoiste zapalenie jelit wymagają często odżywiania przez kroplówkę, przetaczania krwi i innych płynów ustrojowych. W najcięższych przypadkach przeprowadza się operacje chirurgiczne. We wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego polega ona na całkowitym jego usunięciu. Jeśli jest to możliwe, z fragmentu jelita cienkiego formuje się zbiorniczek zastępujący odbytnicę i łączy go z odbytem. Gdy nie jest to możliwe, tworzy się sztuczny odbyt, czyli wszywa koniec jelita w powłoki brzucha, skąd kał przez specjalny otwór wydalany jest do plastikowego woreczka. Jest to stomia. Życie ze sztucznym odbytem wymaga zmian w życiu codziennym i przestrzegania czynności higienicznych, ale umożliwia stopniowy powrót do normalności - podjęcia pracy zawodowej, życia seksualnego, uprawiania większości sportów.

Uważaj co jesz!

Spożywane pokarmy nie przyczyniają się wprawdzie do wystąpienia przewlekłego zapalenia jelit, ale prawidłowe żywienie jest ważną częścią terapii. Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita i choroby Crohna  powodują bowiem utratę łaknienia, upośledzają wchłanianie pokarmu, a przewlekłe biegunki prowadzą do odwodnienia, utraty minerałów i witamin.

Chory musi się więc tak odżywiać, aby uzupełnić braki potrzebnych składników. Powinien stosować dietę lekkostrawną, zawierającą dostateczne ilości białka i niezbyt dużo błonnika. Czasem trzeba przyjmować dodatkowe odżywki i zagęszczone pokarmy płynne. Lekarz prowadzący z pomocą dietetyka opracowuje indywidualną dietę dla chorego.

Leki biologiczne

Nadzieją dla osób chorych na wrzodziejące zapalenie jelita, ale przede wszystkim mających chorobę Crohna, jest nowa generacja leków, zwanych biologicznymi. Obniżają one stężenie czynników sprzyjających stanom zapalnym w organizmie.
W Polsce dostępny jest jeden preparat z tej grupy - Infliximab, niestety, nierefundowany.

Negatywne emocje, pesymistyczne nastawienie do życia mogą zaostrzać stan zapalny. Warto więc nauczyć się różnych technik pomagających zachować równowagę psychiczną: ćwiczeń oddechowych, medytacji, jogi, a nawet skorzystać z pomocy psychoterapeuty. Optymizm życiowy jest skuteczną bronią w walce z każdą chorobą.

KOMENTARZEJa też choruję na WZJG (colitis ulcerosa) już ponad 10 lat. I jak zapewne wiesz, ta choroba jest na dzisiaj nieuleczalna. Ale można ją dobrym, sensownym leczenie zaleczyć, czyli doprowadzić do remisji. Mnie właśnie udało się ją osiągnąć. U Ciebie jest ten problem, że jesteś uczulony na salicylany, a podstawowe leki na tę chorobę tzn. mesalazyna lub sulfasalazyna te salicylany właśnie zawierają. Pozostają więc sterydy na początek, aby ugasić największe zaostrzenie, a potem immunosupresanty np. Azatiopryna jako leczenie podtrzymujące remisję. A immunosupresanty można brać nawet kilka lat, jeżeli od razu na początku nie powodują powikłań w szpiku. Dodatkowo jest już w Polsce dopuszczony do leczenia CU lek biologiczny Infliximab, który przeważnie daje dobre rezultaty. Poza tym możliwe jest jeszcze do zastosowania leczenie żywieniowe, które w skuteczności jest porównywalne do leczenia sterydami, ale nie powoduje żadnych skutków ubocznych.

Wygląda na to, że nie miałeś szczęścia do dobrych lekarzy. Najlepszym miejscem w Polsce do leczenia chorób jelit wydaje się być na dzisiaj szpital MSWiA w Warszawie, gdzie szefową jest prof. Rydzewska, krajowy konsultant w tej dziedzinie. Tam leczą szczególnie trudne przypadki.

Więcej informacji - jeżeli jeszcze tam sam nie trafiłeś - znajdziesz na tej stronie:
http://nzj.iimcb.gov.pl/

i na tym forum:
http://crohn.home.pl