ogicznym podłożem motoryki jest analizator kinestetyczno-ruchowy.

Wyróżnić w nim można:

1. część uczuciową (analizator skórno-kinestetyczny) - odbiera informacje z powierz­chni skóry (dotyk, ucisk) oraz od poruszających się części ciała, kończyn, narządów mowy (czucie ruchu). Zbudowany jest z: receptora (odbiór bodźców), drogi dośrodkowej (włókna nerwowe przewodzące impulsy do kory mózgowej) oraz ośrodka korowego, do którego docierają impulsy z obwodu (pola pierwszorzędne - uświadomienie wrażeń dotyku i ruchu, pola drugorzędowe - analiza i synteza odebranych bodźców skór­nych i kinestetycznych )\

2. część ruchowa

układ piramidowy (pole 4 i drogi piramidowe), który realizuje ru­chy dowolne,

układ pozapiramidowy (pozostałe pola czuciowo-ruchowe i drogi pozapiramidowe oraz powiązane z nimi części mózgu), który realizuje ruchy półautomatyczne, towarzyszące ru­chom dowolnym.

Pole 4 ruchowe (tzw. pole piramidowe) daje początek drodze odśrodkowej (droga piramidowa), która przewodzi impulsy nerwowe z kory mózgowej do mięśni i umożliwia wyko­nywanie prostych ruchów dowolnych.

Pola drugorzędowe - ru­chowe biorą udział w wykonywaniu złożonych i precyzyjnych czynności ruchowych, ich organizowaniu się, nadawaniu im płynności („melodii kinetycznej"), tworzeniu się złożonych na­wyków ruchowych

stereotyp ruchowy - Złożone ruchy dowolne wymagają wykonywania łańcucha ruchów prostych swobodnie następujących po sobie. Po zautomatyzowaniu ciągu ruchów dowolnych powstaje tzw. stereotyp ruchowy o płynnej „melodii kinetycznej". (warun­ek ukształtowania - prawidłowe współdziałanie okolic korowych: czuciowej i ruchowej.)

Debilizm ruchowy-Niezręczność ruchowa całego ciała to fragmentaryczne opóźnienie rozwoju ruchowego, które wyraża się brakiem precyzji ruchów, wzmożonym napięciem mięśniowym i współruchami. Dzieci zaczynają biegać, skakać z opóźnieniem. Po schodach chodzą niezręcznie, niezgrabnie, wspinają się na meble, przeplotnie, huśtawki. Z trudem uczą się jeździć na rowerkach, łyżwach. Gdy opóźnienie rozwoju ruchowego nie ulega wyrównaniu do wieku dojrzałego, wówczas mówimy o niedorozwoju ruchowym

mikrozaburzenia rozwoju ruchowego.

Opisane symptomy występują w zespołach powiązanych ze so­bą objawów. W wieku przedszkolnym najczęściej spotykane zespo­ły zaburzeń to:

a) niezręczność ruchowa całego ciała,

b) niezręcz­ność manualna.

a) opóźnienia w rozwoju ruchowym w okresie niemowlę­cym i poniemowlęcym oraz mała aktywność ruchowa,

b) ogólna nie­zręczność ruchowa i mała wyćwiczalność w zakresie dużych ruchów związana z zakłóceniami napięcia mięśniowego (napięcie nadmierne lub za małe),

c) brak koordynacji ruchów przy współdziałaniu róż­nych grup mięśniowych, dający wrażenie ogólnej niezręczności,

d) osiąganie z opóźnieniem w porównaniu z rówieśnikami różnych umiejętności ruchowych w czynnościach codziennych, zabawowych i sportowych,

e) ogólne spowolnienie ruchowe,

f) unikanie zabaw ruchowych

Objawy zakłócenia motoryki małej są następujące:

- opóźnienie rozwoju praksji (umiejętności posługiwania się przedmiotami codziennego użytku);

- mała wyćwiczalność w zakresie ruchów drobnych (brak precyzji ruchów) związana z nadmiernym lub za małym napięciem mięśni;

- brak koordynacji ruchów palców, dłoni i przedramienia;

- zakłócenia koordynacji wzrokowo - ruchowej przy czynnościach wykonywanych pod kontrolą wzroku (niski poziom graficzny oraz trudności w innych zadaniach plastycznych);

- szybkość ruchów rąk niedostosowana do zadania;

- niechętne podejmowanie czynności manualnych..

Postępowanie korekcyjno-wychowawcze

a) usprawnienia ruchów, ich szybkości, precyzji i koor­dynacji, rytmiczności i „melodii kinetycznej" (płynnego przecho­dzenia od jednego do drugiego elementu ruchu), swobodnego nadawania kierunku ruchu w przestrzeni,

b) kształcenia umiejętności swobodnego regulowania napięcia mięśniowego, włączania i wyłączania napięć poszczególnych grup mięśni, regulowania siły na­cisku.

W przypadkach niezręczności manualnej wskazania wg H. Nartowskiej:

• usamodzielnienie w czynnościach co­dziennych i samoobsługi.

• Ćwiczenia:

a) malowanie farbami dużych kształtów lub pokrywanie dość dużych płaszczyzn farbami lub pastelami,

b) kolorowanie książeczek obrazkowych,

c) rysowanie i kolorowanie pisakami (wymagają niewielkiego nacisku, co zmu­sza do rozluźnienia mięśni),

d) rysowanie przez kalkę techniczną wzorów dużych i drobnych o kształtach geometrycznych i o kształ­tach literopodobnych (linie faliste, koliste, łamane),

e) wycina­nie po liniach prostych, łamanych, falistych,

f) ulepianki z plasteliny.

W przypadkach niezręczności ruchowej całego ciała wskazania wg H. Nartowskiej:

• zachęcanie dzieci do bra­nia udziału w zabawach ruchowych. Umożliwienie uprawiania sportów.

• Ćwiczenia:

a) różne rodzaje zabaw rzutnych i skocznych,

b) ćwi­czenia na równoważni o wysokości zapewniającej pełne poczucie bezpieczeństwa,

c) zabawy rytmiczne, polegające na wyrażaniu ruchem muzyki, zachęcanie do swobodnej ekspresji ruchowej,

d) udział w różnego rodzaju zawodach z partnerami o zbliżonych możliwościach ruchowych, z rozwijaniem właściwej motywacji (pochwały) i zapobieganiem negatywnym ocenom rówieśników.

Luteralizacja- jest to zdolność ciała wynikająca z lepiej rozwiniętej półkuli lewej lub prawej. Jeżeli jest to lewa półkula to prawa strona jest lepiej rozwinięta i odwrotnie.

Rodzaje :

-jednorodna (lewo lub prawo stronna)

-niejednorodna(skrzyżowana lub nie ustalona)

Objawy zaburzeń lateralizacji:

-kłopoty z ustaleniem stron ciała (lewa prawa)

- kłopoty z pisaniem opuszczenie liter sylab przestawianie liter w osi pionowej i poziomej

-problemy z czytaniem

-jąkanie się

-brzydkie pismo

Rozwój lateralizacji

0-6 miesiąc nie ma dominacji określonej strony ciała

7m- do pierwszego roku- zauważa się przejawy lateralizacji

1-2 rok zanikaja objawy lateralizacji

Powyżej 2- lateralizacja powraca

W 3 roku-powinna być zbadana

Prawostronna lateralizacja ustala się ostatecznie w 5-6 roku

Lewo stronna w 7-8