Skóra

Skóra

Składa się z naskórka (z ektodermy), skóry właściwej i tkanki podskórnej (z mezenchymy). Przydatki to: włosy, gruczoły i paznokcie. Skóra jest gruba gdy ma więcej niż 3 mm (wew. pow. dłoni, podeszwy stóp; nieowłosiona), inna to cienka.

Naskórek

Nabłonek ww. płaski rogowaciejący, zbudowany głównie z keratynocytów wytwarzających keratynę dla warstwy rogowej. W skórze cienkiej – 0,1 mm grubości, w grubej – 2 mm. Regeneracja naskórka trwa ok. 26-28 dni. Składa się z 6-20 pokładów komórek w warstwach:

Barwnik w skórze chroni przed UV – melanina pochodzi z melanocytów z w. podstawnej; mają wypustki aż do w. ziarnistej, nie łączą się z innymi komórkami, posiadają melanosomy (z AG, produkują barwnik). W zależności od genów powstaje eumelanina (czarna) lub feomelanina (czerwona). Pęcherzyki wypełnione melaniną to ziarna, które są pochłaniane przez keratynocyty i gromadzą się w jej cytoplazmie ponad jądrem, chroniąc DNA. Różnica w kolorze skóry zależy od aktywności enzymu tyrozynazy, nie od ilości melanocytów.

Komórki Langerhansa występują w w. kolczystej, liczne wypustki; brak desmosomów. Obecne ziarnistości Birbecka, MHC II, receptory dla Fc i C3.

Komórki Merkla pochodzą z grzebienia nerwowego; mechanoreceptory czucia, mają kontakt z błoną podstawną i łączą się z keratynocytami przez desmosomy. Mają pęcherzyki neuroendokrynne.

Naskórek wpukla się w skórę właściwą tworząc sople naskórkowe i sieć listewek naskórkowych, dobrze rozwiniętą w miejscach narażonych na rozciąganie – układ listewek nazwano liniami papilarnymi. Keratynocyty połączone są z błoną podstawną przez hemidesmosomy i połączenia ogniskowe, elementy tkanki łącznej skóry właściwej z blaszką siateczkowatą i gęstą łączą się przez włókna zakotwiczające i mikrofibryle.

Skóra właściwa

Warstwa brodawkowa graniczy z naskórkiem i od spodu ze splotem naczyniowym. Granica górna ma przebieg falisty i jej wyniosłości to brodawki skórne, warunkujące lepsze połączenie warstw. Tkanka łączna luźna ją budująca zawiera włókna kolagenowe, sprężyste i siateczkowe jak i fibroblasty, makrofagi i komórki krwi. Liczne naczynia i zakończenia nerwowe (ciałka dotykowe, Ruffiniego) oraz pęczki mięśni gładkich dla włosów.

Warstwa siateczkowa leży między splotem naczyniowym a tkanką podskórną; tkanka łączna ma utkanie nieregularne; liczne włókna sprężyste. Mniej liczne pozostałe komórki. Występują tutaj gruczoły jak i mięśnie gładkie oraz mechanoreceptory – ciałka Paciniego za ucisk i wibrację i Ruffiniego za rozciąganie.

Tkanka podskórna

Zraziki tk. tłuszczowej żółtej otoczonej tk. łączną. Zawiera dolne odcinki mieszków długich włosów czaszki, zakończenia nerwowe, odcinki wydzielnicze gruczołów; pełni funkcję podporową i izolacyjną.

Włosy

Nitkowate wytwory powstające z wpukleń warstwy rozrodczej naskórka do skóry właściwej. Powstaje w nich keratyna twarda – występuje trichohialina spajająca filamenty. Włosy długie występują na głowie, jako łonowe i zarost u mężczyzn, krótkie i grube – brwi i rzęsy i meszek – pozostałe.

Korzeń włosa mieści się w mieszku włosowym; jego dolna część sięga warstwy podskórnej i posiada cebulkę. Obejmuje ona brodawkę włosa z tk. łącznej bogatą w naczynia i nerwy. Cebulka ma komórki dzielące się mitotycznie; przesuwają się ku szczytowi, ulegając keratynizacji tworząc włos wł. i pochewkę wew.

Włos właściwy dzieli się na:

Pochewka wewnętrzna powstaje z kom. cebulki, występuje w dolnej części korzenia. Zanika powyżej ujścia gruczołu łojowego.

Pochewka zewnętrzna stanowi przedłużenie naskórka wpuklającego się w sąsiedztwie włosa do skóry właściwej. W górnej części odpowiada warstwom podstawnej, kolczystej i ziarnistej; w dolnej – podstawnej i kolczystej. W. podstawna spoczywa na błonie szklistej. Od zewnątrz otacza włos tk. łączna – torebka włosa, o różniącym się przebiegu włókien kolagenowych (wewn. – okrężnie, zewn. – podłużnie). Do 1/3 dolnej torebki przyczepia się mięsień przywłośny, leżący skośnie do pow. skóry łącząc się z w. brodawkową. Skurcz powoduje prostowanie włosów i wyciskanie łoju.

Paznokcie

Rogowe twory; na brzegach płytki wał paznokciowy. Macierz to proksymalnie położone wpluklenie naskórka bez w. ziarnistej. Posuwające się ku górze komórki rogowacieją i są połączone ze sobą. Łożysko, na którym leży płytka jest pokryte naskórkiem, który odżywia płytkę. Na brzegu fałdu skórnego pokrywającego macierz jest naskórek tworzący obrąbek naskórkowy nadpaznokciowy; na dystalnym brzegu – obrąbek naskórkowy podpaznokciowy.

Gruczoły łojowe

Towarzyszą korzeniom włosów. Krótkie i proste przewody wyprowadzające są wyścielone nabłonkiem ww. płaskim. Odcinki wydzielnicze mają budowę zrazikową, na obwodzie są komórki macierzyste; wnętrze wypełniają komórki z kroplami lipidowymi. Wydzielają one holokrynowo – cała komórka przekształca się w łój, który zawiera dużą liczbę triglicerydów i wosków i tworzy warstwę hydrofobową skóry; jest bakterio i grzybobójczy. Gdy występują w skórze nieowłosionej, odcinki uchodzą bezpośrednio na pow. skóry (powieki, brodawki sutka, wargi).

Gruczoły potowe

Cewkowe, pojedyncze; uchodzą na pow. skóry. Najwięcej ich jest na skórze dłoni, stóp, dole pachowym i czole. Odcinek wydzielniczy skłębiony, znajduje się przy granicy z tkanką podskórną, zbudowany z nabłonka jw. sześciennego/walcowatego; komórki piramidalne, obecne mikrokosmki. Komórki jasne mają liczne mitochondria i mikrokosmki, wydzielają wodę i elektrolity. Komórki ciemne mają liczne organella białkotwórcze oraz ziarnistości z glikoproteinami. Pomiędzy błoną podstawną a komórkami nabłonka są komórki mioepitelialne, których skurcz wyciska wydzielinę do przewodów, wyścielonych nabłonkiem dwuwarstwowym sześciennym; w naskórku ulegają skręceniu i keratynizacji.

Gruczoły zapachowe

Podobne do potowych, lecz większe. Obecne w dole pachowym, kroczu, odbycie i ok. sutka. W powiekach występują jako gruczoły Molla. Odcinki wydzielnicze leżą w skórze właściwej i przypominają komórki jasne gruczołów potowych. Typ wydzielania – merokrynowy. Przewody wyprowadzające uchodzą do pochewki włosa, zbudowane z 2-3 warstw kom. płaskich lub sześciennych. Wydzielina jest gęsta i biaława.

Gruczoł sutkowy

Powstaje z ektodermalnego nabłonka w postaci linii mlekowych. Pączki pierwotne (zgrubienia linii) uzyskują światło i rozgałęziają się. U mężczyzn nie rozwija się w wyniku braku estrogenów.

Jest to cewkowo-pęcherzykowy złożony gruczoł o budowie zrazikowej; dzielony na kilkanaście płatów i następnie płacików. Tworzony jest przez nieaktywne pęcherzyki wydzielnicze z nabłonkiem płaskim lub sześciennym i komórkami mioepitelialnymi oraz rozwinięty system przewodów wyprowadzających podzielony na odcinki końcowe (kontaktujące się z cz. wydzielniczą), śródpłacikowe (nabłonek jw. sześcienny) i międzypłatowe (walcowaty). Przewody międzypłatowe w drodze do brodawki rozszerzają się w zatoki mlekowe (dwuwarstwowy walcowaty przechodzący w ww. płaski dla przewodów brodawkowych). Na brodawce 12-20 otworów mlekowych. Brodawka zbudowana z tk. łącznej zwartej sprężystej, pokryte nabłonkiem rogowaciejącym z dużą ilością melaniny.

Podczas ciąży miąższ gruczołu przeważa nad tk. łączną, gdyż końcowe odcinki przewodów przekształcają się w pęcherzyki wydzielnicze. W ostatnich tygodniach syntezowana jest siara (zawiera głównie tłuszcze). Po porodzie nabłonek odcinków wydzielniczych zmienia się w walcowaty i mają wyraźnie wyodrębnione światło. Skurcz komórek mioepitelialnych powoduje wyciśnięcie wydzieliny do przewodów wyprowadzających, a następnie poza gruczoł (ejekcja mleka). Składniki białkowe tj. kazeina, laktoalbumina oraz laktoza wydzielane są merokrynowo na drodze egzocytozy; tłuszcze – apokrynowo; IgA – komórki wydzielnicze pobierają je z komórek plazmatycznych na drodze endocytozy i wydzielają je jako dimery.

Zaprzestanie karmienia piersią prowadzi do inwolucji gruczołu – apoptyczne komórki są fagocytowane przez makrofagi, pęcherzyki wydzielnicze zanikają; tkanka łączna śródpłacikowa ulega przerostowi.

Hormony działające na gruczoł sutkowy:


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
SKORA ZMIANY BARWNIKOWE
SKORA I
histologia skora oko ucho, Lekarski WLK SUM, lekarski, Histologia, pytania, histo,wlk
Cera to skóra twarzy, KOSMETYKA, KOSMETOLOGIA 1, KOSMETOLOGIA
Biologia spr 1 klasa 2 oko, ucho, skóra, hormony
sprawdzian skóra
Skóra
Kosmetologia skóra naczyniowa
Skóra i włosy
SKÓRA I JEJ WYTWORY
Podgrzewanie foteli (występuje wyłącznie w samochodach wyposażonych w fotele pokryte skórą)
Funkcje skóry, skóra patologiczna
ORGANIZM CZŁOWIEKA W LICZBACH, Sprawdziany i Odpowiedzi gimnazjum, Sprawdziany z odpowiedziami z bio
Problemowa skóra, kosmetologia, pięlęgnacja twarzy i ciała
Skóra twarzy nazywana jest skórą, Europejska Akademia Zdrowia i Urody, Semestr I
Skóra?rometr emocji
Skóra tłusta
skóra koło II

więcej podobnych podstron