Fundament- jest to dolna część budowli przeznaczona do przeniesienia obciążeń użytkowych i ciężaru własnego budynku na grunt. Fundament jest to element budynku, który przenosi duże obciążenie i narażony jest na duże zawilgocenie. Fundamenty muszą być wykonane z materiałów o dużej wytrzymałości mechanicznej i odpornych na działanie wilgoci.
Dlatego fundamenty wykonuje się z betonu, kamienia lub cegły ceramicznej pełnej na zaprawie cementowej lub cementowo wapiennej.
Fundamenty bezpośrednie (płytkie) -fundamenty, które przekazują obciążenia z konstrukcji na podłoże gruntowe bezpośrednio przez podstawę, zwykle posadowione na małej głębokości od powierzchni terenu.
Fundamenty pośrednie (głębokie) -fundamenty, które przekazują obciążenia z konstrukcji za pośrednictwem elementów sięgających w głębiej zalegające warstwy podłoża gruntowego.
Fundamenty pośrednie (głębokie):
Elementami konstrukcyjnymi, które przekazują obciążenia mogą być:
- pale,
- studnie,
- ściany szczelinowe,
- kesony,
- masywy lub słupy zeskalonego
gruntu.
Fundamenty bezpośrednie (płytkie):
Ławy fundamentowe -stosowane są powszechnie jako fundament ciągły pod ścianami. Wykonuje się je najczęściej z betonu, żelbetu lub jako murowe z cegły bądź kamienia.
Ławy murowe -wykonywane z cegły pełnej dobrze wypalonej albo z kamienia na zaprawie cementowej lub cementowo wapiennej. Stosowane pod ścianami budynków murowanych o wysokości do 3 lub 4 kondygnacji, posadowionych powyżej poziomu wody gruntowej.
Ławy betonowe - Ławy betonowe pod ściany wykonuje się zamiast ław ceglanych i kamiennych, gdy szerokość tych fundamentów wymaga więcej niż czterech odsadzek z każdej strony ściany bądź gdy poziom posadowienia znajduje się poniżej poziomu zwierciadła wody gruntowej. W przekroju poprzecznym mogą mieć kształt prostokątny, trapezowy lub schodkowy, symetryczny lub niesymetryczny. Przekroje ław betonowych: prostokątny, trapezowy. Schodkowy
Ławy żelbetowe -Ławy żelbetowe pod ściany stosuje się w przypadku, gdy przy dużych obciążeniach nie można wykonać ław betonowych. W przekroju poprzecznym mogą mieć kształt prostokątny, trapezowy lub schodkowy, symetryczny lub niesymetryczny.
Stopy fundamentowe -stosowane są jako fundamenty słupów, filarów itp. Wykonuje się je najczęściej z betonu, żelbetu lub jako murowe z cegły bądź kamienia. Obecnie najczęściej stosowane są stopy żelbetowe monolityczne.
Fundamenty płytowe i płytowo-żebrowe -Fundamenty płytowe stanowią podstawę całego obiektu budowlanego. Stosuje się je przy posadowieniu na słabym podłożu gruntowym lub poniżej zwierciadła wody gruntowej, gdy fundament ma konstrukcję szczelnej wanny lub gdy zachodzi potrzeba zapewnienia równomiernego osiadania obiektu.
Fundamenty rusztowe -Fundament skrzyniowy ma dużą sztywność dlatego stosuje się go wtedy gdy zależy na przeniesieniu na grunt nierównomiernego obciążenia lub gdy zależy na zabezpieczeniu budynku od pęknięć przy przewidywanym nierównomiernym osiadaniu gruntu.
Budowlany proces inwestycyjny – ciąg skoordynowanych czynności o charakterze technicznym, prawnym, technologicznym, organizacyjnym, finansowym itp., prowadzących do realizacji i eksploatacji planowanej inwestycji budowlanej w określonym czasie oraz przy ograniczonych zasobach finansowych.
Kierowanie budowlanym procesem inwestycyjnym – proces planowania, organizowania, motywowania i kontrolowania działalności wszystkich członków tego procesu w taki sposób, aby osiągnąć ustalony cel, czyli zrealizować zaplanowaną inwestycję w określonym czasie oraz przy ograniczonych zasobach finansowych.
Czas, jaki jest potrzebny do zrealizowania wszystkich czynności, poczynając od powstania pomysłu na inwestycję do przekazania jej do pełnej eksploatacji, nazywamy cyklem inwestycyjnym.
Pełny cykl życia inwestycji obejmuje okres od sformułowania zamysłu do pełnej likwidacji inwestycji, a w szczególnych przypadkach do zlikwidowania skutków (np. dla środowiska) istnienia danej inwestycji.
Cykl realizacji inwestycji -jest to okres trwający od dnia rozpoczęcia realizacji inwestycji, tzn. od dnia przekazania placu budowy wykonawcy przez inwestora, do dnia zakończenia realizacji inwestycji, tzn. do dnia odbioru inwestycji przez inwestora (zamawiającego) do użytku lub eksploatacji, a jeżeli tego inwestycja wymaga – po przeprowadzeniu rozruchu technologicznego.
Termin „inwestycje” można interpretować jako:
- nakłady finansowe na tworzenie nowych lub odtworzenie bądź modernizację istniejących środków trwałych,
-nowo tworzone, odtwarzane lub modernizowane obiekty inżynierskie, takie jak na przykład most, budynek czy składowisko odpadów.
W znaczeniu rzeczowym rozróżnia się:
inwestycje produkcyjne – służące do wytwarzania dóbr materialnych,
nieprodukcyjne – służące głównie świadczeniu usług, jak: szkoły, szpitale, budynki mieszkalne
Przedsięwzięcie inwestycyjne – planowane zadanie inwestycyjne w wymiarze rzeczowo-finansowym w znaczeniu całościowym, jak na przykład wykonanie całego zbiornika wodnego z wszystkimi obiektami towarzyszącymi (przepompownie, drogi, melioracje terenów przyległych itp.).
Zadania inwestycyjne – części składowe przedsięwzięcia, jak na przykład: zapora czołowa, jaz, elektrownia.
Poszczególne zadania powinny być tak wyodrębnione z przedsięwzięcia, aby można je było objąć jednym projektem, a z chwilą ich ukończenia można było rozpocząć ich eksploatację zgodnie z docelowym przeznaczeniem.
Obiekt budowlany – składowa każdego zadania inwestycyjnego, wyodrębniona budowla lub rodzaj robót, jak na przykład: budynek przepompowni, zbiornik wyrównawczy, droga dojazdowa, wiadukt
Budowla – każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury; najczęściej rozróżnia się:
budowle punktowe (oczyszczalnia ścieków, jaz, przepompownia itp.),
liniowe (kolektor ściekowy, wał przeciwpowodziowy, droga dojazdowa do przepompowni itp.) oraz powierzchniowe (drenowanie, kompleks stawów rybnych, czasza zbiornika retencyjnego itp.).
Budynek – obiekt budowlany trwale związany z gruntem za pomocą fundamentu, stanowiący pomieszczenie wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (ścian), pokryty dachem, często podpiwniczony, uzbrojony w niezbędne do jego funkcjonowania instalacje (wodociągową, sanitarną, wentylacyjną, grzewczą itp.), w tym samodzielne podziemne obiekty budowlane, takie jak: centra handlowe, warsztaty i garaże podziemne.
Obiekt małej architektury – niewielki obiekt, zazwyczaj związany z kultem religijnym (kapliczka, figura itp.), architekturą ogrodową (fontanna, posąg itp.), lub użytkowy, związany z rekreacją lub utrzymaniem porządku (śmietnik, piaskownica itp.).
Tymczasowy obiekt budowlany – obiekt budowlany przeznaczony do użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej lub przeznaczony do przeniesienia albo rozbiórki, lub niepołączony na trwałe z gruntem (kiosk, barakowóz, powłoka pneumatyczna itp.).
Budowa – wykonywanie, odbudowa, rozbudowa lub nadbudowa obiektu budowlanego w określonym miejscu.
Roboty budowlane – budowa lub prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Przebudowa – wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak na przykład: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji.
Remont – wykonanie robót budowlanych w obiekcie budowlanym, polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych, niż użyto w stanie pierwotnym.
Urządzenia budowlane – urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak na przykład: przyłącza i urządzenia instalacyjne (w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków) oraz przejazdy, ogrodzenia, place postojowe, place pod śmietniki.
Teren budowy – przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.
Obszar oddziaływania obiektu – teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie szczegółowych przepisów, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu.
Teren zamknięty – teren lub obiekt budowlany dostępny wyłącznie dla osób uprawnionych ze względu na obronność lub bezpieczeństwo państwa i będący w dyspozycji resoru obrony narodowej, spraw wewnętrznych lub zagranicznych albo teren bezpośredniego wydobycia kopaliny ze złoża, będący w dyspozycji zakładu górniczego.
Klasyfikacja obiektów budowlanych Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych (PKOB) stanowi usystematyzowany wykaz obiektów budowlanych, rozumianych jako produkty finalne działalności budowlanej. Opracowana została na podstawie europejskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych, zgodnej z zaleceniami Organizacji Narodów Zjednoczonych
(Dz. U. z 1999 r. Nr 112 poz. 1316 ze zmianami).
Klasyfikacja ustala symbole, nazwy i zakres poszczególnych grupowań klasyfikacyjnych na czterech poziomach tj.:
sekcji,
działów,
grup,
klas.
W PKOB obiekty budowlane grupowane są w dwóch sekcjach:
Budynki
Obiekty inżynierii lądowej i wodnej
Dla budynków pierwszym kryterium klasyfikacyjnym jest charakter budynku - mieszkalny lub niemieszkalny
O zaliczeniu obiektu do obiektów inżynierii lądowej i wodnej decyduje jego przeznaczenie i związana z tym konstrukcja.
Właściwa klasyfikacja planowanego obiektu jest ważna ze względu na rodzaj zezwoleń, jakie należy uzyskać do rozpoczęcia jego wykonania, rodzaj wymaganych uprawnień budowlanych do sprawowania samodzielnych funkcji technicznych w trakcie jego realizacji oraz na sposób jego odbioru i warunki eksploatacji.
Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych jest klasyfikacją czteropoziomową. Obejmuje ona:
* 2 sekcje
* 6 działów
* 20 grup
* 46 klas
Struktura symboli jest następująca:
1 Sekcja
|_|
1 2 Dział
|_|_|
1 2 3 Grupa
|_|_|_|
1 2 3 4 Klasa
|_|_|_|_|
Specyfika procesu inwestycyjnego
w budownictwie
Wśród najważniejszych cech wyróżniających przebieg procesu inwestycyjnego w budownictwie na etapie przygotowywania jej do realizacji można wymienić :
nieruchomość produktu (budowli) na stałe połączonego z gruntem,
indywidualny charakter każdego obiektu
częsta, głęboka ingerencja w środowisko przyrodnicze
konieczność stałej współpracy głównych uczestników procesu inwestycyjno-budowlanego,
długi okres przygotowania inwestycji do wykonania
realizacja dokumentacji projektowej najczęściej w dwóch etapach,
długowieczność i duża kapitałochłonność budowli
Specyfika realizacji robót budowlanych:
- sezonowość większości wykonywanych prac,
- znaczne uzależnienie prowadzonych robót budowlanych od warunków atmosferycznych,
- duża złożoność budowli i różnorodność wykonywanych prac,
- konieczność przemieszczania zasobów produkcyjnych z jednego placu budowy na drugi i tymczasowy charakter zakładu wytwórczego, jakim jest plac budowy,
- częste zmiany dostawców i podwykonawców wymuszone zmieniającą się lokalizacją realizowanych obiektów,
- ograniczony plac budowy, szczególnie w przypadku realizacji nowych inwestycji warunkach miejskich i przemysłowych na terenach silnie zurbanizowanych,
- płynność kadr, konieczność zatrudniania pracowników sezonowych i zamiejscowych,
- potrzeba stosowania materiałów miejscowych o różnej jakości ze względu na zbyt drogi transport materiałów zastępczych (szczególnie w odniesieniu do materiałów masowych jak np. żwir),
- ograniczony warunkami organizacyjnymi i technologicznymi udział ciężkich maszyn i sprzętu budowlanego w procesie produkcyjnym i stosunkowo częsta konieczność stosowania rzemieślniczych metod wykonania,
- duża pracochłonność i energochłonność robót,
- uzasadniona ekonomicznie potrzeba stosowania dużej liczby prefabrykatów jako alternatywy dla możliwości stosowania automatyzacji,
- duży udział robót transportowych prowadzonych często przy złym stanie dróg zewnętrznych i wewnętrznych i/lub utrudnionym dostępie do placu budowy w warunkach miejskich,
- częsta konieczność długotrwałego obniżania zwierciadła wody gruntowej w trakcie prowadzenia prac,
- konieczność przekładania cieków oraz przepuszczania wód wezbraniowych w trakcie wykonywania prac w nurcie rzeki lub na terenach zalewowych,
- konieczność stałego nadążania projektantów i wykonawców za wdrażaniem coraz nowszych technologii i materiałów,
- konieczność powracania do zarzuconych materiałów i technologii wykonania przy robotach remontowych obiektów zabytkowych.
Etapy budowlanego procesu inwestycyjnego
Na najważniejsze etapy i decyzje budowlanego procesu inwestycyjnego składają się:
1.Etap przedprojektowy
pomysł na nową inwestycję
wstępna, wielowariantowa koncepcja lokalizacji, parametrów technicznych i technologicznych obiektu,
wybór konkretnego wariantu lokalizacji i technicznych warunków wykonania obiektu,
opracowanie studium wykonalności wybranego wariantu,
decyzja o kontynuowaniu prac nad przygotowaniem planowanego obiektu do realizacji.
2.Etap projektowy
opracowanie oceny oddziaływania obiektu na środowisko,
uzyskanie warunków zabudowy,
uzyskanie prawa własności do terenu, na którym będzie zlokalizowana inwestycja,
wybór projektanta, wykonanie projektu budowlanego, uzyskanie wymaganych zezwoleń i uzgodnień, opracowanie kosztorysu inwestorskiego.
3.Uzyskanie pozwolenia na budowę lub zgłoszenie robót budowlanych.
4.Przygotowanie obiektu do realizacji.
opracowanie dokumentacji przetargowej niezbędnej do wyłonienia wykonawcy
wybór wykonawcy, przygotowanie i przekazanie placu budowy wykonawcy,
opracowanie planu BIOZ i zawiadomienie o terminie rozpoczęcia robót budowlanych.
5.Etap realizacji robót budowlanych.
realizacja obiektu i odbiór częściowy,
odbiór końcowy i ewentualne usunięcie zgłoszonych usterek,
sporządzenie dokumentacji powykonawczej, przekazanie obiektu inwestorowi,
zawiadomienie o zakończeniu budowy.
6.Uzyskanie pozwolenia na użytkowanie lub zgłoszenie do użytkowania.
7.Eksploatacja i utrzymanie obiektu we właściwym stanie technicznym potwierdzone wymaganymi przeglądami.
8.Likwidacja inwestycji.
Aspekty prawne procesu inwestycyjnego w budownictwie
Wszystkie ważniejsze czynności związane z przebiegiem procesu inwestycyjnego w budownictwie oraz prawa i obowiązki poszczególnych jej uczestników regulują odpowiednie przepisy.
Przystępując do prac nad dowolną inwestycją budowlaną, obojętnie czy tworzeniem nowej, czy modernizacją, czy rozbudową już istniejącej, należy zapoznać się z jej aktualną sytuacją prawną.
Zaniedbanie obowiązku wynikającego z bieżących przepisów naraża poszczególnych uczestników procesu inwestycyjno-budowlanego na wydłużenie prac i dodatkowe koszty, a w skrajnych wypadkach nawet do jego przerwania.
Dotarcie do właściwych przepisów obecnie
nie jest trudne.
Istnieje wiele portali internetowych specjalizujących się w zagadnieniach budownictwa i inwestycji, oraz witryn prawniczych, na których można znaleźć odpowiednie akty prawne i ich interpretację.
Ustawy:
Prawo budowlane
planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
gospodarce nieruchomościami,
Prawo zamówień publicznych
Prawo ochrony środowiska,
ochronie przyrody
Prawo wodne,
Prawo geodezyjne i kartograficzne
ochronie gruntów rolnych i leśnych,
odpadach,
samorządach zawodowych architektów,
inżynierów budownictwa oraz urbanistów
Kodeks postępowania administracyjnego
Rozporządzenia:
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
w sprawie sposobu ustalania wymagań dotyczących nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.
Prawo budowlane
(Dz.U. 2010 nr 243 poz. 1623)
normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz
określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach
Rozdziały
1.Przepisy ogólne
2.Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie
3.Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego
4.Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych
5.Budowa i oddawanie do użytku obiektów budowlanych
6.Utrzymanie obiektów budowlanych
7.Katastrofa budowlana
8.Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego
9.Przepisy karne
10.Przepisy przejściowe i końcowe
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r.
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717)
Określa
1)zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej;
2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy - przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań
ROZPORZNDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i związane z nimi urządzenia, ich usytuowanie na działce budowlanej oraz zagospodarowanie działek przeznaczonych pod
zabudowę
ROZPORZNDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY
z dnia 3 lipca 2003 r.
w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego
określa szczegółowy zakres i formę projektu budowlanego, stanowiącego podstawę do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę, nie ograniczając zakresu opracowań projektowych w stadiach poprzedzających opracowanie projektu budowlanego, wykonywanych równocześnie, w szczególności projektu technologicznego oraz na potrzeby związane z wykonywaniem robót budowlanych.
Rozdziały
Wymagania dotyczące formy projektu budowlanego
Projekt zagospodarowania działki lub terenu
Projekt architektoniczno-budowlany
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
z dnia 24 września 1998 r.
w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych
zawiera szczegółowe zasady określania geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych i zakres tych ustaleń, przedstawianych w formie ekspertyzy lub dokumentacji geotechnicznej.
Uczestnicy budowlanego procesu inwestycyjnego
Głównymi uczestnikami procesu budowlanego w rozumieniu prawa budowlanego są:
Inwestor
Inspektor nadzoru inwestorskiego
Projektant
Wykonawca reprezentowany przez kierownika budowy lub kierownika robót.
Inwestor jest to instytucja lub osoba fizyczna, na której imię jest realizowana inwestycja i która bierze za te działania odpowiedzialność prawną.
Inwestor inicjuje proces inwestycyjny, czuwa przez cały czas nad jego przebiegiem oraz zapewnia niezbędne nakłady finansowe na pełny przebieg tego procesu.
Najczęściej inwestor po zakończeniu realizacji obiektu sam przejmuje jego eksploatację,
ale czasami przekazuje gotowy obiekt w użytkowanie innej instytucji lub osobie.
Do podstawowych obowiązków inwestora należą:
analiza celowości i zakresu planowanej inwestycji,
zapewnienie źródeł finansowania na wszystkich etapach procesu inwestycyjnego
ustalenie lokalizacji inwestycji i prawne zapewnienie możliwości wykonania danej inwestycji na wskazanym terenie,
zlecenie opracowania projektu budowlanego i wykonawczego planowanego obiektu,
zlecenie realizacji obiektu przedsiębiorstwu budowlanemu,
doprowadzenie do objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy
zapewnienie opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BIOZ),
przygotowanie placu budowy,
zgłoszenie zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych w organach nadzoru budowlanego,
wystąpienie o wydanie dziennika budowy,
sprawowanie nadzoru inwestorskiego nad przebiegiem realizacji procesu inwestycyjno-budowlanego przez ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego,
zawiadomienie na piśmie właściwego organu państwowego nadzoru budowlanego, który wydał pozwolenie na budowę, w przypadku zmiany kierownika
budowy (robót) lub inspektora nadzoru inwestorskiego czy też projektanta sprawującego nadzór autorski,
dokonywanie częściowego i końcowego odbioru robót,
dostarczenie maszyn i urządzeń, w które należy wyposażyć wznoszony obiekt,
zawiadomienie organów nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy i zgłoszenie obiektu do użytkowania lub uzyskanie pozwolenia na użytkowanie,
przejęcie lub przekazanie właściwemu użytkownikowi obiektu do eksploatacji podjęcie obowiązków związanych z utrzymaniem nowo powstałego obiektu budowlanego
Na czas trwania robót budowlanych inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie oraz zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
Inspektor nadzoru inwestorskiego
Bezpośrednim przedstawicielem inwestora na placu budowy jest inspektor nadzoru inwestorskiego.
Inwestor może powołać inspektora nadzoru, lecz w przypadku większych lub bardziej złożonych obiektów jest to niezbędne.
O tym, czy ustanowienie inspektora jest konieczne, stanowi zapis w pozwoleniu na budowę.
Inspektor nadzoru inwestorskiego posiada szeroko zakrojone uprawnienia w stosunku do kontroli przebiegu realizacji inwestycji i jest odpowiedzialny za zgodność wykonywanych prac z projektem technicznym, posiadanym zezwoleniem i wszystkimi normami sztuki inżynierskiej oraz ich jakość i terminowość.
Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo do wydawania kierownikowi budowy poleceń, potwierdzonych wpisem do dziennika budowy, dotyczących usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, nawet jeśli wymaga to odkrycia robót zakończonych, sporządzania i przedstawiania ekspertyz dotyczących prowadzonych robót, kontroli dowodów dopuszczenia do obrotu i stosowania w budownictwie wyrobów i urządzeń technicznych używanych przez wykonawcę.
Może on również żądać od kierownika budowy dokonania poprawek lub ponownego wykonania wadliwie przeprowadzonych robót.
Inspektor nadzoru w przypadku stwierdzenia rażących nieprawidłowości grożących katastrofą budowlaną bądź niedopuszczalnych niezgodności z projektem lub pozwoleniem na budowę może wstrzymać całość lub część prowadzonych robót.
Funkcji inspektora nadzoru nie można łączyć z funkcją kierownika budowy.
Projektant
Do podstawowych obowiązków projektanta należy:
opracowanie projektu budowlanego obiektu w sposób wskazany w dokumentacji przedprojektowej oraz zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, wymaganymi przepisami, normami i zasadami wiedzy technicznej,
zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające bezpieczeństwo i ochronę zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego,
uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień, zezwoleń itp.,
sprawdzenie rozwiązań projektowych przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub
rzeczoznawcę budowlanego (nie dotyczy obiektów o prostej konstrukcji, jak budynki mieszkalne jednorodzinne czy inwentarskie),
wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań,
na żądanie inwestora sprawowanie nadzoru autorskiego w zakresie stwierdzenia zgodności realizacji robót z projektem oraz uzgodnień dotyczących możliwości prowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie (zmiany takie mogą być wnioskowane przez wykonawcę lub inwestora),
udział w częściowym i końcowym odbiorze robót.
Projektant w czasie trwania robót ma prawo do wstępu na budowę oraz wpisywania do dziennika budowy uwag dotyczących jej realizacji.
W przypadku stwierdzenia na budowie sytuacji, że roboty nie są wykonywane zgodnie z dokumentacją lub grożą wypadkiem czy katastrofą budowlaną, projektant ma prawo wnioskować (z wpisem do dziennika budowy) o wstrzymanie robót.
Kierownik budowy
Bezpośrednim przedstawicielem głównego wykonawcy na budowie, który ponosi odpowiedzialność za prowadzone roboty, jest kierownik budowy.
Musi on być powołany niemal na każdym obiekcie budowlanym.
Odstępstwo od tej reguły dotyczy tylko budowy lub rozbiórki tych obiektów, dla których nie jest wymagane pozwolenie na budowę.
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy m.in. należy:
protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy,
złożenie pisemnego oświadczenia o podjęciu obowiązków kierownika budowy lub robót,
umieszczenie na budowie w widocznym miejscu tablicy informacyjnej,
podejmowanie działań uniemożliwiających wstęp na teren budowy osób nieupoważnionych
prowadzenie dokumentacji budowy, w tym najważniejszego dokumentu, jakim jest dziennik budowy, oraz udostępnianie tych dokumentów osobom do tego uprawnionym
zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu,
zorganizowanie i kierowanie budową w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę oraz wszystkimi obowiązującymi w tym zakresie przepisami i normami,
wstrzymanie robót w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne powiadomienie o tym właściwych organów
realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy przez inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta lub inspektora nadzoru budowlanego,
przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu,
zgłoszenie obiektu do odbioru wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w odbiorze,
zapewnienie usunięcia stwierdzonych w trakcie odbioru wad
po zakończeniu robót złożenie oświadczenia o zgodności wykonania obiektu projektem i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
złożenie oświadczenia o doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku czy lokalu.
Kierownik budowy ma prawo do ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń tam wpisanych oraz do wnioskowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeśli są one uzasadnione usprawnieniem procesu budowlanego lub zwiększeniem bezpieczeństwa prowadzonych prac.
Nadzór budowlany
Podstawowym obowiązkiem organów nadzoru budowlanego jest nadzór i kontrola nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego, w tym między innymi:
warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robót budowlanych oraz utrzymaniu obiektów budowlanych,
zgodności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi i zasadami wiedzy technicznej oraz właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych.
Zakres kontroli organów nadzoru budowlanego obejmuje:
zgodność zagospodarowania terenu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego oraz wymogami ochrony środowiska,
posiadanie zezwolenia na prowadzenie robót budowlanych,
zgodność wykonywania robót z projektem, normami i przepisami technicznymi
wypełnianie nałożonych prawem obowiązków przez wszystkich uczestników budowlanego procesu inwestycyjnego,
jakość używanych materiałów budowlanych, sprzętu oraz wykonywanych robót,
posiadanie niezbędnych uprawnień przez osoby pełniące funkcje kierownicze,
właściwe prowadzenie dokumentów budowy,
zachowywanie przepisów bhp.
Administracja publiczna w budownictwie wykonywana jest na szczeblach:
powiatowym, odpowiednio przez starostę i powiatowego inspektora nadzoru budowlanego (PINB),
wojewódzkim, odpowiednio przez wojewodę i wojewodę współpracującego z wojewódzkim inspektorem nadzoru budowlanego (WINB),
centralnym, przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego (GINB), łączącego w sobie funkcje organu administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.
Dokumenty budowy
Na budowie występują dwa rodzaje dokumentów. :
Pierwsza grupa dotyczy dokumentów, które wyznaczają planowane zadania do wykonania na obiekcie.
Druga grupa dotyczy dokumentów, w których jest rejestrowany rzeczywisty przebieg prac na budowie.
Pierwsza grupa:
pozwolenie na budowę i wszystkie pozwolenia i decyzje, które były wymagane do jego uzyskania,
projekt budowlany i wykonawczy, zawierający opis i rysunki konstrukcyjne poszczególnych elementów obiektu,
specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych
projekt zagospodarowania placu budowy
przedmiar robót i kosztorys inwestorski, określający między innymi planowane rozmiary rzeczowe poszczególnych robót (przedmiar) oraz przewidywane koszty ich realizacji
kosztorys ofertowy oraz umowa zawarta między inwestorem a wykonawcą
projekt organizacji robót i montażu
plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BTOZ),
harmonogram ogólny budowy, w którym ujęty jest rodzaj i zakres robót, kolejność ich realizacji, planowane zatrudnienie, terminy wykonania poszczególnych zadań, termin zakończenia całości robót
harmonogramy szczegółowe, wykonywane przy realizacji większych obiektów, dotyczące planowanego zapotrzebowania na środki finansowe, materiały, użycia specjalistycznych maszyn itp.
Druga grupa:
dziennik budowy i ewentualnie dzienniki montażu,
operaty geodezyjne, wytyczenie i inwentaryzacja powykonawcza obiektów i urządzeń,
książki materiałowe, przedstawiające obrót materiałami i drobnym sprzętem na budowie,
książka obmiarów, szczególnie ważna, jeżeli wynagrodzenie wykonawcy jest ustalane na podstawie faktycznie wykonanych ilości robót,
karty pracy, w których dokumentowany jest zakres prac powierzanych poszczególnym pracownikom oraz sposób ich rozliczenia (w zależności od stosowanego sytemu płac na budowie),
protokoły przeprowadzonych w trakcie prowadzonych robót badań i sprawozdań,
certyfikaty i dokumenty potwierdzające, że wyroby budowlane wbudowane w trakcie wykonywania robót są dopuszczone do zastosowania w obiekcie budowlanym,
protokoły odbiorów częściowych i końcowych,
protokoły ustaleń konieczności i wykonania robót dodatkowych.
Dziennik budowy :
Sposób jego prowadzenia określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26.06.2002 roku (DzU 2002, nr 108, poz. 953).
Dziennik budowy jest przeznaczony do rejestracji, w formie wpisów, przebiegu robót budowlanych oraz wszystkich zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku ich wykonywania i mających znaczenie przy ocenie technicznej prawidłowości wykonywania budowy, rozbiórki lub montażu.
Dziennik budowy prowadzi się w taki sposób, aby z dokonywanych w nim wpisów wynikała kolejność opisywanych zdarzeń i okoliczności.
Do dokonywania wpisów w dzienniku budowy uprawnieni są:
inwestor,
inspektor nadzoru inwestorskiego,
projektant,
kierownik budowy,
kierownik robót budowlanych,
osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budowy,
pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na budowie.
Pozwolenie na budowę
Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, chyba, że rodzaj obiektu nie wymaga uzyskania pozwolenia, a wystarczy samo zgłoszenie.
Do wniosku o pozwolenie na budowę inwestor musi dołączyć:
cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem potwierdzającym uprawnienia do projektowania (aktualnym na dzień opracowania projektu);
oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;
decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (nie ma aktualnego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu).
Pozwolenie na budowę lub rozbiórkę obiektu budowlanego może być wydane po uprzednim:
przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wymagane przepisami o ochronie środowiska;
uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów .
Pozwolenie na budowę wydaje starosta na wniosek inwestora w terminie 65 dni.
Jeżeli w terminie 14 dni od otrzymania decyzji o pozwoleniu na budowę nikt się nie odwoła, decyzja ta staje się prawomocna i inwestor może przystąpić do jej realizacji.
Od decyzji starosty strona może odwołać się do wojewody za pośrednictwem starosty.
Na 7 dni przed rozpoczęciem budowy inwestor powinien powiadomić starostę o przystąpieniu do budowy.
Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa
obiektów gospodarczych parterowych, budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej,
wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, wiat i altan oraz przydomowych oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki,
indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę,
altan i obiektów gospodarczych na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich,
przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 30 m2,
przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych
obiektów małej architektury
ogrodzeń ...
Budowlany proces inwestycyjny
a ochrona środowiska
Od wielu lat w przepisach dotyczących procesu inwestycyjnego istnieje wiele uwarunkowań prawnych, których celem jest próba takiego sposobu realizacji i eksploatacji inwestycji, która zapewniłaby w możliwie szeroki sposób ograniczenie wpływu tych inwestycji na otaczające je środowisko.
Nieprzestrzeganie lub próba ominięcia obowiązujących regulacji prawnych dotyczących ochrony środowiska w budowlanym procesie inwestycyjnym pociąga za sobą między innymi następujące zagrożenia:
odmowę pozwolenia na budowę lub prowadzenie robót budowlanych
wydłużanie procesu inwestycyjnego
zaskarżanie decyzji administracyjnych przez strony postępowania,
rozbudzanie konfliktów społecznych
niedoszacowanie kosztów planowanych inwestycji,
konieczność odtworzenia na koszt inwestora zniszczonych siedlisk przyrodniczych,
odrzucanie wniosków o dofinansowanie realizacji inwestycji
Dla określonych przedsięwzięć przepisy prawne nakładają obowiązkowe procedury oceny oddziaływania na środowisko OOS, dla części zaś procedura może być wymagana po przeprowadzeniu analizy ich potencjalnego oddziaływania i spodziewanych skutków ekologicznych.
Ocena oddziaływania na środowisko (OOS) jest kluczowym narzędziem unijnej polityki ochrony środowiska oraz ochrony wartości przyrodniczych zagrożonych w wyniku realizacji inwestycji.
Listę rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku (DzU nr 257, poz. 2573 ze zm.). W rozporządzeniu tym określono:
rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko,
rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko może być wymagany
przypadki, w jakich zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko
szczegółowe uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.
Szczegółowymi kryteriami związanymi z kwalifikowaniem przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko zgodnie z rozporządzeniem są:
rodzaj i charakterystyka przedsięwzięcia - skala przedsięwzięcia, wielkości zajmowanego terenu, ich wzajemnych proporcji, powiązania z innymi przedsięwzięciami
usytuowanie przedsięwzięcia - ze zwróceniem uwagi na możliwe zagrożenie środowiska, zdolność samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walory przyrodnicze i krajobrazowe oraz uwarunkowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
rodzaj i skala możliwego oddziaływania przedsięwzięcia -obszar geograficzny, liczba ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać
Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko składa się z czterech etapów:
wszczęcie postępowania,
kwalifikowanie przedsięwzięć do sporządzenia raportu
określenie zakresu raportu,
przygotowanie decyzji
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać
m in.:
opis planowanego przedsięwzięcia (m. in. główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia);
opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia;
opis analizowanych wariantów, w tym wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia i najkorzystniejszego dla środowiska, wraz z uzasadnieniem wyboru;
określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w razie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także potencjalnego, transgranicznego oddziaływania na środowisko;
opis przewidywanych działań, mających na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko;
porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania określone w ustawie POŚ, jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji nieobjętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego
wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania.
Zapisy ustawy Prawo ochrony środowiska dotyczące prac budowlanych
(art.75 ustawy):
w trakcie prac budowlanych inwestor realizujący przedsięwzięcie jest obowiązany uwzględnić ochronę środowiska na obszarze prowadzenia prac, a w szczególności ochronę gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych;
przy prowadzeniu prac budowlanych dopuszcza się wykorzystywanie i przekształcanie elementów przyrodniczych wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to konieczne w związku z realizacją konkretnej inwestycji;
jeżeli ochrona elementów przyrodniczych nie jest możliwa, inwestor i wykonawca obowiązani są podejmować działania mające na celu naprawienie wyrządzonych szkód, w szczególności przez kompensację przyrodniczą.
Spośród prawnych aspektów ochrony środowiska na placu budowy na szczególną uwagę zasługują następujące zagadnienia:
Próchnicza warstwa gleby
Masy ziemne i urobek przemieszczane w związku z realizacje inwestycji
Roboty ziemne zmieniające stosunki wodne
Odwadnianie obiektów lub wykopów budowlanych
Wytwarzanie odpadów
Roboty wykonywane w pobliżu drzew oraz wycinka drzew lub krzewów
Rola miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Pierwszym etapem planowania nowej inwestycji jest wybór jej lokalizacji.
Inwestycje budowlane należy lokalizować na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
albo na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Plan zagospodarowania jest prawem miejscowym gminy, a jego zapisy mają moc ustawy.
Plan zawiera informacje na temat przeznaczenia terenów, linii rozgraniczających ulice, dróg publicznych, linii zabudowy, granic terenów chronionych, a także zasady i warunki podziału terenów na działki budowlane.
Plany przewidują również przyszłościowo, w jakim rejonie będzie rozwijać się zabudowa mieszkaniowa, gdzie będą tereny rekreacyjne, a także gdzie powinien być bezwzględny zakaz zabudowy.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego rozstrzyga o przeznaczeniu terenów i sposobach ich zagospodarowania i zabudowy.
W ten sposób ograniczono swobodę realizacji procesu inwestycyjnego na terenach, gdzie mogłoby to niekorzystnie wpłynąć na środowisko.
Jeżeli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego istnieje i przewiduje możliwość realizacji projektowanej inwestycji, to inwestor przygotowuje i składa wniosek o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
Na obszarach dla których brak jest planów miejscowych, określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT).
Wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie rodzi praw do realizacji inwestycji.
Decyzję taką wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, a na terenach zamkniętych wojewoda.
Należy pamiętać, że nawet posiadanie tytułu własności do określonego terenu nie daje pełnej swobody wyboru jego zabudowy i zagospodarowania.
Występując do gminy o udzielenie informacji dotyczącej przeznaczenia terenu w MPZP, można uzyskać odpowiedź na następujące pytania:
czy działka znajduje się na terenach przeznaczonych do zabudowy mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej czy też ma inne przeznaczenie (rolne, leśne, itp.)?
jakie jest przeznaczenie terenów w bezpośrednim sąsiedztwie (obiekty usługowe, produkcyjne itp.)?
jakie są wymogi co do charakteru i gabarytów zabudowy? czyli: czy może tu na przykład powstać dom wolno stojący, ile może mieć kondygnacji, jaką powierzchnię zabudowy, kształt i kąt nachylenia połaci dachu?
jaki jest przebieg projektowanych ulic, czy istniejące drogi będą poszerzane, jakie są linie zabudowy?
czy w okolicy planowane są obiekty, które mogłyby okazać się uciążliwe (centrum handlowe, stadion, cmentarz, targowisko itp.) lub wręcz szkodliwe (autostrada, fabryka, składowisko odpadów) albo zmieniające charakter okolicy?
czy działka leży w strefie ochronnej, czyli pasie terenu, na którym obowiązuje całkowity lub częściowy zakaz zabudowy?
czy przez działkę przebiegają linie wysokiego napięcia, rurociągi, kable itp.?
czy w pobliżu zlokalizowane są obiekty, które mogłyby kolidować z koncepcją zagospodarowania działki (oczyszczalnie ścieków, zakłady produkcyjne, tory kolejowe itp.)?
W przypadku braku MPZP sposób zagospodarowania i zabudowy na określonej działce określa decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT).
Warunki te zostają ustalone w formie decyzji, gdyż zgodnie z prawem nie można odmówić ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli inwestycja nie jest sprzeczna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Przygotowanie wniosku o WZiZT należy do obowiązków inwestora
Wniosek taki powinien określić między innymi:
granice terenu przewidzianego pod zabudowę,
funkcje i sposób zagospodarowania terenu oraz charakterystykę zabudowy i zagospodarowania terenu,
wielkość zapotrzebowania na wodę, energię oraz sposób odprowadzenia lub oczyszczenia ścieków i inne potrzeby w zakresie infrastruktury technicznej (w szczególnych przypadkach sposób unieszkodliwiania odpadów),
charakterystyczne parametry techniczne inwestycji oraz w przypadku braku obowiązku wykonywania oceny oddziaływania na środowisko - dane charakteryzujące jej wpływ na środowisko lub jego wykorzystanie.
Stropy:
Kleina
Strop DZ-3
Strop Fert
Strop Akermana
Strop Teriva