• Sformułuj klasyczną koncepcję wiedzy.
Wiedza to prawdziwe, uzasadnione przekonanie.

• Na czym polega argument Gettiera przeciwko klasycznej koncepcji wiedzy?
Gettier mówi o tym, że koniunkcja (współprawdziwość, współzachodzenie) tych warunków – to za mało. Może się okazać, że mam przekonanie – jakoś (może np. niedostatecznie…) uzasadnione, ale to, że ono jest obiektywnie prawdziwe, to czysty przypadek – zwyczajnie trafiło się. Ale: mogło być tak, że takie uzasadnione przekonanie okaże się fałszem. Albo, że moje przekonanie miało fałszywą jakąś (mało istotną akurat) przesłankę czy ukryte założenie, które jednak nie zostało spełnione.

• Sformułuj klasyczną koncepcję prawdy.
Prawda to zgodność myśli z rzeczywistością. Nie: prawdziwość. Prawdziwość to cecha, prawda to prawda. I uwaga – ona pochodzi od starożytnych – głównie wskazuje się Arystotelesa, ale to łacińskie zdanie: veritas est adequatio rei et intellectus- jest świętego Tomasza.

• Czym są sądy a priori, a czym sądy a posteriori? Zdefiniuj i podaj przykłady.
A priori-sądy, do uzasadnienia których doświadczenie nie jest potrzebne, a raczej- dostatecznym uzasadnieniem jest racja rozumowa np. kawaler to nieżonaty mężczyzna.
A posteriori-sądy, do uzasadnienia których doświadczenie jest konieczne np. „wszyscy kawalerowie są nieszczęśliwi”

• Na czym polegają empiryzm i racjonalizm (zazwyczaj, kiedy mówimy o źródłach wiedzy, dodaje się: genetyczny) jako stanowiska w kwestii źródeł poznania?
Empiryzm genetyczny -wszystko co w umyśle,musiało być wcześniej w zmyśle (formuła Locke’a) ,czyli pochodzi z doświadczenia. Człowiek rodzi się jako tabula rasa. Prymat doświadczenia w zdobywaniu wiedzy lub – i to jest stanowisko mocniejsze – wyłącznie empiryczne pochodzenie wiedzy.
Racjonalizm genetyczny czyli tzw. Natywizm - istnieją podstawowe prawdy rozumowe których prawdziwość nie zależy od doświadczenia,a z których wydedukować można inne prawdy. Prymat lub jedyność roli rozumu w zdobywaniu wiedzy.

• Jakie stwierdzenia mamy prawo według Kartezjusza uznać za prawdziwe?
Stwierdzenia osiągnięte dzięki intuicji i dedukcji, takie, które są jasne i wyraźne. Zmysłom generalnie nie ufamy, bo stawiamy hipotezę o istnieniu zwodziciela, złośliwego demona (tzw. Demon malignus).

• Jakie według Leibniza były dwa fundamentalne typy prawd? Nazwij i sformułuj podstawowe zasady rządzące według niego prawdami należącymi do owych typów.
rozumowe: są konieczne, nie można im zaprzeczyć, wywiedzione są z zasady tożsamości i sprzeczności
faktyczne: są przygodne, można im zaprzeczyćwywiedzione z zasady racji dostatecznej

• Według Locke'a rzeczy poznajemy
poprzez doświadczenie (uwaga z dodawaniem, że bezpośrednie… bo to akurat tak trochę zależy :P)

• Jakie jest Locke'a kryterium podziału idei na idee proste i złożone?

Kryterium jest aktywność umysłu lub jej brak. Idee proste to takie, wobec których umysł zachowuje się biernie, które tylko do nas dochodzą, a złożone są przez nas tworzone poprzez dzielenie, łączenie i abstrahowanie – ale nadal ich podłożem są idee proste.

• Opisz Locke'a rozróżnienie pomiędzy cechami pierwotnymi i wtórnymi.
cechy pierwotne nieodłącznie towarzyszą rzeczom jako ich właściwości (rozciągłość, masywność, kształt,ruch,liczba)
cechy wtórne mają charakter subiektywny, przedstawiają odczucia podmiotu (to nie są takie o zdolności wywoływania w nas różnych wrażeń dzięki cechom pierwotnym) (kolory,dzwięki,zapachy,smaki)

• Wskaż jedną różnicę między Locke'a i Berkeleya koncepcjami poznania.
Obaj to empiryści, ale różnice w ich terii poznania wynikają z różnych metafizyk. Locke’a nie boli istnienie materii – mamy świat i podmiot, który te przedmioty poznaje. U Berkeleya natomiast nie ma materii, którą poznajemy. Mamy tylko umysł i jego idee, wywołane przez Boga.

• Załóżmy, że mamy podejrzenie, iż – wbrew temu, co sądzą inni – jakiemuś słowu nie przysługuje żadna idea (a jeśli tak, to nie powinniśmy się nim posługiwać). Co według Hume'a powinniśmy sprawdzić?
Powinniśmy zbadać z jakiej impresji wywodzi się owa idea. Jeśli tej impresji nie da się wskazać oznacza to że nasze podejrzenia były słuszne.

• Zarysuj stanowisko Hume'a w kwestii pochodzenia idei przyczynowości.
Tu się zaczyna zabawa: idea przyczynowości to nasz nieuzasadniony wybryk umysłowy. Nie ma czegoś takiego jak przyczynowość, związek przyczynowo-skutkowy itd. Jest tylko koincydencja i regularność, do których my się przyzwyczajamy. Idea przyczynowości jest właśnie wyrazem naszych oczekiwań wobec świata bazujących na nawyku. Indukcja jest niepoprawna logicznie, psychologicznie akceptowana, bo niczego nie mamy w zamian aż do czasów Poppera.

• Na czym polegał dokonany przez Kanta „przewrót kopernikański”?
Wstrzymał przedmiot, ruszył podmiot. U niego to nie przedmioty wywołują wrażenia, ale prymat przyznany jest podmiotowi – on właśnie narzuca na przedmiot swoje aprioryczne kategorie i go w nich ujmuje, tak, że właściwie nie mamy dostępu do rzeczy samych (noumenów) a tylko do tego, co już obrobione odpowiednio przez umysł (fenomeny).

• Według Kanta:
wszelkie poznanie zaczyna się z doświadczeniem, ale nie całe wypływa z doświadczenia (patrz punkt wyżej )

• Jaka jest według Kanta rola intelektu w konstytuowaniu przedmiotu poznania?
To jest narzucanie kategorii intelektu na Ding an sich. Na przedmiot narzucamy kategorie czasu, przestrzeni, przyczynowości i prezentujemy sobie takie złożenie rzeczy i pracy umysłu jako fenomen.

• Czym są sądy analityczne, a czym sądy syntetyczne? Zdefiniuj i podaj przykłady.
Sądy analityczne nie rozszerzają naszego poznania, a sądy syntetyczne rozszerzają nasze poznanie. To znaczy: analityczne dotyczą powiązania z podmiotem A takiego orzeczenia B, które już w nim się znajduje, a syntetyczne – wiążą z podmiotem A takie orzeczenie B, które jest jakoś z nim powiązane, ale nie zawiera się w nim ściśle.

Uwaga – wcześniej jest pytanie o a priori i aposteriori. Tam kryterium jest źródło uzasadniania –rozum lub doświadczenie. Tu liczy się poszerzenie lub nieposzerzenie wiedzy o podmiocie A (czyli o tym, o czym orzekamy, nie podmiocie w sensie o człowieku).

• Według Kanta sądy syntetyczne a priori
istnieją nie tylko w matematyce (ale nie wiedział, jak to się dzieje- por. pytanie transcendentalne). (I nie mylcie transcendentalnego- pytającego o warunki poznania… z transcendentnym- przekraczającym, wykraczającym za...)

• Sformułuj zasadę epistemicznego domknięcia.
domknięcie wiedzy przez wynikanie:

wiem że p
wiem że p->q
wiem że q

To skutek wniesienia do teorii wiedzy (epistemologii) odrobiny teorii zbiorów – działamy na elementach zbioru, dostajemy jakieś skutki, dołączamy te skutki do zbioru i tym samym go domykamy. Czyli dostajemy tu takie źródło wiedzy, jak rozumowanie w oparciu o to, co już wiemy.

• W jaki sposób zasadę epistemicznego domknięcia można wykorzystać do przedstawienia argumentu sceptycznego?
Najłatwiej: zapytać go, skąd wie, że p, albo jeszcze zabawniej – skąd wie, że jak p to q i atakować źródła wiedzy. Bo jak z doświadczenia, to zmysły kłamią rozumowi, a jak z rozumu, to przecież zmysły mówią coś innego

• Dwoma reakcjami na argumenty sceptyczne mogą być: fallibilizm i kontekstualizm. Na czym polegają te poglądy?
Falibilizm-rezygnacja z pewności jako warunku koniecznego lub źródła dla wiedzy. Żeby wiedzieć, że p, nie musimy mieć 100% pewności, że p jest niepodważalne. Od Peirce’a.
Kontekstualizm –tu mam problem. Nie wiem, gdzie to jest na slajdach. Ale- może być w etyce np. Chodzi o to, że do każdego przypadku podchodzimy indywidualnie i życzliwie, brak nam określonych standardów, jakiegoś ogólnego kryterium…

• Sformułuj zasadę izostenii, której hołdowali starożytni sceptycy.
Tzw. Równosilność sądów. Mędrzec niczego bardziej nie twierdzi, niż przeczy – por. Pyrron z Elidy zawieszamy sąd (dokonujemy epoche), bo nie mamy lepszego uzasadnienie żeby powiedzieć, że p lub że nie-p.

• Wymień nazwiska trzech filozofów wierzących w istnienie jakiegoś typu wiedzy wrodzonej.
Platon, Kant, Kartezjusz, Leibniz, Chomsky

• Dlaczego wg Putnama nie jesteśmy mózgami w naczyniu?
Otóż, gdybyśmy byli mózgami w naczyniu, to myśląc "jesteśmy mózgami w naczyniu" byśmy myśleli o naczyniach w świecie generowanym przez komputer, do którego byśmy byli podłączeni, nie moglibyśmy myśleć o zewnętrznym świecie, a tym bardziej o naczyniach, do których rzekomo byśmy byli podłączeni.

(Komentarz do odpowiedzi Zuzy): Jako mózg w naczyniu nie mamy żadnej myśli „własnej”, odnoszącej się do naczynia i tego co zewnętrzne wobec nas. Jeśli myślisz jestem mózgiem w naczyniu – to myśl ta odnosi się do twojego myślenia o tobie a nie do mózgów i naczyń.

• Na czym polega przedstawiony przez Kripkego sceptycyzm dotyczący znaczenia?
Niemozliwe jest by jakiekolwiek słowo miało (z konieczności!) jakieś znaczenie, nie ma żadnych faktów ustanawiających to- licząc mielibyśmy na myśli plus a nie kwus, albo jakkolwiek.

Znów mój komentarz do Zuzy: Kripke krytykuje głównie takie znaczenie, jakie mamy na myśli mówiąc o imionach własnych, nazwach w jaki,s sposób szczególny. Chodzi o to, że jego zdaniem nie jest tak, że dany x metafizycznie wymusza nadanie mu takiej a takiej nazwy. X nie są nazywane z konieczności. Można pomyśleć sobie inny możliwy świat, w którym wszystko nazywa się inaczej – i to dalej będzie działało. Nie istnieje zatem sztywne przypisanie desygnatu do nazwy

• Przedstaw zagadkę dotyczącą indukcji zaproponowaną przez Goodmana (problem koloru „ziebieskiego”).

Przykład Zuzy
stawiamy hipoteze o przyszłości na podstawie doświadczenia
1.1.2014 trawa jest koloru zielonego
2.1.2014 trawa jest koloru niebieskiego
Zatem jakiego koloru bedzię trawa 3.1.2014?
Nie można na podstawie wniosków z przeszłości wnioskować o tym co będzie w przyszłości.

Ja: wróćcie na chwilę do Hume’a krytyki indukcji. Od tego wychodzi Goodman. Generalnie pyta, jak to jest, że pewne sądy uogólniamy (np. kiedy jest mróz i pada, jest ślisko) a inne nie (to jest trzeci syn Kowalskich, więc każdy syn Kowalskich jest trzeci). Powstał spór na linii Hempel- Goodman. Hempel zaproponował teorię potwierdzania- zasugerował, że należy sprawdzać, czy hipoteza działa zastosowana do wszystkich przypadków z danej klasy, czy tylko do jednego konkretnego. I mamy później odpowiedź Goodmana. Za wikipedią (o zgrozo!): jeżeli badamy szmaragdy (emeralds) przed czasem t i odkrywamy że szmaragd A jest zielony to szmaragd B jest również zielony i tak dalej, co potwierdza hipotezę że szmaragdy są zielone. Jednakże szmaragdy A, B, C etc. także potwierdzają hipotezę że wszystkie są ziebieskie (grue). Zatem, przed czasem t, widocznie prawo-podobne (law-like?) stwierdzenia "wszystkie szmaragdy są zielone" i "wszystkie szmaragdy są ziebieskie" są równie dobrze potwierdzone przez obserwacje, ale co oczywiste "Wszystkie szmaragdy są ziebieskie" nie jest prawu-podobnym (znów law-like?) twierdzeniem. Przykład Goodmana pokazuje że trudność w określaniu co stanowi prawo-podobne stwierdzenie jest większa nież wcześniej sądzono, i znów stawia nas przed wewnętrznym dylematem "czy cokolwiek może coś potwierdzić". Co można rozumieć powiedzmy, tak o:

Argument jest taki: wprowadzamy kolor „grue” - u nas się go przekłada jako niebieski :P – który odnosi się do wszystkich przypadków obserwowanych przed czasem t i wydających się wówczas zielone i do przypadków niebieskich nie sprzed czasu t. Goodman odwołuje się do szmaragdów – one potwierdzą zarówno hipotezę, że wszystkie szmaragdy są zielone, jak i że wszystkie są niebieskie – w zależności od „spojrzenia” :P no więc jakie są szmaragdy? Na tej podstawie bowiem nie jesteśmy w stanie sformułować jakiejś prawidłowości- żadne uogólnienie się nie nadaje, chyba, że to będzie właśnie stwierdzenie, że szmaragdy są niebieski. (darujcie, ale nie mam żadnego polskiego tekstu o tym)

• Jakie było znaczenie słowa „filozofia” w starożytności?
od phileo sophia - „umiłowanie mądrości”, termin ten pochodzi od Pitagorasa (? To starożytność, gwarancji nie mamy. Wiadomo natomiast, że na ten termin powołuje się Sokrates w Dialogach Platona)

• Jakie zagadnienie było głównym przedmiotem rozważań filozofów presokratejskich?
arche czyli pytanie o tworzywo, zasadę, podstawę istnienia świata – pojętego jako kosmos i physis, uporządkowana całość. Nie dajcie się złapać na materializm – physis oznacza całość przyrody, nie tylko jej materialne aspekty – Grecy nie mieli rozróżnienia na to, co materialne i to, co duchowe i tyle. Tu jest raczej physis bo nie człowiek antopologia zaczyna się u sofistów i Sokratesa.

• Filozofowie którzy SĄ filozofami presokratejskimi:

Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit, Parmenides, Zenon z Elei, Empedokles, Anaksagoras, Demokryt

• Przyporządkuj poniższe, skrótowo wyrażone, stanowiska filozofom, którzy je głosili.
atomizm Demokryt
zmienność bytu Heraklit
niezmienność bytu Parmenides i Eleaci
relatywizm Protagoras i sofiści
intelektualizm etyczny Sokrates

• Za jaką tezą argumentował Zenon z Elei przedstawiając argument dotyczący Achillesa i żółwia?

Zenon przedstawiał argumenty popierające tezę Parmenidesa – że ruch nie istnieje, nie ma zmienności. Achilles nigdy nie dogoni żółwia, jeśli da mu fory na starcie, bo nie można przebyć nieskończenie podzielnego odcinka w skończonym czasie.

• Jakimi zagadnieniami zajmowali się sofiści i Sokrates, w odróżnieniu od poprzedzających ich filozofów przyrody?
zajmowali się człowiekiem, więc ich zainteresowania były antropologiczne, humanistyczne

• Dlaczego według Platona należy przyjąć istnienie idei (form)?
bo: świat gignetyczny – zmysłowy jest zmienny, a musi istnieć jakaś jego niezmienna podstawa, jakieś coś, co gwarantuje inteligibilność tego świata, jego poznawalność. – rzeczy są poznawalne tyle o ile partycypują w ideach

• Według Platona poznanie
to poznanie tego, co ogólne (idealne!)

• Wymień cechy idei (form) wg Platona. (Maksymalna liczba punktów za cztery cechy.)
bytowość w sensie pełnym (raczej właśnie po prostu istnienie)
niecielesność
inteligibilność (poznawalne rozumowo)
niezmienność

Aczasowość

• Jaki był sens platońskiej metafory jaskini?
to wyraz połączenia platońskiej metafizyki i epistemologii oraz etyki: kajdaniarze widzą pozór, rzeczy zmysłowe to te figurki (noszą je prawdopodobnie sofiści). Idee to rzeczy w świecie nad jaskinią, słońce to idea dobra. Światłem słońca jest prawda.Filozof to ktoś, kto z tej jaskini ucieka, początkowo jest oślepiany przez jasność prawdy… droga w górę to poznanie. A etycznym obowiązkiem filozofa jest wrócić i mówić o prawdzie.

• Opisz problemy teorii idei (form) Platona. (Maksymalna liczba punktów za opis trzech problemów.)
jak opisać stosunek idei do rzeczy?
problem trzeciego człowieka (coraz bardziej ogólnych idei)

Hipostazowanie – uznanie, że idee istnieją tak jak rzeczy- fizycznie, że je można wskazać – por. Ingarden

• Opisz różnicę poglądów nt. istnienia bytów ogólnych pomiędzy Arystotelesem a Platonem.
Dla Platona idee były transcendentne, dla Arystotelesa – forma rzeczy jest jej inherentna. Jednak u jednego i drugiego to jest to, co pozwala nam poznawać byt, rozpoznawać go, identyfikować jako to coś. Przy czym – Platon nie pyta wcale materię, zaś dla Arystotelesa jest to to, co ujednostkawia substancję, znaczy: powoduje, że z ogólnej formy powstaje jednostkowy, identyfikowalny byt.

• Wymień typy przyczyn według Arystotelesa. – na podstawie domu
przyczyna materialna – z czego jest byt (cegły)

przyczyna formalna – w jakiej formie jest to z czego to jest (plan architektoniczny)

przyczyna sprawcza – co doprowadzilo do jej powstania (budowlaniec i inny majster)

przyczyna celowa – po co jest (w celu ochrony dobytku)

• Opisz dwa główne znaczenia słowa „substancja” wg Arystotelesa.
Substancja- to o czym się coś orzeka,ale czego nie orzeka się o niczym innym (to nazywa się substrat)
albo jednostka (złożenie formy i materii), albo gatunek (forma)

• Sformułuj Arystotelesa „zasadę złotego środka”.
Teoria odnosząca sie o sposobie w jaki powinnismy traktowac wlasne rządze i popędy.
wymagany jest umiar miedzy nadmiarem a niedostatkiem

Złoty środek to nie środek geometryczny! Jest to właściwa dla nas średnia miara określona tak, jak by to zrobił człowiek rozsądny.

• Wytłumacz, czego dotyczy tzw. spór o uniwersalia i jakie są podstawowe stanowiska w tym sporze.
Spór powstały w średniowieczu – dotyczy pytania JAK istnieją pojęcia ogólne. (nie czy istnieja, albo do czego się odnoszą). Uniewrsalia czyli powszechniki – czerwony, drzewo….

• Sformułuj tzw. „brzytwę Ockhama”.
Nie należy mnożyć bytów ponad potrzebę. Chodziło o jedno ze stanowisk w sporze o uniwersalia, - nominalizm - miało uchronić przed hipostazowaniem pojęć oraz wprowadzaniu jako bytu istniejącego czegoś, o istnieniu czegoś nie możemy wiedzieć: np. istnieją na marsie takie zielone ludziki, których nigdy nie zobaczymy ani się z nimi nie skontaktujemy, ale zakładamy ich istnienie – tylko po co?!

• Co według Locke'a jest znaczeniem nazw ogólnych?
pojęciom ogólnym przysługuje odniesienie, ale nie w świecie zewnętrznym ale w naszych umysłach

• Według Berkeleya za większość błędów w filozofii odpowiedzialne jest przekonanie
o istnieniu idei ogólnych

• Berkeley krytykuje
przekonanie o istnieniu rzeczy

• Na czym polega Hume'a wiązkowa koncepcja „ja”?
„Ja to wiązka wrażeń” Człowiek jest tylko sumą doznań zmysłowych.Nie było nic przed doświadczeniem i nie ma nic poza doświadczeniem. Albo subtelniej – nie ma ja, bez przedmiotu. Nasze ja jest intencjonalne, nie mamy dostępu do samego ja, tylko to ja zawsze jest skierowane ku czemuś i o czymś myśli.

• Dwa główne problemy filozofii umysłu związane ze świadomością to:

a) problem qualiów i problem zdawania sprawy z własnych stanów wewnętrznych

b) problem zdawania sprawy z własnych stanów wewnętrznych i problem aktów

intencjonalnych

c) problem aktów intencjonalnych i problem qualiów

To zależy- mam problem ze wskazaniem odpowiedzi, ale obstawiam C powołując się na Chalmersa i jego argument zombie.

• Epifenomalizm twierdzi, że
zdarzenia mentalne są skutkami zdarzeń fizycznych, a same nie mają fizycznych skutków;

• Przedstaw krótko jeden argument przeciwko epifenomenalizmowi.
Skoro zdarzenia mentalne nie mają skutków fizycznych to jakim cudem ewolucja doprowadziła do ich powstania?

Tu by było względnie prosto – chyba – wrażenie istnienia ja skutkuje czasem zachowaniami bardzo dziwnymi – ktoś cię obraża, dajesz mu w pysk.

Ale nie wiem, czy to o to tu chodzi.

Skoro przyjemność i ból nie mają skutków fizycznych to nie ma powodu dla którego mielibyśmy odczuwać ból w sytuacjach dla nas korzystnych?
Skąd wiemy o własnych stanach mentalnych?

• Argument “z zombi” ma pokazywać, że
świadomość jest niefizyczna

• Argument F. Jacksona “z wiedzy” ma pokazywać, że

a) wiedza o kolorach nie redukuje się do wiedzy o faktach fizycznych

• Zasada przyczynowego domknięcia mówi, że
każde zdarzenie fizyczne ma wystarczającą fizyczną przyczynę

• Argument z przyczynowego wykluczenia głosi, że

a) zdarzenia mentalne nie odgrywają roli przyczynowej w stosunku do zdarzeń fizycznych,

bo te mają już wystarczające przyczyny fizyczne

b) zdarzenia mentalne nie odgrywają roli przyczynowej w stosunku do zdarzeń fizycznych,

bo są ich skutkami

obstawiam a)

• Sformułuj „trudny problem świadomości” wg D. Chalmersa.

Problem ten dotyczy świadomości fenomenalnej i qualiów – tego, że nieumiemy wytłumaczyć jak to jest być świadomym.

• Zgodnie z monizmem anomalnym
różnica pomiędzy tym, co mentalne, a tym, co fizyczne, jest różnicą na poziomie opisu

• Czym różni się dualizm predykatów od dualizmu własności?
*dualizm predykatów to teza na poziomie języka: opis mentalny nie jest redukowalny do żadnego opisu fizycznego
*dualizm własności:własności (stany) fizyczne są różne od własności (stanów) mentalnych
(nie sprawdzałam)

• Czy koncepcja Kartezjusza to monizm, czy też dualizm psychofizyczny? Odpowiedź uzasadnij.
Stanowisko Kartezjusza to dualizm psychofizyczny,wedle jego przekonania w swiecie istnieją dwie substancje myśląca i rozciągła które stanowią odzielne dwa światy. Miał tez problem z wyjaśnieniem jak to jest, że w człowieku to jakoś współdziała, obstawiał, że mamy lokalizację duszy- szyszynkę.

• Opisz krótko stanowiska nowożytnych racjonalistów w kwestii stosunku duszy (umysłu) do ciała. (Maksymalna liczba punktów za trzy stanowiska.)
*Kartezjusz:związek obu substancji ma miejsce w szyszynce.
*Malebranche: okazjonalizm-powiązanie ciała i duszy poprzez interwencję Boga
*Leibniz: harmonia przedustawna-Bóg zaprojektował u zarania dziejów dwa porządki,zdarzeń mentalnych i zdarzeń fizycznych,tak by biegły równolegle (paralelizm)

• Sformułuj stanowisko fizykalizmu.
wszytskie terminy sprowadzają się do terminów fizyki, wymóg precyzji języka!

• Na czym polega intelektualizm etyczny?
postępowanie człowieka zależy tylko i wyłącznie o jego wiedzy na temat dobra i zła – kto wie, co jest dobre, zła nie czyni. Wiedza wystarczy do dobroci, zło wynika z niewiedzy i/lub z fałszywego utożsamienia jakiegoś złą z czymś dobrym.

• Na czym polega tzw. „gilotyna Hume'a”?
Z bytu nie wynika powinność - niemożność wnioskowania co powinno być, na podstawie tego co jest. Pojawia się w metaetyce – kwestia zobowiązania, możliwość różnych stanowisk.

• Sformułuj kantowski imperatyw kategoryczny.
„postępuj tylko wedle takiej maksymy,co do której mógłbyś równoczesnie chcieć by stała się prawem powszechnym” – nie zgodnie z, ale kierując się.

• Opisz jeden zarzut, który można by wysunąć pod adresem kantowskiej etyki.
problem czynów których niewykonywanie nie wiąże się z żadną winą:heroizm,datki na cele dobroczynne, problem konfliktu obowiązków.

• Sformułuj stanowisko konsekwencjalizmu. Czym różnią się odeń koncepcje deontologiczne?
Konsekwencjalizm głosi że wartość moralna czynów oceniana jest na podstawie skutków. Przeciwieństwem konsekwencjalizmu są teorie formalistyczne (deontologiczne), według których ocena moralna czynów zależy od jakichś innych niż konsekwencje czynów czynników, np. od ich natury. Zazwyczaj wskazuje się na maksymy, to, czym się kierujemy.

• Zgodnie z utylitaryzmem dobry czyn to ten, który
najbardziej z dostępnych czynów zwiększa sumę powszechnego szczęścia i/lub minimalizuje ilość cierpienia.

Uwaga- to ma odmiany: ilościową i jakościową.

• Opisz sytuację, w której utylitaryzm bez dodatkowych modyfikacji wydaje się prowadzić do

nieintuicyjnych wniosków.

Tzw. Dylemat Jimmiego – wysiada z samolotu i na lotnisku przechwytuje go terrorysta, który ma 10 zakładników. Daje mu pistolet i mówi, że jak zastrzeli 1 osobę, to 9 pozostałych ocaleje. (nie wiem, czy to to)

• Czym różni się utylitaryzm czynów od utylitaryzmu reguł?
utylitaryzm czynow twierdzi ze czyn jest moralnie słuszny wtedy i tylko wtedy gdy maksymalizuje dobro i minimalizuje zło (jako jakość lub ilość)
utylitarzym reguł mowi ze czyn jest moralnie dobry wtedy i tylko wtedy kiedy jest skutkiem zastosowania regóły mającej na uwadze maksymalizację dobra i minimalizację zła – znaczy: dokonujemy rachunku poziom wcześniej – przy wyborze reguł działania, a nie samego sposobu działania.