Kapusta warzywna jako składnik kosmetyków

Redakcja _ | 2014-05-22

Tagi: glikozydy izotiocyjanianowe, kapustowate, Brassicaoleracea, kapusta warzywna

Kapusta warzywna (Brassicaoleracea L.), zwana także ogrodową, należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), która obejmuje wiele gatunków roślin. Są one wykorzystywaneprzede wszystkimw kuchni, do sporządzania różnorodnych potraw. Jednakże możliwości zastosowania kapusty są znacznie szersze, interesującym może byćużycie tej rośliny w kosmetyce.

Kapusta warzywna jest roczną lub dwuletnią rośliną, która posiada wiele podgatunków i odmian. Wyróżnić tutaj można m.in. kapustę głowiastą (Brassicaoleracea L. var. capitata L.), jarmuż (Brassicaoleracea L. var. sabellica L.), kalafior (Brassicaoleracea L. var.botrytis L.), brokuł (Brassicaoleracea L. var. italicaPlenck)czy brukselkę (Brassicaoleracea L. var. gemmifera (DC.) Zenker). Należą one do tego samego gatunku, ale ze względu na różnice w cechach morfologicznych, są traktowane jako odmienne surowce. Powszechnie rośliny te używane są w żywności, ponadto wszystkie wymienione odmiany kapusty warzywnej mają zastosowanie w preparatach kosmetycznych.

Liście kapusty warzywnej są grube, zielononiebieskie, a owoc stanowi łuszczyna. Kapustę głowiastą cechuje krótka łodyga z tworzącymi głowę niepomarszczonymi liśćmi.  Kalafior oraz brokuł posiadają mięsiste kwiatostany, tzw. róże. Jarmuż z kolei tworzą luźne pomarszczone liście. 

Głównymi składnikami wszystkich wymienionych odmian kapusty warzywnej są glikozydy izotiocyjanianowe (glukozynolany). Związki te ulegają procesowi hydrolizy, czego skutkiem jest powstawanie lotnych substancji siarkowych (izotiocyjanianów). Jest to jedna z grup składników zidentyfikowanychw warzywach z rodziny kapustowatych, których obecność determinuje prozdrowotne właściwości tych roślin.Na przykład sulforafan (SFN), występujący m.in. w brokułach,wykazuje działanie przeciwbakteryjne orazprzeciwnowotworowe na różnych etapach procesu kancerogenezy.Niestety niektóre z izotiocyjanianówmogą również działać drażniąco w stosunku do skóry.

W roślinach kapustowatych zidentyfikowano ponadtoznaczne ilości flawonoidów, kwasów fenolowych, steroli oraztriterpenów. Charakteryzuje je również duża zawartość witaminy C, będącej istotnym czynnikiem przemian oksydoredukcyjnych zachodzących w organizmie. Składnik ten jest przede wszystkim ważnym przeciwutleniaczem, ale przeciwdziała także procesom peroksydacji lipidów, regeneruje tokoferol z jego postaci wolnorodnikowej oraz utrzymuje na niskim stopniu utlenienia niektóre jony metali. Fitosterole działają przeciwzapalnie, zaś ich pochodne mogą ułatwiać przenikanie innych substancji przez skórę.  W jednej z odmian jarmużu wykryto ponad 40 związków przeciwutleniającycho charakterze  flawonoidów, antocyjanin, pochodnych kwasów fenolowych oraz kwasu cynamonowego. Jak powszechnie wiadomo antyoksydanty mają zdolność zmiatania wolnych rodników, które m.in. przyspieszają proces starzenia organizmu.

Rośliny z rodziny kapustowatych wykazują wiele korzystnych właściwości biologicznych i z tego względu otrzymywane z nich preparaty mogą być wykorzystywane w lecznictwie i kosmetykach. Pozyskiwane z różnych odmian kapusty surowce oddziałują bardzo pozytywnie na skórę i włosy.Na przykład z liści powszechnie znanej i stanowiącej cenny surowiec spożywczy kapusty głowiastej otrzymuje się wyciąg oraz sok. W preparatach kosmetycznych stanowią one czynniki kondycjonujące skórę. Z brukselki pozyskuje się ekstrakty, których cechą charakterystyczną jest działanie ściągające. Znacznie większe możliwości zastosowania ma jarmuż. Jako składnik preparatów kosmetycznych wykorzystywany jest wyciąg z jego liści, który działa  kondycjonująco i nawilżająco w stosunku do skóry. Podobne właściwości wykazuje puder z jarmużu. Z nasion tej rośliny wytłacza się ponadto olej, który jest skutecznym środkiem ochronnym skóry.

Sylwia Pabiś

Żródła - kliknij, aby zwinąć

1. Modnicki D., Pol. J. Cosmetol., 2010, 13(3), 161-165;

2. Czech A., Rusinek E., Bromat. Chem. Toksykol., 2012, 1, 59-65;