1. FUNCJE SKŁADNIKÓW KOSMETYCZYCH
ANTYKOROZYJNA - zapobiega korozji opakowania
ANTYSTATYCZNA ? ogranicza elektryczność statyczną poprzez zobojętnianie ładunków elektrycznych na powierzchni
BARWNIK KOSMETYCZNY ? zabarwia produkt kosmetyczny i nadaje kolor skórze i/ lub jej przydatkom.
BŁONOTWÓRCZA ? po zastosowanie tworzy ciągłą warstwę na skórze, włosach lub paznokciach.
BUFORUJĄCA ? stabilizuje pH produktów kosmetycznych.
CHELATUJĄCA ? reaguje i tworzy kompleksy z jonami metali, które mogłyby mieć negatywny wpływ na stabilność i/lub wygląd kosmetyków.
CHRONIĄCA SKÓRĘ ? ogranicza wpływ szkodliwych czynników zewnętrznych na skórę.
DEPILUJĄCA
DEZODERUJĄCA ? zmniejsza lub maskuje nieprzyjemne zapachy ciała.
EMULGUJĄCA ? wspomaga tworzenie jednorodnych mieszanin mieszających się cieczy, zmieniając napięcie międzyfazowe.
FALUJĄCA LUB PROSTUJĄCA WŁOSY ? zmienia strukturę chemiczną włosów, umożliwiając stylizowanie w wymagany sposób
FILTR UV ? filtruje część promieniowania UV, chroniąc skórę lub włosy przed szkodliwym działaniem tych promieni
KERATOLITYCZNA ? pomaga w usunięciu martwych komórek warstwy rogowej (peeling)
KOJĄCA ? pomaga ograniczyć dyskomfort skóry ciała lub głowy
KOLORYZUJĄCA WŁOSY
KONSERWUJĄCA- głównie hamuje rozwój mikroorganizmów w kosmetykach.
MASKUJĄCA ? zmniejsza lub tłumi podstawowy zapach lub smak produktu
NATŁUSZCZAJĄCA ? uzupełnia lipidy włosów lub górnych warstw skóry
NAWILŻAJĄCA ? zwiększa zawartość wody w skórze i nadaje jej miękkość i gładkość.
OCZYSZCZAJĄCA ? ułatwia utrzymywanie powierzchni ciała w czystości
ODŚWIEŻAJĄCA ? nadaje skórze przyjemną świeżość
ODŻYWIAJĄCA SKÓRĘ ? utrzymuje skórę w dobrej kondycji
ODŻYWIAJĄCA PAZNOKCIE - poprawia charakterystykę kosmetyczną paznokci.
ODŻYWIAJĄCA WŁOSY ? powoduje, że włosy łatwo się rozczesują, są elastyczne, miękkie i błyszczące.
OPALAJĄCA ? nadaje skórze ciemniejszy odcień podczas wystawiania jej na działania promieniowania nadfioletowego lub bez niego (kremy opalające).
PERŁUJĄCA ? nadaje kosmetykom perłowy wygląd
PIELĘGNACJA JAMY USTNEJ ? działa kosmetycznie na jamę ustną
PIENIĄCA ? zmieniając napięcie powierzchniowe cieczy zamyka małe pęcherzyki powietrza lub innego gazu w małej ilości cieczy
PLASTYFIKATOR ? zmiękcza lub uelastycznia inną substancję, którą w przeciwnym razie trudno byłoby odkształcić, rozprowadzić lub obrobić
PROPELENT ? substancja, która wytwarza ciśnienie w pojemniku z aerozolem, umożliwiając wydobycie zawartości po otwarciu zaworu.
PRZECIWDROBNOUSTROJOWA ? pomaga zapobiegać rozwojowi drobnoustrojów na skórze
PRZECIWŁOJOTOKOWA ? ogranicza wydzielanie łoju
PRZECIEŁUPIEŻOWA ? pomaga w zwalczaniu łupieżu
PRZECIWPIENIĄCA ? tłumi pianę podczas produkcji lub zmniejsza tendencje wyrobów gotowych do tworzenia piany.
PRZECIWPOTOWA ? zmniejsza pocenie się
PRZECIWUTLENIAJĄCA ? powstrzymuje reakcje wywoływane przez tlen, przeciwdziałając utlenianiu i jełczeniu
PRZECIWZBRYLAJĄCA ? pozwala na swobodny przepływ cząsteczek stałych, w ten sposób zapobiegając zlepieniu się produktów kosmetycznych w proszku w bryłę lub zbitą masę
REDUKUJĄCA ? zmienia chemiczny charakter innej substancji poprzez dodawanie wodoru lub usunięcie tlenu
REGULUJĄCA LEPKOŚĆ ? podwyższa lub obniża lepkość kosmetyków
ROZJAŚNIAJĄCA ? rozjaśnia odcień włosów lub skóry
ROZPUSZCZALNIK ? rozpuszcza inne substancje
ŚCIĄGAJĄCA ? ściąga skórę
ŚCIERAJĄCA ? usuwa materiał z różnych powierzchni ciała albo wspomaga mechaniczne czyszczenie zębów lub zwiększa połysk
ŚRODEK POCHŁANIAJĄCY PROMIENIOWANIE UV ? chroni produkt kosmetyczny przed działaniem promieni UV
ŚRODEK POWIERZCHNIOWO CZYNNY ? obniża napięcie powierzchniowe produktów kosmetycznych i ułatwia ich równomierne rozprowadzanie
ŚRODEK UTLENIAJĄCY ? patrz redukująca
ŚRODEK ZMĘTNIAJĄCY ? zmniejsza przezroczystość i przeświecalność produktów kosmetycznych
TONIZUJĄCA ? stwarza uczucie komfortu skóry i włosów
UŁATWIAJĄCA ROZCZESYWANIE ? zmniejsza lub eliminuje plątanie włosów z powodu zmian lub uszkodzeń powierzchni włosów
UTRWALAJĄCA FRYZURĘ ? umożliwia fizyczne kształtowanie fryzury
UTZRYMUJĄCA WILGOĆ ? utrzymuje i zachowuje wilgoć
WCHŁANIAJĄCA ? wchłania substancje rozpuszczalne w wodzie i/lub w oleju, które są rozpuszczalne lub dobrze zdyspergowane
ZMIĘKCZAJĄCA ? zmiękcza i wygładza skórę
ZWIĘKSZAJĄCA OBJĘTOŚĆ ? zmniejsza gęstość produktów kosmetycznych
ZWIĘKSZAJĄCA PIENIENIE ? poprawa jakość piany wytwarzanej przez system, zwiększając jedną z następujących właściwości: objętość, teksturę i/lub stabilność
ŻELUJĄCA ? nadaje preparatom w płynie konsystencję żelu

2. SUBSTANCJE BARWIĄCE ? podział, przykłady z każdej klasy wzory. Reakcja chemiczna barwienia włosów przez barwnik oksydacyjny
Substancje barwiące stosowane są do barwienia włosów i skóry, wchodzą w skład tzw. kosmetyków kolorowych. Stosowane są w formie barwników, które trwale wiążą się z powierzchnią barwioną i substancji barwnych, które nanosi się na powierzchnie nietrwałe.
Substancje barwiące dzielimy na:
? Naturalne i syntetyczne
? Nieorganiczne i organiczne
NIEORGANICZNE: sadza, miedź, złoto, glin, tlenek cynku, ditlenek tytatu
NATURALNE NIEORGANICZNE (MINERALNE): mika z ditlenkiem tytanu stosowana do produkcji barwnika perłowego.
NIEORGANICZNE NATURALNE: ziemie barwne: Terra di Siena (żółtobrązowa), Bolus nibra (czerwona), umbra (brązowa). Tlenek żelaza (II) w połączeniu z miką dale pigment czerń stosowaną w tuszach do rzęs i brwi.
SYNTETYCZNA NIEORGANICZNA: glikokrzemian ? ultramaryna (błękit ultramarynowy) ? Na8Al6Si6S2O24. jest barwy od niebieskiej do fioletowej ? kosmetyki dekoracyjne do powiek.
SYNTETYCZNE ORGANICZNE: fluoresceina stosowana w formie soli disodowej do barwienia soli kąpielowych, mydeł glicerynowych, preparatów do włosów. Bromo i jodopochodne fluorosceiny: eozyna i erytrozyna. Czerwona barwniki stosowane w szminkach i pomadkach.
TRWAŁE BARWIENIE WŁOSÓW: proces prowadzi się w środowisku alkalicznym pH >7, w którym następuje pęcznienie keratyny, co umożliwia wniknięcie do włosa substancji barwnej. Efekt trwałej zmiany koloru włosa otrzymuje się stosując barwiące substancje oksydacyjne, które są związkami bezbarwnymi, natomiast pod wpływem utleniaczy przechodzą w związki barwne. Do klasy syntetycznych barwników oksydacyjnych należą:
- 2,3 ? diaminotoluen
- 2,5 ? di ? minotoluen
- 2 ? fenylenodiamina
- 4 ? fenylenodiamina
- 2,5 ? diaminotoluen ? pod wpływem utleniacza (h2O2) przechodzi w diaminą 2 metylo ? 4 ? benzodinonu, która wchodzi w reakcję z dwoma cząsteczkami wyjściowej diaminy, dając substancję barwną z układem sprzężonych wiązań podwójnych.
Do naturalnych barwników organicznych należą: apigenina, chlorofile, indygo, juglon, krocetyna, lawson, luteolina, beta ? karoten.
SUBSTANCJE BARWIĄCE SKÓRE: wywołują efekt sztucznej opalenizny na skutek syntezy w skórze melonoidów ? brunatnych pigmentów juglonu, lawsyd, aldehyd mlekowy, erytruloza, aliksan.

3. SUBSTANCJE PRZECIWDROBNOUSROJOWE: definicja, jakie spełniają kryteria, podział, jeden przykład z każdej klasy wzór stosowane stężenie.
Działają wiruso - , bakterio -, grzybo -, pleśniobójczo.
Substancje przeciwdrobnoustrojowe:
1. konserwanty
2. deodoranty
3. środki przeciwłupieżowe
4. antyseptyczne komponenty preparatów do pielęgnacji jamy ustnej.
KONSERWANTY: są substancjami hamującymi aktywność drobnoustrojów. Dodawane są do kosmetyków w celu przedłużenia ich trwałości. Kosmetyki zawierają substancje organiczne podatne na działanie mikroorganizmów, dlatego dodatek konserwantów jest niezbędny by utrzymać wysoką jakość wyrobu w czasie stosowania i przechowywania. Konserwanty wyrobów kosmetycznych spełniają kilka właściwości: nie są toksyczne, nie wywołują podrażnień i uczuleń, są dobrze wchłanianie przez skórę i błony śluzowe, nie niszczą naturalnej flory bakteryjnej skóry, są dobrze rozpuszczalne w H2O, stabilne chemicznie i ni wchodzą w reakcje z innymi składnikami. Nie wpływają na zapach, barwę i smak kosmetyków.
SUBSTANCJE DEODORYZUJĄCE ? stosuje się w celu zahamowania rozwoju bakterii powodujących degradację substancji organicznych znajdujących się w pocie ? ogranicza to przykry zapach. Działanie deodoryzujące substancji antybakteryjnych wspomagane jest antyhydrotykami ograniczającymi wydzielanie potu przez ujścia gruczołów potowych, substancjami wiążącymi produkty rozkładu potu oraz związkami zapasowymi.
SUBSTANCJE PRZECIWŁUPIŻOWE - przeciwdziałają nienaturalnie dużemu złuszczaniu się skóry na owłosionej powierzchni głowy w skutek nasilonej aktywności mikroorganizmów. Poza działaniem cytostatycznym powinny być one aktywne przeciwgrzybiczo.
PODZIAŁ: NATURALNE I SYNTETYCZNE ? NIEORGANICZNE I ORGANICZNE
1. NATURALNE: olejki eteryczne: hamują aktywność mikroorganizmów i są substancjami aromatyzującymi. Największe znaczenia mają olejki zawierające komponenty wiruso-, bakterio-, grzybo i plesniobójcze. Do nich należą: olejek anyżowy, cynamonowy, eukaliptusowy, goździkowy, koperkowy i miętowy. Dodawane są do kosmetyków stosowanych w higienie jamy ustnej i zębów. Silne działanie wykazuje ekstrakt z glistyka jaskółcze ziele. hamuje wzrost bakterii gram i gram ? oraz patogennych grzybów i pasożytniczych pierwotniaków. Czynnikiem aktywnym glistyka jest SANGWINALYNA ? stosuje się jako dodatek do past do zębów, dodatek do pielęgnacji jamy ustnej.
2. NIEORGANICZNE: kwas ortoborowy H3BO3, czteroboran sodowy, siarczan sodowy NA2SO3*7H2O
3. rodanek potasu KSCN, nadtlenek magnezu MgO2.
4. SUBSTANCJE ORGANICZNE: alkohole np. etanol i bronopol, fenole, aldehydy, kwasy organiczne. Bronopol ? 0,1%, chlorofen ? 0,2%, bromochlorofen ? 0,1% - działanie konserwujące i dezynfekujące, jama ustna, deodoranty, dichlorofen ? 0,2% w szamponach, mydłach, płynach do stóp.

3. ELIKSIRY MŁODOŚCI: definicja i przykłady. Zastosowanie kosmetyczne botoksu, embrioblastów. Podać wzór chemiczny koenzymu Q10 i melationiny, opisać ich działanie i zastosowanie lecznicze.
Eliksiry młodości są to substancje, które niwelują lub osłabiają symptomy procesów starzenia (botoks, embrioblasty, przeciwutleniacze). Ich stężenie w organizmie zmniejsza się wraz z wiekiem ( melationia, koenzym Q, DHEA).
BOTOKS ? toksyna botulinowa - neurotoksyna botulinowa jadu kiełbasianego, wytwarzana przez Clostridium botulinum. Stosowano w leczeniu spastyczności u dzieci z porażeniem mózgowym.
EMBRIOBLASTY ? są to komórki pierwotnej, zarodkowej tkanki łącznej poddane procesowi wielokrotnego naświetlania i filtracji. Wstrzykiwanie ich jest naturalną terapią odwracającą proces tworzenia zmarszczek. Alternatywa dla wprowadzania do skóry kolagenu i kwasu hialuronowego. Efekty: poprawienie stanu cery, wzrost nawilżenia i elastyczności skóry.
KINETYNA: opóźnia proces starzenia się komórek skóry ? fibroblastów- są odpowiedzialne za produkcję kolagenu i elastyny, które nadają skórze elastyczność, jędrność i odpowiednie napięcie.
KOENZYM Q10 ?UBICHINON ? do 25 roku życia koenzym Q jest syntetyzowany w wystarczających ilościach przez organizm z pokarmu pochodzenia zwierzęcego. z wiekiem stężenie Q10 we krwi i tkankach zmniejsza się. Również zatrucia, zakażenia, złe nawyki żywieniowe powodują zmniejszenie koenzymu Q10 w tkankach i we krwi. Stężenie Q10 jest największe w mięśniu sercowym, nerkach i wątrobie.
MELATIONINA ? hormon produkowany przez szyszynkę. Wydajność zmniejsza się z wiekiem. Synteza tej substancji zachodzi w nocy. Po 45 roku życia gwałtowny spadek melationiny. Odgrywa ważną rolę w regulacji biologicznego rytmu dobowego. Zalecana jest osobom zmieniającym strefy czasowe produkcja melationiny zmniejsza się przy naturalnym i sztucznym oświetleniu. Podawana powinna być 30 min przed snem. Nie należy podawać jej w ciągu dnia. Dawki 0,5 ? 5mg w zależności od wieku. DHEA ? dehydroepiandrosteron ? steroid wytwarzany przez nadnercza. Jego stężenie w organizmie jest bardzo niskie u dzieci, rośnie tuż przed dojrzewaniem płciowym i osiąga max produkcji (15-30mg) pomiędzy 20-30 rokiem życia. Po 40 roku życia następuje spadek stężenia DHEA, które u osób starszych jest 10 razy mniejsze niż w młodości. Niedobór DHEA u kobiet powoduje dolegliwości menopauzy u mężczyzn andropauzy. Zwiększa podatność na zawały serca i nowotwory. Odgrywa rolę w utrzymaniu sprawności mózgu, kości, układu krążenia. Może być czynnikiem zwiększającym ryzyko występowania choroby niedokrwiennej serca.

5. IMMUNOSTYMULATORY ? definicja, przykłady. Zastosowanie lecznicze i kosmetyczne selenu, cynku aloesu. Substancje aktywne oleju z wątroby rekina i ich działanie.
Immunostymulatory ? uaktywniają układ odpornościowy, w szczególności skry. Najważniejsze o działaniu kosmetycznym to: cynk, selen, aloes, jeżówka, torf, żeń ? szeń, olej z wątroby rekina.
CYNK ? zwiększa odporność na infekcje wirusowe i bakteryjne ( współdziałając z witaminą C), reguluje odpowiedź immunologiczną komórek odpornościowych i powoduje ich aktywację, uczestniczy w produkcji limfocytów i makrofagów oraz wzmacnia ich działanie. Chroni komórki układu odpornościowego przed rodnikami tlenowymi i uszkodzeniami w procesie utleniania. Niedobór i spadek liczby komórek odpornościowych i upośledzenie ich funkcji. Preparaty zawierające cynk zapobiegają chorobom skóry, wypadaniu włosów, łamliwości paznokci. Przeciwdziała łojotokowi. Zapotrzebowanie dzienne około 10mg.
SELEN - bierze udział w wytwarzaniu substancji zapobiegających stanom zapalnym, pobudza syntezę przeciwciał, stymuluje odpowiedź limfocytów na pojawienie się bakterii i wirusów. Niedobór ? zwiększenie podatności na zakażenia wirusami dotychczas nieszkodliwymi dla organizmu. Stymuluje pracę serca, neutralizuje niektóre toksyny. Zapotrzebowanie dzienne 40mg.
ALOES ? aloes zwyczajny i drzewiasty. Stosuje się w formie soku mlecznego pozyskiwanego z komórek perycyklicznych i żelu oraz w formie miazgi lub ekstraktu ze świeżych liści. Substancje obecne w żelu aloesowym są skuteczne w leczeniu odmrożeń, oparzeń i zmian skórnych u osób poddanych rentgenoterapii. Stosowane jak składnik balsamów, samoopalaczy, podkładów liftingujących, szminek regenerujących.
OLEJ Z WĄTROBY REKINA ? jest substancją immunostymulującą pochodzenia zwierzęcego, pozyskiwana z 7 gatunków rekinów, należących do rodziny Squalidae. Olej pozyskuje się również z wątroby rekina grenlandzkiego. Główny składnik aktywny to ALKOKSYGLICEROLE ? są to eterowe połączenia gliceryny z alkoholem palmitynowym, oleinowym, stearylowym nazywanych odpowiednio alkoholami chinylowym, selachynowym, batylowym. Olej z wątroby rekina zawierający kombinację wymienionych składników wykazuje właściwości: immunostymulujące, przeciwnowotworowe(indukuje apoptozę ? programowaną śmierć ? w komórkach rakowych nabłonka, gruczołu sutkowego i innych, przeciwzapalne, żółciopędne, regenerujące, przeciw drobnoustrojowe, przeciw trądzikowe, przeciw złuszczające, przeciwzakrzepowe, przeciwzawałowe, odtruwające. Normalizuje wydzielanie łoju i keratynizację naskórka.

6. WITAMINY
WITAMINY ? katalizują reakcje biochemiczne w organizmach żywych. Są niezbędne do życia, ich brak powoduje zaburzenia w ustroju. Nie mogą być syntetyzowane przez organizm w wystarczających ilościach. Występują jako naturalny składnik pożywienia.
QUASIWITAMINY ?
Prowitaminy ? substraty do produkcji witamin.
Niedobór ? awitaminoza, częściowy niedobór ? hipowitaminoza, nadmiar ? hiperwitaminoza.
Rozpuszczalne w tłuszczach są: ADEK, w wodzie: BC
WITAMINA A (RETINOL)
Występowanie: jaja, masło, sery, wątroba, tran, oraz w formie Beta-karotenu (prowitamina A) w warzywach marchew, dynia, szpinak oraz w pokrzywie.
Awitaminoza: złuszczanie nabłonka, przesuszenie i naruszenie skóry, łupież, ślepota zmierzchowa, zmniejszenie odporności na zakażenia.
Dawkowanie: ??????

WITAMINA E (Alfa ? tokoferol)
Występuje w kiełkach zbóż, migdały, margaryna, jaja brukselka.
Awitaminoza: zaburzenia czynności płciowych, skłonność do poronień, u mężczyzn aspermia.
Dawkowanie: 10-30mg
Zastosowanie: W preparatach do skóry starzejącej się, w kremach odżywczych i regenerujących, preparatach kąpielowych.

WITAMINA B1 (TIAMINA)
Występuje w drożdżach, chlebie razowym, roślinach strączkowych, orzechach, rybach, otrzymywana też syntetycznie.
Awitaminoza: zaburzenia w układzie nerwowym i katabolizmie węglowodanów, choroba beri ? beri
Dawkowanie: od 0,6 mg dzieci 1-3 lat, do 2,5 mg dorośli.
Zastosowanie: w formie chlorowodorku w maseczkach, kremach, tonikach do pielęgnacji skóry i włosów.

WITAMINA C ? KWAS ASKOROBOWY
Występuje w owocach dzikiej róży, natce pietruszki, papryce, kiwi, owoców cytrusowych, czarnym bzie, żurawinach i porzeczce.
Awitaminoza: szkorbut, krwawienie i ubytki w dziąsłach, wypadanie zębów, spadek odporności na infekcje, bóle głowy, osłabienie, bladość skóry i błon śluzowych, konsekwencje zaburzeń w produkcji kolagenu- zanik jędrności i elastyczności skóry, zmarszczki, kruchość naczyń krwionośnych.
Dawkowanie: od 1-3mg dziennie (dzieci 1-3 lat), do 100mg (chłopcy 16-20 lat i kobiety karmiące) 70-75mg osoby dorosłe.

AMIGDALINA Amygdalina (inne nazwy: Amigdalina, Laetrile, Letril, Witamina B17) - organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów (nitrylozyd) występujący w nasionach migdałowca zwyczajnego, pigwy pospolitej i niektórych drzew owocowych (np. moreli, wiśni, śliw, brzoskwiń). Występuje w pestkach tych owoców nadając im specyficzny gorzki smak i aromat. W niektórych źródłach określany jest jako witamina B17, choć jego klasyfikacja jako witaminy nie jest poprawna, ponieważ jej brak w pożywieniu nie powoduje stanów chorobowych. Amygdalina w organizmie rozkłada się na glukozę, aldehyd benzoesowy i cyjanowodór.


7. SUBSTANCJE DEZYNFEKUJĄCE I ANTYSEPTYCZNE ? pojęcia, stężenia, chloramina B i T oraz chinosol.
DEZYNFEKCJA ? eliminowanie drobnoustrojów gł.bakterii i wirusów z powierzchni podłóg, ścian, aparatury, sprzętu, przyrządów, narzędzi. Celem jest zredukowanie liczby drobnoustrojów do poziomu nie zagrażającego zdrowi kosmetyczki i pacjentki. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, a nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Dotyczy: przyrządów fryzjerskich, do tatuażu, przyrządów kosmetycznych wielorazowych: pęseta, peleryny, podłogi, ściany fotele.
- tlen, chlor, wodór
- aldehydy np. mrówkowy, glutarowy
- alkohole: etanol, izopropanol
- fenole: fenol, krezol
- związki powierzchniowo czynne w tym czwartorzędowe aminy i związki amoniowe.
Aldehyd glutarowy ? wykazuje działanie dezynfekujące i sterylizujące. Działa przy pH 7,5 ? 8,5 na bakterie gram i -, wirusy, prątki. Stosowany do dezynfekcji przedmiotów w których skład wchodzą metale, tworzywa sztuczne. Czas ? 10min, sterylizacja 4 godz. Stosuje się roztwory 2%to formaldehyd.
Etanol ? alkohol etylowy, niszczy wegetatywne formy bakterii i wirusów, nie działa na ich formy przetrwalnikowe. W przypadku dezynfekcji rany etanol powoduje strącenie białek, które tworzą warstwę chroniącą przed mikroorganizmami. Stosowany w stężeneiu 70% czas działania 10min.
Jodofory: ph <4
Jodosepan: 2% 30min, 10% w 10min.
Fenol: 1% wody karbolowej
Krezol: 50% w mydle potaswym, 2-10% dezynfekcja podłóg, 2%-10min, przy prątkach gruźlizy 8%-10min
Izopropanol: 70%
Sterinol ? 2%
Amex ? 2,5%
Disteryl: mieszanina amin 4 rzędowych z chlorheksydyną w proporcji 10:1
Chlorheksydyna: do odkażania przewodów słuchowych 0,5% w alkoholu, 1% roztwór wodny, jama ustna i gardło 0,1%, 1% w rany sprzęt stomatologia.
CHLORAMINA (B I T) ? biały lub żółtawy proszek, rozpuszczalny w h20. zawartość aktywnego chloru większa niż 20%. Działa na bakterie gram i -, prątki gruźlicy, grzyby, wirusy, spory bakteryjne. Stosowana w formie wodnych roztworów 0.5 ? 5 %. Chloramina aktywowana azotanem, chlorkiem amonu, stosowana jest do szybkiej dezynfekcji i stężenie 0,1-25%.
Chloroamina B
Chloroamina T
ANTYSEPTYKA ? eliminowanie ustrojów z powierzchni skóry, błon śluzowych, ran. Nie dotyczy przedmiotów. Dotyczy: rąk przed zabiegiem, skóry przy zabiegach np. manicure.
Chloroksylenol ? paciorkowce, do antyseptyki rąk 1-5%, błon śluzowych 3%, ran 5%, wydzielin i wydalin 20%.
Rivanol ? 0,2-0,5% w wodzie destylowanej lub przygotowanej
Chinosol ? roztwory wodne i alkoholowo ? wodne 102% do dezynfekcji skóry, błon śluzowych, włosów.
Chinoksyzol ? tabletki. 1 tabletka 200mg w 100-200ml wody
Heksamidyna ? stosowana w roztworach wodnych i wodno ? alkoholowych 0,1%, rany owrzodzenia, skóra.
Hexomedin ? roztwory 0,1%do odkażania skóry,
Polikrezulen ?
VAGATHYL ? płyn 36%, 3 łyczeki płynu na 800 ? 1000ml wody
TRIKLOSAN ? 0,05-3%
MANUSENT ? 0.5% W etanolu 70%
AQUASENT ? 2% leczenie zapalenia mieszków włosowych i trądziku.
STERYLIZACJA ? Sterylizacja, wyjaławianie - jednostkowy proces technologiczny polegający na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów. Sterylizacji można dokonać mechanicznie, fizycznie, bądź chemicznie, najczęściej używa się metod fizycznych. Prawidłowo wysterylizowany materiał jest jałowy - nie zawiera żadnych żywych drobnoustrojów (także wirusów) oraz ich form przetrwalnikowych.

8. SILIKONY ? definicja, otrzymywanie, właściwości, zastosowanie w kosmetyce. Zalety kremów silikonowych względem tłuszczowych.
SILIKONY ? są polimerami alkilowych lub akrylowych pochodnych dialkilosilanów. Są to alkohole kremowe o wzorze R2Si(OH)2, otrzymywane przez hydrolizę dihalogenoalkilosilanów. Silikony mogą mieć strukturę łańcuchową prostą lub rozgałęzioną oraz cykliczną.
Wzór:
R ? oznacza podstawnik alifatyczny lub aromatyczny, natomiast N ilość jednostek silanolowych w polimerze. Dla N=1 otrzymujemy oktaalkilosiloksan, gdy R=CH3, powstaje związek oktometylosiloksan.
Gdy zamiast grup metylowych wprowadzimy długołańcuchowe grupy alkilowe, silikony przybierają postać wosku, stosowanego w kosmetykach, kosmetycznych preparatach ochronnych. Wprowadzenie grup aromatycznych np. fenylowej prowadzi do powstania polifenylometylosiloksanów, które występują pod nazwą handlową : PHENYLIDIMETHICONE. Stosowane jako baza kremów. Silikony nie rozpuszczają się w wodzie, łatwo ulegają zemulgowaniu, ich rozpuszczalność w rozpuszczalnikach organicznych jest uzależniona od charakteru podstawnika R. Silikony bardzo dobrze tolerowane przez skórę, nie są tłuste i dobrze się rozprowadzają. Tworzą stabilny, w dużym zakresie temperatur film odporny na wilgoć nie utrudniający wymiany gazowej skóry. Stosowane są w kremach ochronnych, promieniochronnych raz kosmetykach dla dzieci. Zaletą kremów silikonowych jest to, że nie ulegają procesowi fotodegradacji nie rozkładają się pod wpływem światła, nie jełczeją oraz łatwo ulegają procesowi biodegradacji. Silikony zmniejszają lepkość kosmetyków i nie zatykają porów skóry.

9. TENZYDY, DETERGENTY, WZÓR MYDŁA I DOWOLNEGO DETERGENTU
tenzydy ? substancje powierzchniowo czynne stosuje się jako:
? środki usuwające brud
? pianotwórcze
? emulgatory
? dyspergenty
? solubilizatory
Detergenty ? nazwa detergenty pochodzi od łacińskiego słowa detergentis ? czyszczący. Są to substancje syntetyczne stosowane do usuwania brudu i w odróżnieniu od mydeł są aktywne nawet w twardej wodzie.
Syndety: mydła detergentowe, pieniące się i usuwające brud nawet w twardej wodzie, bowiem nie powstają nierozpuszczalne sole wapnia i magnezu.
Mydła ? sole kwasów tłuszczowych mirystynowego, laurynowego, oleinowego, stearynowego, palmitynowego.

10. HYDROKSYKWASY
pochodne węglowodorów. zawierają grupę hydroksylową OH i karboksylową COOH przyłączone do rodnika alkilowego lub cyklicznego.
Alfa hydroksykwasy ? przyłączona jest do węgla znajdującego się w łańcuchu alkilowym lub cykliczny, obok grupy karboksylowej (węgla Alfa). Efekt AHA: keratoliza, rozjaśnianie i nawilżanie. Glikolowy, mlekowy, winowy, usuwanie przebarwień, redukcji płytkich zmarszczek, poprawienie nawilżenia skóry i jej barwy.
Beta ? kwas salicylowy w stężeniu 3-5% działa keratolitycznie ? usuwa przebarwienia pozapalne, piegi, plamy soczewicowate. Stosowany w celu wygładzenia powierzchownych zmarszczek, leczeniu trądziku grudkowo ? krostkowego i zaskórnikowego łojotoku
WZORY:
KWAS MLEKOWY:

KWAS GLIKOLOWY

KWAS PIROGRONOWY

KWAS SALICYLOWY ? stosowany w syntezie aspiryny oraz leku przeciwgruźliczego PAS. Występuje w korze wierzby i topoli. Działanie keratolistyczne, grzybobójcze, antyseptyczne i deodorujące, maksymalne stężenie w preparatach kosmetycznych 0,5%. Zakaz stosowania do pielęgnacji dzieci poniżej 3 roku życia ? wyjątek stanowią szampony. Zastosowanie: w pudrach, mydłach, spirytusie salicylowym, wodach do twarzy, szamponach przeciwłupieżowych. W stężeniu 5-20% - peeling, 0,4%- konserwant, niszczy drożdże i pleśnie ? nieskuteczny w przypadku bakterii. Estry kwasu stosowane są w stęż. 0,4% jako konserwanty.


11. CERAMIDY I FOSFOLIPIDY
fosfolipidy ? triestry gliceryny i wyższych nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych przy czym jedna z grup hydroksylowych ? OH estryfikowana jest kwasem fosforowym. Stosowane są do wytwarzania liposomów stosowanych do transportu w głąb naskórka aktywnych substancji biologicznych.
LIPOSOMY ? micelle biomeralne o średnicy 20-160 nm zbudowane z dwóch warstw fosfolipidów tworzących membranę. Część hydrofobowa fosfolipidów zwrócona jest do środka membrany. We wnętrzu liposomu mogą znajdować się substancje hydrofobowe, natomiast we wnętrzu membrany ? hydrofobowe. Liposomy łatwo nigrują przez naskórek stosowane są do transportu substancji aktynwnych w głąb skóry ? bez względu na jej charaktery hydrofilowy czy hydrofobowy.
W liposomach transportowane są:
Aminokwasy, wyciągi wodne i alkoholowe roślin leczniczych i immunostymulujących, regenerujących, oleje, hormony i fitohormony, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, witaminy rozp. W wodzie, nośniki energii AP substancje dotleniające.
CERAMIDY ? amidowe połączenie sfingozyny z kwasem tłuszczowym. Występuje w największym stężeniu (25%) na styku stratum granulosum i zrogowaciałego naskórka, który nosi nazwę stratum corneum. Jest to najbardziej zewnętrzna ochronna część skóry zbudowana z keranocytów spojonych cementem międzykomórkowym, w którego skład poza ceramidami wchodzą cholesterol 20%, triglicerydy 10%, kwasy tłuszczowe 20%. Z wiekiem zmniejsza się zawartość ceramidów w skórze, ulegają również uszkodzeniu i wypłukaniu na skutek działania czynników zewnętrznych i agresywnych środków myjących. Kompensata ceramidów prowadzi do uszczelnienia warstwy rogowej naskórka, a w konsekwencji zapobiega transepidermalnej utracie wody opóźniając proces starzenia skóry. Ceramidy regenerują włosy wkomponowując się w ich strukturę, nadając włosom połysk, elastyczność i sprężystość. Do celów kosmetycznych ceramidy pozyskiwane są z roślin, drożdży i warstwy rogowej skóry zwierząt. Znane są Ceramidy syntetyczne np. N-oleinosfingoamina. Ceramidy stosowane są w żelach pod oczy, emulsjach, mleczkach, tonikach, szminkach, podkładach i kremach.

FOSFOLIPIDY

12. ANTYUTLENIACZE: podział i znaczenie, wzór tert- butylofenoli, BHT i BHA, reakcja chemiczna zmiatania wolnych rodników przez przeciwutleniacze samoistne i synergistyczne (witamina E C)
Antyutleniacze chronią kosmetyki przed degradacją spowodowaną czynnikami fizyko ? chemicznymi, światłem, tlenem z powietrza, podwyższoną temperaturą. Trójglicerdy (tłuszcze) roślinne i zwierzęce, które wchodzą w skład kosmetyków, reagują z tlenem już w temperaturze pokojowej ? reakcję inicjuje światło oraz śladowe ilości metali ciężkich wchodzących w reakcje oksydo ? redukcyjne powiązane z transferem elektronów. Inicjowany światłem proces antyoksydacji rozpoczyna się od homogennego rozwiązania wiązania i powstanie dwóch rodników. Rodnik ? atom lub grupa atomów z niesparowanymi elektronami. Niesparowane elektrony są reaktywne chemicznie, dlatego rodniki alkinowe mogą w reakcji z tlenem z powietrza tworzyć ALKILOWODORONADTLENKI, które rozpadając się inicjują łańcuchową reakcję z ponownym mazidłem wyjściowych substancji.
R* O2 H*ŕrooh
W reakcjach kationów żelaza Fe 2 i Fe3 z aliklonadtlenkami ROH, tworzą się reaktywne rodniki alkilowe powstałe rodniki inicjują lawinowo ewoluującą reakcję rodnikową, w wyniku której tłuszcze ulegają degradacji. Zadaniem antyutleniaczy jest opóźnienie procesu degradacji, który prowadzi do starzenia się kosmetyków podczas ich przechowywania i użytkowania. Podobne reakcje, w których uczestniczą nie tylko lipidy, ale również fosfolipidy, kwasy nukleinowe i enzymy, zachodzą w organizmie, prowadząc do zniszczenia tkanek oraz starzenia się organizmu. Dlatego dezaktywacja wolnych rodników jest procesem nie tylko istotnym dla przedłużania fizyko ? chemicznej trwałości kosmetyków, ale również dla opóźnienia procesów starzenia.

---