24. Gospodarka globalna (wpływ globalizacji)

1.Wyjaśnić istotę(definicja)

Globalizacja = gospodarka globalna= gospodarka światowa- to ogół procesów prowadzących do coraz większej współzależności i integracji państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego efektem jest tworzenie się "jednego świata", światowego społeczeństwa. Globalizacja w praktyce oznacza wzrost różnego rodzaju połączeń, wzajemnych powiązań, oddziaływań we wszystkich dziedzinach życia społeczeństw, od kultury masowej przez finanse, migrację po bezpieczeństwo i utrzymanie pokoju.
Globalizacja to upowszechnianie się pewnych procesów i zjawisk w skali światowej. Globalizacja jest dynamicznym procesem, a nie stanem, dlatego przebieg i stopień globalizacji może się zmieniać w różnych dziedzinach.

2.Cele, funkcje

Globalizacja rynku znajduje swój wyraz w standaryzacji produktów i usług w skali światowej . Podstawowym jej celem jest uzyskanie wzrostu efektywności gospodarowania. Odbywa się to dzięki nowej technologii – między innymi telekomunikacji i transporcie – które umożliwiają i ułatwiają międzynarodowy przepływ środków produkcji, towarów, kapitału, ludzi oraz usług w o wiele większej skali, niż miało to miejsce w przeszłości

3.Cechy

-Powiększa się dystans pomiędzy światem bogactwa i nędzy.

-Rozwój globalizacji następuje spontanicznie, szczególnie w dziedzinie technologii i finansów.

-Firmy globalne są zdecydowanie bardziej rentowne od narodowych.

-Wzrasta i rozszerza się wpływ rynku, szczególnie kapitałowego.

-standaryzacje produktów

-Rynek, mający coraz większy wpływ na funkcjonowanie państwa, jest coraz bardziej -nieprzewidywalny.

-Firmy polskie, w szczególności te, które nie mają strategicznych partnerów zagranicznych są bardzo osamotnione. Praktycznie są zdane na siebie. Lecz firmy zagraniczne, w większości rozwijały się w warunkach rynku bardziej zamkniętego, przy silnym wsparciu i ukierunkowaniu instytucji rządowych, lepszej koniunkturze i nie tak drapieżnej konkurencji.

- konkurencyjność i innowacyjność podmiotów gospodarczych, czyli na gospodarkę opartą na wiedzy

- Korporacje, mogąc transportować towar na duże odległości, osiągają olbrzymią skalę produkcji, pozwalającą na znaczną redukcję kosztów jednostkowych.

- Olbrzymie farmy, duża skala produkcji, przemysłowe technologie hodowli, intensywne wykorzystanie chemii, transport po całym kontynencie, pozwalają wyeliminować tradycyjnych rolników. Odbywa się to nie tylko kosztem olbrzymiej redukcji zatrudnienia, ale także żywności (chemia), zdrowia i zniszczenia środowiska (transport, pestycydy). Tu również sprawdza się zasada o bogaceniu się bogatych i ubożeniu biednych

- zasada bogacenia się tylko bogatych

- Polityka wyraża się w dążeniu do politycznego ujednolicenia świata i integracji poszczególnych społeczności narodowych oraz gospodarek narodowych w jeden globalny system polityczny i ekonomiczny

4.Podział (klasyfikacja)

Wymiar gospodarczy

Globalizacja w wymiarze gospodarczym polega w głównej mierze na ujednoliceniu rynków i obracanych na nich różnorodnych towarów. Powoduje to zniesienie większość barier występujących w handlu międzynarodowym, przez co w założeniu firmy z Azji czy Ameryki Południowej mogą konkurować swoimi towarami na rynkach europejskich, czy amerykańskich. W centrum globalizacji gospodarki nie znajdują się jednak lokalne firmy, a ponadnarodowe korporacje, które swoje siedziby mają w zamożnych państwach północnej części świata. Pod względem gospodarczym korporacje są silniejsze od większości państw. Poza tym w sferze gospodarki kryzysy finansowe w jednej części świata powodują, że są one odczuwane globalnie^.

Wymiar społeczno-kulturowy

Globalizacja w wymiarze społeczno-kulturowym jest rezultatem rozwoju masowej turystyki, wzmożonych migracji, komercjalizacji produktów kulturowych oraz rozprzestrzeniania się ideologii konsumeryzmu. Do jej rozwoju przyczyniają się również działania marketingowe międzynarodowych korporacji oraz rozwój masowych środków komunikacji. W tym kontekście często wspomina się również o makdonaldyzacji społeczeństwa, amerykanizacji czy konsumpcjonizmie. Tożsamość narodowa ustępuje wobec identyfikacji ze społeczeństwem globalnym. Przeciwwagą dla takich zachowań jest spowodowany globalizacją powrót do korzeni kultur lokalnych.

(Ulf Hannerz zakłada 4 scenariusze rozwoju kulturowej uniformizacji:

wariant globalnej homogenizacji – zanikają kultury lokalne, replikując wzory zachodniej kultury dominującej;

wariant nasycenia kulturowego – powyższy proces zachodzi powoli, przez kilka pokoleń stopniowo eliminowane są lokalne wzorce kulturowe;

wariant deformacji kulturowej – w procesie dyfuzji, kultura zachodnia jest przyjmowana po uprzednim przefiltrowaniu, w wyniku czego przyjmowane są wartości niższego poziomu oraz dostosowanie zachodnich wzorców do lokalnych tradycji;

wariant amalgamacji kulturowej – kultura zachodnia jest wzbogacana o elementy kultury peryferii, a te przyjmują kulturę centrum selektywnie, dzięki dokonywaniu jej interpretacji przez lokalnych twórców kultury)

Wymiar polityczny

Członkami Światowej Organizacji Handlu jest większość państw świata, ale tylko nieliczne mają wpływ na jej funkcjonowanie

W wyniku procesu globalizacji politycznej powstały takie organizacje międzynarodowe jak: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Światowa Organizacja Handlu. Organizacje te wpływają na gospodarkę światową, a przez to ograniczają niezależność państw narodowych. W tym kontekście często wymienia się również Unię Europejską. Powstały także inne unie kontynentalne: Unia Afrykańska (UA), Unia Narodów Południowoamerykańskich (UNASUR). Duże ubogie niegdyś państwa stają się podmiotami znaczącymi coraz więcej na arenie międzynarodowej – głównie Chiny, Indie, Brazylia. Istotnym wymiarem globalizacji jest system organizacji pozarządowych wypełniający funkcje uzupełniające i wyręczające instytucje państwa opiekuńczego

5.Ważniejsze grupy i rodzaje wyodrębnione poprzez w/w podział

Ważniejsze grupy i organizacje przypisane do w/w podziału zawierają się w opisie poszczególnych wymiarów.

6.Stan praktyczny (wiedza praktyczna)

PRZEJAWY GLOBALIZACJI W ŻYCIU CODZIENNYM:
Proces ten wzmacniany jest przez rozwój światowego systemu finansowego i walutowego oraz gospodarkę zagraniczną. Globalizacja "gości" z nami na każdym kroku. Od komórek, komputerów, restauracji, książek np. Harry Potter aż po filmy. Wyjeżdżając na wakacje za granice mamy świadomość, że tam zobaczymy to, co jest u nas w kraju np. możemy napić się Coca Coli, iść na film Bridget Jones. Także w samym kraju zamieszkania globalizacja jest pozytywna.
Dzięki temu procesowi mamy do czynienia z nowoczesna technologia, nasz kraj lepiej się rozwija, podstawa jest już telefon, komórka czy tez Internet. Globalizacja umożliwia nam integracje z innymi ludźmi, łatwiej nam się komunikować, przyczynia się do zmniejszania wrogości wśród narodów, co zapewne zmniejsza ryzyko doprowadzenia do wojen czy konfliktów.

7.Metody badania, analiza poznawania, oceny

8.Główne sposoby tworzenia (kształtowania) w praktyce gospodarczej

9.Przyszłość (rozwój)

Prognozy przyszłości gospodarki globalnej są niejednoznaczne, wahają się między optymizmem wskazującym na wielkie szanse w procesach globalizacji gospodarki a pesymizmem, płynącym z przekonania, że luka rozwojowa będzie się pogłębiać aż doprowadzi do wojny gospodarczej, a następnie konfliktów polityczno-militarnych. Globalizacja gospodarki może z jednej strony dawać szanse związane z większą otwartością gospodarek, wyrównaniem różnic rozwojowych,poczuciem wspólnoty interesów, z drugiej zaś czyni narodowe gospodarki wrażliwymi na każde załamanie na rynkach światowych, jak krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.

* * *

10. Zalety i wady

Zalety:

- Rozpowszechnianie
- Postęp naukowo-techniczny (np. rozwój Internetu, nowoczesnych środków transportu, telefonii)
- Handel międzynarodowy (wymiana dóbr i usług- np. przynależność państw do Światowej Organizacji Handlu, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, GATT, OECD, Grupa Siedmiu i inne)
- Rozwój technologii
- Osłabia konflikty zbrojne
- Większa tolerancja narodowa
- Łatwość komunikowania się
- Powiększenie rynków zbytu
- Regionalna integracja gospodarcza (np.Unia Europejska czy Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu – NAFTA, APEC, LAFTA

-Otwartość rynków

- wielopłaszczyznowość współpracy,

- dzięki wzrostowi powiązań między różnymi podmiotami życia międzynarodowego oraz umiędzynarodowieniu rynków i kapitału, przyspieszeniu technologii i komunikacji, rośnie konkurencyjność, która tworzy zarówno niesłychane możliwości, finansowe i ekonomiczne, jak i rosnące, coraz większe zależności.

Wady:

-Zagrażanie tożsamości narodowej
- Upadek małych przedsiębiorstw
- Wzrost bezrobocia w krajach słabiej rozwiniętych gosp.
- Przyrost ludności
- Zagrożenie środowiska naturalnego (efekt cieplarniany, dziura ozonowa, wycinanie lasów, erozja gleby oraz brak wody
- Monotonność
- Brak oryginalności
- Niszczenie środowiska (budując wciąż nowe fabryki i wytwórnie)
- Wzrost ilości śmierci
- Rozwój motoryzacji
- Negatywny wpływ na gospodarki krajów słabszych ekonomicznie, dla których globalizacja może ozn. dominację na ich rynkach ponadnarodowych korporacji z krajów wysokorozwiniętych, i ekonomiczną zależność od zagranicznych central tych przedsiębiorstw.
- Pieniądze zarobione przez daną placówkę są przekazywane na konto koncernu; jedynie mała część tych funduszy to pensje dla pracowników, oraz podatki odprowadzane za możliwość działania placówki w danym kraju

W gospodarce światowej dominują dzisiaj korporacje, które decydują o wielu sprawach, szeroko wykraczając w swoim oddziaływaniu poza sprawy gospodarcze. Bez specjalnego ryzyka można powiedzieć, że to one w decydującym stopniu wyrokują o losach świata. Na światowej arenie liczą się przede wszystkim zwycięzcy w globalnej rywalizacji gospodarczej i coraz częściej można odnieść wrażenie, że los biednych tego świata nie interesuje już chyba prawie nikogo. Liczy się rozwój gospodarczy, zysk, perspektywy rozwojowe i wpływ na władzę, która może stworzyć jeszcze lepsze warunki dla działalności gospodarczej

Globalizacja prowadzi do zwiększania przepaści między bogatymi i biednymi - dziś własność 358 najbogatszych ludzi świata ma większą wartość niż dochód 45% ludzkiej populacji. Prowadzi do absurdalnej sytuacji, kiedy produkty które przemierzyły tysiące kilometrów są tańsze niż produkty lokalne

Jednym z najistotniejszych zagadnień gospodarki globalnej są systemy finansowe i walutowe, w wysokim stopniu wzajemnie uzależnione, co jest widoczne w sytuacji zadłużenia czy kryzysów finansowych. Charakterystyczną cechą i podstawowym problemem gospodarki globalnej są potężne różnice w rozwoju regionalnym, wyrażające się w podziale państw na biedne Południe i bogatą Północ.