5. Rola Niemiec we współczesnej polityce międzynarodowej.

• 3 etapy:

  • 1990-98. – zjednoczenie Niemiec – wytypowanie nowych celów polityki zagranicznej: zorientowanie na nowy rodzaj mocarstwowości (potęgę cywilną), postulaty rozszerzenia NATO i UE na wschód, rola adwokata wciągającego kraje EŚ-W do NATO i UE

  • 1998-2005 r. – rządy koalicji SPD/Zieloni – Niemcy zaczynają prowadzić aktywniejszą i bardziej kontrowersyjną politykę międzynarodową; przekonanie o powinności przyjęcia większej odpowiedzialności i wywierania większego wpływu na politykę międz.; problemy gospodarcze

  • 2005 r. – rządzone przez Angelę Merkel Niemcy stają się państwem, bez udziału którego nic ważnego w Europie nie może się wydarzyć; przykład: cała UE oczekuje od Niemiec działania w obliczu kryzysu strefy euro; koncepcja tzw. nowej skromności (koncyliacyjność); ewolucja w kierunku „przyjaznego hegemona”

• Niemcy są zwolennikami przekazywania części suwerenności na rzecz instytucji międzyn. – koncepcja Niemiec jako mocarstwa cywilnego

  • świadoma rezygnacja z klasycznej polityki siły

  • sednem istnienia kooperacja

  • potęga handlowa

  • miękka potęga (atrakcyjność i siła przyciągania, pomoc rozwojowa)

  • zaangażowanie na rzecz cywilizowania stosunków między państwami

  • wspieranie i inicjowanie działań multilateralnych na arenie międzyn.

  • promocja praw człowieka

  • pokojowe rozwiązywanie sporów

  • zmniejszanie nierówności społecznych

  • nawiązanie do komunikacyjnej teorii Deutscha – celem integracji jest utworzenie „wspólnoty bezpieczeństwa”, która wyeliminuje wojnę jako środek rozwiązywania konfliktów

• Niemcy są państwem, którego celem jest „odmilitaryzowanie” i „ucywilnienie” (a także „ucywilizowanie”) polityki i SM

• SIŁA EKONOMICZNA – państwo handlowe, które do osiągania swoich celów nie używa siły militarnej

  • 5. gospodarka świata (po USA, Japonii, Indiach i Chinach)

  • 2. eksporter na świecie (po Chinach)

• filary polityki zagranicznej Niemiec:

  • integracja europejska – przekształcenie EWG w UE, ostatecznie przepchnięcie traktatu lizbońskiego podczas prezydencji Niemiec; obecnie trudne przywództwo w Europie (kryzys)

  • stosunki transatlantyckie – odmowa udziału w wojnie w Iraku, zaangażowanie w Afganistanie

  • dobre stosunki sąsiedzkie – położenie w samym centrum Europy, 9 państw sąsiadujących o różnym potencjale, wzajemne interakcje; inwestycje i eksport do EŚ-W, budowa zależności ekonomicznych

  • partnerskie relacje z Rosją – próby wciągnięcia jej do europejskiego systemu bezpieczeństwa energetycznego

• zasady polit. zagr. Niemiec:

  • nigdy więcej wojny

  • nigdy więcej same – multilateralizm

  • nigdy więcej ludobójstwa – zaangażowanie w interwencje humanitarne

  • nigdy więcej Oświęcimia

• Niemcy musiały aktywnie zaangażować się z procesy transformacyjne i stabilizacyjne w EŚ-W i w Rosji

• soft power – dyplomacja, polityka rozwojowa, kulturalna i naukowo-techniczna

  • budowanie sieci kontaktów i lobbing polit., programy współpracy rozwojowej – finansowane z budżetu federalnego, ok. 100-150 mln euro rocznie na działania u wschodnich sąsiadów UE, Rosji, na Kaukazie i w Azji Środkowej

  • pomoc humanitarna – informacje o jej przekazaniu wykorzystywane są dla zwiększenia prestiżu Niemiec i budowania pozytywnego klimatu dla pozostałych działań RFN

  • zapobieganie konfliktom – groźne dla Niemiec konflikty wewn., bo to do nich lezie ta fala imigrantów i uchodźców (vide Jugosławia)

• w Europie

  • mocarstwo europejskie, lokomotywa integracji europejskiej

  • pomagają państwom w kryzysie

• przyjmują coraz większą odpowiedzialność w świecie, w tym z udziałem własnych sił zbrojnych – np. udział w misji stabilizacyjnej ISAF w Afganistanie

• organizacje międzynarodowe

  • postulat zajęcia stałego miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ (Schroeder)

  • reforma globalnych instytucji finansowych poprzez nowe forum G-20

• polityka zagraniczna Niemiec Angeli Merkel

  • zacieśnianie relacji z Francją i Rosją zrównoważone umocnieniem partnerstwa strategicznego NATO i współpracy transatlantyckiej

  • silniejsze zaangażowanie w multilateralne rozwiązania problemów lokalnych i światowych

  • umacnianie pozycji Niemiec w UE; przejmowanie pozycji lidera od słabnącej Francji

  • wzrasta udział Niemiec w globalnej polityce bezpieczeństwa

  • Niemcy motorem integracji europejskiej i pośrednikiem (mediatorem) w kontaktach z USA

  • budowanie coraz większej roli na arenie międz. poprzez politykę zagraniczną opartą na wartościach (pokój, wolność, demokracja) i interesach (bezpieczeństwo energetyczne, ochrona interesów ekonomicznych)

  • podkreślenie priorytetowej roli NATO w systemie bezpieczeństwa europejskiego i światowego oraz wskazanie konieczności reformy sojuszu w wymiarze współpracy analitycznej, koordynacji i konsultacji

  • budowanie współpracy między USA, NATO i UE, celem bezpieczeństwo.