HSM – KONSPEKT (usos)
Traktaty pokojowe kończące I wojnę światową. Ład wersalski.
1. Cele wojenne mocarstw sprzymierzonych i stowarzyszonych;
2. Projekty uregulowań na konferencję pokojową:
- brytyjskie: tzw. dokument z Fontainebleau,
- amerykańskie: 14 punktów prezydenta Wilsona i "pokój bez zwycięzców";
- francuskie: rozczłonkowanie Niemiec;
3. Układ sił i dyskusje na konferencji pokojowej;
4. Traktat Wersalski i okoliczności jego akceptacji;
5. Traktaty z sojusznikami Niemiec.
Liga Narodów: powstanie, struktura, kompetencje i zakres działań, miejsce w polityce mocarstw.
1. Stosunek Francji i Wielkiej Brytanii do projektu amerykańskiego;
2. Pakt Ligi Narodów oraz statut STSM;
3. Struktura instytucjonalna LN;
4. Kompetencje LN w zakresie pokojowego rozwiązywania sporów, rozbrojenia, problem legalności wojny napastniczej;
5. System mandatowy LN.
Polityka USA wobec Europy 1919-1929. Traktaty waszyngtońskie.
1. Zwrot w polityce USA: powrót do izolacjonizmu;
2. Stosunek USA do LN;
3. Separatystyczny traktat z Niemcami;
4. Nowe priorytety w polityce USA: Daleki Wschód, zbrojenia morskie;
5. Konferencja i traktat waszyngtoński oraz inne propozycje rozbrojenia morskiego.
Między gospodarką a polityką: problemy niestabilności w Europie powojennej.
1. Kwestia reparacji wojennych: francuska i amerykańska koncepcja reparacji;
2. Polityka mocarstw wobec Rosji radzieckiej;
3. Konferencje w Genui, Hadze, traktat w Rapallo;
4. Eskalacja sporu o reparacje- konflikt o Zagłębie Ruhry;
5. Plan Dawesa i jego funkcjonowanie;
6. Plan Younga.
Kształtowanie się ładu międzynarodowego w Europie Wschodniej.
1. Polityka Francji wobec Europy Wschodniej, kontynentalny system sojuszy;
2. Konflikty terytorialne i narodowościowe na obszarze nowych państw;
3. Europa Wschodnia między Niemcami a ZSRR.
W stronę stabilności: Europa epoki G.Stresemanna i polityki erfullung.
1. Meandry rewizjonizmu niemieckiego: koncepcje polityczne G. Stresemanna;
2. Locarno i pakt reński oraz ich konsekwencje;
3. Przyjęcie Niemiec do Ligii Narodów.
Próby budowy systemu bezpieczeństwa w Europie.
1. Próby wzmocnienia Ligii Narodów - protokół genewski
2. Pakt Brianda-Kellogga;
3. Problem rozbrojenia w polityce międzywojennej;
4. Idee zjednoczenia kontynentu.
Zachodnia hemisfera pomiędzy wojnami: stosunki USA z Ameryką Łacińską - wypracowywanie nowych podstaw stosunków międzyamerykańskich.
1. Zmiana polityki USA, unieważnienie tzw. uzupełnienia Roosevelta do doktryny Monroe;
2. Reforma stosunków międzyamerykańskich;
3. Nowe rozwiązania w dziedzinie współpracy regionalnej i pokojowej regulacji stosunków międzynarodowych;
4. Konflikty w Ameryce Łacińskiej;
5. Polityka dobrego sąsiedztwa zbliżenie pomiędzy obiema częściami Ameryki w przededniu II wojny Światowej.
Europa 1932-36: wobec III Rzeszy
1. Problem równouprawnienia Niemiec w dziedzinie zbrojeń;
2. Pakt czterech;
3. Remilitaryzacja Nadrenii - test na wolę obrony porządku wersalskiego;
4. Inicjatywy regionalnych paktów bezpieczeństwa.
Kształtowanie się osi Rzym-Berlin-Tokio.
1. Polityka zagraniczna Mussoliniego;
2. Aspekty międzynarodowe wojny w Hiszpanii;
3. Oś Berlin-Rzym;
4. Pakt antykominternowski: sojusz burzycieli ładu wersalskiego.
Eskalacja żądań niemieckich i droga do II wojny światowej: od anschlussu do paktu Ribbentrop-Mołotow.
1. Założenia polityki appeasamentu;
2. Polityka Francji po załamaniu się idei paktu wschodniego;
3. Problem Austriacki i anschluss;
4. Monachium i rozbiór Czechosłowacji;
5. Eskalacja agresji: Czechosłowacja, Kłajpeda, żądania wobec Polski;
6. Polityka ZSRR w II połowie lat trzydziestych: pakt Ribbentrop-Mołotow.
Problemy Dalekiego Wschodu 1920-41.
1. Wschodnia Syberia pomiędzy Rosją a Japonią;
2. Ustalenia konferencji waszyngtońskiej w kwestii Dalekiego Wschodu
3. Kryzys Chin;
4. Agresja Japonii na kontynent 1931r.;
5. Polityka LN i mocarstw zachodnich wobec ambicji Tokio;
6. Stosunki japońsko-amerykańskie: droga do wojny.
Literatura
1. BARTLETT Christopher, Konflikt globalny. Międzynarodowa
rywalizacja wielkich mocarstw w latach 1880-1990, Wrocław 1997.
2. BARTNICKI Andrzej (red.), Zarys dziejów Afryki i Azji 1869- 1996. Historia konfliktów, Warszawa 2000.
3. BATOWSKI Henryk, Między dwiema wojnami 1919-1939. Zarys
historii dyplomatycznej, Kraków 1988, 2001.
4. DOBRZYCKI Wiesław, Historia stosunków międzynarodowych
1815- 1945,Warszawa 2004.
5. DOBRZYCKI Wiesław, Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej, Warszawa 2000.
6. KIWERSKA Jadwiga, Między izolacjonizmem a zaangażowaniem, Europa w polityce Stanów Zjednoczonych od Wilsona do Roosevelta, Poznań 1995.
7. KISSINGER Henry, Dyplomacja, Warszawa 1997.
8. PASTUSIAK Longin, Pół wieku dyplomacji amerykańskiej 1898- 1945, Warszawa 1974.
9. SIERPOWSKI Stanisław (red.), Niemcy w polityce międzynarodowej 1919-1939, t. I: Era Stresemanna, Poznań 1990; t. II: Lata wielkiego kryzysu gospodarczego, Poznań 1992; t. III: W dobie Monachium, Poznań 1992.
10. SIERPOWSKI Stanisław, Narodziny Ligi Narodów. Powstanie, organizacja i zasady działania, Poznań 1984.
11. SIERPOWSKI Stanisław (red.), Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, Poznań 1989 - 92 (3 tomy).