AGENCJE TELEGRAFICZNE

Rozwój prasy w XVIII i XIX w., a także ważne wydarzenia polityczne w Europie i Ameryce Północnej spowodowały zwiększenie popytu na informacje. Z tym wiąże się powstanie agencji informacyjnych.

1. Agencja Charlesa Havasa

1. w roku 1832 A. Bernstein zakłada biuro rozsyłające abonentom litografowane biuletyny- „Correspondance Garnier”, próba jak najszybszego przekazywania informacji między Londynem i Paryżem,

2. Charles- Louis Havas (paryski kupiec węgierskiego pochodzenia, był przez pewien także współwłaścicielem „La Gazette de France) przejmuje w 1835 r. „Correspondance Garnier” i tworzy „Agance Havas”, z początku biuro korespondencyjne, które przekazuje także wybrane gazety między Londynem i Paryżem,

3. współpraca Havasa z rządem i otrzymywanie od niego niedostępnych informacji, poźniej oficjalny rządowy dostawca informacji- rozwój agencji

4. Havas zaczyna dostarczać informację do „La Presse” Girardina (jako główny dostawca wiadomości zagranicznych), a później dla „La Siecle” Dutacqua;

5. od 1840 r. poczta gołębiowa wprowadzona przez Havasa między Londynem, Paryżem i Brukselą, później umiejscowienie korespondentów w każdym ważnym mieście Europy, korzystał także z informacji przekazywanych przez telegraf Chappe’a;

6. w połowie XIX w. Agence Havas przejmuje syn August, rozwija ją przy użyciu nowych technologii (kolei, telegrafu kablowego), łączy także agencję z biurami ogłoszeń Bulliera- Lafitte’a (które później wchłania i przekształca w :Societe Generale des Annonces), później uzyskała monopol na informacje we Francji i stała się największym biurem ogłoszeniowo- reklamowym w Europie.

7. od 1940 r. (za czasów reżimu w Vichy) przekształcona w oficjalną agencję Office Francais d’Information (OFI). Z końcem II wojny światowej, nowy rząd przekształca ją w Agence France Presse (30 września 1944)

1. Associated Press

1. łączy się z powstaniem w Ameryce linii telegraficznych wg systemu Morse’a,

2. najpewniej agencja powstała w 1846 r., podczas wojny meksykańskiej wydawca gazety „The New York Sun” Moses Yale Beach zaproponował stworzenie kilku redakcjom kompatybilnego systemu informacyjnego z Meksyku do Nowego Yorku, przy pomocy konnych kurierów (pony express), poczty kurierskiej, aż w końcu telegrafem, odpowiedziały redakcje: The Jounral of Commerce, The Courier an Enquier, The New York Herald i The Express, tworząca spółka zaczęła korzystać z telegrafu kablowego, a także ubiegała się o utworzenie nowych linii kolejowych,

3. dopiero w 1848 sukces spółki sprawił, że porozumienie sformalizowano, tzw. „spółdzielnia wydawców” o nazwie Harbor News Association

4. pierwsze biuro AP w Halifax w Kanadzie, ważnym porcie obsługującym linię Ameryka Płn- Europa, w tym samym roku pojawiła się oficjalna Associated Press;

5. pierwszy zarządzający agencją- dr Alexander Jones, stworzył sieć połączeń między agencją a redakcjami, za okresu jego zarządzania agencja odniosła sukces: już po 72 godzinach zebrała i ogłosiła wyniki wyborów prezydenckich;

6. AP brała udział także w korespondowaniu wojny secesyjnej (od 1861), jednocześnie przy oddziałach Północy i Południa (przekazywali obiektywnie informacje)

7. w 1872 jako pierwsza agencja na świecie wydzierżawiła linię telegraficzną, tylko do użytku stowarzyszonych gazet, w latach 30. XX w. jako pierwsza w USA korzystała z dalekopisów, w czasach najnowszych jako pierwsza wprowadziła satelitarny system przekazu informacji , fotografii i serwisu graficznego

8. największy rozwój AP pod koniec XIX w.- 1250 różnych gazet amerykańskich.

1. Osterreichischen Correspondenz- potem K. k. Telegraphen Korrespondenz Burreau

1. K. k. Telegraphen – Korrespondenz- Burreau (Wiedeńskie Biuro Korespondencyjne) powstaje jako półoficjalna agencja monarchii habsburskiej w 1860 r. W takim stanie istniało do końca I wojny światowej.

2. w 1849 r. dziennikarz Joseph Tuwara zakłada w Wiedniu – Osterreichischen Correspondenz, które miało dostarczać wiadomości dla gaze austriackich

3. pomimo wcześniejszych obaw, otrzymuje poparcie rządu (od Aleksandra Bacha), a póżniej także jego wsparcie finansowe (Agenor hrabia Gołuchowski), w 1860 r. zmienia nazwę na K. k. Telegraphen Korrespondenz Burreau (Cesarsko- królewskie biuro korespondencyjne)

4. współpraca z niemieckim biurem Wolffa, dostarczając informacje z Europy Śr. i Wsch.

5. W 1918 r. TKB upada, część pracowników (na ziemiach polskich) przejmuje Polska Agencja Telegraficzna, w Pradze (Czechosłowacja) powstaje Ceskoslovenka Tiskova Kancelar. W miejsce TKB powstaje „Amtliche Nachrichtenstelle”.

1. Agencja Bernardha Wolffa

1. 28 listopada 1849 r. – berlińska gazeta „National Zeitung” (od 1848) ogłosiła, że w najbliższym czasie zacznie przekazywać informacje wszystkim zainteresowanym redakcjom, informacje z Paryża, Londynu, Amsterdamu i Frankfurtu. Tym samym powstaje Wolff Telegraph Buro (największa agencja prasowa w Niemczech do 1933 r.)

2. nazwa pochodzi o założyciela Bernarda Wolffa (wydawcy „Vossiche Zeitung”, a następnie dyrektora „National Zeitung”)

3. z początku agencja rozwija się wolno, postęp po 1865, kiedy organizacja Wolffa przekształciła się w spółkę akcyjną Continental Telegraphen Compagnie- WTB i otrzymała od akcjonariuszy wsparcie finansowe, powoływanie oddziałów WTB: Kolonia (1893), Skandynawia, Rosja

4. pierwszeństwo w zbieraniu i dostarczaniu informacji z krajów Europy Śr.- Wsch.

5. po przejęciu władzy przez Hitlera (1934) zmieniono nazwę na Deutsches Nachrichtenburo i agencja stała się oficjalną agencją Niemiec hitlerowskich. Po wojnie- (DPA) Deutsche Presse Agentur (od 1949 r.)

1. Agencja Paula Juliusa Reutera

1. Paul Julius Reuter (właśc. Israel Beer Josafat- zmienił imię przechodząc z islamu na chrześcijaństwo) wpierw pracował w agencji Havasa jako tłumacz wyciągów z prasy, a później korespondent

2. w 1848 r. w Akwizgranie otworzył swoje własne biuro (Instytute for the Promotion of Telegraphic Dispatches), połączył linie telegraficzne niemiecką z belgijską

3. później przeniósł biuro do Anglii, gdzie kończył się okres fiskalnego ograniczenia prasy, wtedy nazywało się „Mr Reuters Office” a później „Reuters Telegram”

4. agencja rozwijała się coraz lepiej, zaczęła być rozpoznawalna i solidna, w 1858 „The Times” (niechętny agencji) opublikował pierwszą wiadomość agencyjną

5. 1865- Reuters jako pierwszy przekazuje wiadomość z USA o zabójstwie prezydenta Lincolna

6. lata 60. XIX w. najlepsza z trzech europejskich agencji , z czasem przekształcona w spółkę Reuters Telegraph Company Ltd.

7. 1923- jako pierwsza na świecie zaczęła transmitować wiadomości do krajów drogą radiową;

8. łączy kablami telegraficznymi Anglię z Indiami, Australię z Japonią, kontroluje przepływy informacji z USA do Europy.

9. w 1878 spółkę przejmuje syn baron Herbert de Reuter, który w 1913 zakłada „Reuter Bank Ltd.”

1. Inne agencje

1. Stany Zjednoczone i Kanada

• United Press (Associations)- założona przez Howarda Scrippsa, który utworzył w USA wielką sieć dzienników lokalnych, utworzona w celu uzależnienia się od AP

• International News Service- założona przez Hearsta, najpierw obsługiwała jego dzienniki, później popularna w USA i Europie

• (UPI) United Press International- powstała w skutek fuzji dwóch powyższych agencji, od 2000 r. własność News World Communication

• pierwszą agencją w Kanadzie Canadian Assosciated Press (1903-1917), później w jej miejsce powstała Canadian Press

1. Włochy- Agencja Stefaniego- „Agenzia Stefani – Telegrafia Privata” (1853), po zjednoczeniu Włoch- półoficjalna agencja Królestwa Włoch, po 1889 r. uzależniona od Reutersa.

2. Hiszpania- Agencia Fabra- Nile Maria Fabra y Deas, w 1865 r. wydawał serwis informacyjny w założonym przez siebie Centrum Korespondentów, zgodnie z poradami Havasa założył swoją agencję

3. Dania- „Dansk Rigstidende”- 1866, Erik Nikolai Ritzau

4. Norwegia/Szwecja/Finlandia- „Norsk Telegrambyran AS” (Norweska Agencja Telegraficzna STB), 1867; w tym samym roku powstaje „Svenska Telegrambyran”, później przekształcone w spółkę, w założeniu obu miał wkład Alfred Fich; w 1887 r. powstaje „Finska Notisbyran”, która w 1915 r. zmienia nazwę na „Suomen Tietotoimisto”; w 1921 r. powstaje „Tidningarnas Telegrambyra” (Telegraficzna agencja dla dzienników TT);

5. Anglia- „Press Association”, 1867 r., w 1868 zawarła porozumienie z Reutersem, w 1925 podporządkowana Reutersowi

6. Węgry- „Magyar Tavirati Iroda” (Węgierskie Biuro Informacyjne)- powstałe w 1880, stało się oficjalną agencją informacyjną Królestwa Węgier, a po 1918 MTI zostało przejęte przez państwo

7. Szwajcaria- „Agence Telegrapique Suisse” (Szwajcarska Agencja Telegraficzna”- powstała w Bernie w 1894 r.

8. Grecja- „Athinaikon Praktorion Idiseon” (Ateńska Agencja Informacyjna)

9. Bułgaria- (BTA) Byłgarska Tielegrafna Agencija” (Bułgarska Agencja Telegraficzna)- 1898, na mocy dekretu księcia Ferdynanda I Koburga

10. Rosja- Petersbourskoje Tielegrafnoje Agienstwo- Petersburska Agencja Telegraficzna- 1902r. pierwsza rządowa agencja w Rosji, w 1917 przekształcona w Rosyjską Agencję Telegraficzną, 1925- powstaje w jej miejsce ZSSR- TASS (Agencja Telegraficzna Związku Radzieckiego, po rozpadzie związku radzieckiego: ITAR- TASS (Informacionnoje Tielegrafnoje Agienstwo Rosiji- Tielegrafnoje Agienstwo Samostajatielnych Stran)

11. Belgia- „Agence telegraphique Belge de la presse SA” (Belga)- 1920

12. Turcja- “Andalou Ajansi” (1920)- Agencja Republiki Turcji

13. Litwa- Litewska Agencja Telegraficzna- Kowno, 1920- Joseph Eret, przestała istnieć w 1940 (przejęcie przez wojska radzieckie), wznowiła działalność po 1990.

14. Polska- Polska Agencja Telegraficzna- 18 października 1918- Rada Regencyjna podejmuje decyzję o utworzeniu PAT. Agencja przejmuje część urządzeń i pracowników po Wiedeńskim Biurze Korespondencyjnym i agencji Wolffa oraz Petersburskiej Agencji Telegraficznej. Pierwszy kierownik PATu- Franiciszek Orzechowski.

15. Japonia

• Shimbun Yotasu Kaisha- 1886, przekształcona w 1888 r. „Teikon Tsushin- Sha”;

• Nippon Dempo Tsushin-Sha, 1907;

• Kokusai (Sprawy międzynarodowe)- 1913, połączona później z Toho (1911) w „Nippon Shimbun Rengo”

• „Kiodo Tsushin” (Wspólne Wiadomości) po 1945, agencja informacyjna Japonii

1. Indie- Associated Press of India, 1905, zależna od Reutera; po uzyskaniu niepodległości (1947) niezależna

2. Chiny

• „Xinhua She” 1931(Agencja Informacyjna (Nowych) Czerwonych Chin, w 1937 nazwa zmieniona na Agencję Nowych Chin, po przejęciu władzy przez komunistów (1950) nadano jej status państwowej, oficjalnej agencji ChRL

• Ludowa Agencja Informacyjna, 1952, utworzona przez grupę dziennikarzy

1. Nowa Zelandia i Australia- „United Press Association” (później New Zeland Press Association)-1879, zależna od Reutera; 1925- Australian United Press; 1935- Australian Agency Press.