Krótkoterminowe papiery dłużne (KPD) ze względu na terminy, na jakie są emito­wane (zapadalność poniżej roku), stanowią przedmiot obrotu na rynku pieniężnym. Dzięki tym dyskontowym papierom wartoś­ciowym przedsiębiorstwa mają możliwości pożyczenia pieniędzy na rynku, zamiast ubiegać się o kredyt w banku. Natomiast inwestorzy udzielający takiej pożyczki zyskują więcej, niż mogliby otrzymać z lokat bankowych. Jednak banki nie są pomijane w tym obrocie. KPD sprzedawane są za pośrednictwem banku agenta emisji, który następnie organizuje rynek wtórny tych papierów w celu zapewnienia odpowiedniej płynności inwestorom. Ponadto zysk z tego typu transakcji jest pewniejszy niż zysk wynikający z inwestycji w akcje, a o bezpie­czeństwie danej inwestycji wypowiadają się niezależne firmy ratingowe. Przydzielają one oceny odpowiadające wysokości ryzyka inwestycji w dane przedsiębiorstwo.

Krótkoterminowe papiery wartościowe podzielić można na:

– papiery skarbowe: bony skarbowe,

– papiery pozaskarbowe: papiery komer­cyjne, bony pieniężne NBP, krótkoter­minowe papiery wartościowe jednostek samorządu terytorialnego, certyfikaty depozytowe.

4. Parametry charakteryzujące krótkoterminowe papiery dłużne (KPD)

Krótkoterminowe papiery dłużne są to instrumenty rynku pieniężnego o terminie wykupu poniżej roku (Bielecka 1998: 23). Papiery te potwierdzają zadłużenie ich emi­tenta wobec nabywcy (inwestora). Papiery te są w głównej mierze papierami emitowa­nymi na okaziciela, co ułatwia obrót nimi, jednak na życzenie emitenta papiery te mogą być papierami imiennymi. Uzależnione jest to od podstawy prawnej, na bazie której te papiery są konstruowane (o tym mowa w rozdziale wcześniejszym).

4.1. Rodzaje krótkoterminowych papierów dłużnych

• Stanowią alternatywę do innych sposobów pozyskiwania środków finansowych, tj. emisja akcji lub obligacji czy też zaciągnięcie kredytu

• Pozwalają na pozyskiwanie kapitału obrotowego i dzięki możliwości rolowania kolejnych emisji mogą służyć do finansowania inwestycji

• Wystawiane są na okaziciela i świadczą o udzieleniu pożyczki dla emitującego papier w określonej wysokości, na dany czas i przyjętą stopę procentową

Rodzaje papierów dłużnych na polskim rynku finansowym:

• bony komercyjne PBR, Pekso S.A.

• KWIT-y tzn. Komercyjne Weksle Inwestycyjno-Terminowe

• Weksle oraz obligacje emitowane przez Tschibo

• Bony handlowe

• Bony inwestycyjne

• Weksle inwestycyjno-koercyjne(WIK)

Jednym z dostępnych rozwiązań na rynku finansowym oprócz powszechnie stosowa­nych kredytów i pożyczek, leasingu, wspomnianych dotacji ze środków UE, są krótkoterminowe papiery dłużne, które dane przedsię­biorstwo jest wstanie wyemitować i upłynnić na rynku.

Jeśli chodzi o wysoki nominał, to wynika on z typu klienta do którego jest adresowana. Są to zwykle osoby prawne: firmy, fundusze, stąd cena jednostkowa papieru praktycznie zawsze jest wyższa niż 100 tys. złotych.

Określenie okresu programu:

Program najczęściej obejmuje okres do 3 lat (rzadziej powyżej 3 lat) i w trakcie jego trwania emitent ma prawo do plasowania na rynku transz do wysokości ich sumy określonej dla programu.

Rolowanie zapadających transz jest to możliwość ciągłego korzystania z kapitału bez konieczności jego spłaty w terminie zapadalności poszczególnych transz. Proces ten polega na wykupywaniu przez emitenta konkretnej transzy ze środków pochodzących z emisji następnej, przy uwzględnieniu dopłaty wynikającej z wysokości dyskonta lub kuponu.

Ta możliwość pozwala (zależnie od długości programu) na wykorzystanie papierów komercyjnych jako źródła finansowania długoterminowego.

Forma papieru komercyjnego może być materialna lub niematerialna (zapis elektroniczny — księgo-wy). Może być emitowana z prawem na okaziciela albo imiennie.

Powodzenie każdej emisji KPD jest uwarunkowane równoczesnym wystąpieniem zgodności intere-sów emitenta, agenta oraz możliwości rynku czyli gotowości potencjalnych inwestorów do objęcia kolejnych transz. Przeprowadzenie emisji przy założeniu wykonania poszczególnych jej etapów jest korzystne dla wszystkich uczestniczących w niej stron.

Proces przygotowania i przeprowadzenia emisji KPD zwykle przebiega w następujący sposób:

1) firma podejmuje decyzję o potrzebie zorganizowania i przeprowadzenia emisji; wstępnie jest określana wielkość i okres trwania programu oraz ewentualnie rodzaj papierów,

2) następuje wybór (po rozpisaniu konkursu, rozpatrzeniu ofert) agenta emisji,

3) po wyborze agenta dochodzi do zawarcia wstępnego porozumienia,

4) na podstawie kryteriów sformułowanych przez agenta emisji potencjalny emitent udziela informacji i dostarcza materiały potrzebne do sporządzenia memorandum informacyjnego,

5) na podstawie danych zawartych w memorandum agent emisji dokonuje oceny wiarygodności kredytowej emitenta; agent emisji, chociaż nie odpowiada finansowo za zobowiązania emitenta oferując jego papiery, niejako udziela inwestorom swojej rekomendacji,

6) agent emisji opracowuje warunki wstępne oraz parametry programu,

7) emitent wraz z agentem w drodze negocjacji ustalają szczegółowe warunki obsługi emisji (warunki finansowe, procedury emisji i rolowania transz, treści i terminy potwierdzeń itp.),

8) agent emisji oferuje papiery grupie wybranych przez siebie inwestorów — jest to z reguły kilkanaście do kilkudziesięciu podmiotów; zazwyczaj na przedstawioną ofertę odpowiada część potencjalnych inwestorów; na tym etapie możliwe jest negocjowanie oprocentowania papierów w ramach danej transzy; często potencjalni inwestorzy sami zwracają się do agenta emisji w poszukiwaniu atrakcyjnej lokaty; w przypadku zawarcia transakcji agent odpowiada za przepływ dokumentacji zgodnej z przyjętą w umowach formą.

Proces przygotowania i uruchomienia programu emisji trwa zwykle kilka tygodni. Kolejne transze w ramach uruchomionego programu są emitowane zazwyczaj 2 dni po powiadomieniu agenta o zamiarze wyemitowania transzy i ustaleniu jej warunków (oprocentowanie, okres).

Ponieważ ustalenie oprocentowania transzy jest transakcją spot i wiąże się z notowaniami WIBOR i WIBID na rynku międzybankowym, wyprzedzenie 2-dniowe jest obowiązującym standardem. Papiery komercyjne najczęściej są zapisywane na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez agenta emisji.

 Nie jest to jednak specjalny wymóg prawny, ponieważ zdarza się, że papiery te trafiają do inwestorów w formie świadectw depozytowych lub dokumentów papierów komercyjnych.