MUZYKOTERAPIA
Muzykoterapia obejmuje dwie grupy oddziaływań:
- muzykoterapię receptywną - polega na wykorzystaniu wpływu muzyki na psychofizyczny rozwój człowieka,
- muzykoterapię aktywną - polega na łączeniu bodźców dźwiękowych z aktywnością ruchową.
Muzyka wpływa na człowieka jak na jedność ciała, umysłu i ducha, gdyż łączy odziałąywania na:
- sferę ruchową,
- procesy poznawcze jednostki,
- procesy emocjonalne,
- sferę społeczną.
Muzyka uwrażliwia na odbiór bodźców z otoczenia, wpływa na rozwój świadomości własnego ciała, koncentracji uwagi, pamięci, wyobraźnię. Pobudza ciało w zakresie ruchów dowolnych. Muzyka jest jednym z niewerbalnych sposobów wyrażania siebie, daje możliwość odbioru miłych i przyjemnych doznań, może być źródłem odprężenia, pomaga przezwyciężać monotonię, nawiązywać kontakt z drugim człowiekiem. Te cechy czynią ją szczególnie atrakcyjną dla ludzi upośledzonych umysłowo.
W trakcie zajęć mogą oni przeżyć i doświadczyć czterech podstawowych sytuacji terapeutycznych: odreagowania, rytmizacji, relaksacji, aktywizacji.
Literatura zalecana:
Lewandowska K. 'Muzykoterapia dziecięca'
POJĘCIE MUZYKOTERAPII
Od trzeciego tygodnia życia (w tzw. okresie prenatalnym) dziecko jest edukowane przez muzykę. Naukowo dowiedziono, że jeżeli w czasie ciąży kobieta słucha tylko muzyki poważnej, to uzdolnienia jej dziecka będą szły w kierunku muzyki poważnej.
W okresie prenatalnym należy dostarczać dziecku różne rodzaje muzyki – zarówno muzykę relaksacyjną jak i pobudzającą. Naukowcy twierdzą także, że kobieta w ciąży powinna również śpiewać.
Muzyka jest tak bardzo ważnym elementem w naszym życiu, gdyż działa nie tylko na nasz stan emocjonalny czyli na naszą psychikę, ale także na nasz stan fizyczny.
Dr Helena Cesarz na łamach "Muzykoterapii Polskiej" twierdzi, że sztuka muzyczna może umilać życie, ale może też być pomocna w cierpieniu i chorobie.
Muzyka, z racji wielopłaszczyznowego oddziaływania zarówno na psychikę jak i jego ciało (jego funkcje wegetatywne i motoryczne), znalazła zastosowanie w różnych zakresach medycyny. Stosuje się ją w psychiatrii, kardiologii, położnictwie, geriatrii, stomatologii. Zdaje doskonale egzamin w rehabilitacji wychowaniu dzieci niepełnosprawnych ruchowo, umysłowo, wzrokowo oraz dzieci autystycznych a także w zakładach karnych i resocjalizacyjnych.
Zdolność pojmowania muzyki zlokalizowana jest w prawej półkuli mózgowej (razem z postrzeganiem i orientacją). Od harmonijnego rozwoju tych zdolności zależy nabycie podstaw myślenia przed logicznego i przed matematycznego.
Żyjemy w epoce wzmożonego dynamizmu – pośpiechu, osiągania sukcesów zawodowych, coraz częstszych konfliktów międzyludzkich. Coraz więcej ludzi cierpi na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne objawiające się trudnościami w nauce, nadpobudliwością psychoruchową ,trudnością adaptacji w otaczającym środowisku.
Jednym ze sposobów poprawienia samopoczucia i zdrowia a także wspomagania leczenia dzieci z dysfunkcjami jest terapia poprzez muzykę. Metodę tą nazwano muzykoterapią i należy ona do narzędzi psychoterapeutycznych. Główne cele muzykoterapii to:
ujawnienie i rozładowanie zablokowanych emocji
uwrażliwienie muzyczne
integracja z grupą
ułatwienie powrotu do społeczeństwa
nabycie umiejętności odprężenia się
odwrócenie uwagi od choroby
wzrost samooceny
Do działań terapeutycznych wykorzystujemy dwa typy muzyki:
Muzyka relaksacyjna – jest to muzyka spokojna i łagodna, która powoduje zwolnienie akcji serca, ułatwia oddychanie, zmniejsza napięcie mięśniowe, obniża poziom hormonu stresów, zwiększa perystaltykę jelit i podnosi poziom limfocytów odpowiedzialnych za odporność organizmu.
Tego typu muzyki powinno się słuchać w pozycji leżącej lub siedzącej. Muzyka ta ułatwia działania plastyczne i czytanie książek. Służy do przekazania słowa (tzw. mówienie przy muzyce). Stosujemy ją do ćwiczeń oddechowych przy podwyższonym poziomie lęku, niechęci do ruchu, niesprawności ruchowej. Podczas muzyki relaksacyjnej stosujemy również "ruch izometryczny" (napinanie i rozluźnianie mięśni). Należy pamiętać, że do relaksu nie stosujemy muzyki z wokalizą.
Muzyka aktywizująca – działa pozytywnie na koordynację rytmiczno-ruchową, poprzez stosowane przy niej ćwiczenia oddechowe wpływa na poprawę postawy i dotlenienie organizmu oraz poprawę sprawności płuc, zwiększa napięcie mięśniowe. Muzyka ta wywołuje uczucie zadowolenia, radości.
Przy tego rodzaju muzyce nie powinno się spożywać posiłków, gdyż zwiększa ona szybkość jedzenia.
Należy tu pamiętać, że aktywizujące działanie tej muzyki nie jest działaniem pobudzającym.
Działanie aktywizujące ma zmobilizować do ruchu, wykonywania różnych czynności. Pobudzenie natomiast daje efekt niepokoju psychoruchowego i agresji. Przykładem muzyki pobudzającej jest "techno".
W muzykoterapii można wykorzystać każdy rodzaj muzyki. Mogą to być :
Utwory marszowe.
Popularne szlagiery.
Spokojne, melodyjne piosenki lub utwory instrumentalne.
Muzyka poważna, jazz nowoczesny, muzyka hinduska.
Doskonałym wstępem do muzykoterapii jest muzykowanie perkusyjne. Traktować je należy jako pierwszy etap zainteresowania muzyką. Duże znaczenie ma pierwszy kontakt z muzyką, dlatego spotkanie to powinno być w odczuciu dziecka atrakcyjne i inspirujące do dalszego działania.
Oddziaływanie na osobę przez muzykę można podzielić na dwa etapy:
profilaktyka muzyczna – to działania ruchowe, perkusyjne, oddechowe i relaksacyjne stymulowane różnorodną muzyką, przeznaczone dla zdrowego człowieka aby wykryć, usprawniać pewne zaburzenia, które z czasem mogą przeistoczyć się w poważne problemy zdrowotne
muzykoterapia – jest szczególną formą psychoterapii doraźnej lub głębokiej i jest uzupełnieniem leczenia podstawowego i profilaktyki muzycznej.
Od chwili wielkiego zainteresowania problematyką dzieci opóźnionych w rozwoju, które nastąpiło w USA w latach sześćdziesiątych z inicjatywy prezydenta Kennedy'ego, opracowano wiele programów terapii ukierunkowanych na zindywidualizowane cele wychowawcze, i wiele z nich wykorzystuje muzykoterapię do realizacji takich celów wychowawczych, jak stymulacja fizyczna, doskonalenie koordynacji motorycznej, dostarczenie doświadczeń społecznych, uczenie prawidłowych sposobów wyrażania uczuć, przeżywanie samozadowolenia.
Szczególnie często wykorzystuje się elementy współczesnych systemów wychowania muzycznego trzech twórców: Orffa, Dalcroze'a oraz Kodalya. Dalcroze, twórca metody rytmiki, wyeksponował w swoim programie ruch, twórczą aktywność dzieci, przyjemność, którą powinna dawać im muzyka.
Orff położył nacisk przede wszystkim na twórczość dziecięcą, muzykowanie, oraz satysfakcję płynącą z wykonania choćby najłatwiejszych zadań muzycznych.
Ćwiczenia systemu Orffa wykorzystywane były w szkole specjalnej w Salzburgu w celu pobudzania rozwoju umysłowego dzieci poddawanych systematycznym zajęciom wokalno-instrumentalnym.
Wpływ ćwiczeń muzycznych na inteligencję uczniów wykazał również węgierski kompozytor i pedagog Kodaly. Stwierdził on większą sprawność czynności umysłowych u dzieci mających intensywny program wychowania muzycznego w szkołach podstawowych.
Muzykoterapia jest jedną z form porozumiewania się z dziećmi, wspomagania ich rozwoju. Elementy muzykoterapii należy stosować przede wszystkim na zajęciach z dziećmi o zaburzonym rozwoju społecznym, fizycznym, umysłowym. Ze względu na szczególną opiekę, jakiej wymagają dzieci z takimi zaburzeniami rozwojowymi, terapia poprzez muzykę ma na celu:
usprawniać uszkodzone funkcje
stwarzać dzieciom warunki do łagodzenia agresji, zmniejszenia napięć psychofizycznych, odprężenia itp.
Terapia taka może mieć formę indywidualną lub grupową.
W Polsce zainteresowanie muzykoterapią datuje się od 1972 roku. W tym bowiem roku rozpoczął swoją działalność Zakład Muzykoterapii w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu.
Muzykoterapia jest szczególną formą psychoterapii i jest uzupełnieniem podstawowego leczenia i profilaktyki muzycznej. Mówi się, że w przypadku dzieci, w każdej placówce powinien być zatrudniony muzykoterapeuta, który prowadziłby stale zajęcia tak jak np. logopeda. Nasze działania muszą być dostosowane do faktu, że stan psychofizyczny odbiorcy jest poprzeczką, której nie staramy się przeskoczyć w ciągu jednego dnia, ale na drodze ćwiczeń udowadniamy dziecku, że może ono więcej, tylko musi wykonać dodatkowe czynności.
Za prekursora polskiej muzykoterapii uważa się lekarza anestezjologii, profesora Uniwersytetu Łódzkiego, dr Macieja Kieryła, który jest twórcą Mobilnej Rekreacji Muzycznej (MRM).
MRM to uporządkowany układ ćwiczeń rytmicznych, ruchowych, perkusyjnych, oddechowych, wyobrażeniowych i relaksacyjnych stymulowanych muzyką. Układ taki może być stosowany indywidualnie lub grupowo zarówno w celu terapeutycznym jak i profilaktycznym. Składa się on z pięciu etapów (OZURA)
Odreagowanie - klaskanie, tupanie, podskoki, gesty, krzyk.
Cel : - zmniejszenie napięcia psychicznego;
Wykonywanie kilku prostych, spontanicznych, dynamicznych ruchów oraz swobodna emisja głosowa zmniejszają napięcie mięśniowe, co prowadzi do obniżenia napięcia emocjonalnego. Ćwiczenia te obniżają lęk i agresję. Mogą być prowadzone bez podkładu muzycznego lub na tle szybkiej muzyki.
Zrytmizowanie - klaskanie, wykonywanie rytmicznych ruchów ciałem, maszerowanie.
Cel : - pogłębienie "odreagowania" , przy równoczesnym "uporządkowaniu" i zintegrowaniu grupy przez wytworzenie poczucia wspólnoty. Stosuje się tu proste ćwiczenia, mniej dynamiczne i wolniejsze niż w I etapie, grupa wykonuje je wspólnie.
Uwrażliwienie - samodzielna gra na prostych instrumentach lub wyrażanie ruchem, gestem różnych stanów emocjonalnych ilustrowanych przez muzykę.
Cel : - pogłębienie percepcji muzyki, uświadomienie dzieciom ich własnych stanów emocjonalnych, uwrażliwienie na dynamikę, tempo, rytm itp.
Relaksacja - ćwiczenia oddechowe w pozycji leżącej lub siedzącej.
Cel : - pogłębienie odprężenia fizycznego i psychicznego. Można stosować sugestię słowną spokoju, bezpieczeństwa i ciepła. Często odnosi się to do przebywania wśród przyrody.
Aktywizacja - łagodna i dynamiczna.
łagodna - spokojne ćwiczenia w pozycji leżącej, przechodzenie do pozycji stojącej przez siad;
dynamiczna - ćwiczenia w tempie (mini aerobik).
Zwracamy uwagę na stopniowe podnoszenie się z pozycji leżącej. Pamiętamy o ćwiczeniach oddechowych. Zakończenie - krótka rozmowa na temat odbytych zajęć.
Efekty MRM ujawniają się:
Natychmiastowo: następuje zmiana nastroju, korekta postawy, pogłębienie oddechu, wzrost lub spadek napięcia mięśniowego.
Po trzykrotnym treningu: następuje utrwalenie sprawności psychofizycznej, ułatwienie wykonywanych ćwiczeń rehabilitacyjnych, szersze spojrzenie na wykorzystanie muzyki, redukcja negatywnych objawów psychofizycznych (ustąpienie zmęczenia, poprawa kondycji, nastroju, aktywności życiowej, podwyższenie poczucia wartości), uzyskanie satysfakcji z aktywnego wykorzystania muzyki.
Zajęcia mogą mieć charakter mobilny i w zależności od potrzeb dziecka zmieniamy kolejność ćwiczeń, rezygnujemy z niektórych lub powtarzamy. Powinny być prowadzone raz w tygodniu przez około 45 minut. Aby pozyskać zainteresowanie uczestników bez względu na ich stan wrażliwości, należy wykorzystywać krok marszowy, rytmy biologiczne (np. bicie serca) oraz niekonwencjonalne źródła dźwięku (np. odgłosy przyrody). Zajęcia terapeutyczne mogą być przeprowadzone także Metodą Symboli Dźwiękowych, która również składa się z pięciu wiążących się ze sobą etapów:
Ekspresja ruchowa (spontaniczna i kontrolowana) na dowolne tematy muzyczne.
Interpretacja plastyczna utworów muzycznych.
Poznawanie i operowanie symbolami dźwięków (np. wysoki /, niski :, długi --, krótki -)
Zabawy słowno-muzyczno-ruchowe z elementami inscenizacji, ćwiczeń pantomimicznych.
Relaksacja.
Terapię tą metodą prowadzi się około trzech miesięcy po trzy 45 minutowe jednostki w tygodniu. W zajęciach nie muszą występować wszystkie elementy w/w toku, ale należy pamiętać o tym, że zawsze rozpoczynamy ekspresją ruchową a kończymy relaksacją. Etapy II i IV mogą być stosowanie zamiennie.
PRZYKŁADY ZAJĘĆ
Zajęcia przeprowadzane z dziećmi upośl. w st. umiarkowanym i znacznym przez M. Kieryła:
Odreagowanie (muzyka szybka, dynamiczna)
przedstawienie się z wyklaskiwaniem swojego imienia i wybór pozycji leżącej, stojącej lub siedzącej
naśladowanie chodzenia poprzez przebieranie nogami w miejscu w rytm wygrywany przez prowadzącego na instrumencie
wdechy (usta zamknięte) i wydechy (przez usta i nos) z akompaniamentem prowadzącego (np. na organkach) lub na tle szybkiej muzyki (można bez muzyki).
nazywanie przez dzieci instrumentu trzymanego przez prowadzącego
sylabizowanie i wyklaskiwanie nazwy instrumentu
naśladowanie biegu
słuchanie i naśladowanie przez dzieci odgłosów natury (ptaki, deszcz, wiatr)
wdechy i wydechy przy naśladowaniu pływania
Zrytmizowanie (muzyka w tempie marszowym)
wolne ruszanie barkami i głowami (może być przy akomp. instrumentu)
prowadzący dotyka części twarzy a dzieci je nazywają
dzieci łapią się za uszy i poruszają nimi mówiąc "ding-dong"
lekko uderzają palcami o palce (prowadzący określa to słowem "cicho"), następnie klaszczą (prowadzący określa to słowem "głośno") a na koniec głośno klaszczą i tupią
najpierw głośno wykrzykują swoje imię a potem łapią się za ręce i cicho wymawiają imiona
dzieci "idą na stadion" w rytm wygrywanego rytmu, następnie kładą ręce na udach i uderzając sylabizują "go-la" (prowadzący przygrywa) a potem swoje imię
wydawanie głośnych okrzyków "hej" z jednoczesnym wyrzucaniem rąk do góry
naśladowanie pociągu dźwiękiem dodając za chwilę uderzanie się po udach (prowadzący przygrywa), następnie dzieci wymawiają "łee" (wyrzucanie pary przez pociąg)
klaskanie w rytm żywej, wesołej muzyki
wdechy z unoszeniem rąk w górę i wydechy z opuszczaniem rąk
Uwrażliwienie
przy wesołej melodii dzieci delikatnie klaszczą i tupią nogami
powtarzanie słów "jedzie pociąg z daleka", śpiewanie i klaskanie
pokazanie przez prowadzącego ruchem piosenki "wlazł kotek" i odgadnięcie przez dzieci
powtarzanie słów za prowadzącym i naśladowanie ruchem bez melodii, następnie z melodią
maszerowanie w kółeczko w rytm instrumentu
naśladowanie drzew, szumu wiatru, burzy, ptaków (kukanie, stuk dzięcioła itp.) za prowadzącym a następnie jednocześnie każdy naśladuje wybrany odgłos natury
spacer "po lesie" z jednoczesnym klaskaniem w rytm instrumentu
prowadzący pokazuje obrazek lasu, mówi o czystym lesie a dzieci spokojnie oddychają.
Relaks (muzyka spokojna, łagodna)
prowadzący ściszonym głosem opowiada o drodze do lasu z podkładem spokojnej, łagodnej muzyki i "podpiera się" obrazkami (występują nazwy kolorów, kwiatów i dzieci powtarzają te nazwy) a dzieci naśladują niektóre ruchy natury
dzieci kładą się, oddychają (np. wdychają zapach kwiatów leżąc na kocu), zamykają oczy i ruszają ręką do muzyki określając ją jako "wolną, spokojną".
Aktywizacja (muzyka w wolnym tempie marszowym)
prowadzący mówi o chłodnym wietrze, słońcu i dzieci przeciągają się, ruszają ramionami
siadają wygodnie i bez muzyki klaszczą wg swojego uznania a potem poruszają rękoma raz delikatnie, raz szybko
po kolei każde dziecko (lub tylko chętni) śpiewa jakąś piosenkę lub mówi wierszyk (dzieci, które nie pamiętają żadnego utworu powtarzają za prowadzącym)
tupanie i klaskanie w rytm instrumentu
wdechy i wydechy
prowadzący gra lub puszcza znaną melodię i dzieci śpiewają z muzyką
swobodna rozmowa i pożegnanie okrzykiem "hura", następnie każde dziecko indywidualnie żegna się z prowadzącym przy dźwiękach melodii.
Po każdym ćwiczeniu należy pochwalić dzieci.
Scenariusze zajęć utworzony w oparciu o założenie Modelu Mobilnej Rekreacji Muzycznej
Scenariusz I
Czas trwania: 1 godzina
Temat: Układ ćwiczeń ruchowych, rytmicznych, oddechowych, wyobrażeniowych i relaksacyjnych stymulowanych muzyką o tematyce jesiennej.
Cele:
niwelowanie nadpobudliwości nerwowej, opanowanie niepokoju ruchowego
kształcenie poczucia rytmu
pobudzanie wyobraźni twórczej
integracja grupy
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Odreagowanie- "O"
"Przedstawianie się" - uczestnicy zabawy stają w kole, twarzą do środka. Każdy wymawia swe imię jak najciszej potrafi, następnie powtarza je tak, jak potrafi najgłośniej.
"Powitanie" - dzieci biegają po sali w podskokach zgodnie z melodią "Moja fantazja" (Zespół Fasolki). Na przerwę w muzyce wszyscy witają się podając sobie ręce i wypowiadając jakieś miłe słowa.
Zrytmizowanie- "Z"
Dzieci siadają w kole. Podają sobie piłkę (foliową torbę napełnioną jesiennymi liśćmi) na l i 3 miarę taktu do piosenki "Jabłko" (kl. 1). Następnie maszeruj ą rytmicznie po obwodzie koła, odtwarzaj ą rytm melodii "Jabłko" uderzając o siebie dwoma kasztanami.
Dzieci otrzymuj ą różne instrumenty perkusyjne. Siadają w kole - w środku siedzi nauczycielka z tamburynem. Nauczycielka gra krótkie rytmy, które są natychmiast powtarzane przez wszystkie dzieci (na zasadzie echa).
Uwrażliwienie - "U"
Dzieci podzielone na 2 grupy. Słuchają fragmentu wiersza M. Konopnickiej pt. "Świerszczyk".
"Wicher wieje, deszcz zacina,
Jesień, jesień już".
Grupy dzieci tworzą do tego fragmentu ilustrację muzyczną z wykorzystaniem instrumentów muzycznych i niekonwencjonalnych źródeł dźwięku. Kolejno prezentują swe ilustracje.
Dzieci dla przypomnienia śpiewają wspólnie "Cichą piosenkę". Następnie nucą jej melodię na dowolnej sylabie lub samogłosce i jednocześnie "malują" w powietrzu figury kojarzące się z piosenką: jesienne mgły, chmury, liście. Ruchy dzieci powinny być płynne, powolne, ręce podczas "malowania" jak najbardziej rozluźnione.
Relaksacja - "R"
Dzieci leżą na dywanie. Identyfikuj ą się ze zmęczoną wiewiórką, która cały dzień biegała i znosiła do dziupli zapasy na zimę. Dzieci słuchając muzyki Vivaldiego "Cztery pory roku" - "Jesień" wprowadzane są w stan odprężenia psychofizycznego.
Po krótkim odprężeniu dzieci zaczynają się ożywiać i tak jak wiewiórka zabiera się do dalszej pracy - one zabierają się do dalszej zabawy.
Aktywizacja- "A"
"Zabawa w zbieranie liści" - nauczycielka rozkłada w różnych miejscach sali jesienne liście - na krzesełkach, stolikach, półkach, podłodze, itp. Przy miarowym akompaniamencie dzieci spacerują po całej sali nie ruszając leżących liści. Gdy usłyszą melodię poznanej wcześniej piosenki "Już opadły liście" (Muz. Stanisław Jedynak, Sł. Krystyna Majewska), szybko je zbierają i układają w bukiety. Zwycięża dziecko, które uzbiera najwięcej liści.
Scenariusz II
Cele ogólne:
kształcenie twórczej, aktywnej postawy,
integracja grupy,
redukcja napięcia psycho - fizycznego ,
emisja głosu
Cele operacyjne- uczeń;
Potrafi przedstawić plastycznie swoje przeżycia i skojarzenia podczas słuchania muzyki
Umie zaśpiewać piosenkę,
Potrafi przedstawić ruchem zachodzące zmiany tempa i dynamiki w utworze muzycznym
Metody: kreatywne, relaksacyjne, odreagowująco- wyobrażeniowe.
Formy: indywidualna, grupowa.
Techniki terapeutyczne: interpretacje plastyczne i słowne muzyki, rytmika.
Pomoce: baloniki, duże arkusze papieru, farby akwarelowe w miseczkach
PRZEBIEG ZAJĘĆ
Odreagowanie:
Marsz w miejscu, z równoczesnym klaskaniem i pokrzykiwaniem /hej, hop/ na 1, 2 lub 4..Zwracamy uwagę na dynamikę, tempo, ruch, sylwetkę, emisje , swobodę.
Ruchy naprzemiennne. Chodzenie w miejscu. Dotyk prawym łokciem lewego kolana i lewym łokciem prawego kolana. Ćwiczenia naprzemienne wykonujemy powoli,
Zrytmizowanie:
"Deszczyk"- rytmizacja gestykularna w ruchu.
Pada deszcz- ręce nad głową, obniżają się i pokazują spadające krople- 4 razy.
Wieje wiatr-ręce nad głową- pokazanie gestów wiejącego wiatru- 8 razy.
Nagle błysk- klaśnięcie prze sobą -1 raz.
Nagle grzmot- silne tupnięcie – 1raz.
Potem wyszła piękna tęcza- zataczanie koła od głowy ku dołowi -1 raz.
Punkty od c do e powtarzamy kilka razy;
Uwrażliwienie:
Kompozycja wyciszająca- przed relaksem /malowanie spokojnej muzyki (metoda malowania 10 palcami R. F. Show’a)
Relaksacja:
czytamy dzieciom przy spokojnej, cichej muzyce "Opuszczamy plac zabaw". Plac zabaw jest opuszczony. Nie ma tam żadnych dzieci ani dorosłych- tylko gromadka wróbli siedzi na gałęziach kasztanowca i coś sobie pogwizduje…Piaskownica jest pusta, ale po śladach widzisz, że kiedyś bawiły się tutaj dzieci..
Na brzegu leżą dwa samochodziki i kilka figurek… Może są tam również foremki do stawiania babek z piasku- albo jeszcze coś innego…
Jeden z końców huśtawki skierowany jest wysoko w gorę, drugi leży ciężko na ziemi- ale nie ma nikogo innego niż wiatr…
Na sznurowanej drabince nikogo nie ma…Pomiędzy szczeblami przelatuje powietrze…
Na łąkach kwitną kwiaty. Jeżeli się dokładnie przyjrzysz, będziesz mógł je rozpoznać. Być może to stokrotki- albo dzwonki-a może coś zupełnie innego…Ale wszędzie widzisz zieloną koniczynę…
Cisza sięga aż pomiędzy źdźbła trawy…
Huśtawka łagodnie się kołysze. Może popchnęło ją jakieś dziecko, a może zrobił to wiatr.
Obserwuj ją przez chwilę, popatrz, jak się kołysze w jedną stronę, w drugą, w górę ,w dół…
Jest bardzo cicho…
Aktywizacja:
Taniec z balonem- dowolne zabawy taneczne z balonikiem, który nie może upaść na ziemię;.
Wysłuchanie i omówienie utworu muzycznego.
Pytanie do dzieci- jak się teraz czujecie?
Literatura:
Kierył M., Mobilna Rekreacja Muzyczna, ISDN, Warszawa 1996
M. Przychodzińska-Kaciczak Muzyka i wychowanie , Nasza Księgarnia Warszawa 1969
Lewandowska K., Muzykoterapia dziecięca, WSiP Gdańsk 2001
Aleksandrowicz J., Cwynar S., Szyszko–Bogusz A., Relaks, PZWL Warszawa 1976
Publikacje internetowe scenariusza I i II