LEKI STOSOWANE W NIEDOKRWISTOŚCIACH
Niedokrwistość to zmniejszenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów we krwi. Niedokrwistości ze względu na przyczynę dzielimy na:
Niedokrwistość pokrwotoczna
Niedokrwistości niedoborowe (z niedoboru żelaza, kwasu foliowego, wit. B12, miedzi)
Niedokrwistości w wyniku nieprawidłowego krwiotworzenia w szpiku kostnym (aplastyczne)
Niedokrwistości związane ze skróconym czasem życia erytrocytów (hemolityczna)
W lecznictwie stosujemy leki mające znaczenie dla rozwoju erytrocytów (leki nasilające tworzenie czerwonych krwinek, lub biorące udział w syntezie hemoglobiny):
| Rodzaj niedokrwistości | Przyczyny | Leczenie |
|---|---|---|
| niedobarwliwa | Zbyt mała ilość żelaza (niedobór w diecie, upośledzone wchłanianie) przedłużające się krwawienia miesiączkowe, krwawienia z przewodu pokarmowego w wyniku choroby wrzodowej, zwiększone zapotrzebowanie na żelazo (ciąża, dojrzewanie) | Suplementacja jonów żelaza (Fe 2+ doustnie 30 min przed posiłkiem )z witaminą C i kwasem foliowym |
| megaloblastyczna | Niedobór witaminy B12 w konsekwencji zaburzenia dojrzewania komórek układu krwiotwórczego. Przyczyna niedoboru B12 niedobór w diecie, upośledzone wchłanianie (choroba Adisona- Biermera), zakażenie pasożytami Niedobór kwasu foliowego, brak zielonych warzyw w diecie, marskość wątroby , leki immunosupresyjne, zwiększone zapotrzebowanie(ciąża, dojrzewanie) |
Suplementacja witaminą B1, kwasem foliowym |
| hemolityczna | Toksyczne uszkodzenie krwinek | Leczenie przyczynowe, krwiolecznictwo |
LECZENIE:
Preparaty żelaza – są najważniejszym elementem niedokrwistości, substancje czynne w tych preparatach są połączeniami dwuwartościowego lub trójwartościowego żelaza:
Preparaty żelaza dwuwartościowego – żelazo występuje w hemoglobinie w postaci jonu dwuwartościowego i w tej postaci jest wchłaniane z jelit,
Preparatami żelaza Fe2+są sole nieorganiczne(jodek żelaza, węglan żelaza) lub sole kwasów organicznych( glukonowego, bursztynowego, fumarowego)
Metabolizm żelaza . Związki żelaza Fe2+podane doustnie wchłaniają się w dwunastnicy, jelicie cienkim. Wchłonięte jony Fe 2+ pod wpływem ceruloplaminy utleniają się do żelaza Fe3+, które odkłada się w postaci kompleksów z ferrytyną lub z transferryną. Transferyna białko transportujące żelazo z krwią do miejsc gdzie jest potrzebne. Uwalnianie związanego żelaza czy z transferryny lub ferrytyny następuje w wyniku redukcji Fe3+ do Fe 2+, pod wpływem kwasu askorbowego.Preparaty:
Hemofer: siarczan żelaza II uwodniony Ascofer Glukonian żelaza
Preparaty Fe 2+ są bezpieczniejsze unikamy ryzyka przedawkowania
Preparaty żelaza trójwartościowego. W organizmie kation żelaza trójwartościowego przekształca się do jonu dwuwartościowego i w tej postaci jest przyswajany. Preparaty – występują jako związki nieorganiczne (wodorotlenek żelaza) lub jako połączenia organiczne i związki kompleksowe. Mogą być stosowane doustnie lub pozajelitowo. Wchłanianie żelaza w jelitach jest zjawiskiem ograniczonym ponieważ wymaga obecności białka transportowego transferryny. Ale istnieje niebezpieczeństwo przedawkowania , ponieważ następuje odkładanie żelaza w tkankach, kiedy transferryna nie może w pełni związać wszystkich jonów żelaza Fe3+, wolne jony Fe 3+ mogą wywołać działanie toksyczne (nudności , metaliczny posmak w ustach, brak apetytu, ciemne zabarwienie stolca ). W przypadku przedawkowania stosuje się deferoksaminę.
Kwas foliowy zwany folacyna – zaliczany do Witaminy B, występuje w zielonych częściach roślin. Katalizator wielu reakcji biochemicznych związanych z podziałem komórki. Zastosowanie : leczenie niedokrwistości
Witamina B12 cyjanokobalamina– bierze udział w regulacji procesów tworzenia krwinek. Jej niedobór wywołuje niedokrwistość megaloblastyczną
Cytokininy krwiotwórcze regulujące proliferację i różnicowanie komórek hematopoetycznych mające wpływ na czynność krwiotwórczą szpiku:
Erytropoetyna hormon wytwarzany w nerkach , nasila tworzenie erytrocytów. EPO stosowana w zaburzeniach funkcji szpiku kostnego przy niedokrwistościach. Reguluje wielkość erytropoezy, u chorych z przewlekłą niewydolnością nerek jej wytwarzanie jest upośledzone, co stanowi główną przyczynę niedokrwistości. Stosowana u chorych dializowanych, chorych na AIDS, chorych na nowotwory leczonych chemioterapią. Objawy niepożądane: Objawy grypopodobne, nadciśnienie
TROMBOPOETYNA hormon regulujący produkcje i dojrzewanie płytek krwi, wskazana w stanach małopłytkowości na skutek chemioterapii chorób nowotworowych
Interleukina 11zwiększa liczbę płytek krwi. Zastosowanie leczenie małopłytkowości
Mieloidalne czynniki wzrostu. Czynniki pobudzające tworzenie granulocytów.
Zastosowanie leczenie niedokrwistości aplastycznej i neutropenii po chemioterapii (zmniejszenie liczby białych ciałek krwi neutrofili). Działania niepożądane bóle kostno-stawowe. Formy pegylowane tych czynników mają dłuższy okres półtrwania.
INTERFERONY- są to cytokinin wytwarzane przez organizm pod wpływem wirusów, pierwotniaków, antygenów bakteryjnych. Wykazują działanie p/wirusowe, immunomodulujące, hamują proliferacją komórek nowotworowych, angiogenezę. Wyróżniamy interferon alfa, beta, gamma(INF). INF-alfa stosowany w leczeniu nowotworów układu krwiotwórczego (przewlekłych białaczek szpikowych) niektórych chorób wirusowych ,np. wirusowego zapalenie wątroby B i C,. Działania niepożądane objawy grypopodobne, zaburzenia ze strony oun (depresja, senność, drgawki), ujawnienie chorób autoimmunologicznych. INF- beta w leczeniu stwardnienia rozsianego, INF –gamma zapobieganie zakażeniom w przypadku wrodzonych niedoborów odporności.