GLEBOZNAWSTWO – WYKŁAD 9 – 07.12.2009
Węglan wapnia (CaCo3) jako odczyn glebowy jest najbardziej rozpowszechnioną formą w litosferze. Występuje w postaci skał: wapienie, margle, opoki.
Węglan wapnia jest wymyty najczęściej na głębokościach 1,5m-2,10m. gleby zawierające CaCo3 są kwaśne i potęgują proces bielicowania.
Odczyn roztworu glebowego wyraża się wartością pH i oznacza w 1 N KCL, stosując następującą skalę:
≤ 4,5 kwaśne bardzo silnie (bielice, bielicowe leśne, glejowo murszowe)
4,6-5,5 kwaśne (rdzawe, bielicowe, brunatne kwaśne, płowe, torfowe, pseudoglejowe)
5,6-6,5 lekko kwaśne (czarnoziemy, leśno-stepowe, brunatne)
6,6-7,2 obojętne (czarnoziemy leśno-stepowe, mady, deluwialne, płowe)
>7,2 zasadowy-alkaliczny (rędziny, słone)
W Polsce przeważają gleby o odczynie kwaśnym:
gleby kwaśne i bardzo kwaśne zajmują 60% powierzchni kraju,
gleby słabo kwaśne – 20%,
gleby obojętne i zasadowe 20%
O kwaśnym odczynie decyduje kilka czynników:
Brak składników zasadowych w skałach macierzystych
Przewaga opadów nad parowaniem
Odprowadzanie składników zasadowych z plonami roślin
Doprowadzanie do gleb substancji zakwaszających.
O pełnej kwasowości gleby decydują jony wodoru i glinu w różnym stopniu związane z kompleksem sorpcyjnym.
Kwasowość czynna – kwasowość która ujawnia się w roztworze glebowym
Kwasowość potencjalna – dzieli się na:
Kwasowość wymienna – ujawnia się gdy na glebę podziałamy roztworem soli obojętnej (KCl)
Kwasowość hydrolityczna
Znaczenie odczynu gleby:
na glebach kwaśnych nie sadzimy: lucerna, burak, groch, pszenica, koniczyna czerwona, jęczmień.
azot jest najlepiej wykorzystywany przez rośliny przy pH powyżej 6.
grzyby dobrze rozwijają się w każdym środowisku.
bakterie winie lubią środowiska kwaśnego.
Większość roślin uprawianych jest przy odczynie lekko kwaśnym lub lekko obojętnym. Ok. 4000ha gleb w Polsce wymaga wapnowania.
Określenie potrzeb wapnowania gleb mineralnych:
| Klasa potrzeb | Barwa znaków na mapach | Ocena potrzeb wapnowania | pH gleby oznaczane w 1 N KCL |
|---|---|---|---|
| IV | Brązowa | Konieczne | Do 5,0 |
| III | Czerwona | Potrzebne | 5,1-5,5 |
| II | Żółta | Wskazane | 5,6-6,0 |
| I | Zielona | zbędne | Od 6,1 |
Właściwości buforowe gleby zapobiegają nagłym zmianom odczynu gleb.
Na kolokwium: Podział gleb ze względu na pH, jaki % gleb jest w różnych przedziałach pH, kwasowość gleby (na co dzielimy), na podstawie kwasowości hydrolitycznej liczymy węglan wapnia, porowatość gleby, gęstość, znaczenie wody, próchnica glebowa (właściwości, co to), metoda spalania węgla organicznego (jakie utleniacze), różnice między próchnicą a substancją organiczną, metody oznaczania węglanu wapnia.