Uniwersytet Technologiczno – Przyrodniczy im . J. i J. Śniadeckich w Bydgoszczy

Projekt: Eksploatacja Pojazdów Samochodowych

Monika Małkowska
Katarzyna Szczecina

Grupa E

Tematyka
PKS Olimp Sp. z o.o. rozwija się bardzo dynamicznie, zatrudnia ponad 300 pracowników i świadczy usługi przewozu osób ponad 84 autokarami. Sprawą priorytetową jest dla nas, zapewnienie pasażerom bezpiecznych i komfortowych warunków podróżowania oraz ciągłe podwyższanie standardu naszych usług.
Dlatego sukcesywnie wymieniamy stare autobusy, modernizujemy infrastrukturę firmy. Naszym klientom proponujemy dogodną, rozwiniętą komunikację miejską.

1. Asortyment

Rodzaj pojazdu	Ilość
Jelcz M11	28
Volvo B10MA	28
Mercedes O345G	28

1. Dane techniczne poszczególnych autobusów zawarte zostały w tabelach poniżej:

• Jelcz M11

Tab.1. Dane techniczne autobusu Jelcz M11

Lp.	Specyfikacja techniczna
1.	Produkcja w latach
2.	Typ
3.	Klasa
4.	Ilość drzwi
5.	Układ drzwi
6.	Szerokość drzwi
7.	Wysokość podłogi w dzrwiach
8.	Długość
9.	Szerokość
10.	Wysokość
11.	Rozstaw osi 1-2
12.	Rozstaw osi 2-3
13.	Zwsi przedni
14.	Zwis tylni
15.	Miejsca ogółem
16.	Miejsca siedzące
17.	Miejsca stojące
18.	Masa całkowita
19.	Masa własna
20.	Obicążenie przód
21.	Obicążenie tył
22.	Średnica zawracania
23.	Zbiornik paliwa
24.	Silnik
25.	Pojemność silnika
26.	Moc silnika
27.	Moment obrotowy
28.	Usytuowanie silnika
29.	Skrzynia biegów
30.	Oś przednia
31.	Oś tylna
32.	Hamulce

Rys.1. Autobus Jelcz M11

• Volvo B10MA

Tab.2. Dane techniczne Autobusu Volvo B10MA

Lp.	Specyfikacja techniczna
1.	Długość
2.	Szerokość
3.	Wysokość
4.	Rozstaw 1-2
5.	Rozstaw 2-3
6.	Zwis przedni
7.	Zwis tylny
8.	Promień zawracania
9.	Ilość miejsc ogółem
10.	Ilość miejsc stojących
11.	Ilość miejsc siedzących
12.	Masa całkowita
13.	Obciążenie przód
14.	Obciążenie tył
15.	Obciążenie środek
16.	Pojemność bagażników
17.	Pojemność zbiornika paliwa
18.	Układ drzwi
19.	Układ stopni
20.	Wysokość podłogi
21.	Szerokość drzwi
22.	Silnik
23.	Moc silnika
24.	Moment obrotowy
25.	Usytuowanie silnika
26.	Skrzynia biegów
27.	Oś przednia
28.	Oś tylna
29.	Oś środkowa
30.	Hamulce

Rys.2. Autobus VolvoB10MA

• Mercedes O345G

Tab.3. Dane techniczne autobusu Mercedes 0345G

Lp.	Specyfikacja techniczna
1.	Długość
2.	Szerokość
3.	Wysokość
4.	Rozstaw 1-2
5.	Rozstaw 2-3
6.	Zwis przedni
7.	Zwis tylny
8.	Promień zawracania
9.	Ilość miejsc ogółem
10.	Ilość miejsc stojących
11.	Ilość miejsc siedzących
12.	Masa całkowita
13.	Obciążenie przód
14.	Obciążenie tył
15.	Obciążenie środek
16.	Pojemność bagażników
17.	Pojemność zbiornika paliwa
18.	Układ drzwi
19.	Układ stopni
20.	Wysokość podłogi
21.	Szerokość drzwi
22.	Silnik
23.	Moc silnika
24.	Moment obrotowy
25.	Usytuowanie silnika
26.	Skrzynia biegów
27.	Oś przednia
28.	Oś tylna
29.	Oś środkowa
30.	Hamulce

Rys.3. Autobus Mercedes 0345G

1. Strategie eksploatacji

Eksploatacja środków trwałych jest szczególnego rodzaju działaniem człowieka, które wymaga wykorzystania doświadczeń, wiedzy i wskazań nauki, jak działać najlepiej. Teoria eksploatacji bada to, co jest wspólne wszelkim działaniom ludzi i urządzeń.
Każde urządzenie lub system maja skończony okresswego istnienia. Okres ten składa się z faz:

-tworzenia,

-rozwoju,

- likwidacji.

Okres użytkowania, zwany okresem eksploatacji,jest to przedział czasu, w którym przebywa systemlub środek trwały, od czasu rozpoczęcia jegoeksploatacji do czasu wycofania go z użycia.

Eksploatacja to zespół celowych działań organizacyjno-technicznych i ekonomicznychludzi z urządzeniami technicznymi oraz wzajemne relacje występującemiedzy nimi od chwili przejęcia urządzenia do wykorzystania zgodniez przeznaczeniem, aż do jego utylizacji po likwidacji.

Optymalne prowadzenie eksploatacji maszyn powinnobazować na aktualnych wynikach ich działania orazobiektywnych informacjach, które powinny byćprzygotowywane w sposób systematyczny i kompetentny.

Podstawowe funkcje zarzadzania eksploatacja obejmują:

• prognozowanie

• planowanie

• koordynacje działań

• kontrole wykonanych działań

Strategia eksploatacyjna polega na ustaleniu sposobów prowadzenia użytkowaniai obsługiwania maszyn oraz relacji miedzy nimi w świetleprzyjętych kryteriów.

1. Strategia według resursu (potencjału eksploatacyjnego)

Podstawowymi założeniami realizacji tej strategii są;

- ustalony zakres czynności obsługowych przyporządkowany konkretnej obsłudze,

- okresowość realizacji ustalonych obsług i napraw,

- hierarchizacja obsług i napraw

Terminy oraz zakresy obsług i napraw przyjętych realizacji w tej strategii są stałe, ustalone na podstawie wyników wieloletnich badań eksploatacyjnych i są niezależne od stanu technicznego maszyny. Natomiast hierarchizacja realizowanych obsług i napraw oznacza, że obsługa lub naprawa wyższego rzędu zawiera w sobie zakresy czynności obsług lub napraw niższego rzędu. Podstawową wadą omawianej strategii jest konieczność realizacji obsług i napraw maszyn znajdujących się w różnych stanach technicznych, o stałym zakresie ściśle ustalonych terminach, wynikających z wykonania przez te maszyny porównywalnych zadań mierzonych czasami pracy, przejechanymi kilometrami lub innymi jednostkami.

1. Strategia według stanu

Strategia ta polega na ciągłym kontrolowaniu stanów technicznych maszyn i opracowywaniu na tej podstawie informacji diagnostycznych, umożliwiających decydentom różnych szczebli podejmowanie racjonalnych, działań w konkretnym systemie eksploatacji i w jego otoczeniu.

W systemie tym nie ustala się stałych terminów obsług i napraw. Wszelkie decyzje o potrzebie ich realizacji podejmuje decydent na podstawie: informacji diagnostycznych zawierających dane o stanach technicznych maszyn, stanach operatorów, stanach otoczenia oraz prognoz dotyczących zmian tych stanów w trakcie realizacji przez maszyny wyznaczonych zadań, w wyznaczonym przedziale czasu. Niezbędne dane zbiera podsystem diagnostyczny, a przetwarza je i przygotowuje dla podsystemu decyzyjnego podsystem informatyczny. Rozwiązania takie mogą być stosowane w układach zautomatyzowanych, w systemach eksploatacji maszyn, od których wymaga się wysokiej niezawodności działania ze względu na bezpieczeństwo ludzi i otoczenia(np. lotnisko) oraz w systemach technicznych, których uszkodzenia mogą spowodować znaczne straty gospodarcze(np. koparki węgla metodą odkrywkową zasilające urobkiem elektrownie)Wadą tej strategii są wysokie koszty projektowania i budowy podsystemów diagnostycznych o wysokim poziomie niezawodności działania oraz wysokie koszty instalowania systemów informatycznych.

1. Strategia mieszana

Rozwiązania te polegają na wyposażeniu systemów eksploatacyjnych, realizujących strategie według resursu, w podsystemy diagnostyczne wspierające racjonalne działania eksploatacyjne z maszynami, nazywane w zależności od zakresu ich zastosowania:

- sekwencyjnymi, tzn. realizującymi diagnozowanie w ciągu ograniczającym się tylko do wybranych sekwencji(węzłów, podzespołów) maszyn.

- quasi- dynamicznymi, tzn. realizującymi kontrolę poprzez monitorowanie zmian, wybranych sygnałów diagnostycznych, których wartości wpływają lub mogą wpływać na zmiany terminów i zakresy obsług i napraw.

- pośrednimi- realizującymi ciągłe diagnozowanie stanu maszyn w stopniach i zakresach zależnych od uzasadnień ekonomicznych, uzupełniających przestrzeń między wcześniej opisanymi strategiami eksploatacyjnymi.

1. Strategia według efektywności

Wzrost popytu na nowoczesne i bardziej efektywne maszyny powoduje wprowadzenie na rynek przez producentów w coraz krótszych przedziałach czasowych, nowych typów maszyn. Działania te powodują ciągłe skracanie czasu i istnienia na rynku określonego typu maszyn Jednocześnie postęp naukowo- techniczny powoduje, że projekty i konstrukcje nowych maszyn zawierają generalne zmiany koncepcji całości oraz układów napędowych, spełniających kryteria bezpieczeństwa, ergonomiczności, ekologiczności, oszczędności energii, humanizacji pracy, wydajności, efektywności, niskich kosztów eksploatacji. Szczególnie ważne są koszty eksploatacji, które np. dla maszyn roboczych ciężkich w zależności od typu przekraczają od 5 do 15 razy koszty nowych maszyn. Z tego powodu użytkownik, posiadając maszyny nawet w zadawalającym stanie technicznym, w chwili pojawienia się na rynku nowej generacji maszyn o podobnym lub tym samym przeznaczeniu, zostaje zmuszony do podjęcia decyzji polegającej na wyborze między użytkownikiem posiadanych maszyn, a wymianie ich na maszyny nowego typu. Decyzje te należy podejmować tylko na podstawie optymalizacji wyników uzyskanych z bilansu ekonomicznego. Przy tym pojęcie optymalizacji należy rozumieć tak, że przez pewne zamierzone działania osiąga się w systemie eksploatacji maksymalny efekt. Strategia eksploatacji według efektywności dotyczy takich zdarzeń, gdy „relatywne” starzenie maszyn wyprzedza ich fizyczne zużycie i gdy maszyny te, chociaż są w stanie zdatności technicznej, są wycofywane z użytkowania na skutek niezadowalającej efektywności lub z powodu niespełnienia kryteriów, które zaczęły obowiązywać(np. bezpieczeństwo, ekologia)

1. Strategia według niezawodności

Strategia eksploatacji według niezawodności sprawdza się do podejmowania decyzjieksploatacyjnych na podstawie wyników okresowej kontroli poziomu niezawodności maszyn, eksploatowanych na podstawie wyników okresowej kontroli poziomu niezawodności maszyn, eksploatowanych aż do wystąpienia zwiększonej intensywności uszkodzeń elementów. Nie trzeba uzasadniać, że ta strategia może być stosowana tylko wówczas, gdy następstwa uszkodzeń nie naruszają zasad bezpieczeństwa pracy i nie zwiększają kosztów eksploatacji maszyn.

1. Strategia autoryzowana

ASIM jest przekształceniem strategii według stanu technicznego. Sama idea tej strategii,  opiera się na wykorzystaniu pętli jakości, którą uzupełniono elementami teorii eksploatacji (fazy istnienia maszyny, serwis) oraz diagnostyki technicznej. Zgodnie z jej zasadami, producent ponosi pełną odpowiedzialność za wyrób – od momentu projektowania, po wytwarzanie i eksploatację, aż do momentu jego likwidacji. Zarówno konstruowanie jak i wytwarzanie odbywa się zgodnie z aktualnymi trendami i osiągnięciami techniki, zagwarantowany jest własny serwis w czasie eksploatacji, a także wyposażenie wyrobu w środki diagnostyczne (najkorzystniej, gdy są one automatyczne).

 

1. Przebiegi pojazdów.

Tab.4. Przebiegi pojazdów

Pojazd	Ilość	Przebieg roczny [km]
		Jednostkowy
Jelcz M11	28	100 000
Volvo B10MA	28	120 000
Mercedes O345G	28	120 000
Razem	9 520 000

1. Przebiegi międzyobsługowe.

Tab.5. Przebiegi międzyobsługowe

Obsługa	Przebieg [km]
	Jelcz M11
OC	codziennie
OL	raz w roku
OZ	raz w roku
OT-1	10 000
OT-2	20 000
OT-3	40 000

1. Liczba obsług.

Tab.6. Liczba obsług

Obsługa	Liczba obsług
	Jelcz M11
	Jednostkowa
OT-1	5
OT-2	3
OT-3	2
OL	1
OZ	1

1. Czynności obsługowo – naprawcze.

Tab.7. Czynności obsługowo-naprawcze OT1 w autobusie Jelcz M11

L. p.	Czynności obsługowe OT1 Jelcz M11	Pracochłonność [min.]
1.	Silnik: wymiana oleju i filtrów.	30
2.	Oczyścić miskę filtra powietrza, opróżnić osadnik pyłu.	10
3.	Oczyścić filtr pompy paliwa.	10
4.	Sprawdzić i wyregulować luz sprzęgła.	20
5.	Sprawdzić poziom oleju w skrzynce biegów.	4
6.	Sprawdzić nakrętki kół.	10
7.	Oczyścić śruby odpowietrzające tylnego mostu.	10
8.	Sprawdzić poziom oleju w przekładni tylnego mostu.	6
9.	Sprawdzić luz w łożyskach piast kół przednich.	20
10.	Sprawdzić luz osiowy, pasowanie i łożyska oporowe sworzni zwrotnicy.	20
11.	Sprawdzić i dokręcić nakrętki sworzni kulistych drążków kierowniczych.	20
12.	Sprawdzić zbieżność kół.	25
13.	Sprawdzić ruch jałowy koła kierowniczego.	4
14.	Sprawdzić szczelność układu wspomagania mechanizmu kierowniczego.	10
15.	Sprawdzić i wyregulować luz szczęk hamulcowych.	20
16.	Sprawdzić działanie hamulców.	4
17.	Sprawdzić szczelność układu pneumatycznego.	8
18.	Sprawdzić akumulatory – elektrolit uzupełnić.	30
19.	Sprawdzić przewody i złącza instalacji elektrycznej.	30
20.	Sprawdzić stan i naciąg pasków klinowych.	2
21.	Sprawdzić zamocowanie mechanizmu kierowniczego.	8
Razem	301 (5,02 rbh)

Tab.8. Czynności obsługowo-naprawcze OT2 w autobusie Jelcz M11

L. p.	Czynności obsługowe OT2 Jelcz M11	Pracochłonność [min.]
1.	Czynności obsługowe OT1.	301
2.	Oczyścić wkład filcowy i wymienić wkład papierowy filtru paliwa.	15
3.	Sprawdzić hamulec silnikowy.	5
4.	Sprawdzić stan miechów powietrza i wyregulować poziom zawieszenia.	20
5.	Sprawdzić stan opon, ewentualnie opony przemienić nawzajem.	45
6.	Sprawdzić dźwignię sterowania skrzynką biegów.	5
7.	Dokręcić śruby wału napędowego.	16
8.	Sprawdzić stan okładzin hamulcowych.	10
9.	Sprawdzić stan szczęk hamulcowych rozpieraków i dźwigni hamulcowych.	15
10.	Sprawdzić i dokręcić śruby mocujące miech powietrza.	12
11.	Sprawdzić tulejki gumowe drążków reakcyjnych – dokręcić opaski.	10
12.	Dokręcić nakrętki drążków reakcyjnych.	10
13.	Oczyścić filtry przewodowe w układzie powietrza.	25
14.	Sprawdzić zamocowanie i szczelność amortyzatorów.	15
15.	Sprawdzić spoiny i połączenia śrubowe szczególnie na złączach silnika, skrzynki biegów, mechanizmu kierowniczego.	20
16.	Sprawdzić działanie przyrządów wskazujących, wyłączników i złączy.	5
Razem	506 (8,43 rbh)

Tab.9. Czynności obsługowo-naprawcze OT3 w autobusie Jelcz M11

L. p.	Czynności obsługowe OT3 Jelcz M11	Pracochłonność [min.]
1.	Czynności obsługowe OT2.	506
2.	Sprawdzić i wyregulować luz łożyska wyciskowego sprzęgła.	20
3.	Sprawdzić układ hamulcowy.	10
4.	Sprawdzić alternator, sprawdzić szczotki.	90
Razem	626 (10,43 rbh)

Tab.10. Czynności obsługowo-naprawcze OT1 w autobusie Volvo B10MA

Lp.	Czynności obsługowo – naprawcze OT-1Volvo B10MA	Pracochłonność[min.]
Serwis olejowy i wymiany filtrów
1.	Silnik: wymiana oleju i filtrów.	40
2.	Filtry paliwa.	20
3.	Filtr powietrza – czyszczenie (w zależności od zabrudzenia wymiana).	10
Kontrola poziomu oleju i płynów
1.	Skrzynia biegów.	6
2.	Układu chłodzenia.	4
3.	Płyn do spryskiwacza szyb.	4
4.	Układu centralnego smarowania.	5
5.	Wspomaganie układu kierowniczego.	3
Sprawdzenie, konserwacja i czyszczenie
1.	Oświetlenie zewnętrzne, wewnętrzne i ekranów liniowych. Regulacja reflektorów.	20
2.	Drzwi, zawiasów i zamków pokryw serwisowych.	15
3.	Opon pod względem uszkodzeń, ciśnienia powietrza, wysokości bieżnika, dokręcenia kół.	50
4.	Pasków klinowych.	5
5.	Kratki wlotu powietrza i nagrzewnic.	15
6.	Opończy i obrotnicy (dokręcenie śrub mocowania).	25
7.	Chłodnicy i silnika względem zabrudzeń.	10
8.	Układu powietrza – odkręcenie zaworków odwadniających.	15
9.	Podłoga i wykładzina podłogowa.	10
Smarowanie
1.	Przegubów wału napędowego.	8
2.	Łożysk i prowadnic drzwi.	12
3.	Ramion rozpieraczy.	15
4.	Piasty osi.	16
Kontrola działania i szczelności
1.	Automatyka drzwi, układ zabezpieczenia drzwi.	10
2.	Sygnału dźwiękowego, wycieraczek, spryskiwacza.	3
3.	Instalacji elektrycznej, alternatora, rozrusznika.	10
4.	Nagrzewnice wnętrza i wentylatory dachowe.	6
5.	Układu ABS, ASR.	10
6.	Zawieszenia, wahacze dolne i górne, drążki stabilizatora, drążki reakcyjne.	20
7.	Układ kierowniczy – zwrotnice, drążki kierownicze, wsporniki drążków, kolumna kierownicza, przekładnia kątowa.	15
8.	Sprawdzenie prawidłowego działania i szczelności układu hamulcowego, spadków powietrza.	10
9.	Szczelność układu pneumatycznego, resorowania.	10
10.	Wycieków cieczy technologicznych.	10
11.	Wyposażenia wewnętrznego pojazdu.	15
12.	Kontrola sprawności otwierania i zamykania okien.	10
13.	Kontrola systemu zapowiedzi głosowej.	5
14.	Jazda próbna, kontrola wzrokowa.	10
Razem	452 (7,53 rbh)

Tab.11. Czynności obsługowo-naprawcze OT2 w autobusie Volvo B10MA

Lp.	Czynności obsługowo – naprawcze OT-2 Volvo B10MA	Pracochłonność [min.]
1.	Czynności obsługowe OT-1	452
Serwis olejowy i wymiany filtrów
1.	Skrzynia biegów: wymiana oleju i filtra.	15
2.	Most napędowy: wymiana oleju (oczyścić odpowietrznik)	15
3.	Hydrostatyczny napęd wentylatora: wymiana oleju i filtra.	10
4.	Wspomaganie układu kierowniczego: wymiana oleju i filtra.	15
Sprawdzenie, konserwacja i czyszczenie
1.	Zawieszenia silnika i skrzyni biegów.	10
Razem	517 (8,62 rbh)

Tab.12. Czynności obsługowo-naprawcze OT1 w autobusie Mercedes 0345G

Lp.	Czynności obsługowo – naprawcze OT-1 Mercedes – Benz O345G	Pracochłonność [min.]
Serwis olejowy
1.	Silnik: wymiana oleju i filtrów.	50
Sprawdzić poziom płynów, uzupełnić poziom
1.	Wspomaganie układu kierowniczego.	6
2.	Układu centralnego smarowania.	10
3.	Skrzynia biegów.	5
4.	Piasty i most napędowy.	15
Prace smarownicze
1.	Pośredni drążek kierowniczy, wały napędowe.	15
Sprawdzenie szczelności i stanu
1.	Układ chłodzenia i ogrzewania: sprawdzić stan chłodnicy, sztywnych i elektrycznych przewodów w rejonie silnika / skrzyni biegów.	20
2.	Układ wydechowy.	10
3.	Przewody olejowe, paliwowe, układ chłodzenia, sprężonego powietrza, układ klimatyzacji w komorze silnika.	20
Sprawdzić poziom płynów, uzupełnienie poziomu
1.	Układ chłodzenia silnika: sprawdzić poziom płynu chłodzącego.	5
2.	Wycieraczki i spryskiwacz.	3
Silnik
1.	Wymienić filtr paliwa.	20
2.	Filtr wstępny paliwa – spuścić wodę z odstojnika.	15
3.	Filtr wstępny paliwa z separatora wody: wymienić element filtrujący.	15
4.	Filtr powietrza z wkładem papierowym: wymiana wkładu lub czyszczenie w zależności od zabrudzenia.	10
5.	Paski klinowe zębate: sprawdzić pod względem wytarcia i uszkodzeń.	6
Podwozie i nadwozie
1.	Instalacja elektryczna: rozrusznik, alternator, akumulatory: sprawdzić przewody pod względem przetarć.	10
2.	Oczyścić filtr płynu chłodzącego silnik.	10
3.	Sprawdzić chłodnicę silnika pod względem zew. zabrudzeń – oczyścić.	20
4.	Sprawdzić dodatkową chłodnicę pod względem zewnętrznych zabrudzeń i czystości.	20
5.	Sprawdzić opony pod względem uszkodzeń i pęknięć, dopompować cieśnienie do właściwej wartości.	25
6.	Układ hamulcowy: sprawdzić grubość okładzin hamulcowych.	15
7.	Zbiorniki sprężonego powietrza: spuścić wodny kondensat.	10
8.	Podłoga wewnątrz pojazdu: sprawdzić miejsca połączeń i miejsca uszczelnień wykładziny podłogowej.	10
9.	Klimatyzacja: oczyścić filtr powietrza, w razie konieczności wymienić.	15
Dociągnąć śruby i nakrętki. Zachować właściwy moment obrotowy.
1.	Podwozie i nadwozie.	40
2.	Koła.	18
3.	Wieniec obrotnicy.	10
Kontrola końcowa
1.	Jazda próbna.	5
2.	Kontrola sprawności otwierania i zamykania okien.	10
3.	Kontrola systemu zapowiedzi głosowej.	3
4.	Kontrola monitoringu (poprawność ustawienia kamer).	4
Razem	450 (7,5 rbh)

Tab.13. Czynności obsługowo-naprawcze OT2 w autobusie Mercedes 0345G

Lp.	Czynności obsługowo – naprawcze OT-2 Mercedes – Benz O345G	Pracochłonność [min.]
1.	Czynności obsługowe OT-1.	450
Serwis olejowy
1.	Automatyczna skrzynia biegów: wymiana oleju i filtrów.	20
2.	Układ kierowniczy – wymiana wkładu filtra.	5
Prace smarownicze
1.	Pokrywy serwisowe – zawiasy, zamki.	15
Sprawdzenie prawidłowego działania
1.	Układ centralnego smarowania: sprawdzić miejsca smarownicze, czy są smarowane.	10
2.	Sygnał dźwiękowy, kontrolki.	2
3.	Reflektory, oświetlenie zewnętrzne, ekrany liniowe.	3
4.	Wycieraczki, spryskiwacze.	2
5.	Układ klimatyzacji, ogrzewania, wentylacja.	5
6.	Sprawdzenie instalacji elektrycznej kasowników i sterowników.	7
7.	Sprawdzenie układu monitoringu wizyjnego.	2
Podwozie i nadwozie
1.	Osuszacz sprężonego powietrza: wymienić nabój z granulatem.	15
2.	Kontrola drzwi i urządzeń bezpieczeństwa.	5
Dociągnąć śruby i nakrętki. Zachować właściwy moment obrotowy.
1.	Zawieszenie silnika.	10
Razem	551 (9,18 rbh)

Tab.14. Czynności obsługowo-naprawcze OT3 w autobusie Mercedes 0345G

Lp.	Czynności obsługowo – naprawcze OT-3 Mercedes – Benz O345G	Pracochłonność [min.]
1.	Czynności obsługowe OT-2.	551
Serwis olejowy
1.	Oś tylna – most napędowy ZF z piastami – wymiana oleju.	25
2.	Wspomaganie układu kierowniczego – wymiana oleju i filtra.	20
Sprawdzić poziom płynów, uzupełnić poziom
1.	Układ klimatyzacji: sprawdzić poziom środka chłodzącego.	10
2.	Układ klimatyzacji: sprawdzić poziom oleju w kompresorze.	6
Klimatyzacja
1.	Wymienić zanieczyszczony czynnik i olej.	15
2.	Wymienić filtr / osuszacz.	10
3.	Sprawdzić stan obudowy klimatyzatora.	5
Podwozie i nadwozie
1.	Sprawdzić układ klimatyzacji: kompresor, instalację i obieg środka chłodzącego, instalację elektryczną.	8
Razem	650 (10,83 rbh)

Tab.15. Czynności obsługowe obsługi letniej

L. p.	Czynności obsługowe OL	Pracochłonność [min.]
		Jelcz
1.	Wykonać szczegółową kontrolę stanu i uzupełnić powłoki lakiernicze i ochronne w podwoziu i nadwoziu autobusu.	240
2.	Wykonać kontrolę stanu i ewentualną wymianę elementów optycznych reflektorów.	25
3.	Wykonać kontrolę stanu siedzeń i szczelności pokryw we wnętrzu autobusu.	15
4.	Sprawdzić stan mechanizmów sterujących pracą drzwi.	15
Razem	295 (4,92 rbh)	420 (7 rbh)

Tab.16. Czynności obsługowe obsługi letniej

L. p.	Czynności obsługowe OZ	Pracochłonność [min.]
		Jelcz
1.	Oczyścić powierzchnię wymienników ciepła.	25
2.	Dokładnie sprawdzić szczelność układu ogrzewania i chłodzenia. Łączniki gumowe ze śladami zużycia oraz uszkodzone opaski wymienić.	40
3.	Sprawdzić działanie ogrzewania luster zewnętrznych – uszkodzenia naprawić.	10
4.	Sprawdzić szczelność układu zasilania a nieszczelności usunąć. Oczyścić filtr zbiornika paliwa i obudowę filtra pompy paliwa. W przypadku nagromadzenia wody – układ odwodnić.	40
5.	Dokładnie sprawdzić stan i szczelność złącz i przewodów układu powietrznego. Elementy uszkodzone wymienić. Po każdorazowym wymontowaniu zaworów powietrznych stosować nowe uszczelki złącz.	30
6.	Pojemnik spryskiwacza szyb napełnić płynem.	3
7.	Sprawdzić i uzupełnić powłoki malarskie na wszystkich elementach nadwozia i podwozia.	240
8.	Sprawdzić sprawność akumulatorów.	10
Razem	398 (6,63 rbh)	540 (9 rbh)

1. Zaplecze techniczne.

Przedsiębiorstwo PKS Olimp Sp. z o.o. posiada własne zaplecze techniczne ponieważ, posiada 84 autobusy i w tym przypadku outsourcing jest nieopłacalny.

1. Opis stanowiska kontrolnego do wykonywania badań technicznych autobusów.

Wjazd na stanowisko kontrolne będzie mieć nawierzchnię kostkową, wykonaną na długości: 6,0 m.

Stanowisko kontrolne składać się będzie z:

1. Poziomej powierzchni przeznaczonej bezpośrednio do przeprowadzania badań technicznych pojazdów (tzw. „ławy pomiarowej”);

2. Powierzchni roboczej;

3. Powierzchni pomocniczej mieszczącej urządzenia i przyrządy;

4. Kanału przeglądowego lub urządzenia do podnoszenia całego pojazdu;

5. Wyposażenia kontrolno-pomiarowego;

6. Wyposażenia technologicznego.

Podłoga i ściany stanowiska kontrolnego do wysokości, co najmniej 1,8 m, nawierzchnia i ściany kanału przeglądowego oraz nawierzchnia ław pomiarowych będą łatwo zmywalne.

Wymiary stanowiska, na którym przeprowadzane będą badania techniczne pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t oraz przyczep przeznaczonych do łączenia z tymi pojazdami:

1. stanowisko kontrolne:

• długość: 20m

• wysokość: 4,2 m

• szerokość: 10m

1. ława pomiarowa:

• długość: 14,5 m

• szerokość: 2,8 m

1. kanał przeglądowy:

• długość: 14 m

• szerokość: 1m

• głębokość: 1,8 m

1. powierzchnia pomocnicza:

• długość: 19m

• szerokość: 1m po obu stronach ławy pomiarowej

1. powierzchnia robocza:

• długość: 19m

• szerokość: 1m po obu stronach ławy pomiarowej

1. brama wjazdowa

• szerokość: 3,2m

• wysokość: 4,2m

1. Kanał przeglądowy powinien być wyposażony w: 

1. Oświetlenie zapewniające: 

• światło możliwie rozproszone, oświetlające miejsce pracy, 

• światło skupione o bezpiecznym napięciu zasilania, kierowane w razie potrzeby na elementy pojazdu; 

1. Półki wewnętrzne na narzędzia i klucze; 

2. Urządzenie do podnoszenia osi pojazdu o udźwigu co najmniej: 

• 115 kN - w odniesieniu do stacji kontroli pojazdów przeprowadzającej badania techniczne pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t oraz przyczep przeznaczonych do łączenia z tymi pojazdami. 

Projekt założeń konstrukcyjno-budowlanych kanału przeglądowego powinien uwzględniać możliwość przeciążenia obrzeża lub odpowiednio podłogi kanału ciężarem przekraczającym o 25 % nominalny udźwig urządzenia do podnoszenia osi pojazdu na tym kanale. 

1. Wyposażenie kontrolno-pomiarowe stanowiska kontrolnego w zajezdni autobusów odpowiednio do badanych pojazdów powinno w zasadzie obejmować, co najmniej następujące:

1. Urządzenie do podnoszenia:

1. całego pojazdu,

2. osi pojazdu

1. Urządzenie do kontroli działania hamulców:

1. urządzenia rolkowe,

2. urządzenia płytowe (najazdowe),

3. opóźnieniomierze

1. Przyrząd do pomiaru zbieżności kół jezdnych.

2. Urządzenie do oceny prawidłowości ustawienia kół jezdnych pojazdu .

3. Przyrząd do pomiaru i regulacji ciśnienia powietrza w ogumieniu pojazdu.

4. Przyrząd do pomiaru ustawienia i światłości świateł pojazdu.

5. Miernik poziomu dźwięku.

6. Dymomierz.

7. Przyrząd do kontroli złącza elektrycznego pojazd-przyczepa.

8. Przyrząd do wymuszania kontrolowanego nacisku na mechanizm sterowania hamulcem najazdowym przyczepy.

9. Urządzenie do wymuszania szarpnięć kołami jezdnymi pojazdu.

10. Wieloskładnikowy analizator spalin silników o zapłonie iskrowym.

11. Przyrząd do pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdu .

12. Urządzenie do kontroli skuteczności tłumienia drgań zawieszenia pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t.

13. Czytnik informacji diagnostycznych do układu OBD II/EOBD.

14. Przyrząd do pomiaru w szybach pojazdu współczynnika przepuszczalności światła.

15. Elektroniczny detektor gazów do kontroli nieszczelności instalacji gazowej.

1. Wnioski

Transport ma ogromny wpływ na kondycję finansową danej firmy. Usługi transportowe oprócz generowania dodatkowych wydatków przedsiębiorstwa wpływają w dużej mierze na jakość świadczonych usług danej firmy i czas realizacji zamówienia, czyli pośrednio wpływają na konkurencyjność danego przedsiębiorstwa, stopień zadowolenia klienta oraz na popyt na usługi danej firmy.

Pełną kontrolę nad zapleczem oraz brak uzależnienia od usług firmy zewnętrznej daje nam budowa własnego zaplecza technicznego.

Przy dużej liczbie pojazdów samochodowych będzie to właściwie zajezdnia ze stacją obsługi o pełnym zakresie obsług i napraw bieżących.

Zorganizowany transport samochodowy opiera eksploatację pojazdów sa­mochodowych na własnym zapleczu technicznym, z wyjątkiem napraw głównych oraz napraw silników i zespołów, w którym to zakresie korzysta z usług zaplecza publicznego, prowadzonego przez resort komunikacji. W transporcie zorganizowanym utrzymanie prawidłowego stanu techni­cznego pojazdów samochodowych jest podzielone pomiędzy trzy ogniwa: kierowcę, wykonującego wszystkie czynności zdawczo-odbiorcze, a w wielu przypadkach — także czynności obsługi codziennej (OC); stacje obsługi o pełnym lub ograniczonym zakresie działania, wykonujące obsługę w okresie docierania, obsługi okresowe oraz naprawy bieżące (OT-1, OT-2, OT-3, OT-4, OSL, OSZ, WO i WP).

Kierowca ma bezpośredni wpływ na sposób użytkowania pojazdu sa­mochodowego i tym samym na właściwy lub niewłaściwy przebieg jego eksploatacji. Prawidłowe zasady eksploatacji, o których decyduje kie­rowca, to właściwy wybór drogi, dostosowanie prędkości jazdy do warun­ków atmosferycznych i drogowych, prawidłowa technika jazdy, przestrze­ganie obowiązujących norm ładowania, staranna obsługa codzienna. Wszy­stko to ma bezpośredni wpływ na stan techniczny pojazdu samochodowe­go. Niskie kwalifikacje kierowcy lub zaniedbania z jego strony są przy­czyną złego stanu technicznego i niepełnej gotowości pojazdu samochodo­wego do pracy. Stacje obsługi i warsztaty specjalistyczne decydują prawidłowym wykonaniu wszystkich niezbędnych czynności obsługowych naprawczych, o usuwaniu skutków zużycia oraz zapobiegają uszkodze­niom lub zniszczeniom elementów pojazdu samochodowego. Dobra praca stacji obsługi wpływa na sprawność i gotowość pojazdu do pracy. Pomiędzy stacją obsługi a kierowcą pojazdu powinno istnieć porozumienie i współ­praca, co do utrzymania pojazdu w pełnej gotowości do pracy. , Zakłady naprawy pojazdów samochodowych, silników lub zespo­łów nie tylko przywracają pojazdom ich zdolność do pracy, ale poprzez jakość wykonywanych napraw pojazdów, decydują także o ich stanie tech­nicznym po naprawie. Działania wszystkich wymienionych ogniw są dla eksploatacji ważne, gdyż mają wpływ na stan techniczny pojazdów samochodowych.