CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA
INFORMACJE OGÓLNE:
autor: Johann Wolfgang Goethe,
pierwsza publikacja utworu w 1774r,
początek nurtu literackiego zwanego STURM UND DRANG (burza i niepokój),
epoka: preromantyzm (początek),
główny motyw: nieszczęśliwa miłość,
powieść epistolarna –czyli w listach
O AUTORZE:
Johann Wolfgang Goethe,
jeden z największych pisarzy świata,
przedstawiciel niemieckiego preromantyzmu,
urodził się w 1749 r we Frankfurcie nad Menem w zamożnej mieszczańskiej rodzinie,
nieszczęśliwa miłość do Charlott Buff stała się kanwą utworu ,,Cierpienia młodego Wertera” ,
pisał ballady, powieści, dramaty,
najsłynniejsze utwory: Cierpienia młodego Wertera, Faust, Herman i Dorota,
zmarł w 1832r.
WPROWADZENIE DO UTWORU:
głównym bohaterem utworu Goethego jest Werter. Z listów, które pisze do swojego przyjaciela -Wilhelma, dowiadujemy się, że ma nie więcej niż 20 lat i prowadzi beztroskie, młodzieńcze życie. Nie ma jeszcze planów na przyszłość. Żyje chwilą. Drugą, ważną rolę odgrywa Lotta - 19 letnia córka owdowiałego komisarza. Przejęła rolę matki, która umarła. Troszczy się o dom i opiekuje się młodszym rodzeństwem. Od czterech lat, jest zaręczona z 30 letnim sekretarzem - Albertem, z którym konkuruje zakochany w Lotcie Werter. O Wilhelmie, adresacie listów Wertera, nie dowiadujemy się niczego.
STRESZCZENIE:
Werter przybywa do pewnego miasta, by uregulować sprawy spadkowe matki. Przyroda wokół miasta tak go zachwyca, że zapomina o całej sprawie i beztrosko rozkoszuje się pobliskim ogrodem. Szybko poznaje nowych przyjaciół, którzy zapraszają go na bal. Wśród jego znajomych jest pewna starsza dama, której Werter ma towarzyszyć na balu. W drodze na przyjęcie, wstepują do domu pewnej panny - przyjaciółki starszej damy. Panna nazywa się Szarlota S. - Lotta. Werter pierwszy raz widzi ją, gdy ta, wśrod gromadki dzieci, dzieli międzi nimi chleb. Lotta urzeka go swym charakterem i pięknem. Towarzyszy jej podczas balu - tańczą i dużo rozmawiają. Werter wie, że Lotta ma narzeczonego, mimo to zakochuje się w niej do szaleństwa. Pod nieobecnośc Alberta (narzeczonego), odwiedza ją codziennie i delektuje się jej pięknem. Gdy z dalekiej podrózy wraca Albert, Werter zaczyna zdawać sobie sprawę, że Lotta kocha narzeczonego i zamierza z nim spędzić resztę życia. Aby uspokoić, skołatane nerwy, postanawia, że wyjedzie na jakiś czas. Coraz częściej myśli o Lottcie, nie może spać- ciągle mu się śni, że jest razem z ukochaną. Próbuje znaleźć spokój w pracy. Podejmuje posadę urzędnika, jednak ta praca mu nie odpowiada: jest zbyt schematyczna i nudna, a więc sprzeczna z romantyczną i zbuntowaną duszą bohatera. Spokoju nie zaznaje również w rodzinnej miejscowości. Zdesperowany chce zaciągnąć się do wojska, jednak znajomy książę - generał, nie wyraża na to zgody. Werter przez przypadek dowiaduje się o małżeństwie Aberta i Lotty. Postanawia powrócić do Wahlheim - miejscowości w której mieszka Lotta. Podczas jego rocznej nieobecności, zauważa wiele zmian: znajome mu osoby umierają, dwa orzechy, których historia go fascynowała - zostały ściete, znajomy parobek, który zakochał się w swojej pani i próbował ją uwieść - zostaje zwolniony z pracy. Lotta też nie wydaje mu się już taką samą idealną boginią, jednak ciągle kocha ją do szaleństwa. Jego świat zaczyna się rujnować. Popada w depresje i ma samobójcze myśli. Pewnego grudniowego dnia odwiedza Lotte. Gdy czyta przetłumaczone dla niej pieśni Osjana, tak bardzo się wzrusza, że zapominając o całym świecie, rzuca się ukochanej na szyję i bez opamiętania całuje. Zaskoczona Lotta z przerażeniem ucieka do drugiego pokoju, mówiąc do Wertera by więcej jej nie odwiedzał. Utwierdza to Wertera w jego przekonaniach: Lotta go kocha, jednak nie może zostawić Alberta, któremu przyrzekła miłość. Jedynym wyjściem z tak niezręcznej sytuacji jest samobójstwo, które popełnia 26 grudnia o północy, strzelając z pistoletu w skroń. Umiera dopiero następnego dnia o 12 w południe. Zostaje pochowany w ubraniu w którym pierwszy raz spotkał Lotte.
POWIEŚĆ EPISTOLARNA :
narracja: pierwszoosobowa,
powieść pisana w formie listów,
Werter dokonuje w listach dokładnej autoanalizy,
Ciąg ułożonych chronologicznie listów Wertera do przyjaciela.
CECHY BOHATERA WERTERYCZNEGO:
nadmierna uczuciowość,
marzyciel,
nadwrażliwy,
kult natury i przyrody,
poczucie bezsensu egzystencji ( WELTSCHMERZ-BÓL ŚWIATA),
samobójstwo jako forma ucieczki wobec świata,
samotny,
idealizacja ukochanej kobiety.
BOHATEROWIE:
Werter-młody mężczyzna, upatruje szczęścia w samotności, odsuwa się od ludzi, gdy poznaje Lotte dostaje olśnienia, uważa ją za bliźniaczą duszę, typowy kochanek romantyczny, rządza nim uczucia, żyje marzeniami, nadwrażliwy, bierny (nie walczy o miłość),
Lotta- narzeczona Alberta, młoda dziewczyna, oczytana, niezależna, wrażliwa, szczera, uczciwa, odwzajemnia uczucia Wertera, ale nie posuwa się do zdrady, posiada wszystkie cechy romantycznej kochanki,
Albert- kocha Lotee dojrzałą miłością, jest jej opiekunem i przyjacielem, potrafi zrozumieć uczucie Wertera, wyrozumiały, wrażliwy.