Władztwo administracyjne- jednostronne kształtowanie sytuacji prawnej podmiotu administracyjnego przez wydawanie aktów prawnych, bez obustronnego ustalenia.
Przymus może być stosowany –bez konieczności uzyskania zgody sądu.
Prawo:
-pojawia się, gdy wyznaczamy sposoby zachowania się jednostek ludzkich w ramach grupy społecznej
wyraża wartości o zasięgu społecznym, ma je chronić i urzeczywistniać
- powstaje jako produkt procesu decyzyjnego
-istnienie norm prawnych uzależnione jest od społecznego przyzwolenia dla prawa
Postawy ludzkie wobec prawa:
-legalistyczna- szacunek do prawa takiego jakie jest
-opurnistyczna- chęć uzyskania jakiś korzyści lub uniknięcia kar
-konformistyczna- chęć naśladowania innych osób lud dostosowanie się do nich
Prawo kształtuje ład i porządek społeczny, wprowadza sankcje(zasady odpowiedzialności za jego nieprzestrzeganie), określa organy i procedury legalnego procesu.
Podział prawa:
a)publiczne(konstytucyjne, administracyjne, karne)
b)prywatne(handlowe, rodzinne, cywilne, pracy)
Gospodarka:
-dziedzina życia społecznego
-wytwarzanie dóbr i świadczenie usług
-ogół przedmiotów uczestniczących w procesie gospodarowania
-ogół zgromadzonego kapitału i dostępnych zasobów naturalnych
System gospodarczy = relacja prawo-gospodarka
POLSKA PROWADZI SPOŁECZNĄ GOSPODARKĘ RYNKOWĄ!
Funkcje prawa:
-chroni funkcjonowanie mechanizmów rynkowych
-koordynuje autonomią podmiotów
-steruje gospodarka
-rozdzielcza
-ochronna
-stabilizująca- utrzymuje stałe stosunki
Prawo gospodarcze- normy prawne i zasady o istotnym znaczeniu dla procesu gospodarowania, regulujący oddziaływanie państwa na gospodarkę. Cechy: - rozległość regulacji – brak kompleksowej regulacji
Prawo gospodarcze
a)publiczne(chroni interes publiczny; obejmuje normy skierowanie do państwa; charakteryzuję się nerównorzędnością podmiotów)
b)prywatne(chroni interes prywatny; obejmuje normy skierowane do każdego; charakteryzuje się równorzędnością podmiotów)
Prawo gospodarcze prywatne =prawo handlowe
Źródła prawa- akty stanowione przez organy państwowe, które w swej treści zawierają normy prawne.
a)powszechnie obowiązujące(oddziaływanie na podmioty niezależne od organu ustanawiającego źródło prawa; katalog zamknięty) to jest: Konstytucja RP; ustawy, umowy; rozporządzenia; akty prawa miejscowego
b)wewnętrznie obowiązujące(oddziaływanie na podmioty, które podlegają organowi stanowiącemu prawo; podleganie kontroli co do zgodności z prawem powszechnie obowiązujący,; katalog otwarty) to jest: Uchwały Sejmu, Senatu RM; Zarządzenia Prezydenta RP; akty prawa miejscowego o charakterze wewnętrznym; nierelatyfikowane umowy międzynarodowe; wytyczne, regulaminy, instrukcje, akty zakładowe
Konstytucja (z dn. 2.04.1997r)
-stanowi podstawę ustrojów państwa polskiego
-zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii źr. prawa
-publikowana w Dzienniku Ustaw
-założenie(*społeczna gospodarka rynkowa * wolność działalności gospodarczej *wolność prywatna *solidarność, współpraca partnerów społecznych *ochrona pracy *wolność wyboru wykonywania zawodu
Ustawa:
-podstawowa forma prawotwórczej działalności Sejmu
-reguluje podstawowe zagadnienia dotyczące życia politycznego, społecznego i gospodarczego
-publikowane w Dzienniku Ustaw
-cechy(wyłączność, nadrzędność, samoistność, bezpośredniość)
-źródło prawa gospodarczego
-kodeks cywilny i spółek handlowych
Prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje: Prezydentowi RP. RM, Senatowi, Posłom, grupie 100 tys. Obywateli
Kodeks- kompleksowy akt prawny, który obejmuje gałąź prawa
Kodyfikacja- proces tworzenia kodeksów
Umowa międzynarodowa- porozumienie pomiędzy RP, a innym/innymi podmiotami prawa międzynarodowego regulowana przez prawo międzynarodowe.
a)ratyfikowana- za zgodą wyrażoną w ustawie
b)nieratyfikowana
Ratyfikacja- zobowiązanie do przestrzegania umowy( zgoda na obowiązywanie umowy). W Polsce prezydent podpisuje umowy).
Referendum ogólnokrajowe – procedura głosowania powszechnego, w ramach którego polscy obywatele wyrażają swoją wolę co do sposobu rozstrzygnięcia konkretnej sprawy.
Rozporządzenia- są wydawane przez organy wskazane w konstytucji na podst. szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.
Akty prawa miejscowego(powszechnie obowiązujące):
-dostosowują postanowieni ustawy do warunków lokalnych
-posiadają wszystkie cechy aktów obowiązujących powszechnie, ale obowiązują tylko na obszarze oddziaływania organu
Organy samorządu terytorialnego:
-Rada Gminy
-Sejmiki wojewódzkie
-wyjątkowo wójt/burmistrz
Terenowe organy:
-Wojewoda
-organy administracji niezespolonej
Dzienniki urzędowe: Monitor Polski, Dziennik Ustaw RP, Dzienniki urzędowe ministrów, Dzienniki urzędowe urzędów centralnych, Wojewódzkie dzienniki urzędowe
PROMULGACJA= ogłoszenie aktów normatywnych
Cele dzienników:
-warunek obowiązywania
-informowanie społeczeństwa
-dzień ogłoszenia(vacatio legis)
-wejście w życie(vacatio legis)
Prawo Wspólnotowe, prawo Wspólnot Europejskich. Ich źródłem są traktaty tworzące Wspólnoty oraz modyfikujące w sposób zasadniczy ich funkcjonowanie
Źródła prawa europejskiego:
a)akty prawa prywatnego
-prawo pisane(traktaty konstytucyjne, nowelizacyjne, akcesyjne)
-prawo niepisane
b)akty prawa pochodnego:
-umowy międzynarodowe
-rozporządzenia
-dyrektywy
-decyzje
Rozporządzenia: *najskuteczniejszy instrument prawny(państwo członkowskie nie może integrować w ich treść po wydaniu) *obowiązuje we wszystkich częściach *jest stosowana bezpośrednio
Dyrektywa: *ujednolica przepisy *skierowana do państw członkowskich *każde państwo członkowskie wprowadza dyrektywy za pomocą prawa gospodarczego w życie
Prawo UE- stosowanie i wykonywanie:
-Zasada pryzmatu(nadrzędności) w razie kolizji prawa UE i krajowego pierszeństwo zastosowania przysługuje europejskiemu
-zasada efektywności- państwo członkowskie wprowadza prawo europejskie aby nie istniały żadne przeszkody w praktycznym stosowaniu
Podstawowe pojęcia:
1)Norma prawna- to element prawa, który mówi jak zachowywać się w danej sytuacji. Jest spisana. Jej cechy to: generalność abstrakcyjność.
2)Przepis prawny-część aktu prawnego, wyodrębniona jako artykuł, paragraf itp.
3)Stosunek prawny-relacja między min.2 podmiotami, która jest regulowana przez przepisy prawa. Elementy stosunku prawnego: podmioty, przedmiot, treść
4)Zdolność prawna- zdolność do czynności prawnych
*możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków
*jest niestopniowalna(albo przysługuje, albo nie)
Zdolność do czynności prawnych- zdolność do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania, zmiany/ustalania stosunku prawnego.
*zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej(nabycie praw, zaciąganie zobowiązań)
*jest stopniowalna(pełna/ ograniczona/można jej nie mieć w ogóle
5)Osoba fizyczna-człowiek jako uczestnik stosunku cyw.-praw.; każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną; tracimy ją w wypadku śmierci
6)Osoba prawna- jednostka organizacyjna skupiająca zespół ludzi dążących do osiągnięcia jakiegoś celu. Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którymi przepisy szczególnie przyznają osobowość prawną.
Działalność gospodarcza- zarobkowa działalność wytwórcza budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Ma charakter: * zarobkowy(liczy się zamiar osiągnięcia zysku, prowadzona w celu zaspokajania cudzych potrzeb) *zawodowy(wykonuje się ja we własnym imieniu i na własny rachunek) *ma zorganizowany rachunek działania(jest określoną formą prawną, ma własną siedzibę) *ciągłość(ma względnie stały zamiar wykonywania działalności)
Cechy działalności gospodarczej wg Sądu Najwyższego:
-ma zawodowy charakter, jest działalnością stałą, nieamatorska ani okazjonalna
-powtarzalność podejmowanych działań
-podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania
-uczestnictwo w obrocie gospodarczym
Przepisy ustawy nie obowiązują:
-działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybactwa
-wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych i innych usług związanych z pobytem turystów
-wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hl wina w ciągu roku gospodarczego
Przedsiębiorca- osoba fizyczna, osoba prawna i ułomna osoba prawna, wspólnik spółki cywilnej. Osoba fizyczna aby uzyskać status przedsiębiorcy: *musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych *dokonać wpisu do CEIDG *w pewnych przypadkach wykonywać działalność osobiście
Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej, a nie sama spółka.
Wspólnicy jako osoby fizyczne mają obowiązek uzyskania wpisu do CEIDG.
Rzemiosło- zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek przy zatrudnieniu do 50 pracowników-zwanych rzemieślnikami.
Osoba prawna jako twór organizacyjny nie może istnieć ani działać bez swoich organów.
Reglamentacja działalności gospodarczej= ograniczenie
Wmyśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej podejmowanie>wykonywanie>zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawnymi.
Ustawowe gwarancje swobody gospodarczej:
-podejmowanie działalności bez zezwolenia
-równość wobec prawa
-wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
-swoboda zatrudnienia pracowników
-prawo zrzeszania się
Warunki określone przepisami prawa
1)ograniczenia „policyjno-porządkowe”
2)kwalifikacje
3)uzyskanie wpisu do odpowiedniego rejestru
4)przestrzeganie właściwej lokalizacji działalności gospodarczej
5)zakaz uprawiania nieuczciwej konkurencji
6)koncesja, działalność regulowana, zezwolenia itp.
Ograniczenia swobody działalności gospodarczej za pomocą środków prawnych: *koncesje *zezwolenia *licencje *system działalności regulowanej
Działalność regulowana
a)przedsiębiorca może prowadzić działalność regulowaną jeśli:
-spełnia szczególne warunki określone przepisami prawa
-uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej
-działalność nie jest objęta inną formą reglamentacji(nie jest koncesjonowana i której wykonanie nie wymaga uzyskania zezwolenia i licencji)
b)Rodzaje działalności regulowanej- istnieje ponad 20 ustaw, które określają szczegółowe zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej regulowanej
c)REJESTRY DZIAŁALNOŚCI REGULOWANEJ MAJĄ CHARAKTER JAWNY!
d)Wpis do działalności regulowanej
-niezależny od wpisów do innych rejestrów
-podlega opłacie skarbowej
-jest dokonywany na wniosek
-nabycie prawa do podjęcia działalności następuje z mocy prawa
-wpis stanowi obowiązek organu
-organ nie może zabronić podjęcia działalności, które spełnia warunki szczególne. Nie wydaje zgody na prowadzenie, lecz wykonuje obowiązek
-złożenie wniosku nakłada na organ obowiązek dokonania wpisu w terminie 7 dni
-fundamentalna zasadą w sferze podejmowania działalności regulowanej jest szybkość działania
Przykłady działalności regulowanej: ośrodek szkolenia kierowców; usługi turystyczne; usługi detektywistyczne; usługi wyścigów konnych; działalność komunikacyjna; kantor; przechowywanie dokumentacjo osobowej i placowej pracodawców; polowania; kształcenie podyplomowe prowadzone przez przedsiębiorcę; prowadzenie stacji kontroli pojazdów; przedsiębiorstwa składowe; działalność w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego i z zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych; wyrób lub rozlew wyrobów winiarskich; działalność pocztowa niewymagająca zezwolenia.
e)Kontrola wniosku:
-zgodność treści oświadczenia NIE jest kontrolowana ze stanem faktycznym na etapie podejmowania działalności regulowanej
-organ dokonuje wpisu, nie badając, czy przedsiębiorca spełnia warunki szczególne
-faktyczna weryfikacja- na etapie wykonywania działalności regulowanej
Koncesja- to akt zgody władzy publicznej na podjęcie i prowadzenie działalności gosp. Zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa i obywateli.
-sfery objęte monopolem ze strony państwa
-kontrakt długoterminowy(5-50 lat)
-nadzór dokonywany przez koncedenta
-decyzja administracyjna o charakterze uznaniowym
-co do zasady wydawania przez ministra
a)odmowa udzielenia:
-przedsiębiorca nie spełnia wymaganych warunków
-zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa
-udzielenie koncesji innemu przedsiębiorcy w wyniku przetargu
Rodzaje działalności koncesjonowanej:
1)poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych;
2)wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
3)wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
4)ochrony osób i mienia;
5)rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych;
6)przewozów lotniczych;
7)prowadzenia kasyna gry.
b)postępowanie w przypadku ograniczonej liczby koncesji:
*ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski”
*przedsiębiorcy składają wnioski o udzielenie koncesji
*badanie wniosków
*jeśli l.przedsiębiorców <l.koncesji- organ udziela koncesji w drodze decyzji administracyjnej
*jeśli .przedsiębiorców spełniających warunki> l. koncesji organ ogłasza przetarg
*przedsiębiorcy składają oferty a organ koncesyjny dokonuje wyboru
Promesa(inaczej przyrzeczenie)- obietnica dokonania jakiejś czynności lub spełnienia danego świadczenia, a także zobowiązanie organu do wydania decyzji po dopełnieniu przez zainteresowanego odpowiednich formalności. W promesie udzielenia koncesji uzależnia się od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej udzielenia koncesji.
Zezwolenie(licencja, zgoda)-uchylenie w stosunku do określonego podmiotu zakazu podejmowania i prowadzenia pewnego rodzaju działalności gosp. Faktyczna weryfikacja zezwolenia następuje PRZED rozpoczęciem wykonywania działalności gosp.
-udzielenie/zmianę/cofnięcie zezwolenia dokonuje się w trybie decyzji administracyjnej- decyzja związania(na określona czas)
-ustawy szczególnie wskazują organy właściwe w sprawach zezwolenia, licencji i zgody, a także warunki wykonywania działalności gosp. oraz zasady- tryb wydawania decyzji
-przedsiębiorca zamierzający wykonywać określoną działalność zobowiązany jest do złożenia wniosku na wykonywanie tej działalności do właściwego organu
a)kontrola zezwolenia: organ przed wydaniem zezwolenia(licencji, zgody) bada czy podmiot ubiegający się o wydanie zezwolenia spełnia wymogi szczególne.
b)promesa zezwolenia: można się starać w przypadku: * otwartego funduszu emerytalnego, zaopatrzenia w wodę, zbiorowego odprowadzenia ścieków. *na podstawie przepisów Prawa Farmaceutycznego.
c)zezwolenia wymagane są w przypadku:
-obrotu hurtowego w kraju napojami alkoholowymi 18%
-sprzedaży napojów alk. przeznaczonych do spożycia w miejscu/poza miejscem sprzedaży
-sprzedaży napojów alk. przedsiębiorcom posiadającym zezwolenia na sprzedaż napojów alk. oraz jednostkom OSP
Licencja- świadczenie usług detektywistycznych
Zgoda: *prowadzenie systemów płatności *prowadzenie systemów rachunku papierów wartościowych
d)Cofnięcie:
a)przyczyny standardowe
-nieprzestrzeganie warunków zawartych w ustawie, zezwoleniu
-nieusunięcie w terminie stanu niezgodnego z przepisami
-prawomocne orzeczenie o zakazie wykonywaia danej działalności
-upadłość przedsiębiorcy
-wniosek o cofnięcie zezwolenia
b)przyczyny charakterystyczne
-wprowadzenie do obrotu napojów alk. pochodzących z nielegalnego źródła
-odstąpienie licencji na wykorzystywanie transportu drogowego osobie trzeciej
e)odmowa wydania:
-brak spełnienia warunków ustalonych
-cofnięcie zezwolenia na ten sam rodzaj działalności
-powodowanie zagrożenia dla życia/zdrowia/środowiska
-zaległości podatkowe
f)wygaśnięcie zezwolenia
--upływ terminu ważności
-śmierć posiadacza wiolencji
-likwidacja przedsiębiorstwa lub zawiadomienie o zaprzestaniu prowadzenia działalności
-zrzeczenie się licencji
Administracja gospodarcza i formy jej działania(centralna-inspekcje państwowe; terenowa- organy administracji zespolonej i niezespolonej)
Podmioty prawa gospodarczego- podmioty realizujące funkcję interwencji w gospodarkę. (kierownictwo, nadzór i kontrola, wspieranie, reglamentacja, regulacja, polityka gospodarcza)
Kontrola (badanie stanu faktycznego ze stanem postulatowym; brak aktywnej ingerencjo w działalność podmiotu kontrolowanego) Cel: zapewnienie aby uczestnictwo podmiotów w obrocie gospodarczym pozostawało w zgodnie z ustalonymi regułami prawnymi.
Nadzór (kontrolat wiążący wpływ; organ nadzoru może stosować środki nadzoru określone przez prawo) Cel: zapewnienie aby uczestnictwo podmiotów w obrocie gospodarczym pozostawało w zgodnie z ustalonymi regułami prawnymi.
Kierownictwo (kontrola+nadzór+koordynacja; możliwość stosowania wszelkich środków z wyjątkiem środków przez prawo zakazanych) Celem kierownictwa jest wpływanie na decyzję konsumentów i przedsiębiorców. Jest realizowane za pośrednictwem środków będących wyrazem polityki gospodarczej państwa.
Wspieranie gospodarki- oddziaływanie państwa na gospodarkę przez poprawę prawnej i faktycznej pozycji podmiotów gospodarczych. Świadczenia: *pozytywne(dotacje/kredyty/subwencje) *negatywne(zwolnienia/ulgi podatkowe/ rozłożenia na raty/odroczenia zobowiązań podatkowych)
Regulacja istnieje w celu zastąpienia mechanizmów rynku i konkurencji w tych obszarach działalności gosp., w której mechanizmy te nie istnieją. *Wprowadza i rozwija konkurencję *zapewnia dostępność usług.
Policja gospodarcza- funkcja jej polega na ochronie ogółu społeczeństwa i poszczególnych jednostek przed zagrożeniami wynikającymi z niepożądanych następstw prowadzenia działalności gosp.
Organy administracji publicznej mogą stosować władztwo administracyjne i mają przyznane kompetencje.
Podział administracji:
a)administracja rządowa działa w oparciu o hierarchie podporządkowane; administracja samorządowa działa tylko na terenie zgromadzenia w oparciu o decentralizację
b)administracja centralna; administracja terenowa(adm. rządowa i samorządowa)
c)organy kolegialne(wiele osób); organy monokratywne(jednoosobowe)
Urząd- nie ma kompetencjo i nie ma władztwa.
Rada Ministrów(>Prezes RM> ministrowie) mają inicjatywę ustawodawczą; wydają rozporządzenia oraz prowadzą projekt budżetowy państwa. Funkcje RM: *urzędowa(formowanie polityka państwa) *prawodawcza(inicjatywa ustawodawcza)
Urząd centralny - termin używany na oznaczenie kierownika organu, urzędu lub jednostki o innej nazwie, podlegającego Radzie Ministrów, Prezesowi Rady Ministrów czy ministrowi i utworzonego na podstawie szczególnej ustawy. >regulacja i >policja gospodarcza
Organy administracji samorządowej
1)Gmina- organ stanowiący(centralny)> Rada Gminy; organ wykonawczy> Wójt(burmistrz, prezydent miasta)
2)Powiat- organ stanowiący(centralny)> Rada Powiatu; organ wykonawczy> Zarząd Powiatu(Starosta)
3)Województwo- organ stanowiący(centralny)> Sejmik Wojewódzki; organ wykonawczy> Marszałek woj., Zarząd woj.
Prawne formy działania administracji gospodarczej:
*instrumenty jakimi posługują się organy adm. realizując swoje zadania
*brak odpowiedzialności doboru instrumentów, którymi posługuje się administracja, są wskazane w przepisach prawa (akty normatywne(generalny adresat; abstrakcyjna sytuacja; rozporządznie a, uchwały i zarządzenia), administracyjne(indywidualny adresat; konkretnie określone sytuacje; decyzje administracyjne i postanowienia), porozumienia administracyjne, ugody administracyjne, czynności materialno- techniczne, czynności społeczno- organizatorskie)
Formy działalności:
-jednoosobowa działalność gospodarcza
-spółka cywilna
-spółka prawa handlowego (spółki osobowe; spółki kapitałowe)
Jednoosobowa działalność gospodarcza:
-najprostsza forma
-rejestracja- Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej(CEIDG)
-brak wymagań kapitałowych
-prowadzona i reprezentowana przez jednego właściciela
-właściciel odpowiada całym majątkiem za zobowiązania przedsiębiorstwa
Spółka cywilna (S.C.):
a)-to umowa cywilnoprawna, nie tworzy nowego podmiotu prawa (umowa musi zawierać: dane wspólników, określony cel, oznaczenie wkładów dodatkowych, reprezentacje spółki, udział w zyskach i stratach, czas trwania, okres obrachunkowy)
-nie ma zdolności prawnej
-wymaga min. 2 wspólników (mogą nimi być osoby fizyczne i prawne) ich zadaniem jest osiągnięcie działalności gosp.
-NIE JEST PRZEDSIĘBIORCĄ!
-ma OBOWIĄZEK REJESTRACJI
-NIE MOŻE MIEĆ FIRMY!( bo nie jest przedsiębiorcą)
-wyróżnikiem tej spółki jest nazwa
-właścicielami majątki są wspólnicy
-wspólnik wnosi majątek pieniężny albo niepieniężny( rzeczy, prawa, świadczenie usług)
-wkłady są własnością łączą
-wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku
-w czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału majątku
- każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach, i tym samym uczestniczy w stratach, bez względy na jego wkład
-w umowie można inaczej ustalić stosunek udziału w zyskach i stratach
-nie można odłączyć wspólnika od udziału w zyskach!, ale w stratach tak
-kompetencje wspólników: *jest uprawiony do prowadzenia spraw spółki *może bez uprzedniej uchwały prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki *może wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na straty
-za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają solidarnie
Zobowiązania spółki to długi jakie ma spółka.
Podmioty prawa:
-osoba fizyczna
-osoba prawna
-jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, której przepisy przyznają wolność prawną> ułomna osoba prawna
Ułomna osoba prawna to spółki osobowe oraz spółki kapitałowe w organizacji. Nie ma osobowości prawnej, za jej zobowiązania odpowiadają jej członkowie.
Osoba prawna: ma osobowość prawną, odpowiedzialność za zobowiązania jest w zasadnie ograniczona do majątku osoby prawnej(jej członkowie nie ponoszą odpowiedzialności swym majątkiem za jej zobowiązania)
Spółka jawna (spółka osobowa, którą prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą)
-mała liczba wspólników
-mały kapitał
-niewielkie ryzyko
a)powstanie
-może powstać w społeczeństwie pierwotnym oraz następczym
-powstaje z chwila wpisu do KRS
-umowa zawarta na piśmie pod rygorem nieważności
-siedziba=miejscowość
-wspólnik może żądać podziały i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego
-wspólnik ma prawo żądać wypłaty całorocznych odsetek w wys. 5% od włożonego wkładu, nawet gdy spółka poniosła stratę
b)prowadzenie spraw
-każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki
-prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom
-nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim
c)reprezentacja
-każdy wspólnik ma prawo reprezentować spólkę
-można pozbawić wspólników praw do reprezentacji
-umowa może przewidzieć, że wspólnik może reprezentować spółkę razem z innymi wspólnikami
-prawo reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem osób trzecich
d)odpowiedzialność
*solidarna: każdy wspólnik odpowiedzialny jest za cały dług, spelniennie świadczenia przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych
*subsydiarna: egzekucja z majątkiem spółki >egzekucja z majątkiem wspólnika
e)osobą przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania powstałe przed dniem jego wstapienia
Spółka partnerska:
-wkłady i majątek jak w jawnej
-partner nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce oraz będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę, które podlegało kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działań spółki. Pozostałe zobowiązania : solidarna i subsydiarna.
-rozwiązanie spółki partnerskiej : *przyczyny przewidziane w umowie *jednomyślna uchwała partnerów *ogłoszenie upadłości spółki *utrata przez wszystkich parterów prawa do wykonywania wolnego zawodu *prawomocne orzeczenie sądu *pozostanie w spółce jednego partnera
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością(spółka kapitałowa):
a)powstanie
ZAWARCIE UMOWY(forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności, powstaje spółka z o.o.-ułomna osoba prawna) >ORGANIZACJA(wniesienie wkładów, ustanowienie organów) >WPIS DO REJESTRU KRS(przekształcenie spółki z o.o. w osobę prawną)
b)-jest osobą prawną
-posiada zdolność prawną
-posiada zdolność do czynności prawnych
-powstaje z chwilą wpisu do KRS
-może być przedsiębiorcą
-może być utworzona w prawie każdym celu
-min. 1 wspólnik (os. fizyczna, prawna, ułomna osoba prawna)
c)wkłady
-wniesienie jest obowiązkowe
-podstawa uczestnictwa w spółce
-przedmiotem wkładu nie może być m.in. świadczenie pracy lub usług
d)kapitał zakładowy- określona w umowie kwota pieniężna, którą wspólnicy zobowiązują się wnieść do spółki w formie wkładów pieniężnych lub niepieniężnych. Minimalny kapitał zakładowy wynosi 5000 zł. Dzieli się na udziały.
e)udziały
-cząstka kapitału zakładowego
-umowa spółki może przewidzieć udziały o szczególnych uprawnieniach
-min. Wart. nominalna udziału – 50 zł
-działy o równej lub nierównej wart. nominalnej
f)zyski
Wspólnik ma prawo do udziału w zyskach wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia pracowników.
g)odpowiedzialność- wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki
h)organy
*zgromadzenie: składa się ze wspólników; zasadniczy organ, w ramach którego wspólnicy mogą wyrażać swoją wolę; jego głównym zadaniem jest podejmowanie uchwał; zwyczajne i nadzwyczajne; co do zasady rozstrzygnięcia zapadają bezwzględną większością głosów, a głosowania są jawne
*zarząd: składa się z jednego, albo większej liczby członków; mogąbyc do niego powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona; jego członkowie są powoływani i odwoływani uchwałą wspólników, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej; reprezentuje spółkę(jego zadanie); prowadzi jej sprawy; !członkowie zarządu mogą posinić osobistą odpowiedzialność za jej zobowiązania;
*rada nadzorcza i komisja rewizyjna: kontrola nad działalnością spółki(gdy nie ma ani rady nadzorczej ani komisji nadzór sprawują wspólnicy) Rada nadzorcza: charakter fakultatywny lub obligatoryjny; nie ma prawa wydawać poleceń spółce; min. 3 członków; co do zasady członkowie powoływani są uchwałą wspólników na 1 rok. Komicja rewizyjna: charakter fakultatywny lub obligatoryjny; organ nadzorczy; min.3 członków; co do zasady ma charakter doraźny; co do zasady członkowie powoływani są uchwałą wspólników na 1 rok.
Rejestracja przedsiębiorcy
Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu w odpowiednim rejestrze. Rejestrujemy przedsiębiorcę ale bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, dostępu do informacji i kontroli.
Rodzaje rejestrów:
a)CEIDG >osoby fizyczne >wspólnicy spółek cywilnych
-wpis jest bezpłatny
-zaświadczenie o wpisie ma formę dokumentu elektronicznego lub wydruku ze strony internetowej
-organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączenia do wniosków zaświadczeń o wpisie do CEIDG
-działania można podjąć w dniu złożenia wniosku
b)KRS >m.in. spółki handlowe, jawne, z ograniczoną odpowiedzialnością
-działalność można rozpocząć po uzyskaniu wpisu
-KRS występuje jako centralna ewidencja obejmująca terytorium całego kraju
-prowadzony jest przez sądy rejonowe (sądy gospodarcze)
a)rejestr przedsiębiorców- *spółki jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo- akcyjne, z o.o., akcyjne (wszystkie spółki prawa handlowego) *spółdzielnie *przedsiębiorstwa państwowe *instytuty badawcze
b)rejestr stowarzyszeń- *stowarzyszenia, fundacje
c)rejestr dłużników niewypłacalnych(przedsiębiorca może być wpisany kilka razy- *osoby fizyczne, jeśli upadła działalność gospodarcza *wspólnicy, którzy odpowiadają majątkiem za zobowiązania *dłużników niewypłacalnych którzy w ciągu 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczeń nie zapłacił należności stwierdzonej tytułem wykonawczym na wniosek wierzyciela
Wpis konstytutywny to wpis powodujący zmianę utworzenia stanu prawnego np. rejestracja spółki z o.o.
Wpis deklaratoryjny to potwierdzenie zmiany utworzenia stanu prawnego, np. wpis do rejestru dłużników niewypłacalnych.
Wpisy KRS mogą mieć charakter konstytutywny i deklaratoryjny.
Wpisy do KRS podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, chyba, że ustawa stanowi inaczej !
Wpisy do RS i RDN nie są publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, zaś wpisy do RP są.
-Wpisy do Rejestru są dokonywane na wniosek
-Wniosek-formularz urzędowy
-Wniosek o wpis sąd rejonowy rozpoznaje nie później niż w terminie 7 dni od daty jego wpływu
-Składając wniosek, wnioskodawca bez wezwania uiszcza opłatę sądową
-Wniosek złożony nie na urzędowym formularzu, złożony na formularzu nieprawidłowo i nienależycie opłacony jest zwracany bez wezwania do uzupełnienia braków.
Funkcje KRS:
-legalizująca
-informacyjna
Cel KRS: powszechne udostępnienie szybkiej i niezawodnej informacji(jawność)
Prawo bankowe
-system bankowy składa się z Banku Centralnego(NBP) i Banków komercyjnych
-bank jest przedsiębiorcą i działa dla osiągnięcia zysku
-Bank- osoba prawna utworzona zgodnie z przepisami ustaw, działająca na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.
- czynności bankowe
a)czynności bankowe sensu stricte
*są to czynności, które co do zasady mogą być wykonywane wyłącznie przez banki
*jednostki org. Inne niż banki mogą je wykonywać, jeżeli przepisy odrębnych uprawniaja je do tego np.
b)czynności bankowe sensu largo
*są czynnościami bankowymi wyłącznie wtedy, kiedy są wykonywane przez banki
Parabanki nie podlegają nadzorowi KNF( Komisji Nadzoru Finansowego), środki nie podlegają gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego.