1. Mały i duży obieg wody w przyrodzie¹

Krążeniem wody w przyrodzie nazywamy ciągłe przemieszczanie się wody między atmosferą, hydrosferą i litosferą. Najważniejszym czynnikiem, który powoduje krążenie wody w przyrodzie jest energia cieplna Słońca; dzięki niej zachodzi parowanie i unoszenie cząsteczek wody w górę do atmosfery. Zmiany atmosferyczne prowadzą do powstania chmur, a z nich opadów, które pod wpływem siły ciężkości spadają na powierzchnię mórz i lądów. Głównym źródłem dopływu wilgoci do atmosfery są oceany. Pod wpływem promieniowania słonecznego woda z powierzchni mórz i oceanów paruje, dostarczając wilgoci do powstawania chmur, a w konsekwencji do powstawania opadów atmosferycznych. Woda, która w postaci opadów atmosferycznych trafia na kontynenty, częściowo wyparowuje z powierzchni lądów z powrotem do atmosfery, część jej spływa do powierzchni dając odpływ powierzchniowy w postaci rzek do mórz, część natomiast wsiąka do gruntu i przenika do wód podziemnych dając odpływ podziemny ku różnym naturalnym odbiornikom wody (źródła, bagna, rzeki itp.) Część wód opadowych pobierają rośliny i podlega ona transpiracji do atmosfery. Część wód opadowych w postaci śniegu, lodu i lodowców jest zatrzymywana (retencjonowana) na powierzchni i okresowo wyłączona z obiegu.

Zamknięty cykl krążenia wody między oceanem, atmosferą i kontynentem nosi nazwę dużego obiegu wody; krążenie wody między atmosferą i kontynentem lub atmosferą i oceanem jest nazywane małym obiegiem wody.

W obiegu wody wyróżnia się dwie fazy:

Faza atmosferyczna: parowanie wody, przenoszenie pary wodnej w atmosferze i jej kondensację

Faza kontynentalna: opad atmosferyczny, odpływ powierzchniowy, wsiąkanie, odpływ podziemny i różne formy retencji wody.

---

1. Hydrologia ogólna; E. Bajkiewicz-Grabowska, Z. Mikulski, s. 19↩