Dzieci i młodzież na terenie szkoły są wartością najwyższą. W swym procesie wychowania integruje i wspomaga działania wychowawcze rodziny i Kościoła, uznając rolę rodziny w wychowaniu za podstawową. Wszyscy pracownicy szkół są wychowawcami – wychowują swoją osobowością i zachowaniem. Wszystkie działania wychowawcze służą kształtowaniu i wypracowaniu u uczniów wewnętrznej harmonii jego sfery fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej i duchowej. Głównym celem wychowawców powinno być osiągnięcie jak najbardziej pozytywnych oddziaływań wychowawczych dla dzieci i młodzieży. Niestety bardzo często słyszy się już niemal o każdej szkole, w której bark jest odpowiedniego wpływu wychowawczego na uczniów.
Pozytywne oddziaływania wychowawcze w szkole:
OGÓLE POZYTYWNE ODDZIAŁYWANIA WYCHOWAWCZE
- Wszystkie cele wpływające na ukierunkowanie uczuć oraz emocji ucznia ( dzięki temu uczeń zna swoją wartość, uczy się odpowiednich kontaktów z innymi, kształtuję odpowiednią hierarchię wartości, kształtuję tolerancję i własne poglądy).
- Rozwijanie u uczniów wartości moralnych i duchowych ( kształtuję w uczniach umiejętność oceny własnego zachowania, poznanie dorobku kulturowego, poznaje własną wartość i godność).
- Przygotowywanie uczniów do życia w społeczeństwie ( odpowiednie przygotowanie do życia w rodzinie, grupie rówieśniczej, odpowiednie przygotowanie do roli obywatela)
- Przygotowywanie i zachęcanie do dalszego kształcenia ( nauka samodzielności w wyborach przyszłościowych i naukowych, kreowanie umiejętności uczenia się , nauczenie umiejętnego korzystania z tego co otacza ucznia. )
- Rozwijanie sprawności i wdrażanie zdrowego stylu życia. ( uczeń rozumie zagadnienia o swoim stanie zdrowie, zna zasady zdrowego stylu życia i higieny, oraz rozumie pojęcie ekologii),
- Podmiotowe traktowanie uczniów, a nie grupowe lub przedmiotowe,
- wszechstronny rozwój osobowości,
- dawanie wzorców do nauki: odpowiedzialności, szacunku do drogiego człowieka, przyjaźni, życzliwości (nie tylko w klasie)
- nauka związywania konfliktów, odróżnienia dobra od zła.
POZYTYWNE ODDZIAŁYWANIA WYCHOWAWCÓW
- integracja zespołu klasowego poprzez organizowanie różnego rodzaju spotkań i uroczystości uzgodnionych z uczniami (akademie, wycieczki konkursy itd.)
- organizacja form pomocy koleżeńskiej mającej na celu rozwój ucznia,( tworzenie kółek naukowych, korepetycji, organizowanie akcji charytatywnych)
- kształtowanie zasad etycznych i moralnych,
- wprowadzenie właściwych stosunków interpersonalnych uczeń-nauczyciel (stosunki)
- wprowadzenie pozytywnych metod wychowawczych ( pochwały, wyróżnienia)
- kultura uczniów ,
- dokładne poznanie środowiska, w którym wychowuje się dziecko,
- rozwiązywanie konfliktów w zespole klasowym w sposób, który uzna za najbardziej odpowiedni,
- współdziałanie z nauczycielami uczącymi w klasie,
- organizacja klasowych zebrań z rodzicami,
- uczenia trudnej sztuki dyskusji,
- stałe doskonalenie merytoryczne, pedagogiczne, psychologiczne i etyczne ( dzieci widzą, że nauczyciel też się musi uczyć, nie tylko oni).
-rozwijanie aktywności poznawczej i samodzielności ucznia,
- odpowiednia organizacja życia klasowego ( wybory samorządowe)
- zachęcanie uczniów do współzawodnictwa uczniów ( konkursy, olimpiady, zawody sportowe- przedmiotowe),
- zapobieganie przejawom agresji ( profilaktyka),
- kształtowanie postaw patriotycznych, moralnych, etycznych,
- tworzenie odpowiedniej atmosfery,
- pomoc w rozwiązywaniu problemów nie tylko na terenie szkoły,
- tworzenie zaufania i autorytetu.
Negatywne oddziaływania wychowawcze w szkole
- brak odpowiedniego przygotowania i kompetencji nauczycieli, konflikty między nauczycielami i pracownikami szkoły,
- wyręczanie się uczniami, ( obrona samego siebie, załatwianie potyczek, zmuszanie do bycia po danej stronie),
- wyżywanie się na uczniach przez osobiste sprawy i problemy,
- brak angażu wychowawców,
- agresja ze strony nauczycieli słowna lub fizyczna, zastraszanie, szantażowanie, onieśmielanie, ubliżanie , strach przed szkoła i nauczycielami
- rygorystyczne podejście do ucznia oraz przedmiotowe traktowanie ( liczne zakazany, nakazy, ograniczanie swobody uczniów),
- brak ingerencji w uczucia i emocje uczniów, hamowanie aktywności, zakaz luźnych wypowiedzi i poglądów uczniów,
- nauczyciel: zarozumiały zbyt pewny siebie, taki który wierzy tylko we własne umiejętności i nie toleruje żadnych poprawek w swoim kierunku wpływa, na niską samoocenę uczniów, strach przed lekcją i danym nauczycielem, strach przed wypowiedziami.
- traktowanie uczniów nie na równych sobie( wywyższanie- ulubieńca , uczniów z wyższym statutem społecznym i ekonomicznym, uczniów ze względu na pozycję ich rodziców, uczniów znanych od dzieciństwa czy także powiązanych ze sobą ( np. powiązanie rodzinne).
- nauczyciel który nie radzi sobie z uczniami, staje się ich ofiarą. Na lekcji tworzą się awantury, hałas, brak aktywnego słuchania ,docinki w stronę nauczyciela, dokuczanie, wyśmiewanie, obrażanie, itd. Dlatego też nauczycielem nie może zostać każdy!