1. Przedstaw trzy okresy kameralistyki (scharakteryzuj je odwołując się do poglądów
   F. Longchamps)

Kameralistyka – najlepszy sposób zapełnienia skarbca monarszego; szerokie ujęcie wg Longchampa – kameraliści to obszerna grupa pisarzy niemieckich, którzy łącznie uprawiali: politykę, ekonomię, statystykę i filozofię społeczną. Zastanawiali się nad tym, jak powinna wyglądać administracja, zajmowali się więc prawem administracyjnym;

Prekursor Friedrich Heinrich von Seckendorff (1673–1763) –

• jako pierwszy zaczął się zajmować wyodrębnieniem przedmiotu o państwie i polityce- policją w znaczeniu dzisiejszej administracji. Zaliczał do owej policji między innymi: szkolnictwo, sądownictwo, wojskowość, finanse.

• policyści- jak najlepiej/ racjonalnie urządzić państwo (samą administracją publiczną)

• wysuwał wskazania i projekty, uprawiał politykę społeczną i administracyjną wyprowadzając je z ogólnej koncepcji filozoficznej (pierwszy zarys tzw. eudajmonistycznych teorii państwa- państwa szczęścia, pomyślności)

Longchamps – traktuje równo kameralistów i merkantylistów.

Policyści – zajmowali się „jak najlepiej (racjonalnie) urządzić państwo, administrację?”, wysuwali postulaty jak najlepiej urządzić państwo.

Kameralistyka- w ujęciu włoskim: najlepszy sposób zapełnienia skarbca monarszego. W ujęciu prof. Longchamps’a szerokie ujęcie- jest to obszerna grupa pisarzy niemieckich, którzy uprawiali łącznie politykę, ekonomię, statystykę
(w znaczeniu rozważań o państwie) i filozofię społeczną. Dzielą ich zarówno poglądy i różnice w czasie (od połowy XVII w. do lat trzydziestych XIX w.). Cechą stałą kameralistyki jest zajmowanie się przedmiotem od strony wskazań. Wskazania, jak racjonalnie urządzić państwo.

Kameraliści zajmowali się całą tą dziedziną, która odpowiada dzisiejszemu pojęciu administracji państwowej, z jej powiązaniami z ogółem współzależnych stosunków społecznych i gospodarczych, a nie tylko z jednym.

3 nurty kameralistyki:

Ι. Merkantylizm – II poł. XVII w., określał dążność do stworzenia w krajach niemieckich własnego przemysłu i zbudowania niezależnego państwa (zagadnienia gospodarcza)

Merkantylizm (bulionizm)- termin został rozpropagowany w 1776r. przez Adama Smitha. Wywodzi się z łacińskiego Mercami- handlować, prowadzić handel, które pochodzi od słowa merx oznaczającego towar. Epoką dominacji był okres bogacącej się warstwy kupieckiej oraz silnej władzy państwa terytorialnie scentralizowanego. System charakterystyczny dla państw zachodnioeuropejskich. Wcześniej pojawił się ten termin w 1664r. w pracy Jeana Baptiste Colberta. Ostatni merkantylista - James Steuart.

2 zasadnicze okresy:

merkantylizm wczesny- nacisk położony na wzrost zasobów kruszców poprzez korzystny bilans wymiany handlowej

merkantylizm tzw. właściwy (rozwinięty), okres charakterystyczny dla etapu produkcji manufakturowej.

Joachim Becher – jak urządzić policję (administrację) gospodarczą; ochrona rynku wewnętrznego; zwolennik monarchii stanowej;

von Hornigk – dążność do usamodzielnienia się niemieckiej gospodarki od gospodarki i polityki francuskiej, własny przemysł i ograniczenie importu;

von Schröder – poświęcił uwagę polityce skarbowej i komunikacyjnej

Znaczenie Kameralistów dla NA – poprzez sposobność sformułowania wskazań do polityki organizacji władzy wyodrębnili pewne działy policji i zapoczątkowali systematyczne ujmowanie administracji.

ΙΙ. Okres szkoły prawa natury – koniec XVII/ i cały XVIII w.; twórczość odpowiada absolutyzmowi oświeconemu; odwołanie się do filozofii prawa natury;

Charakterystyczne swoiste rozszczepienie  dążenie do wzmocnienia jednowładztwa przez usunięcie pozostałości ustroju stanowego, z drugiej dąży do osłabienia jednowładztwa postulatami oświeconego absolutyzmu

Twórczość tego okresu rejestrowała kolejne materie, na które rozciągnęły się poszczególne działy policji

3 przedstawicieli: Samuel von Pufendorf (1632-1964); Christian Thomasius (1655-1728) – przedstawiciele teorii państwa pomyślności

Christian Wolff (1679-1754) - przedstawiciel filozoficznego kameralizmu; przedstawienie obrazu funkcji państwa wyprowadzony z jego założeń filozofii i etyki społecznej

ΙΙΙ. Jochan von Justi (okres przejściowy) – nawracał do obserwacji rzeczywistości; zajmował się wszechstronnie policją; obserwacja faktów życia; majątek społeczny = dobra materialne + dolność wytwórcza wszystkich obywateli; celem gospodarki państwowej jest tworzenie i utrzymanie tego majątku

Triada: ład – wewnętrzne i zewnętrzne bezpieczeństwo - …

Uważał, że oprócz podstawowych przedmiotów (prawo) powinna być wykładana:

• polityka (stosunki z zagranicą i stosunki wewnętrzne; kształcenie wysokich urzędników),

• nauka policji (jak urządzenia służą do tworzenia i utrzymania majątku społecznego?),

• nauka kameralna (finanse; dostarczanie pieniędzy dla polityki i policji)

• XIX – wpływ doktryny konstytucyjnej

Joseph von Sonnenfels – koncepcja państwa pomyślności; rozróżnił nauki:

• dot. spraw zagranicznych

• bezpieczeństwa wewnętrznego

• pomnożenia środków spożywczych

• wzmożenia dochodów finansowych

Józef Bob – mocny wpływ doktryny konstytucyjnej; głównym zadaniem nauki o państwie jest nadanie ustawowych podwalin bezpieczeństwu i dobrobytowi; podział na prawo wewnętrzne i zewnętrzne; główne założenia nauki o państwie, to nadanie ustawowych podwalin bezpieczeństwu i dobrobytowi. Opozycja do totalitaryzmu państwa pomyślności

F. von Humboldt – gruntowna krytyka koncepcji państwa dobrobytu; zwraca uwagę na obywatela

Koncepcja państwa eudemonistycznego – państwo dobrobytu, szczęścia

Robert von Mohl – łączy tematykę kameralistów z dogmatyczną nauką prawa; bardzo silny wpływ nauki konstytucyjnej;

Lorenz von Stein - niemiecki ekonomista, socjolog i naukowiec, zajmujący się zagadnieniami administracji publicznej, tzw. „ojciec nauki administracji”. Swoje poglądy opierał na koncepcjach Hegla.

• Uważał, że nauka administracji rozwija co państwo ma robić (jest rozwijającą konstytucją) i określał stosunek tejże nauki do nauki o konstytucji.

• Do pełni osobowości potrzeba: swego „ja”, woli i czynu i właśnie to posiada państwo!;

• nauka administracji ma za zadanie: przedstawić to, co jest wspólne wszystkim dziełom administracji i szczególne działy rzeczywistej administracji. Nie jest to nauka badawcza, a doktryna;

• Idea administracji – rozróżnienie czynu i pracy; Administracja jest całą działalnością państwa poza prawodawstwem; administracja jest tam, gdzie jest wykonywanie ustaw

J. Jastrow (ogólne założenia metodyczne, wiedza administracyjna jest wiedzą empiryczną)

• Twierdzenie, że nauka prawa administracyjnego nie daje wszystkich potrzebnych wiadomości do administrowania

• Potrzeba samodzielnej nauki – wiedzy administracyjnej odpowiedz na pytanie jak się administruje (nauka administracji) i jak powinno się administrować (polityka administracyjna)

• Polityka społeczna = polityka administracyjna

• Jeżeli chodzi o pojęcie administracji, Jastrow pojmował ją jako administrację w ogóle (również administrację prywatną)

Fritz Stier-Somlo (1873-1932) (trzy kierunki naukowego zajmowania się administracją: -> wiedza administracyjna ->

• nauka administracji – nauka opisowa, miała char. historyczny

• nauka prawa administracyjnego i

• nauka polityki administracyjnej;

niemiecki prawnik, profesor prawa administracyjnego i państwowego; Był znanym przedstawicielem niemieckiej doktryny prawa administracyjnego przełomu pocz. XX wieku. Upowszechnił pojęcie "wiedzy administracyjnej", jako zespołu sądów na temat, jak powinna funkcjonować administracja publiczna (czyli połączenia trzech w/w nauk). Przyczynił się do rozpropagowania koncepcji triady nauk administracyjnych: prawa administracyjnego, nauki administracji i polityki administracyjnej.

Walter Jellinek (1885-1955) akcentuje zadania badawcze nauki administracji(opisuje rzeczywistość adm., uwarunkowania, historyczne, gospodarcze, kulturowe) i polityki administracyjnej. Wiedza o prawie administracyjnym „powinien” + nauka administracji „jest” + polityka administracyjna „tak powinno być” = wiedza o administracji.

Klasycy niemieckiej nauki prawa administracyjnego Otto Mayer (1846-1924 ), Fritz Fleiner, (1867-1937,) Rudolf Herrnritt (1865-1945):

Nicolas de La Mare (1639 - 1723) Francja Léon Duguit (1859 1928); Gaston Jèze (1869 - 1953); Maurice Hauriou ( 1856 – 1929)

Włochy Gian Domenico Romagnosi (1761-1835), Vittorio Emanuele Orlando (1860-1952); Guido Zanobini (1890-1964),

1. Przedstaw zagadnienie kontekst prawny

Administracja jest powołana do kształtowania zewnętrznych wobec niej stosunków społecznych, wobec czego musi działać poprawnie, na podstawie i w zgodzie z prawem, w granicach określonych przez prawo (odniesienie administracji do ciągle zmieniającego się prawa);

• administracja działa jako organizacja formalna; el. Sformalizowania jest niezbędny, gdyż kształtuję administrację jako całość

• każde działanie administracji może być zakwestionowane przed niezawisłym sądem, który będzie ją badać tylko i wyłącznie pod względem zgodności jej działania z obowiązującym prawem;

• administracja - organizacja formalna, sformalizowanie administracji obejmuje układ stosunków między ludźmi tworzącymi tą organizację; system relacjonujący organizację może być złożony z charakteru systemu (jaki jest rodzaj respektowanej doktryny?) oraz systemu wypowiedzi prawnych (jak daleko może sięgać dokładność określenia wszystkich zachodzących między elementami organizacji stosunków, by móc zachować możliwość realizacji wyznaczonych celów).

• granice formalizacji organizacji za pomocą prawa - kwestia zasięgu i roli politycznych działań admin. publ. oraz kwestia działań dyskrecjonalnych (uznaniowych)

• sformalizowanie obejmuje: całość organizacji, poszczególne jej części, stosunki między tymi częściami

• problematyka sformalizowania administracji publicznej jest związana z wyznaczeniem zewnętrznych celów organizacji, wyznaczeniem relacji między celami wewnętrznymi, określeniem całości i części struktury organizacyjnej i relacji między nimi, określeniem wszystkich niezbędnych elementów organizacji i funkcjonowania poprzez akty normatywne i działalność organów administracyjnych; tam gdzie sformalizowanie się kończy, zaczyna się istnienie organizacji nieformalnej

• administrowanie jako przedmiot normowania - modele obejmowania regulacjami administracji są podobne; rozwija się potrzeba publiczna, która musi zostać uregulowana prawnie w celu zaspokajania tej potrzeby; przykłady:

• świadczenia osobiste wojenne - przywilej koszycki z 1374 r., pryska ustawa z 1919 r. o osobistych świadczeniach wojennych, ustawa o świadczeniach wojennych z 1873 r.

• pomoc społeczna - Polska, XII w., świadczenia społeczne miesiły się w instytucjach kościelnych; statut wiślicki z 1347 r.; dziś opieka społeczna jest obowiązkiem administracji rządowej i samorządowej

1. Przedstaw zagadnienie kontekst socjologiczny odwołując się do wybranych poglądów,

Kontekst socjologiczny - najpierw była administracja, w czasie której dokonywano prakseologicznej oceny skuteczności przedsięwzięć, a dopiero później jej konstatacja i nazwa oraz jej badanie i opisywanie (czyli intelektualny wynik czasów późniejszych);

• administrację należy wyodrębniać, pokazywać i badać w taki sposób, w jakim się kształtowała/ kształtuje, bazując na materiałach historycznych (ujęcie socjologiczne)

• rzetelność i obiektywność ujęcia socjologicznego

• brak historycznych analiz i definicji administrowania

• należy tak badać administrację publiczną, aby pokazać i opisać jej najistotniejsze cechy przedmiotowe oraz, aby nie narażać się na potrzebę definicji dodatkowych; podmiot musi być ujęty szeroko; należy pamiętać o dostosowaniu pojęcia administracji do okoliczności politycznych, ustrojowych i społecznych w danym czasie i miejscu; ważna jest także metoda poszukiwania określenia administracji - opis zjawiska i ustalenie jego granic

• na określenie administracji składa się:

• podmiot działania

• cel działania

• przedmiot działania

• cechy działania (zwłaszcza sposób działania)

• adresat działania

• budowanie określenia administracji składa się z: wskazania podstawowych kryteriów oceny potrzebnych w badaniu socjologicznym --> wyznaczenie merytorycznego celu dział. admin. --> uznanie, że z całości wyróżnianych w państwie zadań nie da się wyodrębnić takich, które służyłyby wyłącznie państwu jako oddzielonemu od społeczeństwa podmiotowi --> opis w wersji empirycznej, a nie spekulatywnej

Tadeusz N. Hilarowicz - administracja jako całość czynności wszystkich podmiotów ustroju publicznego

Bogdan Wasiutyński - administracja jako planowana i stała działalność podejmowana do zaspokojenia potrzeb państwa czy innego związku prawa publicznego i nabywająca prze to do administracji publicznej

Antoni Peretiatkowicz - administracja jako trwała działalność mająca na celu załatwianie spraw cudych czy własnych

Stanisław Kasznica - administracja jako zarząd majątkiem, przedsiębiorstwem, gminą, parafią czy stowarzyszeniem; określał czyjąś działalność, trwałą i planową, ogarniającą pewną liczbę ludzi i wielość dóbr, a zmierzającą w ostatecznym swym celu do zaspokojenia własnych czy cudzych potrzeb

Jerzy Stefan Langrod - administracja jako planowe zgrupowanie ludzi powołane w służbie określonej misji publicznej

Tadeusz Bigo - idea podziału władzy - administracja jako planowa działalność prowadząca do zaspokajania potrzeb zbiorowych, niebędąca ani ustawodawstwem, ani sądownictwem

autorzy włoscy - administracja jako bezpośrednia i konkretna działalność, którą przez czynności rzeczywiste realizuje sie konkretne cele bezpieczeństwa, postępu i dobrobytu zbiorowości

G. Zanobini - administracja jako praktyczna działalność, którą państwo podejmuje bezpośrednio dla ochrony interesów publicznych stanowiących jego naturalne cele czy innych szczególnych celów uznanych za wymagające ochrony

Jan Boć - administracja publiczna to przyjęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego zaspokajanie potrzeb zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.

1. Przedstaw zagadnienie administracja w państwie policyjnym wskaż m.in. elementy modelu państwa policyjnego administracja, zadnia, struktura organizacyjna, prawo, poddany, scharakteryzuj je)

Państwo policyjne to konstrukcja modelowa, ukształtowana głównie przez naukę administracji i naukę prawa administracyjnego w oparciu o realia ustrojowo-polityczne państw europejskich na przełomie XVII i XVIII w.

Na przełomie XVII i XVIII wieku całą działalność państwa, a w tym zarząd sprawami państwa, określano mianem policji.

administracja w państwie policyjnym:

• stanowiła funkcję zarządu wewnętrznego państwem

• funkcję sprawowania i umacniania władzy politycznej panującego (umacniała władzę panującego)

• do panującego należało decydowanie o sposobie zarządzania wewnętrznego państwem (ZWP) i o sposobie sprawowania i umacniania władzy politycznej

• zarząd wewnętrzny państwem i sprawowanie władzy politycznej pozostawały w luźnym związku z prawem

• zarząd wewnętrzny państwem stanowił działalność z istoty swej swobodną i twórczą

• prawo było wyrazem woli panującego i stanowiło instrument w wykonywaniu zarządu wewnętrznego oraz w sprawowaniu władzy panującego

• panujący był opiekunem poddanych dla dobra ich i dobra powszechnego

• akty władzy panującego nie podlegały kontroli sądów

panujący:

• był monarchą absolutnym, od niego wszystko zależało

• zarządzał sprawami państwa wg swojego zamysłu

• skupiał władzę stanowienia i wykonywania prawa i władzę sądowniczą

• decydował o zadaniach państwa, które obejmowały wszystkie sfery życia społecznego

• mógł wkraczać we wszystkie dziedziny życia poddanych, w każdą sferę życia obywatela

• był kreowany na gestora interesu publicznego i opiekuna poddanych; miał zapewnić bezpieczeństwo i szczęście poddanym

organy administracyjne (zadania)

• administracja jako aparat rządzenia i sprawowania władzy

• zadania obejmowały wszystkie sfery życia społecznego

• 3 sfery życia: zadania w sferze fizycznej, duchowej i ekonomicznej narodu

• Zadania nie były określone przez parlament

• Zadanie nie było obowiązkiem, ale uprawnieniem

• Zadania nie były określone w prawie

• Swoboda i dowolność władzy także przy określaniu kompetencji

• Władza (a nie prawo) decydowała o organizacji zadań

• Niewykonanie zadania nie rodziło dla poddanych żadnych praw

prawo policyjne (prawo pieczy)

• nie było pochodzenia parlamentarnego

• nie obowiązywało dwustronnie, obchodziło tylko poddanych

• stosowanie prawa nie było kontrolowane przez sądy

• nie zawsze było ono powszechne (ogólne)

• zasada tworzenia prawa wew. przez administrację;

• narodziny i powstanie przepisów

• zasada pierwszeństwa prawa wew. nad prawem adresowanym do poddanych

• zasada instrumentalnego posłuszeństwa nad wszelkim prawem

• specjalny tytuł prawa pieczy - prawodawstwo w znaczeniu szerokim; działalność administracyjna była pojmowana w "granicach prawa", a nie "na podstawie prawa"

• co nie zostało zabronione, jest dozwolone

• prawotwórstwo administracyjne - brak w nim zewnętrznych upoważnień, czy delegacji ustawowych; administracja państwowa stanowiła przepisy prawa w imię władzy

struktury organizacyjne

• są to struktury władzy panującego monarchy, władcy absolutnego

• były tworzone ze względu na potrzebę umocnienia władzy panującego

• to struktury scentralizowane, biurokratyczne, oparte na hierarchii i służbowym pionowym podporządkowaniu panującego

• zatrudniani tam byli zawodowi urzędnicy, zależni i posłuszni jednostkom szczebla wyższego; byli zależni od panującego

• aparat administracyjny działał w imieniu panującego, a nie w imieniu państwa

• struktura zautonomizowana, niezależna od nikogo (tylko od panującego)

• tworzenie i zarządzanie strukturami było res internae - stanowiły sferę wewnętrzną

• administracja (wg publicystów XIX w.) - działalność organów państwa skierowana ku urzeczywistnieniu celów państwowych w obrębie ustawowych ram prawnych

poddany/ obywatel

• całkowicie bezbronny wobec władcy

• rekurs hierarchiczny??

• Prawo stanowione dla obywatela obowiązywało w aktach prawa wewnętrznego (instrukcjach okólnikowych)

1. Przedstaw zagadnienie zasady administracji w państwie prawa (4+9 w tym konstytucyjnie określone zasady materialne) !!!

To ustrojowa funkcja państwa i samorządu terytorialnego polegająca na wykonywaniu zadań publicznych określonych prawnie; organy realizujące tą funkcję są organami władzy wykonawczej (są to organy rządowe i samorządowe); tylko władza publiczna dysponuje zasadą władztwa w momencie wykonywania zadań publicznych.

Liberalne państwo prawne = państwo pełniące funkcję "nocnego stróża" --> zapewnienie obrony, bezpieczeństwa, porządku publicznego, działalności wolnokonkurencyjnej gospodarki kapitalistyczne, brak działalności w sferze socjalnej [Z. Leoński]

4 zasady, na których opiera się administracja publiczna w państwie prawa:

1) zasada związania prawem powszechnie obowiązującym całej działalności wszystkich jej organów:

• oznacza, że wszystkie działania organów admin. publ. muszą mieć podstawę prawną i być podejmowane wyłącznie dla wykonania zadań publicznych określonych prawem

• prawo określa: formy działania organów administracyjnych i procedury działania

• uniemożliwienie organom administracyjnym swobody działania, dowolności, uznaniowości i deskrecjalności poprzez normy prawne - prawo powszechnie obowiązujące całą administrację

• wzmocnienie tym samym ochrony praw i wolności obywatela

2) zasada wykonawczego charakteru jej działalności:

• zasada oparta na trójpodziale władzy; organy admin. publ. należą do władzy wykonawczej

• wszystkie typy władzy nie konkurują ze sobą, nie przeszkadzają, nie hamują się wzajemnie; równowaga władz w trójpodziale (prymat w. ustawodawczej, która konstruuje prawo);

• władza wykonawcza wykonuje prawo (zadania publiczne określone w konstytucji i innych aktach prawnych) stanowione przez władzę ustawodawczą

3) zasada poddania całej działalności administracji publicznej kontroli niezawisłego sądu:

• to skuteczny środek ochrony praw i wolności obywatela

• ochrona przed nakładaniem na obywateli niekonstytucyjnych obowiązków i ingerencji organów admin. publ. w prawa i wolności obywatela

• zgodność działania admin. publ. z konstytucją i aktami normatywnymi

4) zasada odpowiedzialności prawnej organów i osób wynikających administrację za podejmowane działania:

• poddanie działalności admin. publ. kontroli sądowej ORAZ DODATKOWO ponoszenie odpowiedzialności prawnej przez urzędników za działania niezgodne z prawem, naruszające prawo lub za szkody wyrządzone takimi działaniami

• koncepcja odpowiedzialności politycznej

Inne zasady:

5) Zadania publiczne określone normami prawa powszechnie obowiązującego

6) Struktura organizacyjna jest pochodną zadań publicznych

7) Administracja pub. Nie tworzy prawa powszechnie obowiązującego, a wykonuje to prawo

8) Organizacja nie stanowi sfery wewnętrznej, która nie podlegałaby kontroli sądowej

9) Wykonywanie zadań wiąże się z realizacją podstawowych prawa podmiotowych obywateli

10) Zadanie publiczne jest obowiązkiem, a nie uprawnieniem

11) Wykonywanie zadań związane jest przepisami prawa regulującymi postępowanie wykonywania zadań (organ admin. publ. może podjęć działanie, jeżeli do pojdęcia takiego działania znajduję podstawę prawną (a nie, że wszyscko, co nie jest zakazane prawem, jest dozwolone)

12) W wykonywaniu zadań publicznych administracja pub. Obowiązana jest respektować konstytucyjnie określone zasady materialne : zasadę kierowania się dobrem wspólnym (art.1) , zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2), zasadę poszanowania i ochrony przyrodzonej i niezbywalnej godności każdego człowieka, (preambuła. art. 30); zasadę zapewnienia każdemu człowiekowi prawnej ochrony życia, zasadę zapewnienia każdemu nietykalności osobistej i wolności osobistej,(art. 38, 41) zakaz dyskryminowania kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32 ust. 2) , zasadę strzeżenia dziedzictwa narodowego (art. 5) , zasadę nienaruszalności terytorium państwa (art. 5) zasadą upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury (art. 6), zasadę bezpłatnej nauki w szkołach publicznych (art. 70) , zasadę zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia (art. 70ust. 4) , zasadę uwzględniania w polityce państwa dobra rodziny (art. 18), zasadę ochrony praw dziecka, [opieka zdrowotna art. 68 ust. 3; rozwój kultury fizycznej art. 68 ust. 5], zasadę prowadzenia polityki zapewniającej bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom (art. 74) zasadę równego dla wszystkich obywateli dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej (art. 68) , finansowanej ze środków publicznych, zasadę zapewnienia bezrobotnym zabezpieczenia społecznego , zasadę zapewnienia zabezpieczenia społecznego chorym, inwalidom, emerytom (art. 67 Konstytucji RP), zasadę udzielania pomocy osobom niepełnosprawnym (art. 69 Konstytucji RP), zasadę prowadzenia polityki zmierzającej do pełnego zatrudnienia (art. 65 ust. 5 Konstytucji RP), zasadę prowadzenia polityki popierającej rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza zaś wśród dzieci i młodzieży (art. 68 ust. 5 Konstytucji RP)

13) Jawność działania przy realizacji zadań publicznych; wyłączenie jawności może stanowić wyjątek! (art.10 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (określana potocznie jako Europejska Konwencja Praw Człowieka. Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.); art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) , Konstytucja art. 54 ust. 1, art. 60, ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.),

1. Przedstaw zagadnienie administracja w dobie globalizacji

• globalizacja - proces umiędzynarodowienia finansów, rynkow, technologii (badań naukowych), istniejących modeli kultury, modeli konsumpcji, instytucji ustrojowoprawnych i politycznego ujednolicenia świata.

• dodatkowo, globalizacja może przynieść ujednolicenie ludzkich postaw, obyczajów i religii

• globalizacja w administracji będzie inspirowana 3 czynnikami:

• liberalizacją - osłabienie interwencji administracyjnej w sferze gospodarczej; ograniczenie funkcji regulacyjnych wykonywaneych przez organy admin. publ.

• prywatyzacją - redukcja zadań publicznych (i przekształcenie ich w usługi publiczne podmiotów prywatnych) i struktur organizacyjnych; prywatyzacja może doprowadzić do nierówności, elitarności praw podmiotowych oraz ich realizacji wg reguł wolnego rynku

• zadania publiczne w klasycznym ujęciu - wykonywane przez organy admin. publ. określone obowiązki prawne, wykonywane dla urzeczywistnienia praw podmiotowych obywateli

• skutki prywatyzacji w administracji: ograniczenie świadczenia usług dla obywateli, świadczenie usług jedynie wysoko opłacalnych, nakładanie niekonstytucyjnych obowiązków przez podmioty prywatne na świadczeniobiorców

• funkcje państwa i administracji (nawet w procesie globalizacji) – interweniowanie w sytuacjach kryzysu ekonomicznego, patologii społecznych, kryzysów naturalnych i innych wypadkach nadzwyczajnych, czuwanie nad bezpieczeństwem sanitarnym, pomoc socjalna, rozwój oświaty i kultury, ochrona zdrowia,

• w czasie globalizacji administracja i państwo nie znikną, gdyż nadal ich podstawowe funkcje będą potrzebne do życia ludzi; mogą jednak zostać ujednolicone sposoby doboru kard do urzędów, zasady szkolenia, standardy kontroli sądowej nad admin. Publ.

• Funkcją administracji będzie rozwiązywanie sporów z obywatelami w formie ugody i rozwiązywanie konfliktów z grupami obywateli na zasadzie kompromisów rola administracji w rozwiązywaniu konfliktów będzie rosnąć w dobie globalizacji

• Osłabienie interesu ekonomicznego państwa na rzecz interesu podmiotów ponadpaństwowych (korporacji)

• Przenikanie kultur; prywatyzacja państwowych organizacji kulturowych; promowanie ponadnarodowej kultury lub kultur innych państw

• Reinterpretacja klasycznego ujęcia 3-podziału władzy i zastąpienie jej trójsektorowością (państwo-rynek-third sector, czyli samoorganizacja społeczna)

• Zjawiska niekonstytucyjne: manipulacyjna socjotechnika w polityce – stosowana przez admin. Publ, niekonstytucyjne rozszerzanie wpływów rządu czy organów samorządu terytorialnego na władzę ustawodawczą i sądowniczą; aby temu zapobiec, stosuje się zasadę trójpodziały władzy

• deregulacją

***

Sytuacja obywatela a prywatyzacja

Jest zasadnicza różnica w sytuacji obywatela, gdy jego prawa podmiotowe (na przykład prawo podmiotowe do bezpłatnej oświaty na poziomie podstawo­wym, prawo podmiotowe do ochrony zdrowia w zakresie podstawowym) realizuje organ administracji publicznej i gdy realizuje je podmiot prywatny.

Prawo podmiotowe każdego obywatela nie oznacza wcale jednakowych możliwości korzystania z tego prawa przez każdego obywatela. Podmioty prywatne świadczące usługi publiczne na zasadach komercyjnych przekształcają sytuację obywatela, ukształtowaną konstytucyjnie, w sytuację obywatela - konsumenta, kształtowaną prawem prywatnym. Bezpłatność zo­staje przekształcona w odpłatność, równość i powszechność korzystania zosta­je przekształcona w nierówność, w zróżnicowanie, a nawet w elitarność. Prawa podmiotowe, przyznane obywatelom konstytucyjnie, realizowane przez podmioty prywatne, a nie przez państwo, mogą zostać zreinterpretowane jako prawa nierównych i niejednakowych możliwości obywateli w korzystaniu ze swych praw.

Funkcja interwencyjna państwa

Interwencyjna funkcja państwa:

1. jest to niekwestionowana funkcja państwa i jego administracji w sytuacjach kryzysu ekonomicznego
   -dalsze funkcje mają się sprowadzać do: walki z klęskami żywiołowymi i katastrofami technicznymi o dużej skali, walki z zorganizowaną przestępczością.

2. w warunkach globalizacji funkcja ta ma sprowadzać się do zastosowania w sytuacjach kryzysu ekonomicznego, konfliktu społecznego i w sytuacjach zagrożeń określanych jako stany nadzwyczajne (np. gwałtowny spadek produkcji, duża inflacja, rosnące bezrobocie)

3. tylko państwo i jego administracja dysponują odpowiednią organizacją i koniecznym władztwem, aby interweniować w wypadkach nadzwyczajnych stanów (trzęsienie ziemi, susze, erozje, pożary) i we wszystkich stanach określanych jako naturalne posiadające znamiona klęski żywiołowej i awarie techniczne noszące znamiona klęski żywiołowej (awarie elektrowni atomowych)

4. tylko państwo i jego administracja dysponuje stosowną organizacja i władztwem by zapobiegać patologiom społecznym, chronić obywateli przed skutkami tych patologii, zwalczać je (narkomania, alkoholizm, pornografia, handel ludźmi)

Należy przyjąć, że złudne są koncepcje globalizmu zakładające wycofanie się państwa i jego administracji.

Globalizacja świata pociąga za sobą nieuchronne ograniczenia państw i ich administracji w prowadzeniu suwerennej polityki sprawami publicznymi.

Ograniczenie – redefinicja państwa i administracji i inne procesy z tym związane

Globalizacja wymusza ogra­niczenia państw w prowadzeniu na przykład suwerennej polityki: gospodarczej, zagranicznej, finansowej, kulturalnej, oświa­towej, socjalnej, etnicznej, rodzinnej. Paradoksalnie zjawisku temu towarzyszy inne, o wiele bardziej złożone i w swych skutkach niebezpieczne. Mamy tu na myśli prymat gospodarki nad polityką, prymat polityki nad prawem, prymat prawa nad moralnością, prymat skuteczności nad tradycyjnymi wartościami, takimi jak: godność człowieka, dobro wspólne, sprawiedliwość społeczna, solidarność społeczna, przywią­zanie do tradycji i dziedzictwa narodowego.

Globalizacyjny mechanizm prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw wiąże się z nabywaniem części akcji prywaty­zowanych przedsiębiorstw przez podmioty zagraniczne. Niesie to za sobą zawsze potencjalną możliwość osłabienia ekonomicznego interesu państwa, a nawet odsunięcia interesu państwa i zastąpienie interesem ponadpaństwo­wych korporacji.

1. Przedstaw zagadnienie prywatyzacja zadań administracji m.in. zdefiniuj, określ zmianę pozycji obywatela, wskaż podstawę prawną – przykłady, koncepcje amerykańskie, Banku światowego, granice i przeszkody prywatyzacji, )

PRYWATYZACJA- powierzenie wykonywania zadań publ. podmiotom prywatnym; oznacza twórczy proces w zakresie sposobu wykonywania zadań publ. przez podmioty niepubl., które zadania te przejmują dobrowolnie i prowadzą je w interesie wyższym „ogólnym”, nie w interesie jednostkowym. Realizacja odbywa się w formach i metodach prawa prywatnego (cywilnego lub handlowego).

OUTSOURCING KOMUNALNY- „jest przedsięwzięciem polegającym na wydzieleniu ze struktury organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego wykonywanych przez nią zadań i przekazaniu ich do realizacji innym niezależnym podmiotom spoza administracji publicznej”

Prywatyzacja przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz prywatyzacja państwowych instytucji kultury narodowej (obejmująca np. muzea narodowe, biblioteki narodowe, publiczne stacje radiowe i telewizyjne) może oznaczać potencjalną możliwość osłabienia polityki kulturalnej państwa, promującej narodową kulturę, literaturę, sztukę - na rzecz polityki promowania kultury ponadnarodowej lub kultury innych narodów. Przenikanie kultur to wszakże wyraźne znamię współczesnej globalizacji.

Dokonuje się prak­tycznie reinterpretacja klasycznego trójpodziału władz publicznych (władza ustawodawcza, władza wykonawcza, władza sądownicza) w duchu nowej koncepcji zakładającej na przykład trójsektorowość. Trzy sektory tworzą: państwo-rynek - third sector (samoorganizacja społeczna). Gdy podział ten i granice pomiędzy wymienionymi sektorami nie są wyraźne i w praktyce łatwo je zatrzeć, należy się zastanowić nad możliwymi konsekwencjami za­równo takiej koncepcji, jak i praktyki.

Zagrożenia prywatyzacji

1. państwo traci w  jakimś stopniu wpływ na to jak wykonywane są jego zadania

2. zaciera się granica ostro tyczona między sferą prawa publicznego ,a prawa prywatnego (czy ci co wykonują zadania z zakresu prawa prywatnego będą wykonywać na korzyść zadań publicznych , są inne gwarancje konstytucyjne co do prawa prywatnego i publicznego)

3. coraz częściej świadczenie usług publicznych ,podejmowanie przez podmioty publiczne oceniane jest w kategoriach płatnych usług; prawa obywatelskie są zastępowane przez prawa konsumenckie

Jakie są granice prywatyzacji

1. to co jest w konstytucji – ona wyznacza ramy i one mówią jakie są granice prywatyzacji

2. dziedziny np. ewidencja ludności, obrona narodowa , więziennictwo

 

• Prywatyzacja zadań publicznych w zakresie zapewnienia dostępu do kultury

• Konstytucja w art. 73: „Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury”,

• Prywatyzacja zarządzania majątkiem publicznym, prywatyzacja majątkowa, prywatyzacja zadań publicznych i prywatyzacja wykonania zadań publicznych

• w przypadku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa lub z jego udziałem, powstałych w wyniku komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, która stanowi etap przejściowy tzw. prywatyzacji pośredniej. Przepisy art. 17 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przewidują możliwość zlecenia sprawowania zarządu w takiej spółce osobie fizycznej w drodze umowy

• Zgodnie bowiem z art. 1 ustawy prywatyzacyjnej prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego polega na udostępnieniu osobom trzecim akcji lub udziałów w spółkach z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa, powstałych z przekształcenia przedsiębiorstwa, na udostępnieniu osobom trzecim mienia przedsiębiorstwa lub sprzedaży przedsiębiorstwa. W tym celu przedsiębiorstwo może być przekształcone w spółkę lub zlikwidowane na zasadach określonych ustawą.

Prywatyzacja w prawie:

1. Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

2. Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej -art. 3 ust.1.

3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej- art. 25

Funkcje państwa:

• Regulacyjna- dla ochrony rynku, dochodów, środowiska, bezpieczeństwa etc.

• Nadzór nad podmiotami prywatnymi świadczącymi usługi publ. w dziedzinie oświaty i ochrony zdrowia

• Obrona narodowa

• Wymiar sprawiedliwości- te dwie ostatnie nie powinny być poddawane prywatyzacji, aby zapewnić równość i powszechność korzystania z tych dóbr

5 funkcji państwa wg Banku Światowego:

• Tworzenie podstaw prawnych

• Kierowanie polit. makroekonomicznej

• Inwestowanie w sektorach podstawowych usług socjalnych, kapitału ludzkiego, infrastruktury

• Zapewnienie najuboższym grupom społ. Pełnego zabezpieczenia

• Ochrona środowiska naturalnego

Koncepcja amerykańska

• Agendy adm. publ. mają skłonność do marnotrawstwa zasobów, którymi zarządzają, wykazują niższą niż sektor prywatny efektywność i niższy poziom sprawności działania, przyczyniają się do wzrostu zadłużenia wewn.

• Silne bodźce dla podniesienia efektywności płyną jedynie z gosp. Wolnorynkowej i z prywatnej własności

• Najbardziej właściwą formą prywatyzacji jest sprzedaż aktywów rządowych i powierzenie zadań publ. prywatnym spółkom w drodze umów

• System bonów (jako kolejna forma bonów) wydawanych przez rząd i adm. samorządową obywatelom, którzy uzyskiwali prawo wydatkowania tych bonów w sektorze prywatnym.

W myśl koncepcji amerykańskiej zadania państwa, adm. państwowej i samorządowej powinny być zredukowane. Redukcja powinna obejmować powierzone państwu i adm. publ. jedynie następujących zadań:

• Ochrona praw własności

• Ochrona przed przestępstwami i wymierzanie sprawiedliwości

• Zapewnienie ochrony narodowej

• Zapewnienie powszechności oświaty

• Ustanowienie stabilnego systemu pieniężnego

Amerykańscy teoretycy dopuszczają ponadto możliwość objęcia zadaniami państwa spraw związanych z:

• Stabilizowaniem gosp. poprzez działania regulacyjne- głównie dla ograniczenia bezrobocia

• Kontrolą wykorzystania środowiska natur.

• Wydawaniem przepisów prawnych zapobiegających monopolizacji produkcji i usług

• Wydawaniem przepisów prawnych dla ochrony konsumentów przed nadużyciami konkurencyjnego procesu rynkowego

• Zapewnieniem bezpieczeństwa dochodów i opieki zdrowotnej.

W procesie prywatyzowania zadań publ. konstruowanym w ramach upoważnień ustawowych są przyjmowane dwie kwestie problematyczne:

1. Podstawy prawne działania adm. publ. w dziedzinie prywatyzowania zadań publ.

2. Formy działania adm., którą ma tu stanowić umowa cywilno-prawna.

Wady prywatyzacji:

• Podmioty prywatne przyjmując do wykonywania zadanie publ., wykonując je jako usługę publ., kierują się logika gosp. rynkowej, zasadami rentowności, zysku, szeroko rozumianej racjonalności

• Podmioty te mogą ograniczyć zakres świadczonych usług, nałożyć dodatkowe opłaty etc.

• Brak kontroli adm.

• Podmioty prywatne działają głównie ze względu na swój zysk

• Organy realizują program partii, a nie zadania

• Budowanie struktur w oparciu o umocnienie władzy

• Wzrost znaczenia działań faktycznych

• Rozszerzenie działań wewn.

• Interpretowanie prawnych kompetencji jako uprawnień, a nie obowiązków

• Niespójność budżetowa państwa

• Przyznanie organom adm. atrybutów właściwych podmiotów gosp. rynkowej

• Tworzenie struktury organ. Ze względu na postulaty poza kompetencyjne.

1. Przedstaw zagadnienie administracja rządowa

Administrację państwową można wyodrębnić z całości administracji pub­licznej ze względu na jej stabilność, trwałość i zasięg historyczny. Dzisiaj w Polsce ma też osobne organy.

Administra­cja państwowa obejmuje wszystkie przejawy działalności i wszystkie organy, które są państwowe. A zatem obejmuje także administrację rządową, która w współczesnej literaturze utożsamiana jest nieraz z administracją państwową, a z kolei administracja państwowa utożsamiana jest z administracją rządową.

1. Administracja rządowa (państwowa) w sensie cywilizacyjnym, jako wyosobniona i zorganizowana całość, choć nierzadko o znaczeniu wyraźnie lokalnym, była budowana i funkcjonowała jako pierwsza. Myśl ta ma znacze­nie koncepcyjne, wyrażające idee zwierzchności panującego niezależnie od charakteru i typu ustroju.

2. Administracja rządowa (państwowa) jako zjawisko w rejestrowanej historii organizacji państw stanowi przebieg trwały, co oznacza, że jej istnienie, funkcjonowanie i realizowanie stojących przed nią zadań i celów nie ulegało przerywaniu, chyba że zanikało całe państwo - co jednak nie oznaczało zaniku fizycznego, bo administrację przejmowało państwo zaborcze. Ta cecha trwa­łości utrzymała się do dzisiejszych czasów, co oznacza że nie ma państwa, które by nie miało administracji państwowej.

3. Administracja rządowa (państwowa), choć w rozumieniu doktryny Wielkiej Rewolucji Francuskiej uzyskała podstawy prawne dosyć późno, to w przedrewolucyjnym rozumieniu prawa, jako woli władcy absolutnego, miała je w zasadzie od zarania dziejów. Pod tym względem można by przytaczać wszystkie znane historycznie przykłady prawa scentralizowanego dla ob­szarów całych państw. Nawet okoliczności, jeśli istniały inne działy prawa (a zwłaszcza prawo karne i majątkowe), świadczyły o jednolitym zarządzaniu i jednolitej sile administracji państwowej.

4. W ostatnim czasie historycznym w większości krajów administracja państwowa (rządowa) funkcjonuje w kontekście i obok administracji samo­rządu terytorialnego, która jest o tyle ważna, o ile ma szeroki zasięg zadań do realizacji, i o tyle wtórna, o ile prawo, które ją reguluje, i zasady, którymi się ona kieruje, pochodzą od państwa i jego organów; a w ostatnich czasach -jeśli państwo i jego organy administracji rządowej sprawują nad nią nadzór wery­fikacyjny. Relację następczą między tymi blokami administracji rządowej i samorządowej można przedstawiać w trybie podwójnym: w pierwszym, kiedy administracja samorządowa od setek lat funkcjonuje nieprzerwanie, w drugim, w którym administrację samorządową wprowadza się powtórnie, jak to miało miejsce w Polsce w roku 1990. W drugim wypadku trzeba bowiem sformułować nowe zasady rozdziału kompetencji między ciągle istniejącą administrację rządową a nowo wprowadzoną administrację samorządu teryto­rialnego.

5. Utrzymanie administracji rządowej zapewnia całościowe traktowanie określonego państwa zarówno wtedy, gdy chodzi o przedsięwzięcie między­narodowe o charakterze doktrynalnym, jak i o charakterze militarnym, handlo­wym, przemysłowym, kulturalnym, które wymaga skonkretyzowanego uczest­nictwa określonego państwa. Ostatnie czasy w historii świata potwierdzają poprawność tego typu refleksji; zwłaszcza, że są to czasy szczególne. Przeja­wia się to głównie w ciągłych wchodzeniach w nowe struktury międzynarodo­we, w trzech głównych sferach współpracy:

1. ideologicznej,

2. gospodarczej,

3. wojskowej.

Tylko administracja państwowa właśnie jest w tych nowych okolicz­nościach zdolna do zapewnienia:

1. zdecydowania co do wyboru rozstrzygnięcia,

2. w miarę szybkiego postępowania,

3. zabezpieczenia skutków i poniesienia konsekwencji określonego przy­stąpienia.

Funkcji takich nie mogłaby pełnić administracja samorządowa, która jest w idei swojej rozbita, niejednolita, niescentralizowana, rozproszona, nie dys­ponująca należytą siłą organizacyjną i należytym majątkiem, nie dająca gwa­rancji i skuteczności przedsięwzięcia, a nierzadko podległa jednocześnie róż­nym partiom politycznym.

1. Administracja rządowa cechuje się właściwościami organizacyjnymi nie znanymi administracji samorządowej lub zawodowej. Najważniejszą tu cechą jest jej scentralizowanie. Chodzi o to, że centralizacja ta zapewnia administracji rządowej takie wartości jej działania, które są nie do osiągnięcia w organizacjach nie kierują­cych się układem scentralizowanym. Do wartości tych należy zaliczyć przede wszystkim:

1. szybkość postępowania,

2. zdyscyplinowanie w zakresie realizacji określonego i konkretnego za­dania,

3. jednolitość decyzji, która może być podbudowywana elementem dysku­sji i pomocy ze strony podmiotów niższego stopnia,

4. kompetencje administracji rządowej w najważniejszych sprawach pań­stwa i społeczeństwa, co oznacza, że uprawnienia formalne zbiegają się z celowością ogólną,

5. skuteczność decyzji podejmowanych w obrębie układu scentralizowa­nia.

Do administracji państwowej należy zaliczyć:

1. Prezydenta RP

2. organy NIK

3. KRRiT

4. RPO

5. Krajową Radę Sądownictwa

6. organy NBP w tym Krajową Radę Polityki Pieniężnej

7. centralne organy administracji podległe Sejmowi

8. ambasadorów i konsulów RP jako organy administracji państwowej funkcjonujące za granicami państwa

9. wszystkie organy administracji państwowej powołane są do realizacji i ochrony najwyższego stopniem interesu publicznego (interesu państwowego)

Władza wykonawcza (Trójpodział władzy art. 10) , (Konstytucja)

1. Prezydent art. 10, art. 126, art. 132, art. 98 ust. 2, 4, 5, art. 109 ust. 2, art. 116, art. 118, art. 122, art. 134-148, art. 154, art. 155, art. 161-162, art. 179, art. 183, art. 185, art. 191 ust. 1 pkt 1, art. 192 art. 194; odpowiedzialność art. 145 i art. 198, (Konstytucja)

2. Inne (Podręcznik s. 48) Organy Najwyższej Izby Kontroli ( art. 202-207) , (Konstytucja); Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji ⁽art. 213-215) , (Konstytucja); Rzecznik Praw Obywatelskich (obecnie Irena Lipowicz VI kadencji (art. 208-212) , (Konstytucja); Krakowa Rada Sądownictwa (art. 179, 187,) , (Konstytucja); Organy Narodowego Banku Polskiego ; Centralne organy administracji podległe Sejmowi ; Ambasadorowie i konsulowie jako organy administracji państwowej funkcjonujący za granicą

Administracja rządowa

1. Prezes Rady Ministrów art. 148, art. 153 ust. 2; art. 160 , (Konstytucja)

2. Rada Ministrów, art. 146, (Konstytucja); Skład i organizacja (powołanie art. 154; art. 155, powołanie ministrów art. 161, skład Rady Ministrów art. 147, Organy wewnętrzne i organizacja wewnętrzna Rady Ministrów (m.in. stałe komitety RM, komitety do rozpatrzenia określonej sprawy, rady i zespoły, komisje wspólne, Rada Legislacyjna, komisje do opracowania projektów kodyfikacji ); kompetencje Rady Ministrów art. 146,

3. Terenowe organy administracji rządowej: Wojewoda art. 152 Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest wojewoda. Ustawa Rozdział 2 Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów (ustawa o wojewodzie)
   Ustawa Rozdział 3 Kontrola prowadzona przez wojewodę

Zasada zespolenia (nie wiem czy to tez ma być, więc tak pokrótce w każdym razie jest w definicjach)

Zasada zespolenia administracji rządowej w województwie łączy się zasadą zwierzchnictwa wojewody nad zespolonymi z nim organami administracji rządowej.

Zgodnie z art. 23 ustawy o administracji rządowej w województwie wojewoda jako zwierzchnik zespolonej adm. rządowej kieruje nią, koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania, ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania. Zespolenie organizacyjne administracji rządowej polega na zasadzie łączenia urzędów, szefów służb, inspekcji i straży bezpośrednio ze strukturą urzędu wojewódzkiego, i dlatego zespolenie służb, inspekcji i straży w administracji rządowej w województwie następuje pod zwierzchnictwem wojewody i, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w jednym urzędzie.

Wyrazem tej zasady jest również to, iż wojewoda wykonuje swe zadania przy pomocy I i II wicewojewody oraz kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów.

W powyższym zakresie zwierzchnictwo przejawia się, między innymi poprzez kompetencje wojewody do określania w statucie urzędu wojewódzkiego organizacji zespolonej administracji rządowej, a także poprzez uprawnienia wojewody do zatwierdzania regulaminów komend, inspektoratów i innych jednostek.

Zespolenie finansowe – włączenie budżetu służby, inspekcji lub straży do budżetu wojewody. Zwierzchnictwo wojewody przejawia się tutaj faktem obsługi budżetu jednostki przez służby wojewody.

Na gruncie pojęcia zespolenia kompetencyjnego, zwierzchnictwo wojewody przejawia się w tym, że kierownicy wojewódzkich służb, inspekcji i straży wykonują zadania i kompetencje w imieniu wojewody, z ustawowego upoważnienia. Tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach kierownicy ci działają w imieniu własnym.

Art. 56. 1. Organami niezespolonej administracji rządowej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie: 1) szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowi komendanci uzupełnień; 2) dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych; 3) dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej; 4) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego; itd.

1. Przedstaw zagadnienie samorząd terytorialny (teorie, definicję doktrynalne, normatywne – wskaż podstawy prawne)

Rozwój samorządu terytorialnego w każdym kraju jest bardzo ściśle zwią­zany z jego historią.

Ponieważ jednak władza centralna w Europie Zachodniej w wieku XVIII i jeszcze w wieku XIX dotknięta była pewnym rodzajem pasywności, prawie całość obciążeń społecznych w tym zakresie spoczęła na gminach, które miały w swoich rękach większość kompetencji publicznych, poczynając od walki z drożyzną, a kończąc na ustalaniu minimalnych zarobków, czy zezwo­leń na żebranie.

To właśnie w gminie tradycyjne wolności obywatelskie, choć nie w peł­nym dzisiejszym rozumieniu, znajdowały pewną ochronę.

Administracja samorządu terytorialnego została w Polsce skasowana ustawą w roku 1950 w okresie płynących ze Związku Radzieckiego skrajnych wypaczeń zwanych kultem jednostki i przywrócona w czasie zmiany ustroju w roku 1990 na stopniu gminy oraz w roku 1998 na stopniach powiatu i woje­wództwa.

Dziś administracja samorządu terytorialnego funkcjonuje obok admini­stracji państwowej i rządowej. Ma wy dzieloną ustawami dużą część kompeten­cji całej administracji publicznej. Część ta nadto może być jeszcze poszerzana kosztem administracji rządowej.

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. W obrębie zaś samorządu terytorialnego funkcjonuje drugie z kolei domniemanie kompeten­cji gminy.

Administracja samorządu terytorialnego jest sprawowana przez chronione przez samodzielne i niezależne orga­ny jednostek samorządu terytorialnego, i że zadania poruczone jej ustawą są zadaniami publicznymi służącymi zaspokajaniu potrzeb ludzi zamieszkują­cych obszar danej jednostki samorządu, administracja samorządowa może być obciążona zadaniami zleconymi.

Stopień	Organ stanowiący	Organy wykonawcze
Na stopniu wojewódzkim	sejmik	marszałek województwa zarząd województwa
Na stopniu powiatu	rada powiatu	starosta zarząd powiatu
Na stopniu gminy	rada gminy	wójt (burmistrz, prezydent)

Konstytucja zawiera w swych unormowaniach postanowienie art. 169 ust. l, w myśl którego samorząd wykonuje swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych. Oznacza to, że organy wszystkich jednostek samorządu terytorialnego mieszczą się w dwóch tylko kategoriach: organów stanowiących i organów wykonawczych.

Wszystkie jednostki samorządu terytorialnego na wszystkich poziomach podziału administracyjnego są objęte nadzorem weryfikacyjnym ze strony państwowej władzy wykonawczej opartym na kryterium legalności. Art. 171 Konstytucji RP – pokazuje, że lista sprawujących nadzór weryfikacyjny jest zamknięta: Sejm, Prezes Rady Ministrów, wojewoda, regionalna izba obrachunkowa. Poza sądami administracyjnymi do konstytucyjnie wyróżnionych organów kontroli zaliczona została tylko Najwyższa Izba Kontroli.

Nowa podstawa, zwłaszcza nadzorowi weryfikującemu została dana w art. 3 Konstytucji, w którym ustalono, iż Rzeczpospolita Polska jest państwem jednolitym. Możliwości rozumienia ochrony państwa jednolitego są dość szerokie i mogą być przyporządkowane różnym celom w różnych dziedzinach. W pewnym więc ujęciu można wskazać na uelastycznienie decentralizacyjnych szranków samorządu terytorialnego. Tymczasem petryfikacja państwa jednolitego zakła­da koniecznie nienaruszalność określonej części układu scentralizowania, oz­nacza jednolitość wszelkiego w państwie orzecznictwa (w tym oczywiście sądowego), wreszcie oznacza pewne upolitycznienie zjawisk, choć funkcjo­nujące w państwie podsystemy organizacyjne korzystać mogą wyłącznie z jednego i jednolitego prawa.

Relacje między administracją państwową a samorządową są w miarę jasne. Obydwie administracje funkcjonują w ramach państwa, obydwie należą do władzy wykonawczej, obydwie respektują jedno prawo, obydwie mają legitymację do tworzenia prawa, obydwie noszą te same cechy władczości, obydwie funkcjonują w oddzielnych strukturach, z których jednakże jedna zbudowana jest hierarchicznie, a druga decentralizacyjnie.

Zagrożenia administracji samorządowej:

1. stanowcza, zarówno prawna jak i faktyczna, oddzielność gminy, powiatu i województwa prowadzi bezpośrednio do osłabienia czy nawet zaniku kontroli społecznej.

2. poważny problem zjawiska centralizowania w strukturach zdecentralizowanych

Teorie samorządu

Doktrynalne (J. Panejko, T. Bigo, A. Kronski, J. Korczak)

1. Panejko - (teoria-państwa giny) Samorząd jest to instytucja prawna powołana do załatwienia części spraw (spraw administracji publicznej) w charakterze organu państwa. Negował zasadę osobowości pranej gminy (dopełniał ją w sferze praw majątkowych). Krytykował Bigo. Brak hierarchicznego podporządkowania. Samoograniczenie się gminy na rzecz państwa.

2. Bigo - teoria, prawna samorządu (?) Samorząd jest jednym z typów decentralizacji administracji. Przedmiot administracji samorządowej i państwowej nie różni się. Tym co indywidualizuje samorząd jest jego osobowość prawna. Osobowość prawna- możność stawania się podmiotem praw i obowiązków.

3. Gneist - teoria. polityczna) Samodzielne załatwianie spraw określonego zarządu krajowego w jednostce samorządu przez obywateli mających niezależność, którzy w drodze nominacji przez głowę państw pełnią swoje funkcje bezpłatnie. Wywiódł teorie z Anglii.

4. Teoria mieszana Krońskiego - Samorząd terytorialny jest wynikiem instynktu samozachowawczego, przy pewnym rozwoju którego człowiek chce stanowić o sobie, a o kwestiach dotyczących jego sąsiadów, wraz z tymi ostatnimi. Nie jest słuszna teoria naturalistyczna. w myśl której samorząd przeciwstawia się państwu jako czynnik od niego niezależny. Nie jest również słuszna teoria państwowa, w myśl której samorząd jest tylko formą decentralizacji, jednym z ramion administracji państwowej. Błąd teorii państwowej samorządu polega na tym, że ona nie uwzględnia momentu psychologicznego, samorząd jest prawem do stanowienia o wynikających z sąsiedztwa sprawach miejscowych i wykonywaniem ten sposób części zarządu państwowego, jest więc prawem, którego domagają się obywatele państwa.

5. Jerzy- Korczak - Podstawowym, przejawem decentralizacji jest samorząd terytorialny samorząd terytorialny jest wyodrębnionym, w strukturze państwa, powstałym z mocy prawa, związkiem - lokalnego-- społeczeństwa, powołanym do samodzielnego wykonywania administracji publicznej

Teorie Normatywne (m.in. art. 3 ust. 4 BKSE) Samorząd lokalny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańców

Podstawy prawne

• Konstytucja 3 V 1791 art. III- inkorporowanie uchwalonej 17.04. 1791 Prawo o miastach

• Konstytucja 21 III 1921 art. 65 podział na województwa, powiaty, gminy miejskie i wiejskie

• Ustawa z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorjalnego. Dz.U. z 1933 r. Nr 35, póz. 294 (tzw. ustawa scaleniowa) Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. (Dz.U. 1950 nr 14 póz. 131) [usunięcie samorządu]

• Nowela marcowa usunięcie ustroju rad narodowych wprowadzenie samorządu terytorialnego

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. (Dz.U. 1990 nr 16 póz. 94)

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1990 nr 16 póz. 95) Konstytucja 1997 (Rozdział VII (art. 163-172) Samorząd Terytorialny) Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach miedzy władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. 1992 nr 84 póz. 426)

• Europejska Karta Samorządu Terytorialnego, sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r

Samorząd terytorialny w Konstytucji RP

• Samorząd -terytorialny w preambule Konstytucji

• Zasada pomocniczości, zwana także zasadą subsydiarności (wywodzi się z encykliki Rerum nova rum papieża Leona XIII; wspomniał także papież Pius XI) • Zastosowanie zasady subsydiarności do samorządu terytorialnego, jest jego definiowanie jako forma decentralizacji adm. publ. czy też ogólnie traktowanie go jako przejawu oparcia ustroju państwa na zasadzie decentralizacji władzy publicznej

• Zasada pomocniczości służy głównie do oceny zgodności ustaw i innych aktów wewnętrznych z konstytucją RP w zakresie przestrzegania subsydiarności samorządu terytorialnego w ramach ochrony jego samodzielności, ale też rozpatrywania sporów nad oceną działania jednostek samorządu terytorialnego dokonywanych przez organy nadzoru

• Zasada godności człowieka wywodzona z końcowej części preambuły do stosujących w przyszłości Konstytucji „aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka"- potwierdzenie w art. 30 Konstytucji RP, który nakłada na organy władzy publicznej- obowiązek poszanowania i. ochrony przyrodzonej i niezbywanej godności człowieka; widoczne w takiej sferze działania samorządu jak- pomoc społeczna.

• Zasada solidarności społecznej , jako swoisty mechanizm pogodzenia- sobą potrzeb indywidualnych i zbiorowych

• Zasada współdziałania władz nakłada określone obowiązki, nie rodzi żadnych praw dla podmiotów domagających się takie takiego współdziałania

• Zasada dialogu społecznego odniesieniu do samorządu terytorialnego spełnia 2 cele. Po pierwsze wskazuje samorządowi terytorialnemu dialog społeczny jako metodę rozwiązywania lokalnych i regionalnych problemów. Po drugie, wyposaża członków wspólnot samorządowych w prawo uczestniczenia w działaniach podejmowanych przez .

Samorząd terytorialny jako forma decentralizacji władzy publicznej.

• Art. 15- podstawowa zasada ustrojowa państwa decentralizacja władzy publicznej, wprowadziła wymóg budowy ustroju terytorialnego państwa i takiej konstrukcji pozycji ustrojowej podmiotów władzy, które urealniają istotę decentralizacji- przeniesienie władzy na niecentralne szczeble struktury państwa

• Podział terytorialny państwa- budowa wieloszczeblowa

• Kryteria podziału terytorialnego na poszczególne jednostki: 1) kryterium więzi społecznych, gospodarczych lub kulturowych oraz 2) kryterium zdolności wykonywania zadań publicznych

• Podziały terytorialne są układem pierwotnym

• Samorząd terytorialny jest powiązany z podziałem podstawowym, w ramach jednostki najniższego szczebla podziału podstawowego wprowadzany jest podział pomocniczy

• Z decentralizacji władzy publicznej wywodzi się zalecenie przekazania możliwie dużej liczby zadań publicznych podmiotom działającym na własną odpowiedzialność przy prawnym zapewnieniu odpowiedniej niezależności oraz niezbędnych środków

• Decentralizacja jest pojęciem wieloznacznym

• Decentralizacja jako cecha systemu organizacyjnego administracji, w którym poszczególne podmioty administrujące mają wyraźnie określone kompetencje, realizowane w sposób samodzielny i podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu

• Decentralizacja jako rozdzielenie zadań administracyjnych na różne organizacje, którymi są osoby prawne prawa publicznego

• Decentralizacja jest procesem, a zatem przebiega w czasie nieograniczonym

• Podstawowym przejawem decentralizacji jest samorząd terytorialny

• Granice decentralizacji: 1)zasada jednolitości państwa, wyklucza ona najdalej posunięty stopień decentralizacji jakim jest autonomia, 2) zasada dobra wspólnego, z której wynika konieczność zachowania równowagi między potrzebami i interesami o charakterze lokalnym znajdującymi się w kompetencjach władz lokalnych, a potrzebami i interesami ponadlokalnymi ogólnopaństwowymi.

Ustrojowa zasada wykonywania zadań publicznych w istotnej części przez samorząd terytorialny

Zasada przysługiwania samorządowi istotnej części zadań publicznych- „w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność”- gwarantuje ona samorządowi miejsce w systemie władzy wykonawczej, a zarazem zobowiązuje ustawodawcę do takiego podziału zadań w sferze administracji publicznej, który przyzna samorządowi ich istotną część

Znaczenie wyodrębnienia samorządu terytorialnego w Konstytucji RP

Rozdział VII „Samorząd terytorialny”- zawarte najbardziej fundamentalne założenia ustroju samorządu terytorialnego i jego elementy konstrukcyjne; ich prawidłowe i pełne odczytanie jest możliwe przy wykorzystaniu zasad ogólnych oraz przepisów szczegółowych z pozostałych rozdziałów

Teorie:

1. Naturalistyczna- gmina jako pierwotna względem państwa; gmina ma własne, przyrodzone prawo do bytu; prawa zasadnicze stanowią fundament państwa demokratycznego.

2. Państwowa gminy- samorząd jest instytucją prawną powołaną do załatwienia części spraw adm. państwowej w charakterze organu państwa; zadania gminy pochodzą od państwa- realizacja zadań państwowych; osobowość prawna NIE jest cechą konieczną; istotę stanowi niepodległość hierarchiczna innym organom, samodzielność w granicach ustaw i prawa.

3. Prawna samorządu teryt.- samorząd teryt. jako typ decentralizacji adm.; przedmiot adm. samorządowej nie różni się od adm. państwowej; podmiotem adm. samorządowej NIE jest państwo, a odrębny podmiot; immanentna cecha- osobowość prawna- to, co indywidualizuje samorząd (zdolność do stawania się podmiotem praw i obowiązków).

4. Polityczna- Anglia- niezależność urzędników honorowych, niepobierających dochodów od państwa; samorząd polega na sprawowaniu adm. zgodnie z ustawami przez urzędników honorowych, bezinteresownych; urzędnik jako piastun wiedzy.

5. Mieszana

Podstawa prawna:

• Konstytucja: art. 3- RP jest państwem jednolitym, art. 15 ust1- ustrój RP zapewnia decentralizację władzy publ., art. 163- samorząd tery. Wykonuje zadania publ. nie zastrzeżone przez konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publ.

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie terytorialnym.

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym

• Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa

Relacja między samorządem i państwem:

1. Oba funkcjonują w ramach jednego państwa;

2. Obra respektują jedno prawo;

3. Oba mają legitymację do tworzenia prawa;

4. Oba noszą te same cechy władczości;

5. Oba funkcjonują w oddzielnych odrębnych strukturach;

6. Dwa oddzielne bloki kompetencji.

1. Przedstaw zagadnienie doktryna Leona XIII (odnieść się do władzy, wolności, socjalizmu, własności, chrześcijańskiej demokracji, odwołując się do wybranych encyklik)

• Rerum nova rum – poruszył problem robotników, jedność państwa, państwo nie może być bierne, potrzeba współpracy klas, podkreślił znaczenie ingerencji państwa, przeciwny? uspołecznieniu wartości, opieka robotników.

• Libertas – o wolności człowieka – odżegnuje się od wolności w rozumieniu liberałów, jego zdaniem wolność to też odpowiedzialność.

• Immortale Dei – koncepcja opozycji do socjalizmu; demokracja chrześcijańska. Zwraca uwagę na stosunek do władzy – prawomocna władza. Można sprzeciwić się władzy prawomocnej, gdy narusza prawo boskie i naturalne.

• Człowiek jest jednostką społeczną.

• Graves de communi – o działalności społecznej katolików – podkreślenie znaczenia społeczeństwa obywatelskiego, jest za ideą samorządu.

• Sapientiae christianae – O obowiązkach katolików wobec Kościoła. Myśl przewodnia: obowiązkiem chrześcijanina jest poszanowanie władzy i prawa, jeżeli nie pozostają w sprzeczności z prawami Bożymi. Partie polityczne powinny szanować sumienia i wyznania ludzi oraz nienaruszalność uprawnień Kościoła.

• Diuturnum illud – O pochodzeniu władzy cywilnej - władza pochodzi bezpośrednio od Boga.

• Leon XIII był przeciwnikiem teorii umowy społecznej.

Poglądy Papieża Pius XI na 'zasadę-pomocniczości w encyklice Quadragesimo anno (encyklika ta odwołuje- się „do Leona -XIII encykliki .."Rerum Novarum) ; troskę o los ludzi żyjących z pracy własnych rąk, socjalizmu nie można pogodzić z prawdziwym chrześcijaństwem, czyli wiarą katolicką, nadmierny liberalizm nie jest uczciwy, gdyż prowadzi jedynie do gromadzenia kapitału, Encyklika stała u podstaw rozwoju korporacjonizmu, ruchu społeczno-politycznego twierdzącego, że pracownicy i właściciele mają identyczne interesy, dlatego będą wspólnie dążyć do sukcesu. Korporacja powinna dbać nie tylko o materialny dobrobyt swych członków, ale także o ich rozwój społeczny. Dziś zasada korporacjonizmu leży u podstaw rozwoju gospodarczego Europy. Encykliki papieża Leona XIII

• Diuturnum illud O pochodzeniu władzy cywilnej - władza pochodzi bezpośrednio od Boga z roku, 1881.

• Immortale Dei, O ustroju państwa chrześcijańskiego, z roku 1885,

• Libertas prestantissimum, O wolności człowieka z roku 1888,

• Rerum novarum, O kwestii robotniczej.z roku 1891, Graves de communi" - o działalności społecznej katolików, 1901

• W Encyklice: Diuturnum illud (1881) odrzucenie socjalizmu, odrzucenie koncepcji umowy społecznej , Imraortale Dei (1885) człowiek istota społeczna , człowiek ma prawo sprzeciwić się władzy gdy prawo to jest sprzeczne z prawem Bożym, czy prawem naturalnym, Kościół nie potępia żadnej formy rządu, byleby tylko odpowiadała ona zasadom mądrości i sprawiedliwości. ,Libertas (1888) Papież przestawia chrześcijańską koncepcje wolności, w opozycji do wolności liberałów, podjęty temat wolności politycznej , która nie może być swawolą, podkreślając przy tym że państwo powinno być praworządne i ustawy powinny obowiązywać wszystkich.

Rerunrnovaram (1891) krytykuje zniesienie prywatnej własności, pojawia się postulat solidarności i zasad pomocniczości; opowiedziała się za chrześcijańską polityka społeczną, przy jednoczesnym odrzuceniu socjalizmu w wydaniu marksistowskim i ślepego kapitalizmu; Głównym wątkiem encykliki było przekonanie, że ani Kościół, ani państwo nie są w stanie samodzielnie rozwiązać trudności społecznych; zadaniem Kościoła jest wspieranie dzieła pojednania między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych; obowiązkiem państwa jest ochrona pracownika poprzez zapewnienie mu niedzielnego odpoczynku, minimalnej płacy, a także trwałości zatrudnienia; piętnuje niepohamowany pęd za zyskiem kosztem innych, potępia wszelkie przejawy gospodarczego imperializmu, ale jednocześnie ostrzega katolików przed pozornymi podobieństwami między chrześcijaństwem, a tzw. socjalizmem.

Zasada solidaryzmu

• Obowiązkiem państwa jest troska o dobro wszystkich klas społecznych

• Państwo powinno otoczyć opieką najuboższych

• Zasada pomocniczości-(preambuła) konstytucji, EKSL- wcześniej napisane. EKSR,

• Na pierwszym miejscu postawił przed państwem zadanie stworzenia warunków do osiągnięcia dobrobytu przez wszystkie jednostki

• domagał się aby ustawodawstwo chroniło robotników i sprzyjało nabywaniu przez nich własności

• Preambuła Konstytucja RP: "... prawa podstawowe dla. państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot." EKSR: Samorząd regionalny oznacza prawo i zdolność największych terytorialnych jednostek władzy w obrębie każdego państwa, mających wybieralne organy, administracyjnie umieszczonych miedzy rządem centralnym i samorządem lokalnym i posiadających prerogatywy albo wynikające z samoorganizacji albo typu zwykle przypisywanego rządowi centralnemu, do zarządzania na własna odpowiedzialność i w interesie mieszkańców zasadnicza częścią spraw publicznych, zgodnie z zasadą subsydiarności.

1. Przedstaw zagadnienie Urbanizmu

Urbanizm:

1. zachodzi spontanicznie

2. wynika z aktywności człowieka ze z zaspokajaniem życiowych potrzeb i kształtowania się kultury społecznej;

Urbanizacja w prawie pozytywnym;

Urbanizacja jako zjawisko w obszarze działań administracji publicznej, wiąże się z czynnościami podejmowanymi przez określone organy administracji publicznej związana ze sprawowaniem funkcji wykonawczej przy realizowaniu norm prawnych regulujących kształtowanie przestrzeni. Zagospodarowanie przestrzenne, korzystanie z wszelkich nieruchomości w sposób niesprzeczny z prawem.

Francja Urbanizm - „zorganizowana całość środków prawnych, ekonomicznych i społecznych, które muszą być przedsięwzięte dla harmonijnego i racjonalnego rozwoju aglomeracji miejskich" (J. Boć)

Rola administracji w kształtowani się zjawiska urbanizmu , (J. Boć)

• Wyrastała powoli ale stanowczo

• Do niedawna urbanizm był dla administracji nie przedmiotem działania, lecz tylko przedmiotem reglamentacji

• To przechodzenie od funkcji aktywnej, kreacyjnej, organizującej obrazuje zmianę koncepcji roli administracji publicznej

• Administracja przejmuje role animatora, promotora, normodawcy, planisty i bezpośredniego realizatora zagospodarowania urbanistycznego

• J. Boć zwraca uwagę, że urbanizacja należy do zjawisk, które rodzą potrzebę interwencji w formie pomocy, zachęty, inicjatywy

Urbanizacja a formy działania administracji publicznej (M, Tabernacka)

• Działania organów administracji publicznej obejmują zarówno stanowienie przepisów prawa, podejmowanie działać, wydawanie aktów administracyjnych, dokonywanie czynności o charakterze cywilnoprawnym

• Do działań podejmowanych przez organy administracji publicznej w związku z potrzebami, u podstaw których leży urbanizacja, należą działania rzeczywiste.

• Ogromne znaczenie dla racjonalnego przebiegu procesów urbanizacyjnych ma współpraca podejmowana przez organy administracji publicznej na szczeblu lokalnym i między organami administracji samorządu terytorialnego i administracji państwowej, a także na szczeblu międzynarodowym

Urbanizacja a polityka-przestrzenna

• Polityka przestrzenna, czyli ustalenie zasad czy wytycznych planowania przestrzennego, jest jednym z kierunków polityki administracyjnej w państwie a także całej polityki państwa

• polityka jako wiedza i umiejętności polegająca na konstatacji stanu spraw publicznych w wyodrębnionej dziedzinie, ich analizie i ocenie, a następnie sformułowaniu programu wskazującego cele, sposoby i środki ich osiągnięcia, pożądane ze względu na dokonaną ocenę stanu spraw publicznych

• « Gminy odgrywają zasadniczą rolę w określaniu, poprzez regulację zawarte w planach zagospodarowania przestrzennego, kierunków współczesnej urbanizacji

• Urbanizacja jest procesem przebiegającym spontanicznie, uzależnionym od wielu czynników, na które organy administracji publicznej nie mają wpływu (np. uwarunkowania demograficzne)

• Polityka prowadzona w związku z urbanizacją ma na celu albo reglamentacje podejmowaną w zakresie działań nasilających zjawisko urbanizacji, albo też działania organów państwa będą przyjmowały postać planowania

• Zakres rzeczowy tego rodzaju działań obejmuje zapewnienie możliwości komunikacji, elekomunikacji, ochrony środowiska naturalnego

Urbanizacja a reglamentacja

• Zakres reglamentacji związanych z urbanizacją określany jest przez ustawodawcę w odniesieniu do wartości i dóbr, jakie w danym czasie i miejscu powinny podlegać ochronie

• reglamentacja związana z urbanizacją - widoczne tendencje do ochrony przyrody krajobrazu, terenów rolnych, środowiska życia mieszkańców miast, ochrony ładu przestrzennego i ochrony dziedzictwa kulturowego

• Formy przyjmujące działania o charakterze reglamentacyjnym są: wydawanie pozwoleń, zezwoleń, podejmowanie nadzoru i kontroli

1. Przedstaw zagadnienie wojny a administracja (odnieść się m.in. do poglądów F. Longchampsa)

• Wzrost ingerencji administracji

• Cele cywilne przekształcane w cele wojenne

• Reglamentacja żywności i zachowania obywateli

• Wprowadzenie stanu specjalnego

• Zmienia status prawny obywateli obowiązki nakładane na obywateli z powodu wojny

Longchamps:

• Doświadczenia z okresu 1810-1871;

• Ustawa niemiecka z 14 VI 1871 r. o odszkodowaniach wojennych;

• Ustawa francuska 6 XI 1871 – wprowadzenie do systemu wewnętrznego prawa państwowego rodzaju normy, który by regulował na przyszłość obowiązki ludności wobec zadań wojennych państwa;

• Oddzielenie w prawodawstwie pojęć świadczenia wojenne od pojęcia odszkodowań wojennych

• Pojęcie obowiązku – jeśli z norm prawa wynika sytuacja prawna, która zmusza kogoś do określonego zachowania nadajemy tej sytuacji nazwę publicznego obowiązku.

• Świadczenia są przedmiotem publicznego prawnego obowiązku.

• Treść osobistych świadczeń wojennych obejmuje cały zakres własnej dyspozycji jednostki w kierunku je czynego wysiłku.

• Granice obowiązku 0 czas trwania wojny lub stanu mobilizacji.

• Interes obrony państwa jako jeden z rodzajów interesu publicznego

• Dokonanie świadczenia i wynagrodzenie

1. Przedstaw zagadnienie doktryna państwa prawa (odnieść się do powstania koncepcji, wskaż przedstawicieli .m.in. Wilhelm Placidus (Johann Wilhelm Petersen, 1758-1815) Kant ( 1742-1804) i W.Humboldt (1767-1835). R. Mohl (1799-1875). O.Bähr , opisz ich poglądy, praworządność a legalność)

Koncepcja nauki prawa publicznego i nauki administracji wyrażona w różnych konstrukcjach prawnych zawartych w konstytucji, ustawach, etc. – koncepcja niemiecka.

Początkowo (od 1798) państwo prawa traktowane jako przeciwstawienie się despotyzmowi, zapewnienie wolności i wspólnego dobra. Następnie w wieku XIX –realizacja woli poprzez reprezentację całego narodu. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o treść i skład pojęcia.

Koncepcja państwa prawa Kanta zakładała powstanie „ społeczeństwa obywatelskiego powszechnie rządzącego się prawem”. Sprowadzał on rolę państwa do „ celu prawnego”, czyli tworzenia prawa i przestrzegania jego obowiązywania. Wyłącznym zadaniem państwa prawa było zapewnienie „ bezpieczeństwa prawnego” ( Rechtssicherheit). W tym ujęciu państwo prawa to państwo ograniczone w zakresie swego działania do prawa i porządku, ale prawa równego dla wszystkich i porządku opartego na poszanowaniu wolności obywateli.

Jghann Wilhelm Peterseri zwany-Placidus (1758-1815)

1. Użył po raz pierwszy pojęcie państwa prawnego Reghtsstaat

2. Głównym .celem, jest zabezpieczenie możliwie najważniejszych wolności obywatela i jego praw

Prof, -Dziadzio- 2 koncepcje państwa prawnego dały wyznaczniki państwa prawnego (Kant i Humbold)

Otto Bahr

1. Der Rechtsstaat. Eine publicistische Skizze, (1864r. Getynga)

2. W latach 50-tych I 70-tych XXw. doszło nowe pojęcie państwa społecznego (socjalnego) jako postaci wolnorynkowego państwa kapitalistycznego, kształtowanego przez znaczny zasięg interwencjonizmu państwowego

Zabezpieczenie praw obywatela przez despotyzmem władzy Johann Wilhelm Placidus (Petersen) – głównym celem państwa jest zabezpieczenie możliwie największej wolności obywatela i jego praw.

Kant – wyznaczniki materialne państwa prawnego:

1. Ochrona wolności jednostki we wszystkich jej segmentach życia

2. Przywrócenie człowiekowi godności i wolności

3. Powstanie społeczeństwa obywatelskiego powszechnie rządzącego się prawem

4. Cel pracy państwa to tworzenie prawa i przestrzeganie jego obowiązywania

5. Państwo ma się ograniczać do bezpieczeństwa? prawnego;

Humbolt – administracja nie jest od decydowania, co jest najlepsze dla obywatela:

1. Postuluje oddzielenie prawa moralnego od pozytywnego

2. Główny cel to bezpieczeństwo jednostki

3. Państwo ma zrezygnować z troski o dobrobyt

4. Pełne upodmiotowienie jednostki – prawa i obowiązki

5. Państwo zdegradowane do strażnika nocnego

Robert von Mohl:

1. Wolność i swobodne działanie jednostki państwo prawa nie może mieć nic innego za cel niż współżycie narodu tak urządzić, aby każdy jego członek w możliwie wolnym i wszechstronnym korzystaniu ze wszystkich swoich sił niósł wsparcie prawa. Zasada pomocniczości.

Legalność administracji (F. Longchamps) (lektura uzupełniająca) Administracja powinna; być wyznaczona, prawem (postulowanie zasady legalności administracji)

Administracja.-jest wyznaczona prawem (stwierdzenie zasady legalności administracji) Administracja jest zgodna z prawem (stwierdzenie legalności administracji)

Zasada legalności, „Legalność i praworządność są to kryteria oceny dokonywanej z punktu widzenia obowiązujących przepisów pranych: przy czym o legalności mówimy zwykle wtedy, gdy oceniamy pod względem zgodności z przepisami określoną czynność lub akt o praworządności – gdy oceniamy całokształt poczynań i efektów działalności określonego organu lub ich zespołu” (J. Homplewicz)

Legalność administracji (F. Longchamps)

1. „Administracja powinna być wyznaczona prawem (postulat zasady legalności administracji)

2. Administracja jest wyznaczona prawem (stwierdzenie zasady legalności administracji)

3. Administracja jest zgodna z prawem (stwierdzenie legalności administracji)”

1. Przedstaw zagadnienie doktryna trójpodziału władzy (m.in. przedstaw wybrane poglądy Arystoteles, Locke, Monteskiusz i regulację normatywną)

Arystoteles – każdy ustrój ma-3 czynniki: obradujący, rządzący i sądzący

1. obradujący rozstrzyga o sprawach podstawowych (wojna, pokój, prawo, karze śmierci itd.)

2. rządzący to zespół stanowisk, na których wydaje się rozporządzenia i rozstrzyga o ważnych sprawach gospodarczych czy wojskowych

3. sądzący składa się z kilku rodzajów sądów badających urzędników, zamachy na ustrój, przestępstwa, umowy prywatne

John Locke – Może istnieć tylko jedna najwyższa władza, którą jest legislatywa, a wszystkie pozostałe władze powinny zostać jej podporządkowane

1. Władza sprawowana jest w sposób nieprzerwany; nie może być absolutna i arbitralna nad życiem i majątkiem ludu; prawa ma ustanawiać takie by lud znał swoje obowiązki ale by był też w ich chroniony i bezpieczny

2. władze ustawodawcza, wykonawcza (rządzenie i wymiar sprawiedliwości) i federacyjna (polityka zagraniczna). „Dwa traktaty o rządzie”

Monteskiusz „duchu, prawa" - Prymat władzy ustawodawczej, przy odrębności, rozdzieleniu każdej z władz, wzajemnym powstrzymywaniu się, równowaga;

1. Parlament stanowi przedstawicielstwo ludu do stanowienia prawa

2. Prawo stanowione przez legislatywę jest wykonywane przez mianowanych przez monarchę ministrów, czyli egzekutywa, prowadzącą egzekucję nawet wyroków niezawisłych trybunałów (władzy sądowej)

3. podział władzy publicznej odzwierciedla trzy główne funkcje państwa,

Trójpodział władzy ujęcie normatywne

Konstytucja Wirgini Deklaracja Praw Wirginii została uchwalona 12 czerwca 1776r. Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądowa będą rozdzielone i różne, tak że żadna nie będzie wykonywała kompetencji przysługujących pozostałym i nikt nie będzie w tym samym czasie miał udziału w sprawowaniu więcej niż jednej władzy, z wyjątkiem sędziów hrabstw wybranych do jednej z izb zgromadzenia.

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela została uchwalona 26 sierpnia 1789 r.

Każde społeczeństwo, w którym nie zapewniono gwarancji praw i nie ustanowiono podziału władz, jest pozbawione konstytucji.

Konstytucja 3Maja 3 maja 1791 Aby więc całość państw, wolność obywatelska i porządek społeczności w równej wadze na zawsze zostawały, trzy władze rząd narodu polskiego składać powinny i z woli prawa niniejszego na zawsze składać się będą, to jest: władza prawodawcza w stanach zgromadzonych, władza najwyższa wykonawcza w królu i Straży-' i władza sądownicza w jurysdykcjach na ten koniec ustanowionych lub ustanowić się mających.

Konstytucja RP z 1997 r. – Ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej. Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent RP i Rada Ministrów, a władze sądowniczą sądy i trybunały.

1. Przedstaw zagadnienie uwarunkowania techniczne (odnieść się do pozycji obywatela, pokaż na wybranych przykładach odwołując się do regulacji prawnej, przedstaw podział urządzeń technicznych, wskaż skutki)

Gwałtowne przemiany na przełomie wieków przyspieszają w spo­sób dotąd niespotykany osiągnięcia techniczne, technologiczne w tym zwłaszcza w zakresie informatyki, a przede wszystkim usług teleinformatycz­nych oraz, oczywiście, osiągnięcia medyczne, w tym głównie genetyczne.

Kontekst, do którego zostaje wprowa­dzone tu pojęcie postępu technicznego, oznacza raczej sferę oczekiwań na lepsze rozwiązania organizacyjne i funkcjonalne administracji i nie towarzyszą mu zmartwienia co do, np. anonimowości decyzji i dehumanizacji stosunków między ludźmi z administracji a administrowanymi.

Powstaje zasadnicze pytanie o to, według jakich kryteriów oceniać istnie­jący czy oczekiwany stan ochrony obywatela w tej kwestii. Jaki stosować system wartości w ocenie dobrych i złych, korzystnych i niekorzystnych, potrzebnych i niepotrzebnych - z punktu widzenia obywatela - rozwiązań technicznych w procesie administrowania.

Sugerować tu można różne typy kryteriów. Kryteria wyszukiwane in­tuicyjnie mogą być wyrazem nadmiernego przywiązania do dotychczasowego sposobu kształtowania stosunków społecznych przez administrację. Można budować kryteria na podstawie wymogów powszechnie uznawanych w kultu­rze stosunków międzyludzkich prywatnych i publicznych. Można formułować kryteria na podstawie doświadczeń innych państw z precyzyjnym uwzględnie­niem różnic społecznych oraz podobieństw w zakresie ochrony wartości uni­wersalnych. Można wreszcie korzystać z własnych doświadczeń w obszarze praktyki stosowania postępu technicznego z uwzględnieniem niekontrowersyjnych jej ocen. Ale w każdej z możliwych tu dróg poszukiwań jedna wartość wyznacza w sposób zasadnicze ich granice. Wartością tą jest treść obowią­zującego prawa w zakresie kształtowania uprawnień i obowiązków obywateli. Musimy ją stosować niezależnie od tego, czy postęp techniczny wprowadzany jest na podstawie ustawy, czy nie opartą na żadnych podstawach prawnych decyzją organu o zakupie określonego nowoczesnego urządzenia, czy okreś­lonego programu. I nie są tu możliwe żadne zabiegi argumentacyjne polegające na szukaniu kompromisu między potrzebami nowocześnie funkcjonującej ad­ministracji a miarą prawnej ochrony obywatela; najważniejsza bowiem jest stale obowiązująca zasada praworządności, która nie zna wyjątków. Zasadę tę w państwie prawnym ustala, poczynając od postanowień konstytucji, wszelkie obowiązujące prawo materialne, które wyznacza granice ochrony interesów i dóbr obywatela, mających znaczenie w ingerencji administracji.

Zatem prawo wprowadzające instytucje funkcjonujące przy użyciu roz­wiązań wysokiej, elektronicznej technologii, których stosowanie może prze­kroczyć ramy wspomnianych granic ochrony obywatela, musi odpowiednio modyfikować te granice, by nie spowodować sprzeczności wewnątrz całości porządku prawnego. Brak odzwierciedlenia tej kwestii w prawie dającym podstawy stosowania nowych rozwiązań technicznych powinien oznaczać, że funkcjonowanie tych rozwiązań staje się niejako wewnętrzną sprawą admini­stracji, nie wywołującą dla obywatela innych skutków prawnych niż te, które są przewidziane przez dotychczas obowiązujące prawo.

Najdobitniejszym dziś przykładem potwierdzającym znaczenie powyż­szego problemu jest:

1. z jednej strony dostęp do informacji,

2. a z drugiej strony ochrona informacji.

W najogólniejszym ujęciu wprowadzenie do procesu administrowania postępu technicznego oznacza zastępowanie przez urządzenie elektroniczne dotychczasowych czynności (lub wydzielonych ich elementów składowych) pracownika administracji włącznie z wydawaniem decyzji.

Dostęp do informacji a ochrona informacji

1. Prawo wprowadzające instytucje funkcjonujące przy użyciu rozwiązań wysokiej, elektronicznej technologii, musi odpowiednio modyfikować tę granicę, by nie spowodować sprzeczności wewnątrz całości porządku prawnego

2. Brak tego odzwierciedlenia tej kwestii w prawie oznacza, że funkcjonowanie tych rozwiązań staje się niejako wewnętrzną sprawą administracji, nie wywołującą dla obywatela innych skutków prawnych niż te, które są przewidziane przez dotychczasowe prawo

3. Przykładem potwierdzającym znaczenie problemu jest: z jednej strony dostęp do informacji, a z drugiej strony ochrona informacji

Ograniczenia wprowadzania postępu technicznego do administracji mają wysoce zróżnicowany i wyraźnie niejednorodny charakter:

1. Uwarunkowania koncepcyjne są złączone także z uwarunkowaniami finansowo-materialnymi. Nie ma koncepcji postępu technicznego w administra­cji, której realizacja nic by nie kosztowała.

2. Ograniczenia polityczne nie są bez znaczenia, jeśli idzie o taki zasięg wyposażania administracji, który dotyczy sposobu wydawania decyzji. W ob­szarze tym bowiem następuje unieważnienie znaczenia określonej polityki działania prowadzonej wobec administracji czy w administracji, a także pozba­wienie znaczenia dla administracji określonych wypowiedzi organów partii politycznych.

3. Uwarunkowania merytoryczne obrazują możliwość i celowość wprowa­dzania określonych rozwiązań ze względu na dziedzinę i materię spraw oraz zadań administracji znajdujących się w zasięgu użycia tych rozwiązań.

4. Uwarunkowania związane ze sposobem powstawania sytuacji prawnych wynikają z faktu pominięcia administracji w razie, gdy obowiązki czy upraw­nienia obywateli powstają z mocy samego prawa. Jeślibyśmy założyli więc możliwość znacznego poszerzenia pola takich bezpośrednio tworzonych sy­tuacji prawnych, oznaczałoby to zarazem kasowanie w tym zakresie prak­tycznego znaczenia postępu technicznego. Nierealność tej idei, wymagającej pierwszorzędnego rozeznania w prawie i ogromnej dyscypliny społecznej obywateli, nie neguje możliwości przesunięcia posiadanych przez admini­strację środków technicznych w obręb procesu kontroli uruchamianej wobec podmiotu uprawnień i obowiązków powstających z mocy prawa.

Ochrona obywateli – granica – zasada praworządności

• Różne typy kryteriów służących ochronnie obywateli: kryteria wyszukiwane intuicyjnie, kryteria na podstawie wymogów powszechnie uznawanych w kulturze stosunków międzyludzkich prywatnych i publicznych, kryteria na podstawie doświadczeń innych państw z precyzyjnym uwzględnieniem różnic społecznych oraz podobieństw w zakresie ochrony wartości uniwersalnych, można korzystać z własnych doświadczeń w obszarze praktyki stosowania postępu technicznego z uwzględnieniem niekontrowersyjnych ocen

• Jedna wartość zawsze wyznacza granice, tą wartością jest treść obowiązującego prawa w zakresie kształtowania uprawnień i obowiązków obywateli; musimy ją stosować niezależnie od tego, czy postęp techniczny wprowadzany jest na podstawie ustawy, czy nie opartą na żadnych podstawach prawnych decyzją organu

• Najważniejsza się stale obowiązująca zasada praworządności, która nie zna wyjątków; zasadę tę w państwie prawnym ustala, poczynając od konstytucji, wszelkie obowiązujące prawo materialne, które wyznacza granice ochrony interesów i dóbr obywatela, mających znaczenie w ingerencji administracji.

• Prawo wprowadzające instytucje funkcjonujące przy użyciu rozwiązań wysokiej, elektronicznej technologii, musi odpowiednio modyfikować tę granice, by nie spowodować sprzeczności wewnątrz całości porządku prawnego

• Brak tego odzwierciedlenia tej kwestii w prawie oznacza, że funkcjonowanie tych rozwiązań staje się niejako wewnętrzną sprawą administracji, nie wywołującą dla obywatela innych skutków prawnych niż te, które są przewidziane przez dotychczasowe prawo

• Przykładem potwierdzającym znaczenie problemu jest: z jednej strony dostęp do informacji, a z drugiej strony ochrona informacji

Podział urządzeń postgpu.technicznego

1. Urządzenia ułatwiające podejmowanie czynności materialno-technicznych

2. Urządzenia zapewniające szybki dostęp do informacji

3. Gromadzące i przetwarzające informacje urządzenia, których użycie zmierza do zastąpienia procesu decydowania

Stosowanie urządzeń a i b nie wywołuje skutków prawnych wobec obywatela innych niż te, które powstają w sytuacji niekorzystania z takich urządzeń. Wywołuje skutki faktyczne w zakresie udogodnień w stosunkach wzajemnych między administracją a obywatelem, w szybkości załatwiania spraw podejmowanych na wniosek czy z urzędu.

Najważniejsze skutki elektronicznego technizowania procesu wydawania decyzji:

1. W warunkach systemów scentralizowanych gaśnie rola normatywnego oddziaływania wszystkich pracowników, poza pracodawcą wprowadzającym określony system

2. Przewidziana dziś w prawie dla obywatela możliwość sprawowania kontroli nie obejmuje decyzji wydawanych przy użyciu urządzenia elektronicznego

3. Pole niekontrowersyjnego zastosowania procedury administracyjnej, zwłaszcza kpa, zmniejszy się

4. Następujące w wyniku komputeryzacji przesuwanie organizacyjnego poziomu decydowania w górę pociągnie za sobą konieczność nowego rozważania pojęcia kompetencji prawnej i ustalenia jego skutków w sferze prawa

5. Problem humanistycznego podejścia do obywatela nie może być zawężany do sfery wydawania decyzji, musi obejmować i ich wykonywanie

1. Przedstaw zagadnienie zasięg ingerencji (m.in. zasięg, granica, zasięg od strony administracji obywatela, odmieść się do postępu, zachowania poza prawnymi normami)

Chodzi o to, co mamy badać: samą ingerencję, jej podstawy polityczne i prawne czy tendencje jej rozmiarów i treści.

Zakres ingerencji uznać można za efekt jakby kompromisu pomiędzy granicą, do jakiej jest ona potrzebna, a granicą do jakiej jest możliwa. Nie zawsze praktyczne działa­nie administracji mieści się w ramach prawa i nie zawsze jest z nim zgodne, nie mówiąc już o tym, iż dopiero częstotliwość działań administracyjnych decydu­je o praktycznym znaczeniu zasięgu (a także i treści) ingerencji. Niemniej jednak jest to badanie istotne, bo jego wynik wskazuje na główną linię ingerencji

Ważna jest jednak również granica tej ingerencji. Z pewnego punktu widzenia trzeba jej poszukiwać w treści ustaw i w konstytucji. Ale jej prak­tyczny zasięg i intensywność zależą od zdolności organizacyjnych administra­cji, zasobów finansowych, treści realizowanej polityki. Granica ustalona przez akty ustawowe nie jest jednak precyzyjna, a poza tym bywa przekraczalna

Zasięg ingerencji może być rozpatrywany ze strony administracji i obywa­tela, może być też statyczny albo dynamiczny.

Statycznie będzie równoznaczny z całością kompeten­cji przydanych organom administracyjnym, a dynamicznie z takim zakresem kompetencji, który jest realizowany praktycznie.

Ze strony obywatela można ustalić nadto relację między tym obszarem stosunków społecznych, które są poddane ingerencji administracji, a tym obszarem, który jest od niej wolny. Na przykład w dziedzinie nadawania odznaczeń państwowych zasięg ingerencji widziany ze strony obywatela jest zupełny;

Zasięg ingerencji może być też rozpatrywany w ujęciu dynamicznym, przy czym dwie okoliczności trzeba tu wziąć pod uwagę, tj. treściową prze­mianę działań administracji i horyzont czasowy porównania.

Trzeba też uzmysłowić sobie wagę związku między zasięgiem ingerencji współczesnej administracji a szeroko pojętym postępem społecznym, którego dzisiejszy poziom ogólny jest bezwzględnie wyższy niż kiedykolwiek.

Stosownie zaś do treści ustroju politycznego i społecznego całość tych celów - zgodnie z prawem i odczuciem społecznym - ma administracja realizować na zasadach równości, słuszności i sprawiedliwości. Zarazem realizacja tych zasad jest o tyle trudna, o ile w poszczególnych kontekstach społecznych mają one treść niemożliwą do jednoczesnego uzgodnienia.

Z problematyką tą wiąże się merytoryczny zasięg ingerencji administracji w całość życiowych i prawnych sytuacji obywateli w nowym ustroju politycz­nym i gospodarczym w Polsce. Jest to problem aktualny i mocno złożony. Znaczna część ingerencji administracji zwłaszcza takiej, która polegała na reglamentacji obrotu majątkowego, a obejmująca także działania z obrębu tej ingerencji, które:

1. warunkują czynność cywilnoprawną (np. przydział, wejście w umowę sprzedaży), przy czym warunkowanie to regulowane jest prawem administra­cyjnym, a nie cywilnym,

2. zastępują czynność cywilnoprawną (np. decyzja o przejęciu zabytku ruchomego). Kategoria ta obejmuje również sytuacje, w których akt admini­stracyjny rodzi skutki cywilnoprawne,

3. ograniczają skutki cywilnego prawa podmiotowego czy czynności cywilnoprawnej (np. decyzja o czasowym zajęciu nieruchomości),

4. uwarunkowane są określonym cywilnym prawem podmiotowym bądź określoną czynnością cywilnoprawną (np. decyzja o emeryturze warunkowana jest przekazaniem gospodarstwa rolnego następcy) nie została całkowicie czy w ogóle skasowana w nowym ustroju.

Trzeba jednak wiedzieć, iż znaczna część ingerencji administracji nie zmienia się, czy osłabia wraz z ustrojem, a odwrotnie - nawet intensywnieje.

W ostatniej refleksji na temat zasięgu ingerencji administracji omówić wypada kwestię stosunku tej ingerencji do zachowań zdeterminowanych poza­prawnymi normami moralnymi, etycznymi i innymi, wytworzonymi w długo­trwałym związku kulturowym społeczeństwa.

Opartą na prawie ingerencją administracji a normami moralnymi wyrażają się w takich oto układach:

1. norma moralna jest obojętna dla treści normy prawnej, przy czym obojętność ta wyrażona jest bądź przez milczenie, bądź przez gwarancję swobody postępowania regulowanego normą moralną,

2. norma moralna staje się dodatkowym kryterium postępowania regulo­wanego prawnie, co znajduje odzwierciedlenie w normie prawnej,

3. norma moralna przekształca się w normę prawną. Tok tego prze­kształcenia sięga początków prawa, zaś normy moralne były wcześniejsze tylko dlatego, że prawo było późniejsze, tak jak późniejsza wobec grupy społecznej była organizacja państwa. Życie w grupie wymagało reguł porząd­kujących. Część z nich przekształcała się w prawo, część pozostawała poza prawem. Proces ten do dziś nie jest zakończony, a jego trasy szczegółowe są mocno skomplikowane.

Trwałość norm moralnych jest znaczna i niewątpliwie większa niż norm prawnych. Sprzeczność między nimi prowadzi zatem do nadwerężenia spo­łecznego autorytetu normy prawnej, czasem nawet do nieskuteczności opar­tych na niej działań.

1. Przedstaw zagadnienie zadania administracji w państwie przed konstytucyjnym (odnieść się do przedstawicieli, wskaż ogólną chrakterystykę)

Zadania administracji publicznej w państwie przedkonstytucyjnym (policyjnym)

Zadania w państwie prawnym

Nie pochodzi od parlamentu Nieograniczony katalog zadań, doktryna reguluje zakres zadań Wiele uprawnień dyskrecjonalnych dla władzy Zadanie = uprawnienie Nieokreślone kompetencje, władza określa je swobodnie Swoboda w organizacji zadań Niewykonywanie zadań nie rodzi uprawnień dla poddanego Brak odpowiedzialność Brak kontroli sądowej Władca mógł robić co uznał za niezbędne dla szczęścia obywateli Zadania nie były określone wyczerpująco w prawie stanowionym przez władzę administracyjną, władza administracyjna posiadała wiele uprawnień dyskrecjonalnych w określeniu zadań i w ich wykonywaniu,

Zadania w konstytucji i ustawach pochodzących od parlamentu Zadania mogą być określone pośrednio albo bezpośrednio art. 146, 72- pośrednio Zadanie = obowiązek Trójpodział władzy Prawo określające organizację zadań Niewykonanie i nienależyte wykonanie rodzi roszczenie po stronie obywatela Odpowiedzialność cywilna i polityczna Kontrola Nie może przekraczać podstaw prawa i wolności obywatelskich

Ład, stabilizacja, bezpieczeństwo i porządek to podstawowe zadania ad­ministracji publicznej w państwach przedkonstytucyjnych, to znaczy w pań­stwie stanowym i w państwie policyjnym.

Pod wieloma względami, zadania te podobne były do późniejszych zadań administracji publicznej, realizowanych w konstytucyjnym państwie prawa. Troska o bezpieczeństwo, ład społeczny i gospodarczy, obrona przed wrogiem to wszakże takie zadania administracji publicznej, które mają charakter uni­wersalny, niezależny od typu państwa i okresu historycznego.

W państwach przedkonstytucyjnych zadania administracji publicznej pojmowano jako uprawnienia (prerogatywy) władz administracyjnych.

O zadaniach decydowały organy władzy wykonawczej, ujmując je w normach prawa przez siebie stanowionych. Organy władzy wykonawczej rozszerzały, ograniczały, uchylały i przekształcały zadania publiczne, stosow­nie do warunków społecznych, politycznych i ekonomicznych. Przykładowo, w monarchii absolutnej władca sprawujący władzę wykonawczą mógł od każdej normy prawnej uchylić się, zrobić od niej wyjątek, każdą sprawę rozstrzygnąć wbrew obowiązującemu prawu, naruszyć wszystkie zasady i pro­cedury, każdą normę prawa mógł zmienić lub znieść, nie zmieniając zaś wcale prawa, mógł je przełamywać kapryśnymi, jednorazowymi aktami despotycz­nej woli.

Delamarre w swym dziele Traite de la police (1719-1722) pisał, że administracja powinna nadzorować sprawy bezpieczeństwa i spokoju publicznego, handlu, manufaktur, opieki nad ubogimi i chorymi, także inwalidami, tworzyć domy opieki społecznej, likwidować żebractwo. Do zadań administracji należy także nadzór nad żywnością, rozbudowa i architek­tura miast, nadzór nad obyczajami, nadzór nad widowiskami, loterią, walka z prostytucją, opieka zdrowotna³.

Christian Wolf w swym dziele Jus naturae et gentium methodo scientificapertactatum (1746) pisał, że zadaniem rządu jest zapewnić podwładnym bezpieczeństwo i pomyślność. Do zadań administracji należy w szczególności troska o zachowanie zdrowia publicznego, starania o drogi komunikacyjne, podejmowanie środków zabezpieczających los ubogich, pro­wadzenie przytułków, ochronek, szkół dla ubogich. Państwo powinno wspie­rać sztukę, rzemiosło, zakładać i utrzymywać zawodowe szkoły techniczne, ubogich kształcić bezpłatnie. Państwo powinno także dbać o upowszechnianie cnót obywatelskich, przeciwdziałać zgorszeniu publicznemu.

Johann H. G. von Justi w swej pracy Staatswirtschaft (1755) pisał, że administracja państwa powinna dbać o spokój i bezpieczeństwo publiczne, krzewienie cnót obywatelskich, zaopatrzenie ubogich, starych, chorych i ułomnych, zapobiegać żebractwu. Rząd powinien dbać o zaspokaja­nie potrzeb ludności przez zakładanie zakładów, których głównym zadaniem nie jest przynoszenie państwu dochodów. Do rządu należy prowadzenie nie tylko przytułków dla ludzi ubogich, ale także dla emigrantów prześladowanych na przykład z powodu religii i przekonań religijnych. Rząd winien zakładać szpitale, lazarety, domy dla położnic, inwalidów i podrzutków. Rząd powinien zakładać gimnazja, popierać rozwój szkół wyższych, zaś zakładanie szkół na poziomie elementarnym powinno być pierwszą powinnością administracji.

Fryderyk Skarbek pisał w 1,859 r., że rząd powinien zapewnić wszystkim mieszkańcom kraju moralne korzyści, poprzez utrzymy­wanie porządku publicznego, zabezpieczenie osób, i majątków, wspieranie godziwej dążności do ulepszenia bytu obywateli. Zwracał także uwagę na konieczność walki z ubóstwem, pisał także, że zasadnicze znaczenie dla bogactwa narodowego mają posiadane przez rząd w imieniu narodu takie dobra, jak: rzeki spławne, jeziora, brzegi morskie, kanały spławne, mosty, drogi bite, wodociągi koleje żelazne itp. Rząd powinien sprawować zarząd nad tymi dobrami.

Franciszek Ksawery Kasparek w pracy Prawo polityczne ogólne z uwz­ględnieniem austriackiego razem ze wstępną nauką ogólną o państwie (Kra­ków 1881) pisał, że istotą zadań administracyjnych jest „władza rozkazywania i zarządzania środków właściwych i użytecznych, na mocy bronienia kraju i ludu od niebezpieczeństwa i napadów, zastępowania takowych i chronienia od nieszczęść publicznych". Według F. K. Kasperka, zarząd sprawowany przez rząd obejmuje pięć działów: a) zarząd spraw zagranicznych, b) zarząd sprawiedliwości (wyłączając sam wymiar sprawiedliwości, który należy do sądów), c) zarząd spraw wewnętrznych (obejmujący popieranie wszechstron­nego rozwoju ludności), d) zarząd siły zbrojnej, e) zarząd skarbowości. Jest rzeczą oczywistą, pisał F. K. Kasperek, że do zadań administracji należy oświata publiczna, wychowanie publiczne i nadzór nad obyczajnością.

Józef Bohdan Oczapowski w pracy Policyści ze s źle go wieku i nowożytna nauka administracji (1882 r.) za główne zadania administracji publicznej przyjmował zapewnienie państwu bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrz­nego. Pisał na ten temat następująco: „[...] działalność zabezpieczająca całość od rozprzężenia lub zewnętrznych nagabywań na niepodległość, zawsze wy­chodziła i wychodzić musi od Rządu". Przyjmował także, że do zadań administracji należy pobudzanie obywateli do starań o dobro wspól­ne. Stwierdzał jednocześnie, że „żadna władza nie jest w stanie przyczynić się ani zastąpić osobistej uczciwości, wiary, wiedzy, pracowitości [...] jeśli jedno­stki są niezdarne, leniwe, krótkowidzące, poziomego umysłu lub pozbawione społecznej miłości bliźniego" .

Antoni okolski Wykład prawa administra­cyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskim (Warszawa 1880-1884). Według tego autora do zadań administracji rządowej należą sprawy bezpieczeństwa, spokoju wewnętrznego, prowadzenie statysty­ki państwowej, piecza nad zdrowiem obywateli, ochrona rolnictwa, przemysłu, rybołówstwa, leśnictwa, górnictwa, handlu, rozbudowa dróg, mostów, kolei, umacnianie brzegów rzek i czynienie ich spławnymi, organizacja poczty i tar­gów. Najogólniej rzecz ujmując powiemy, iż zasadniczym zadaniem admini­stracji jest stwarzanie ogólnych warunków do rozwoju gospodarczego oraz zabezpieczenie dóbr ekonomicznych przed wypadkami losowymi.

W zależności od panującej doktryny politycznej (np.: merkantylizmu, eudajmonizmu, prawa natury, nauki policji, liberalizmu) zadania administracji publicznej w państwach przedkonstytucyjnych, rozszerzano lub ograniczano bez większych rygorów prawnych. Zadania te nie były dostatecznie wyraźnie precyzowane w przepisach prawa, nie znajdowały też jednoznacznego od­zwierciedlenia w prawnie określonych kompetencjach organów administracji publicznej.

W państwach przedkonstytucyjnych punkt ciężkości położony jest nie na zadania władzy administracyjnej, lecz przede wszystkim na jej ustrój i organizację.

Zasadnicze problemy administracji publicznej w państwie niekonstytucyjnym to problem utrzymania władzy politycznej ewentualnie - rozszerzenia tej władzy w drodze odpowiedniej struktury organów. Wyjątkiem w tym systemie władzy administracyjnej jest jedynie samo­rząd, w pierwszym rzędzie gminny. Alexis de Tocqueville pisał w 1835 r., że gmina to jedyny związek, który posiada tak bardzo naturalny charakter, że powstaje samorzutnie wszędzie tam, gdzie gromadzą się ludzie. Jednakże swobody gminne są zjawiskiem rzadkim i kruchym, gdyż gminy nie umieją walczyć z przedsiębiorczym i silnym rządem.

3 wyraźne zakresy przedmiotowe zadań wykonywanych przez administrację publiczną w państwie policyjnym:

1. zadania w sferze życia fizycznego narodu – obejmowały szeroko rozumia­ne bezpieczeństwo zewnętrzne i wewnętrzne, w tym: organizację terytorialną państwa, ochronę jego granic, ochronę ludności przed wielorakimi zagrożenia­mi - tu ochronę sanitarną, ochronę zdrowia ludności, ochronę przed skutkami klęsk żywiołowych itp.

2. zadania w sferze życia duchowego narodu – obejmowały stwarzanie ludności warunków do korzystania przez nią z podstawowych wolności np. z wolności słowa, druku, wyznania, zrzeszania się. Do tej grupy zadań zaliczano także tworzenie przez administrację publiczną warunków do korzystania przez obywateli z prawa do zabezpieczenia społecznego, prawa do oświaty, prawa do dobrodziejstw kultury itp.

3. zadania w sferze życia ekonomicznego narodu – obejmowały tworzenie przez administrację warunków do rozwoju przemysłu, handlu, rol­nictwa, a także prowadzenia przez administrację racjonalnej gospodarki prze­strzennej i odpowiedniej polityki wywłaszczeń

Zwracano uwagę, iż „cele", które wyznacza się działaniu admini­stracji, nie mogą być formułowane w sposób dowolny i w oderwaniu od obiektywnych praw, którymi się rządzi określona dziedzina stosunków społecznych. Te postulaty nauki administracji miały ograniczać samowolę wła­dzy administracyjnej w określaniu rodzaju zadań.

Wskazywano, że stabilność i trwałość zadań wykonywanych przez administrację publiczną to zasadnicza wartość nadrzędna, rządząca administracją publiczną.

1. Przedstaw zagadnienie zadania administracji publicznej w państwie prawa (odnieść się trójpodziału władzy, granica a praw i wolności, gdzie są określone, wpływ Rządu na treść i kształt zadań, swoboda, pośrednie i bezpośrednie określenie – przykład regulacji konstytucyjnej, odpowiedzialność kontrola)

Trójpodział patrz pkt. XIV

Zadania administracyjne określone są w konstytucji i ustawach stanowio­nych przez parlament. Nie są już prerogatywą władzy admini­stracyjnej, przestają wyrażać wolę panującego, przede wszystkim zaś muszą współbrzmieć z konstytucyjnie chronionymi prawami i wolnościami obywa­teli.

• Władza administracyjna wykonuje zadania w systemie trójpodziału władzy.

• W wykonywaniu zadań publicznych określonych w konstytucji i w ustawach,

• władza administracyjna także jest związana prawem nie stanowionym przez nią samą, stanowionym przez parlament - akty prawa rangi ustawowej. Określają one organizację wykonywania zadań. W tym zaś zakresie określają kompetencje i właściwości określonych jednostek organizacyjnych administracji publicznej, także proce­dury wykonywania zadań.

• W wykonywaniu zadań publicznych władza administracyjna nie jest stróżem interesu publicznego posiadającego z tego tytułu jakieś uprawnienia samoistne.

• Swe uprawnienia do wykonywania zadań pub­licznych władza administracyjna czerpie z norm prawa, których sama nie stanowi.

• Normy prawne określające zadania administracji publicznej stanowią odrębną katego­rię norm prawa administracyjnego. Charakteryzują się tym, że są źródłem obowiązków administracyjnych. W państwie prawa, administracja publiczna nie posiada zatem swobody w decydowaniu o tym, co ma być jej zadaniami.

• Administracja publiczna może posiadać pewną swobodę co do sposobu realizacji zadania. Źródła i granice tej swobody zakreślone są zawsze w normach prawa stanowionych przez parlament.

• Przykładem bezpośredniego określenia w konstytucji zadań administra­cyjnych może być art. 146 ust. 1 pkt 7 Konstytucji RP, zgodnie z postanowie­niami którego Rada Ministrów zapewnia bezpieczeństwo państwa oraz porzą­dek publiczny.

• Przykładem pośredniego określenia zadań władzy administracyjnej może być art. 72 ust. 2 Konstytucji RP zgodnie z którym dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.

• W Rzeczypospolitej Polskiej do zadań publicznych określonych konstytu­cyjnie należy zaliczyć:

1. zapewnienie bezpieczeństwa obywateli,

2. zapewnienie bezpieczeństwa i nienaruszalności granic państwa,

3. udzielanie pomocy Pola­kom zamieszkałym za granicą,

4. opieka nad obywatelami polskimi podczas pobytu za granicą,

5. opieka nad weteranami walki o niepodległość, prowadzenie polityki zmierzającej do pełnego zatrudnienia,

6. nadzór nad warunkami wyko­nywania pracy, z

7. apewnienie szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobie­tom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku,

8. zwalczanie chorób epidemiologicznych i zapobieganie negatywnym dla zdro­wia skutkom degradacji środowiska, ochrona środowiska,

9. Itp., itd., etc.

• W konstytucyjnym państwie prawa niewykonywanie bądź nienależyte wykonywanie zadań administracyjnych rodzi odpowiedzialność polityczną i odpowiedzialność prawną.

• W pierwszym rzędzie odpowiedzialność tę ponoszą rząd i ministrowie. Odpowiedzialność polityczna jest odpowiedzialnością przed parlamentem. Ma charakter zbiorowy (całego składu rządu) oraz indywidualny (poszczególnych członków rządu). Środkiem, za pomocą którego parlament egzekwuje odpo­wiedzialność polityczną, są z reguły uchwały parlamentu o udzieleniu votum nieufności lub nieudzieleniu votum zaufania.

• W świetle obowiązującej Konstytucji RP z wnioskiem o udzielenie votum nieufności dla rządu może wystąpić grupa co najmniej 46 posłów. Wniosek o votum nieufności dla członka rządu może być zgłoszony wobec każdego z członków Rady Ministrów (z wyjątkiem Prezesa Rady Ministrów) przez grupę co najmniej 69 posłów. Wniosek taki może być uchwalony więk­szością ustawowej liczby posłów.

• Niewykonanie zadań publicznych bądź nienależyte wykonanie tych zadań może być także przesłanką odpowiedzialności cywilnoprawnej. Z taką sytuacją mamy do czynienia wówczas, gdy prawnie określone zadanie publiczne nie jest wykonywane przez kompetentny organ administracji publicznej, zaś skut­kiem niewykonania tego zadania jest szkoda w rozumieniu prawa cywilnego.

• Delegacja ustawodawcza dla rządu jest konstrukcją prawną umożliwiającą rządowi samodzielne określenie zakresu i form realizacji zadań publicznych, określonych w konstytucji i w ustawach.

1. Przedstaw zagadnienie pojęcie organ i urząd (odnieść się do doktryny francuskiej, niemieckiej, polskiej, klasyfikacji )

Organ państwa ( państwo jako naród, państwo jako osoba pawana, państwo jako służba publiczna)

1. W nauce francuskiej – teoria organów narodu (Adhémar Esmein, Raymond Carré de Malberg, Léon Duguit, L. Michoud, )

1. Duży wpływ miała doktryna Rousseau- władza bezpośrednia

2. Naród utożsamiany z suwerenem

3. Władza sprawowana przez lud

4. Techniczną stroną wykonywania woli: commis- organ

5. Nie funkcjonowało pojęcie organu państwa

6. Pojęcie mandatu i reprezentantów (reprezentantem jest poseł, który uzyskuje mandat dzięki Ludowi)

1. W nauce niemieckiej (O. Gierke, E. Bernatzik, A. Haenel, K. Rieker, J. Jellinek, H. Kensel)

1. Teoria organiczna państwa- państwo jako ludzki żywy organizm (głosi, że państwo jest najwyższą formą rozwoju zjawisk biologicznych. Poszczególne grupy społeczne spełniają - rolę podobną do funkcji różnych części ciała w organizmie ludzkim)

1. W nauce polskiej (A. Okolski, W. L. Jaworski, T. Bigo, F. Ochimowski, J. Boć)

Podmiot administrujący (W. L. Jaworski) – najszerszy krąg jednostek wykonujących administrację publiczną (organy administracji rządowej, samorządowej, pełniące funkcje zlecone)

Organ administracji publicznej – organ administracji publicznej to człowiek (grupa ludzi w przypadku organu kolegialnego):

1. Znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego

2. Powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkami właściwymi temu prawu

3. Działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji

Urząd –urząd występuje w 3 znaczeniach

1. jako wyodrębniony zespół kompetencji (praw i obowiązków związanych z określonym organem administracji publicznej), np. urząd ministra, wojewody, rektora. W j. potocznym równoznaczne z pojęciem stanowiska; utworzenie urzędu oznacza wprowadzenie do struktury organizacyjnej administracji publicznej nowej jednostki organizacyjnej; tworzone w drodze aktów normatywnych rzędu ustawy, obsadzone w drodze decyzji zwierzchniego organu administracji, w drodze aktu organu władzy, w drodze wyborów

2. jako szczególna nazwa organu administracyjnego, np. urząd statystyczny, celny

3. jako zorganizowany zespół osób przydanych organowi administracyjnemu do pomocy w wykonywaniu jego funkcji

Organizacja, ustrój, (T. Rabska, F. Longchapms)

1. organizacja to układ normatywny zanurzony w rzeczywistości –chodzi o relację między normami (przedmiotami naszych rozważań, a rzeczywistością. Prawo ustrojowe reguluje stosunki, które wynikają z powiązań organizacyjnych i z realizacji funkcji poszczególnych organów oraz systemów tych organów.

2. Ustrój określa strukturę organizacyjną a także budowę tej struktury i wzajemne zależności. Najczęściej stosowanym pojęciem jest ustrój polityczny. Określa on sposób sprawowania władzy publicznej. Jest to struktura organizacyjna, wzajemne zależności oraz kompetencje organów państwowych. Struktura ta określa zakres i kierunki działalności państwowej, zasady dotyczące władzy publicznej, metody jej wykonywania, podstawowe prawa, wolności i obowiązki ludności zamieszkującej w danym państwie. Ustrój polityczny może się opierać na zasadach materialnych czyli spisanych w określonych dokumentach (konstytucji) lub na zasadach opartych na tradycji.

Rodzaje organów

Organy kolegialne a monokratyczny (R. von Mohl, J. Starościak)

• Organy kolegialne funkcjonują tam, gdzie podejmuje się: makrodecyzje;

1. podstawowe dla całego państwa lub wyróżnionej jego części;

2. wymagające uwzględnienia wyspecjalizowanej i dogłębnej wiedzy z różnych dziedzin;

3. godzące wielokrotnie zróżnicowane interesy;

4. podejmowane dla tego obszaru dobra publicznego, dla jakiego dany organ jest uformowany

• Organy jednoosobowe- monokratyczne: działają operatywnie; są zdolne do podejmowania decyzji ad hoc; obciążone są wyraźniej zlokalizowaną odpowiedzialnością, można szerzej rozpatrzyć sytuację organów kolegialnych

• Organ kolegialny decyduje dłużej i wolniej,

• Organ kolegialny decyduje odważniej

• W organie kolegialnym, zwłaszcza o charakterze politycznym, zwiększają swoje oddziaływanie uzasadnienia społeczne

• Decyzje podejmowane w organie kolegialnym korupcją są dotykane później

• W celu wielokontekstowego ulepszenia pracy organu kolegialnego zmierza się dzisiaj nierzadko do ograniczania liczby jego członków

Kolegialność jako metoda działania i jako cecha strukturalna organu (Z. Leoński)

1. Kolegialność jako metoda- sposób podejmowania decyzji (konieczność współpracy szeregu osób)

2. Kolegialność jako struktura jego grono składa się z kilku osób/ podmiotów:

1. homogeniczny- jednolity, wszyscy mają równe prawa, są na równi

2. heterogeniczny- niejednolity, występuje przewodniczący

Organy o kompetencjach generalnych i specjalnych

1. Organ o kompetencji generalnej to taki, któremu na podstawie ustawy przyznano kompetencje do załatwienia wszystkich spraw, które przez ustawodawcę nie zostały zastrzeżone na rzecz innych organów (np. Rada Ministrów, wojewoda)

2. Organ o kompetencji specjalnej to taki, który został utworzony w celu realizacji konkretnie zakreślonego zadania (np. organy administracji celnej, organy policji)

Organy naczelne, centralne i terenowe.

W strukturze organów administracji państwowej najwyższe miejsce zajmuje Prezydent RP- nie jest organem naczelnym bo nikt jemu nie podlega.

W administracji rządowej najwyżej w strukturze usytuowane są organy naczelne. Ulokowane niżej są organy centralne (w skali całego kraju funkcjonują).

W strukturze organów administracji samorządu terytorialnego nikomu nie podlegają. Wszystkie organy samorządu terytorialnego w Polsce są organami terenowymi.

4 określenia naczelnego organu, ale służy innym celom:

1. Naczelne organy administracji rządowej to te spośród organów administracji publicznej, które są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio czy też po uprzednim wyborze przez Sejm

2. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów

3. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy powoływane przez Prezydenta czy Sejm, których właściwości terytorialna obejmuje obszar całego państwa

4. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej, i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa

Określenia w punkcie 1 i 2 dają możliwość klasyfikacji organów na naczelne i pozostałe, określenia z punktu 3 i 4 pozwalają także na wyróżnienie centralnych organów administracji rządowej oraz organów administracji publicznej w terenie.

W ujęciu strukturalnym i funkcjonalnym do organów naczelnych można zaliczyć Radę Ministrów i organy w chodzące w jej skład.

Konstytucja z 1997 roku nie utrzymuje pojęcie naczelnego organu administracji rządowej.

Sposoby kreacji (tabela)

Sposób	Główne cechy	Przykłady
Z wyboru	uważane za fundament ustroju demokratycznego; wyborcy głosują indywidualnie, a nie wspólnie; zróżnicowane zadowolenie z wybranych organów; brak uprzedniej weryfikacji intelektualnej i moralnej kandydatów.	Prezydent RM, sejm Ustawa o pracownikach samorządowych
Z powołania	Jeden organ powołuje drugi; Czas trwania powołania ograniczony jest z góry lub w sposób który jest związany z politycznym charakterem i publicznym funkcjonowaniem danego organu; Powołanie jest indywidualną decyzją administracją o władczym charakterze; Trwałość stosunku powołania jest uzależniona od czynnika politycznego.	Prezes NIK (powoływany przez sejm za zgodą senatu) RPO Prezydent RP powołuje prezesa RM i pozostałych członków RM Skarbnik powiatu
Z nominacji	Dobrowolność stosunku odzwierciedlona w zgodzie, jaką mianowany wyraża na mianowanie; Kadencja organu określona jest w prawie; Znaczne podporządkowanie organom zwierzchnim; Specjalne korzyści związane z pełnieniem funkcji urzędniczej; Szczególna ochrona prawna i odpowiedzialność prawna.	Pracownicy urzędów państwowych Prokuratorzy Nauczyciele na podstawie karty nauczyciela
Z mocy prawa	Mocą określonej regulacji prawnej możliwy do ścisłego wyodrębnienia podmiot uzyskujący w wyniku wyborów, nominacji, czy powołania statut organu administracji kwalifikowany jest z mocy prawa lub w prawnie określonych warunkach jako jednocześnie inny, szczególnie nazwany w prawie organ.	Minister Starosta Prezydent kierujący RM jako Radą Gabinetową
Z losowania	Wybór przedstawiciela dokonywany jest w drodze losowania spośród kandydatów, bądź członków organów.	USA – losuje się członków ławy przysięgłych;
Z rewolucji	Kreowanie nowych organów jest kompetencja siły organizującej i przeprowadzających rewolucję; Siły rewolucyjne dokonują kasacji organów dotychczasowych	Np. wszechrosyjski Centralny Komitet Wykonawczy
Z zamachu stanu	Usunięcie organów dotychczasowych; Przejęcie władzy w całym państwie; Obsadzanie stanowisk ??? przewidzianym prawem sposobem	1926 – przewrót majowy

Centralne konstytucyjne organy państwowe a centralne organy państwowe.

1. Centralnym konstytucyjnym organem państwa jest organ, który: jest jednostkowy w skali państwa; ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jaki takim; ma określoną przez Konstytucję własną nazwę bądź należy do wyróżnionej przez Konstytucję niepowtarzalnej kategorii organów.

2. Centralnym organem państwowym jest każdy organ państwowy, który: jest jednostkowy w skali państwa; ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim

1. Przedstaw zagadnienie dekoncentracja wewnętrzna ( odnieść się do tego czym jest, do regulacji prawnej opisz przykład, dekoncentracja wewnętrzna ustawowa)

Dekoncentracja wew.:

1. podział pracy między organ i pracowników jego urzędu

2. treść i zakres uprawnień pracowników urzędu ustala organ, który może upoważniać tylko w obrębie tych kompetencji, które sam ma

3. pracownik nie może przekazać otrzymanego uprawnienia innemu pracownikowi

4. decyzja wydana bez upoważnienia podlegają stwierdzeniu nieważności

Dekoncentracja wew. ustawowa:

Ustawodawca określa, że decyzje adm. w imieniu określonego organu wydaje inny określony organ.

• Dekoncentracja wewnętrzna jest to podział pracy między organ i pracowników jego urzędu (mieści się w granicach zjawisko upoważnienia-może być sformułowane tylko przez starostę-on ma tylko kompetencje; upoważniony przez starostę nie może podzlecać upoważnionemu)

• Dekoncentracja wewnętrzna ustawowa kiedy to ustawodawca ustala że decyzje administracyjne w imieniu określonego organu wydaje inny określony organ

1. Przedstaw zagadnienie centralizacji

2 znaczenia:

1. struktura organizacyjna adm., w której decyzje podejmowane są jedynie przez organ centralny; pracownicy jednostek organizacyjnych niższego stopnia pełnią w procesie podejmowania decyzji przez organ zwierzchni jedynie funkcje pomocnicze;

2. tylko część zadań prowadzona jest przez organy państwowe w rozdziale administracji państwowej od samorządowej, w ogólnym zasięgu interesującej funkcje państwa wobec podmiotów niepaństwowych.

Centralizacja w poszczególnych strukturach organizacyjnych nie jest równa. Istotne elementy prawnej prawne współczesnej centralizacji obejmują: ścisłe wyodrębnienie prawne zadań i kompetencji na każdym stopniu organizacyjnym administracji; możliwość ich dekoncentrowania na organy niższego stopnia; zachowanie hierarchicznego podporządkowania w sferze realizacji tych kompetencji

Ułomności układu scentralizowanego:

1. Układ scentralizowany dezorganizowany jest z powodu modyfikacji całego systemu, w którym funkcjonuje

2. Słabnie w sytuacji braku zbieżności między jego organizacją a polem, które obejmuje

3. Koncepcja układu bezwzględnie scentralizowanego słabnie z powodu dotrzymania warunków i oczekiwanych od niego warunków

4. Układ scentralizowany traci swoją bezwzględność z powodu organizacyjnej niemożności jego utrzymania

5. Słabnie z powodu braku dostatecznej dla jego utrzymania siły politycznej czy finansowej

6. Osłabia się z powodu skutecznego naporu tendencji i przedsięwzięć decentralizacyjnych

7. Słabnie z powodu naporu układu scentralizowania rola scentralizowanego układu administracji gaśnie w miarę, jak prawodawca wyłącza administrację z bezpośredniego kształtowania sytuacji prawnych

8. Od roku 2012 obserwuje się w UE umacnianie się układów scentralizowanych, zwłaszcza w dziedzinach i krajach, w których funkcjonowanie wolnego rynku doprowadziło do wyraźnej recesji gospodarczej

1. Przedstaw zagadnienie dekoncentracji (ujęcie statyczne, dynamiczne, rodzaje, kiedy można dekoncentrować, trwałość, zależność hierarchiczna, granice, tendencje)

1. ujęcie statyczne - jest obrazem aktualnego rozkładu kompetencji między poszczególnymi organami aparatu państwowego

2. ujęcie dynamiczne – równoznaczne z dekoncentracją, tj. przeniesieniem kompetencji z jednego podmiotu na drugi lub z jednego na kilka;

Dekoncentrowanie jest to ruch kompetencji

Przez dekoncentrowanie rozumiemy:

1. przeniesienie kompetencji na organ/ organu niższe bądź równorzędne

2. dokonane w drodze aktu normatywnego rzędu ustawy lub w drodze aktu normatywnego organu przenoszącego kompetencje

3. z zachowaniem nadrzędności hierarchicznej organów zwierzchnich w zakresie realizacji przekazanych kompetencji

Dekoncentracja resortowa - kierunek poziomy, w której kompetencje organów jednego resortu przechodzą na organy tego samego stopnia w innym resorcie

Dekoncentracja terytorialna - kierunek pionowy, przesunięcie kompetencji na organy niższe

Dekoncentracja skośna - kompetencje organów jednego resortu przekładane są na organy niższego stopnia organizacyjnego w drugim resorcie

1. Przedstaw zagadnienie hierarchiczne podporządkowania ( zależność osobowa i służbowa)

Hierarchiczne podporządkowanie (zależność osobowa i służbowa)

Hierarchiczne podporządkowanie- jednostronna zależność organu niższego stopnia do organu wyższego lub podmiotu podległego od podmiotu zwierzchniego. Na tę zależność składają się 2 elementy: zależność osobowo i służbowa.

1. Istotą zależności służbowej jest brak prawnych ograniczeń w wydawaniu poleceń służbowych, organ niższy nie posiada prawnej samodzielności i niezależności. Organ wyższy może wydawać organowi niższemu w każdej sprawie polecenia służbowe. Zależność służbowa polega na prawie obsadzaniu stanowisk organach bezpośrednio lub pośrednio niższych stopni, nagradzania, karania, awansowania, degradowania, pociągania do odpowiedzialności służbowej i dyscyplinarnej, zwalniania. Zasada hierarchicznego podporządkowania odnosi się do relacji między organami wyższymi i niższymi, ale i do pracowników aparatu administracyjnego w układzie przełożony- podwładny (występuje posłuszeństwo służbowe)

2. Zależność osobowa zaczyna się z chwilą nawiązania stosunku pracy osoby pełniącej funkcję organu, a kończy w momencie jego ustania. Treścią jest regulowanie stosunków osobowych w czasie trwania stosunku pracy. Włączona zostaje do niej dyspozycyjność pracownika. Zależność osobowa w systemie hierarchicznego podporządkowania wyraża się w możliwości wydawania poleceń służbowych przez organ wyższy organowi niższemu.

1. Przedstaw zagadnienie decentralizacji (definicja, decentralizacja a samodzielność, jakim aktem, charakter zjawiska, podmioty – opisz jej ,odnieść się do znanych Ci poglądów doktryny m.in. T. Bigo)

Poszczególne podmioty adm. mają wyraźnie określone kompetencje, ustalone lub przekazywane z wyższych organów w drodze ustawowej, realizowane w sposób samodzielny, podlegające w tym zakresie jedynie nadzorowi weryfikacyjnemu organów kompetentnych

• Przekazywane tylko w drodze ustawowej.

• Samodzielność jest konstytutywnym elementem decentralizacji.

• Decentralizacja jest zjawiskiem ciągłym o zmiennym nasileniu.

Decentralizacja i centralizacja a przepisy prawa i orzecznictwo

• Wyrazem zasady centralizacji jest m.in. przepis art. 146 konstytucji, że RM kieruje administracją rządową

• Wyrazem zasady decentralizacji jest wprost odnosząca się do niej zasada ustrojowa w myśl której ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej, a samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej i przysługującą mu istotną część zadań publicznych wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art. 15 i 16 Konstytucji), art. 165- samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega ochronie sądowej

• Te zasady występują łącznie

• Zasada centralizacji to zasada ustrojowa odnoszona do struktur administracji państwowej i rządowej. Zadanie kompetencyjnie lokuje się możliwie najwyżej w celu zapewnienia szybkości działania. Organy wyższego szczebla mają prawa kierowania działalnością organów szczebla niższego. Mają prawo przejmowania zadań przypisanych organom niższego szczebla. Przykład: wojsko, policja, straż pożarna i graniczna

• Zasada centralizacji uległa zmianie, gdy uznano że władza publiczna ma działać na zasadach prawa. Organy niższe mają ustawowo określone kompetencje

• Istotę decentralizacji i samorządu terytorialnego stanowi przyznanie samodzielności jednostkom samorządu terytorialnego i zapewnienie jej ochrony prawnej; dochodzi do dualizmu władzy publicznej, w której część pozostaje w systemie scentralizowanym, a druga część opiera się na decentralizacji; organy niższego szczebla mają ustawowo określone zadania i kompetencje, których nikt nie może naruszać, działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność; szczególnego znaczenia nabierają więzi nadzorcze-wyraz powiązać administracji rządowej i samorządowej; nadzór ma charakter prawny-może być sprawowany tylko w takich formach, za pomocą takie kryterium, i tylko wtedy, gdy prawo to dopuszcza.

Tadeusz Bigo uważa, że decentralizacja jest to taki system administracji, przy którym podmioty administracyjne mają samodzielność w stosunku do władzy centralnej. Zwolennicy teorii politycznej samorządu dowodzą, że pojęcie samorządu jest kategorią polityczną, z której nie można wyprowadzić żadnych reguł ani zasad prawnych. Natomiast krytycy teorii politycznej samorządu dowodzą, że samorząd jest kategorią prawną, związaną z decentralizacją administracji publicznej, czyli państwowej.

1. Przedstaw zagadnienie reform (społeczne oczekiwania, przesłanki, pojęcie, cele, cechy, granice, przykład )

Reforma – planowany i konieczny dla efektywnej realizacji zmian zasięg przekształceń organizacyjnych i funkcjonalnych, w których nowych struktur nie da się pogodzić z dotychczasowym rozdziałem zadań, funkcjonowaniem a nowego funkcjonowania nie da się powierzyć dotychczasowym strukturom.

Granice Reform	Cechy	Cele	Przesłanki	Oczekiwania Społ.
Granice: możliwości kompetencyjnych podziałów politycznych możliwości finansowych możliwości prawnych	intensywna i głęboka propaganda niezbędności i zbawiennych skutków reform rozbieżność cen uciążliwości i skuteczności reform dokonujących przez przeprowadzających i odbiorców uznawanie, że tylko „nasze siły są gotowe i zdolne do przeprowadzenia takich reform brak odpowiedzialności, któremu sprzyja i którego umacnia ciągła wymiana(?) niesprzyjających sobie partii rządzących	jednoczesne ulepszenie sytuacji ludzi i państwa ulepszenie jakości i dostępu do świadczeń niematerialnie zwiększenie siły oddziaływania obywatela w procesach decyzyjnych o charakterze publicznym pogłębienie prestiżu i poszanowano państwa	przemiany polityczne i ustrojowe w państwie poważne zmiany celów państwowych, narodowych społecznych stan ingerencji i spetryfikowania systemu, który ma(?) być zmieniany stopień degeneracji struktur widziany w kontekście politycznym i moralnym(?) a w szczególności efektywności praktycznej zasięg wykształcenia społecznego zasadniczy przełom w rozwoju techniki siła, zdolności i zdecydowanie rządzących ustalenie stopnia szkodliwości reform dotychczasowych i stanu pogorszenia sytuacji obywatela	przeprowadzenie reformy nie jest tożsame z rozumieniem jej potrzeby prezentowane przez społeczeństwo rozumienie potrzeby reformy nie jest obudowane możliwościami dokładnej analizy stanu i dokładnego oznaczenia kształtu nowego funkcjonowania w ujęciu systemowym społeczeństwo nie jest predestynowane do przeprowadzania reform tylko państwo dysponuje zasobami intelektualnymi oraz środkami organizacyjnymi i finansowymi, a także możliwości stanowienia prawa fundamentującego nowe zasady, wprowadzającego reformę struktury i działania państwa

1. Przedstaw zagadnienie rozrost administracji (przyczyny, przykład płaszczyzn proceduralnych, instytucja prawna, korzyści)

Stały rozrost w administracji jest faktem.

Kiedy można mówić o rozroście:

1. gdy tworzy się nowe bloki struktur organizacyjnych, administracji lub tworzy się nowe organy (dokładniej-nowe urzędy w znaczeniu zbioru kompetencji)

2. gdy zatrudnia się dotychczasowych i nowych strukturach coraz więcej ludzi

3. gdy znosi się określone organy ale kompetencje i ludzi zniesionych organów i ich urzędów przenosi się do organów (i ich urzędów) niezniesionych

4. gdy obudowuje się dotychczasową administrację siatką stanowisk doradczych, eksperckich, pomocniczych, analitycznych w stopniu poszerzającym zatrudnienia

Przyczyny rozrostu:

1. rozwój cywilizacji informacyjnej

2. planowanie przestrzenne

3. globalizacje gospodarki

4. zwalczanie terroryzmu

5. ekorozwój i ochrona środowiska

6. ochrona żywności

7. reformy administracji

8. ciągłe dostosowywanie dokumentów obywatelskich do jakiś nowych wymogów

9. stałą tendencję do zatrudniania jako zjawisko cywilizacyjne

Płaszczyzny proceduralne – przyczyny (pojęcie instytucji)

1. Instytucja prawna: jest to pewien wyodrębniony w prawie i doktrynie pod względem przesłanek przebiegu i celu rodzaj czynności, ciągu czynności, zespołu czynności lub zespołu ciągu czynności podejmowanych powtarzalnie w wielu paralelnych okolicznościach, mający na celu ustalenie merytoryczne określonego uprawnienia, obowiązku bądź sytuacji prawnej.

2. Przyczyny proceduralne:

   1. Poszerzenie pola uczestnictwa administracji

   2. Wydłużenie postępowania administracyjnego

Poszerzenie kasacyjnego trybu orzekania; nie dość jasne rozdziały kompetencji między poszczególne organy, systemy organów, a także uzależnienie podejmowania określonej decyzji od ekspertyz, opinii, planów, ocen, informacji itp.; pozakonstytucyjne instytucje formowane przez nowe prawo; treść obowiązujących aktów prawnych regulujących toki postępowania w sprawach administracyjnych.

Korzyści rozrostu

1. rozwój administracji prywatnej (w zasadniczej części będzie tu chodzić o administrację państwową-czy rządową, publiczną)

2. podbudowanym interesem publicznym (czy społecznym) cel zewnętrzny jest realizowany lepiej

3. następuje pogłębienie specjalizacji mające szersze znaczenie krajowe i międzynarodowe

4. następuje dodatkowe pogłębienie intelektualnej i organizacyjnej sprawności nowej administracji

5. weryfikacja skuteczności nowo wprowadzonego zarządzania w zakresie ustalania stopnia skuteczności systemu scentralizowanego czy zdecentralizowanego

6. zmniejszenie bezrobocia

Problemy administracji sieciowej

1. brak odrębnego centrum koordynującego działania wielorako zróżnicowanych organów

2. ułomność rządu i jego organów administracji państwowej i rządowej- brak monopolu na informacje o wszystkich działaniach podmiotów tworzących sieć

3. według Lipowicza- idea administracji sieciowej (propagowana w przez prawo wspólnotowe), modernizuje krajową strukturę organów administracji , w niektórych przypadkach polega na „nieuchronnym upadku znaczenia narodowego organu administracji”

4. cały system prawny administracji schodzi powoli przy budowaniu wspólnych struktur administracyjnych na drugi plan

5. dysfunkcje np. niejasny podział kompetencji, zatarta odpowiedzialność, brak precyzji regulacji staje się celem i cnotą

6. Boć: trwałość rozwiązań organizacyjnych państw członkowskich modyfikuje, zmiata wspólne zadanie unijne opisywane i nakazywane językiem ujednolicającego się prawa

7. konieczność modernizacji struktur administracji publicznej państw UE

1. Przedstaw zagadnienie wykonawczy charakter działań administracji (odnieść się do wybranych poglądów, oraz do współczesnej regulacji prawnej ściśle wykonawczy charakter Kelsen, Peretiatkowicz, Wasiutyński, pierwiastek twórczy: Jaworski, Langrod, Hilarowicz itd.)

Pojęcie działania (J. Starościak) – Pojęcie działania administracji pojawia się w doktrynie w kontekście definiowania i klasyfikowania kierunków działań administracji oraz prób sformułowania ogólnych prawidłowości działań administracji. Podstawową przesłanką (impulsem) są badania w zakresie prawnych form działania (wtórne wobec funkcji i zadań administracji publicznej), rozszerzającej się funkcji i zadań administracji.

Wykonawczy charakter działań administracji (A. Błaś), dwa nurty:

1. Zwolennicy twórczego charakteru administracji ( Wł. L. Jaworski,J.S. Langrod, w tym poglądy w latach 1950-1990 „iż wykonywanie administracji publicznej nie konsumuje się wyłącznie w formach wyczerpująco określonych normami prawa (…) J. Starościak, T. Kuta)

1. Oczapowski:

• prymat ustawy w czynnościach władzy wykonawczej

• nie można ograniczać administracji tylko do wydawania instrukcji i rozporządzeń dla niższych organów w sytuacji zagrożenia porządku publicznego

• nie można ograniczać przepisami ustawy zmiennych potrzeb i okoliczności służby bezpieczeństwa publicznego

1. Langrod „Resjudycata w prawie administracyjnym” 1931r.:

• istnienie administracji jest działalnością twórcza

• administracja nie ma tylko i wyłącznie charakteru egzekutywy

• zwraca uwagę na aktualną administrację odnosząc się do idei służby publicznej

• akt w ramach porządku prawnego nie jest samowolą

• administracja musi się stosować do reguł (nie tylko do reguł pisanych, ale także do niepisanych-realizacja dobra wspólnego)

• musi stać na straży moralności administracji

• kwestia odrębnej administracji- tworzenie warunków dobrej administracji

• w centrum znajduje się człowiek-podstawa

1. Kasparek:

• zadanie rządu nie polega tylko na wykonywaniu ustaw ale przedsięwzięciu tego wszystkiego w granicach ustaw, czego dobro i potrzeby państwa wymagają

• rząd nie zawsze przeprowadza to co władza ustawodawcza w ogólności postanowiła
  działalność administracji jest wtedy ograniczona ustawami

• jej istota nie polega tylko na przeprowadzaniu zadań państwa, bez naruszania ustaw

• jej prawem samoistnym jest wykonywać wszystko czego interes publiczny i dobro państwa w poszczególnych przypadkach wymaga

1. Kuta: administracja ma posłannictwo;

2. Longchamps: zacieśnianie administracji publicznej do wykonywania ustaw rozumiane jako sprowadzenie administracji publicznej do działań wykonawczych było jednym z głównych błędów szkoły klasycznej (nie uwzględniono działalności twórczej administracji publicznej-pozostaje w granicach porządku prawnego;

3. Hilarowicz: administracja społeczeństwu życzliwa-odczuwa jego problemy, może zrobić dla niego więcej dobra dzięki swobodnemu uznaniu niż przez wykonywanie przepisów ustawowych;

4. Wachholz-Szczęsny: pojęcie państwa prawnego jako postulatu politycznego-błędne, zasada swobodnego uznania oceny pojęta jest jako konieczny wynik indywidualizacji normy generalnej

1. Nurt administracji pojmowanej prawniczo „administracja nie jest funkcją niezależną od prawa „możliwą do pomyślenia bez porządku prawnego” (H. Kelsen, B. Wasiutyński, A. Peretiatkowicz)

1. Wasiutyński „Praworządność” 1927r.:

• warunkiem państwa praworządnego jest panowanie ustawy

• władza wykonawcza (sądy, administracja) podporządkowane ustawie

• ustawa zapewnia równe traktowanie wypadków poszczególnych podpadających pod jej działanie

• obowiązywanie postanowień zgodnie z wolą wyrażoną w ustawie

• administracji nie wolno działać nie tylko wbrew ustawie ale wbrew upoważnieniu ustawowemu

• zadaniem państwa i kompetentnych organów ustala prawo- administracja- władza wykonawcza

• ze stanowieniem prawnego administracji jest wykonywanie prawa (?)

1. Kelsen „O istocie i warunkach demokracji”:

• wykonawczy charakter działań sensu stricte

• zwraca uwagę że dopasowany jest jeden porządek prawny

• pomiędzy nimi jest miejsce na swobodę

• wykonywanie czyjejś woli wiąże się z dozą samodzielności

1. Peretiatkowicz:

• głównym zadaniem administracji jest wykonywanie ustaw

• administracja posiada pewną swobodę decyzji przy tym wykonywaniu ustawy operują pojęciami abstrakcyjnymi (konieczność interpretacji ustaw, co powoduje swobodę w ocenianiu przez sądy i administrację)

• prawo administracyjne ma najwięcej swobody w stosunku np. do prawa karnego
  administracja musi działać szybko i dlatego musi być samodzielna dlatego przyznaje się jej swobodne uznanie (znaczenie praktyczne i formalne)

„Wprawdzie funkcja wykonawcza dzisiejszej administracji bierze swój rodowód od władzy wykonawczej państwa prawnego Otto Mayera w początkach XX w. jednak jej zasięg i rodzaje cechuje obecnie nowa jakość. W wynika ona bezpośrednio z nowych celów i nowych funkcji państwa w dobie istotnych przewartościowań cywilizacyjnych (…)”

CHARAKTER DZIAŁAŃ ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:

• stanowią konstrukcję prawną, a nie socjologiczną, ekonomiczna czy polityczną.

• działania administracji publicznej nie są analogiczne do działań człowieka

• nie służą do zdobycia/utrzymania władzy politycznej

• działania to wykonywanie prawa

• konstytucja i ustawy pozostawiają podmiotom admi publ wiele zakresów samodzielności w wykonywaniu prawa – upoważnienia i delegacje zapewniają pewną samodzielność w konkretyzowaniu zadań publicznych, a także w doborze form działania

1. Przedstaw zagadnienie swobodnego uznania (odnieść się do koncepcji swobodnego oceniania E. Bernatzika (teoria wewnętrznych granic uznania administracyjnego) T. Hilarowicza, norm blankietowych T. Bigi, a także innych wybranych poglądów np. J. Starościak, M. Zimmermanna)

Swobodne uznanie (ocenianie) – 3 teorie:

1. Swobodne uznanie w oparciu o szkołę czystego prawa – Merkl i Kelsen.

2. Teorie uważające za niemożliwe do rozpatrywania swobodnego uznania w kategoriach prawnych – Jaworski, Stier-Somlo?

3. Teorie, które dążą do zabezpieczenia praworządności.

HILAROWICZ

Hilarowicz – swobodne ocenianie – uznania formalne i materialne:

1. Materialne – administracja decyduje o swojej woli, o tym, czy zechce ona działać, czy też nie w pewnym kierunku, może kierować się dowolnymi pobudkami, głownie politycznymi.

2. Formalne – umożliwienie władzy administracyjnej prowadzi politykę w różnych kierunkach.

Podmiot swobodnego oceniania – wszystkie organy administracji ilekroć występują w charakterze publicznym.

Przedmiot swobodnego oceniania – czynności prawne i faktyczne.

Podstawy prawne swobodnego oceniania:

1. Bezpośrednio w ustawie upoważnienie do swobodnego oceniania;

2. Domniemanie pośrednie – upoważnienie do swobodnego oceniania, kiedy nadaje albo powołuje;

3. Kiedy w ustawie jest stwierdzenie „organ może”;

4. Luki w ustawach – milczenie ustaw;

5. Kiedy jest to obowiązkiem władzy jako reguły;

6. Są to te okoliczności, które z natury rzeczy wykluczają obowiązek tej władzy do przestrzegania krępującej ją norm.

Przyczyny swobodnego uznania:

1. Konstytucyjno-prawne – często przepis nie może być tak skonstruowany żeby uciec od swobodnego uznania.

2. Przyczyny polityczne – umożliwienie prowadzenia polityki – potężna broń w rękach władzy.

Granice swobodnego oceniania:

1. Prawne – ograniczenia bezwzględne (zewnętrzne) – ustawowe, uniemożliwiające swobodne ocenianie;

2. Ograniczenia wewnętrzne – względne – akty pochodzą od administracji, więc może ona je zmienić.

3. Ograniczenia faktyczne – wszystkie ograniczenia, które polegają nie na prawie ale na faktach:

1. Zwyczaj w administracji, tradycja;

2. Precedens w administracji;

3. Opinia publiczna;

4. Względy między państwami i narodami;

5. Obietnica publiczna;

6. Teorie prawnicze w znaczeniu doktryny;

7. Opinia urzędniczych czynników doradczych.

Pojęcie administracji a swobodne ocenianie w znaczeniu materialnym i formalnym (w znaczeniu materialnym ozn. Że władza administracyjna decyduje według swojej woli o tym, czy zechce ona działać w pewnym kierunki (…) przy tej decyzji może się zaś kierować dowolnymi pobudkami względnie politycznymi w najobszerniejszym znaczeniu (…) chęcią popierania specjalnych celów. W znaczeniu formalnym „umożliwia władzy administracyjnej prowadzenie polityki w różnych kierunkach (…) decydowania czy zachodzą warunki do postępowania według swobodnego oceniania.

Podmioty swobodnego oceniania: te wszystkie organy adm. ilekroć występują w charakterze publicznym

Przedmioty swobodnego oceniania: To czynności prawne i czynności faktyczne należące do dziedziny administracji

1. Podstawy swobodnego oceniania (prawne i faktyczne)

1. Prawne:
   -bezpośrednie w ustawie upoważnienie do swobodnego oceniania
   -dominacja pośredniego upoważnienia do swobodnego uznania/oceniania (kiedy mianowanie i powoływanie)
   -w ustawie „organ może”
   -luki w ustawodawstwie
   -określenie obowiązującej władzy jako reguły

2. Faktyczne:
   -okoliczności które z natury rzeczy wykluczają obowiązywanie tej władzy do przekształcania krępujących ją norm (np. czas wojny)

   1. Przyczyny (konstrukcyjno-prawne i polityczne)

1. Konstrukcyjno-prawne: przepis prawa nie jest skonstruowany aby nie umożliwić jemu swobodę oceniania

2. Polityczne: umożliwiają prowadzenie polityki (Hilarowicz: potężna broń w rękach rządzących)

   1. Granice swobodnego oceniania (prawne: bezwzględne zewnętrzne i względne – wewnętrzne; faktyczne i kategoria pośrednia)

1. Prawne:
   -ograniczenie bezwzględne (zewnętrzne)- w ustawie następuje uniemożliwienie swobodnego uznania
   -wewnętrzna względna- akty prawa podejmowane przez samą administrację (administracja sama się ogranicza)

2. Faktyczne:
   -ograniczenie polega nie na obowiązku prawnym ale na faktach:

• zwyczaj w administracji

• precedens

• opinia publiczna

• względy międzypaństwowe i między narodami

• obietnice publiczne

• teorie prawnicze w znaczeniu doktryny

• opinia urzędników czynności doradczych

1. Pośrednia

Nurt administracji pojmowanej prawniczo „zamkniętą rygorystyczną formułą wykonywania prawa (m.in. H. Kelsen, B. Wasiutyński)

JAWORSKI

• Zestawienie działalności administracji z działalnością jednostki

• Odwoływanie się do reguł kodeksu cywilnego- pisane dla ludzi

• Ustawy administracyjne- prawo pisane dla państwa

• Fałszywy jest obraz porównywania sędziego zwyczajnego z działaniem urzędnika

• Urzędnik i sędzia- to samo zadanie: stosowanie prawa do konkretnego przypadku; różnica: sędzia ma przepisy kodeksu cywilnego, natomiast dziedzina w jakiej porusza się urzędnik jest zróżnicowana, dlatego urzędnik powinien mieć możność samodzielnego decydowania

Swobodne uznanie- zestawienie działania administracji z działaniami jednostki, odwołuje się do kodeksu cywilnego – nie pisze się KC dla sądów, ale dla obywateli, natomiast ustawy i prawo pisane dotyczące administracji prawne pisane dla państwa.

Fałszywy jest obraz porównujący sędziego zwyczajnego z działalnością urzędnika.

Urzędnik i sędzia mają to samo zadanie – stosowanie prawa do konkretnego przypadku. Ale sędzia ma przepisy cywilne, a dziedzina, w której porusza się urzędnik jest zmienna i skomplikowana, dlatego musi być możliwość decydowania własnego uznania.

STAROŚCIAK

Jeśli chodzi o swobodne uznanie Starościak wyróżnia 4 grupy norm prawnych, które zmuszają do p??? swobodnego uznania:

1. Stan wyższej konieczności społecznej

2. Prawo wojenne

3. Przepisy polityczne

4. Prawo gospodarcze

Wyróżniał 3 rodzaje swobodnego uznania:

1. Całkowite – władza ma swobodne uznanie z punktu widzenia politycznego;

2. Fakultatywne – władza skrępowana jest w ustalaniu stanu faktycznego, nie ma swobody w jego ocenianiu.

3. Uznane techniczne (pozorne) – organ ustala, czy zaistniał dany stan faktyczny.

E. Bernatzik uznanie łączył z pojęciami nieokreślonymi, ale także z sytuacjami, gdy ustawa danej kwestii nie regulowała. Organy administracji mogły więc swobodnie działać za każdym razem, gdy ustawa nie nakłada na nią ścisłej normy. R. Laun wiązał uznanie z interesem publicznym. W sytuacjach, gdy brak było podstaw prawnych do stosowania uznania należało rozstrzygać daną kwestię z „istoty rzeczy”. To dobro powszechne miało wyznaczać granice dla tego, co z natury rzeczy było wolne i nieskrępowane.

Zarówno O. Bähr, E. Bernatzik i R. Laun istotę swobodnego uznania widzą w przyznaniu organom administracji prawa do autorytatywnego określania treści interesu publicznego. Najdalej w tym względzie posunięta jest teoria O. Bähra, który uważał, że to administracja jest „naturalnym strażnikiem dobra powszechnego”. E. Bernatzik i R. Laun tworzą tzw. granicę wewnętrzną uznania, niemającą odzwierciedlenia w prawie, wyprowadzoną z istoty swobodnego uznania. Organy administracji mają „czynić to, co uważają za stosowne dla dobra powszechnego” Działanie niezgodne z dobrem powszechnym można oceniać tylko na płaszczyźnie karnej lub dyscyplinarne.

Zakładała, że administracja publiczna we wszystkich swych działaniach, uregulowanych ustawowo i nie uregulowanych ustawowo, związana jest zasadą nakazującą działać zgodnie z interesem publicznym

Swobodne uznanie M. Zimmermann,

• Prawne

• Faktyczne

S. Wachholz (m.in. trzy stopnie związania prawnego działalności administracyjnej państwa*)

1. 1 stopień- pełne związanie, gdy ustawodawca szczegółowo normuje działalność administracyjną i gdy wobec tego „zakres swobodnej oceny zejśc może do minimum”

2. 2 stopień- gdy ustawa normuje działalność administracyjną niewyczerpująco. Dwa przypadki: 1) dla niektórych działań upoważnienie do samodzielnego działania jest ściśle określone przez ustawodawcę; 2) dla niektórych działań samodzielnych upoważnienie „dane jest ogólni” i dotyczy „wszystkich wypadków ustawą nie objętych”. Władza administracyjna ma tu znaczny zakres swobody działania

3. 3 stopień- gdy „władza administracyjna działa w dziedzinie prawem pozytywnym nie uregulowanej” i gdy upoważnienie do działań „względnie wolnych” zawarte jest jedynie w normie kompetencyjnej. Zakres swobodnej działalności jest tutaj najszerszy. Norma kompetencyjna, ustalająca zakres działania władzy administracyjnej, upoważniła tę władzę do spełnienia wszystkich czynności, które w ten zakres wchodzą.

A. Peretiatkowicz „ W państwie praworządnym głównym zadaniem administracji publicznej jest wykonywanie ustaw Jednakże w rzeczywistości administracja przy tym wykonywaniu ustaw posiada często znaczącą swobodę„ (…) „Swobodne uznanie władzy administracyjnej zachodzi wówczas, gdy intencją ustawodawcy było pozostawić władzy swobodę decyzji w pewnych granicach” (…) gdy ustawa używa takich pojęć, których treść nie może być ustalona w sposób obiektywny bo zależy od subiektywnej oceny władzy. Swobodne uznanie questio diabolica; Francuska Rada Stanu teoria o zboczeniu władzy- kasuje ona zarządzających, jeśli władza administracyjna w swobodzie swojej decyzji kieruje się innymi motywami, aniżeli tych dla których dostała uprawnienia.

Starościak „Swobodne uznanie władzy administracyjnej”:

• 3 teorie na swobodne uznanie:
  -szkoła tzw. czystego prawa-oparte swobodne uznanie (Kelsen, Merkl)
  -swobodne uznanie teorie te uważają za niemożliwe do rozpatrywania w kategoriach prawnych (Jaworski, Stier-Somlo)
  -teorie, które dążą do zabezpieczenia praworządności

• 4 grupy norm prawnych, które muszę dopełniać (?) swobodne uznanie:
  -stan wyższej konieczności społecznej
  -prawo wojenne
  -przepisy policyjne
  -prawo gospodarcze

• 3 rodzaje swobodnego uznania:
  -całkowite, gdzie władza ma swobodne uznanie z punktu widzenia politycznego
  -faktyczne, gdzie władza skrępowana jest w prawdzie ustalonymi faktami (nie ma swobody w jego ustalaniu)
  -techniczno-pozorne- organ ustala, czy zaistniał dany stan faktyczny

T. Bigo problem uznania administracyjnego omawia na tle norm blankietowych. Autor wyróżnia dwa typy norm:

1. normy zbudowane według technicznego wzorca sądowo-prawnego, składające się z poprzednika, który określa stan faktyczny i następnika, który określa skutek prawny.

2. normy typowe dla administracji – normy blankietowe. Są to normy w których następnik ma formę dysjunktywną, albo Z1 albo Z2.

Normy blankietowe, według T. Bigo są normami typowymi tylko dla administracji. Czasem norma blankietowa przybiera postać normy kompetencyjnej, ustawodawca daje organowi administracyjnemu pewne uprawnienie, przydziela mu zadanie do wykonania, a nie określa sytuacji warunkującej decyzję realizującej to zadanie. W przypadku norm blankietowych organ ma możliwość wyboru między różnymi sposobami zachowania się, czyli między decyzjami równej treści. „Organ administracyjny dla dokonania wyboru – a więc dla rozstrzygnięcia dylematu: decyzja a czy decyzja b, działać w danym momencie czy nie, lub dla znalezienia odpowiedzi, w jaki sposób działać musi szukać mierników, kryteriów poza normą prawną, czyli musi dobierać je wedle swego subiektywnego przekonania, musi wartościować samodzielnie”. W przypadku norm niebankietowych działanie organu jest zdeterminowane przepisem, z którego norma jest wyprowadzona.

Do norm blankietowych T. Bigo zalicza: 1) normy, które nie zawierają hipotezy określającej warunki działania, 2) normy w których hipoteza jest niepełna, nie określa warunków w sposób wyczerpujący 3) normy w których przy rozwiniętej w pełni hipotezie dyspozycja ma formę dysjunktywną, organ administracyjny w takiej sytuacji w warunkach określonych w hipotezie ma wybór między różnymi formami zachowania.

Według T. Bigo uznanie administracyjne to „samodzielne realizowanie wartości przez organ administracyjny na podstawie upoważnienia ustawowego. To upoważnienie jest koniecznym elementem pojęcia uznania, którego nie można domniemywać

Uznanie administracyjne (A. Błaś roz. VI Prawo administracyjne s. 327-330)

1. Uznanie administracyjne a akt administracyjny podjęty w zakresie uznania administracyjne

2. Uznanie administracyjne, tzn. samodzielne wartościowanie, ocenę celowości rozstrzygnięcia na podstawie ustalonego stanu faktycznego. Uznanie administracyjne nie podlega kontroli sądowej, natomiast akt administracyjny ”uznaniowy” podlega sądowej kontroli, z punktu widzenia tego, czy odpowiada formalnym wymogom ustawowym

3. Uznanie administracyjne a ocena stanu faktycznego w procesie stosowania normy pr. adm. i ocena pojęć nieoznaczonych

Od uznania administracyjnego należy odróżnić takie postacie prawnej samodzielności organu administracyjnego jak ocena stanu faktycznego w procesie stosowania normy prawa administracyjnego oraz ocena pojęć nieoznaczonych. W drugim przypadku chodzi o samodzielną interpretację takich pojęć używanych przez ustawodawcę, jak: interes publiczny, państwowy, wykonywanie kierownictwa, itp. Normy prawa administracyjnego, których hipoteza lub dyspozycja zawierają tego typu pojęcia nieoznaczone, należy zaliczyć do norm blankietowych.

1. Przedstaw zagadnienie związanie prawem działań administracji (odnieść się do wybranych poglądów, oraz do współczesnej regulacji prawnej, działania prawne a działania faktyczne, faty w administracji )

(art. 2, 7 Konstytucji)

• Działania administracji publicznej (rządowej i samorządowej) związane są w państwie prawa prawem powszechnie obowiązującym oraz prawem o charakterze wewnętrznym obowiązującym tylko jednostki organizacyjne podległe organowi administracji publicznej upoważnionemu do stanowienia prawa wewnętrznego

• Prawo powszechnie obowiązujące stanowi władza ustawodawcza

• Wyjątkowo w przypadkach określonych w konstytucji prawo powszechnie obowiązujące wiążące działania administracji publicznej, może być stanowione przez organy władzy wykonawczej- organy administracji rządowej i organy administracji samorządowej

• Zasada trójpodziału władzy: celem ochrona obywateli przed silną koncentracją władzy publicznej i takie jej rozdzielenie, aby 3 władze publiczne wzajemnie się powściągały i kontrolowały, w istocie hamując umacnianie się władzy wykonawczej, czyli właśnie władzy administracji publicznej

• Konstytucyjna zasada: podejmowania działań administracji publicznej na podstawie powszechnie obowiązującego prawa i w granicach tego prawa

• Zasada związania prawnego wszystkich działań administracji publicznej oznacza, że działania te mogą być podejmowane wyłącznie wtedy, gdy normy prawa zawierają upoważnienie do podjęcia działania, w określonej formie, w określonych warunkach

• Odnosi się także do tzw. działań faktycznych w administracji

Klasyfikacja i charakter prawnych form działania administracji Klasyfikację (m.in. J. Starościak, T. Kuta, A. Błaś)

Kuta
-władcze
-niewładcze

Władcze uznaje się akty administracyjne i akty normatywne. Cechą takich działań jest, to, że organ administracji jednostronnie, mocą swoich kompetencji, rozstrzyga o pozycji prawnej drugiej strony stosunku prawnego. Druga strona natomiast musi podporządkować się woli organu, gdyż dysponuje on instrumentami prawnymi pozwalającymi mu na wymuszenie podporządkowania się. Podstawę prawną działań władczych mogą stanowić wyłącznie przepisy prawa powszechnie obowiązującego, wraz z prawem unijnym. Działania niewładcze charakteryzują się brakiem owej cechy władczości. Pozycja organu administracji i drugiego podmiotu stosunku prawnego są sobie równe, w każdym razie organ administracji nie zajmuje tu pozycji zdecydowanie nadrzędnej.

Starościak:
-sfera wewnętrzna
-sfera zewnętrzna

Do sfery zewnętrznej, przez którą rozumiemy działalność administracji podejmowaną w stosunku do podmiotów niepodporządkowanych organizacyjną ani służbową podległością danemu organowi administracji (będzie to więc sfera stosunków z obywatelami, organizacjami społecznymi i samorządowymi oraz innymi zrzeszeniami obywateli, a także z tymi jednostkami państwowymi i niepaństwowymi, które nie są organizacyjnie ani służbowo podporządkowane danemu organowi).
W sferze wewnętrznej, którą określamy stosunki prawne z organami bądź jednostkami organizacyjnymi lub też z pracownikami bezpośrednio służbowo podporządkowanymi danemu organów.

Błaś

"konstrukcja form działania administracji, a w konsekwencji pojęć form działania administracji, ukształtowane jest zawsze przyjętą koncepcją administracji publicznej, oraz wykonawczym bądź nie tylko wykonawczym charakterem jej działań". Autor ten wyróżnił:

a) akty administracyjne (decyzje, zezwolenia, koncesje, licencje);

b) akty normatywne;

c) formy działań faktycznych

d) umowy:

-cywilnoprawne stosowane w administracji dla wykonywania kompetencji związanych z dysponowaniem majątkiem,

-publicznoprawne związane ze wspólnym wykonywaniem zadań albo powierzaniem zadań z zakresu administracji publicznej.

Działania wewnętrzne administracji (J. Jeżewski)

Charakter działań

• W ustaleniu prawnego charakteru działań wewnętrznych nauka prawa administracyjnego spełnia rolę dominującą

• Praktyka wskazuje, że działania wewnętrzne stanowią nieodzowny składnik kierowania sprawami publicznymi, są istotnym dopełnieniem organizacji zaspokojenia potrzeb społecznych i w konsekwencji wyrażają dostrzegalny, trwały wpływ na sytuację bytową i prawną obywateli współczesnego państwa

• Cechuje to równocześnie stan w którym często nie wiadomo co jest a co nie jest obowiązującym prawem

• Dobrowolność stanowienia różnopostaciowych przepisów wewnętrznych pociąga za sobą sprzeczności w ich stosowaniu, automatyzm działania, zachwianie proporcji działań wewnątrzorganizacyjnych w stosunku do zamierzonych efektów zewnętrznych, zacierania społecznego sensu działań administracji, niweczenie społecznie cennych wartości (prawo powinno je wyrażać i służyć)

• Doktryna w tej sytuacji spełnia 2 role:

1) podejmując badania praktyki opisuje i analizuje mechanizmy działania administracji, zwłaszcza strukturę prawną procesów kierowania i realizacji zadań administracji; wzmacnia ją empiryczny charakter działań wewnętrznych (nie są one generalnie określone w przepisach obowiązującego prawa, kryteria- procesy kierowania i niejasnych orzeczeniach sądowych)

2) rola polegająca na koncentralizacji zjawisk prawnych w celu formułowania „nowych koncepcji i rozwiązań prawnych dostosowanych do wymogów współczesnej administracji”, które mogłyby służyć porządkowaniu działań wewnętrznych; złożony proces poznawczy-wymaga ustosunkowania się do nowych zjawisk w administrowaniu i do dawniejszego dorobku naukowego; są tworem nauki

ZWIĄZANIE PRAWEM DZIAŁAN ADMI PUBL.

• związane prawem powszechnie obowiązującym oraz prawem o charakterze wew.

• prawo powszechnie obowiązujące – stanowi władza ustawodawcza. Wyjątkowo może być stanowione przz organy władzy wykonawczej tzn. administracji rządowej i samorządowej

• w doktrynie państwa prawa – organy admi pub nie powinny stanowić prawa powszechnie obowiązująca które będzie następnie wykonywane przez organy tej admi

• twórcy tej doktryny zakładali, że miejsce władzy absolutnej panującego, które stanowi i wykonuje zarazem prawo musi zająć władza podzielona, odrębna dla stanowienia prawa, wykonywania i kontroli

• prawo pochodzenia parlamentarnego w państwie prawa

• w konstytucji – zasada podejmowania działań admi publ na podstawie prawa powszechnie obowiązująca w granicach tego prawa – podstawę prawną zawsze tworzą normy prawa stanowione przez ustawodawcę

• z czasem organy admi publ uzyskały wpływ na tworzenie podstaw prawnych własnych działań – instytucja inicjatywy ustawodawczej

• podstawa prawna działania admi to wymóg, który nie pozwala porównywań ich do działań człowieka, osoby fizycznej czy prawnej prawa prywatnego

• Wg W. L JAWORSKIEGO – działalność jednostki i admi publ są do siebie podobne bo regulowane normami prawa z zakresie ograniczonym

• wymóg podejmowania działań zgodnie z wartościami i zasadami zawartymi w całym prawie

• niewyczerpująca regulacja prawna działan admi publ to zjawisko niezmiennie towarzyszące działaniom admi.

ZASADA ZWIĄZANIA PRAWNEGO WSZYSTKICH DZIAŁAN ADMINISTRACJI

Działania te mogą być podejmowane wyłącznie wtedy gdy normy prawa zawierają upoważnienie do podjęcia działania w określonej formie i określonych warunkach - działania te są LEGITYMOWANIE PRAWNIE i zawsze muszą być odnoszone do prawa.

DWIE GRUPY DZIAŁAŃ – FAKTYCZNE/PRAWNE

1. faktyczne – działania nie uregulowane wyczerpująco normami prawa, nie wywołujące bezpośrednio skutków prawnych, nie mające formy pisemnej i trudno je poddać kontroli sądowej, mogą mieć jedynie charakter pomocniczy, przeznaczane do organizowania biurowości, obiegu dokumentów w urzędzie

   • mogą kształtować sytuację prawą jednostki – nie nakładają obowiązków na jednostkę wprost. Zwane pomocniczymi, mogą w istocie okazać się decydującymi

2. prawne – działania w całości wyznaczone normami prawa, wywołujące skutki prawne

   • zasada związania prawnego obejmuje nie tylko zdarzenia prawne, ale także fakty w admi publ

   • jedynie te fakty dopuszczalne prawnie, dla których istnieje podstawa prawna i na które nie przekraczają granic prawa oraz bez których wykonanie normy prawa jest niemożliwe- tylko wtedy organy mogą podejmować działania faktyczne

1. Przedstaw zagadnienie pojęcie faktów administracyjnoprawnych (odnieść się do poglądów A. Błasia)

Wszystkie fakty których zaistnienie i uwzględnienie jest niezbędnie wymagane do realizacji norm prawa administracyjnego należy wyodrębnić i nazwać faktami administracyjnoprawnymi. Tę grupę faktów, których powstanie, uwzględnienie czy też stworzenie nie jest niezbędnie wymagane do zrealizowania norm prawa, a także tę grupę faktów, które nie mogą i nie powinny być z racji swojego patologicznego charakteru uwzględnione w trakcie realizacji norm prawa, wyłączyć z kategorii pojęciowej faktów administracyjnoprawnych.

1. Klasyfikacja faktów ze względu na ich prawną postać:

   1. Fakty administracyjnoprawne mające postać działań administracji publicznej:

      • Działania administracji publicznej nie uregulowane wyczerpująco normami prawa,

      • Działania nie władcze administracji,

      • Działania wewnętrzne administracji.

   2. Fakty administracyjnoprawne przyjmujące postać okoliczności faktycznych:

      • Prawne stany rzeczywistości społecznej.

2. Ze względu na sposób powstawania:

   1. Fakty administracyjnoprawne istniejące lub powstające niezależnie od organu administracyjnego (klęska żywiołowa),

   2. Fakty administracyjnoprawne powstające jako wyraz określonego zachowania się organu administracyjnego, wyrażające stanowisko tego organu,

3. Ze względu na sposób postępowania organu administracyjnego:

   1. Fakty administracyjnoprawne uwzględnione przez organ administracji publicznej

   2. Fakty administracyjnoprawne tworzone przez organ administracji publicznej

4. Ze względu na wyraz prawnej aktywności organu administracyjnego:

   1. Fakty administracyjnoprawne wyrastające z norm prawa administracyjnego, stanowiącego podstawę do podejmowania działań administracji

   2. Fakty administracyjnoprawne wyrastające z norm prawa administracyjnego, określające zdarzenia inne niż działania administracji

5. Ze względu na strukturę procesu realizowania norma prawa administracyjnego:

   1. Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione w fazie przygotowania realizacji danej normy prawa.

   2. Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione w fazie przygotowania realizacji normy prawnej.

   3. Fakty administracyjnoprawne, które musza być uwzględnione lub stworzone przez organ administracyjny po zrealizowaniu normy prawnej.

Pojęcie faktów administracyjnoprawnych (A. Błaś)!!!! (…) „Wśród zjawisk, o których mowa wymienić należy przed wszystkim nieuregulowane wyczerpująco normami prawa administracyjnego działania administracji publicznej (…) oprócz działań – chodzi o pewne okoliczności” (…)„uzasadniona jest więc propozycja aby te fakty których zaistnienie i uwzględnianie i uwzględnienie (ewentualnie stworzenie) jest niezbędnie wymagane do realizacji normy prawa administracyjnego (czyli mówiąc inaczej muszą być uwzględnione lub muszą powstać aby dana norma prawa administracyjnego została zrealizowana) wyodrębnić i nazwać faktami administracyjnoprawnymi”. [ proszę doczytać o klasyfikacji: ze względu na sposób powstawania, sposób postępowania organu administracyjnego wobec f.a, fakty powstające jako wyraz prawnej aktywności organu itd.]

Sytuację faktyczne „pewne stany obiektywnej rzeczywistości, który muszą lub powinny zaistnieć aby organ administracji państwowej mógł podjąć określone działania” (…) inną postać sytuacji faktycznych uwzględnionych przez organy administracyjny w procesie realizowania tych norm [norm organizacyjno-strukturalnych] (…) pewne stany faktyczne rozumiane jako elementy szeroko rozumianego życia społecznego, które organ realizujący te normy powinien mieć na oku albo inaczej z którymi powinien się liczyć i które powinien uwzględnić, gdy realizuje daną normę”

1. Przedstaw zagadnienie zakresów swobody (odnieść się do E. Bernatzika, R. Laun, H. Kelsena)

Zasada pełnego związania prawnego działań administracji publicznej powiązaniu z fundamentalnym założeniem, że każde działanie administracji musi posiadać podstawę prawną, nie oznacza, że każde działanie administracji musi posiadać podstawę prawną, nie oznacza, że prawo powszechnie obowiążujące nie pozostawia określonych zakresów swobody działania dla organów administracji publicznej.

Jak wyżej wskazaliśmy, podstawa prawna oznacza, że każde działania organów administracji publicznej powinno być oparte na upoważnieniu udzielonym organowi przez normę ustawową do:

1. podjęcia działania,

2. do podjęcia działania w określonej formie

3. do podjęcia działania w określonych warunkach.

Normy prawa mogą pozostawiać organowi administracji publicznej przyswobodę co do miejsca, czasu podjęcia działania, co do skonkretyzowania treści działania, w tym zaś zakresie treści uprawnień i obowiązków jednostki w konkretnej sytuacji faktycznej. Normy prawa mogą pozostawiać także ograniczoną swobodę w ustalaniu stanu faktycznego ze względu na który stan faktyczny stosowana jest norma prawna.

Źródłem swobody organu administracyjnego, pojmowanej jako możli­wość dokonania określonego wyboru, jest zawsze norma prawna, która udziela organowi takiej swobody lub mu jej nie udziela.

Współczesny problem polega jednak na tym, że ustawowo określone upoważnienie do wydawania aktów administracyjnych opartych na uznaniu administracyjnym, giną dziś w mnogości innych, licznych, bardzo zróżnico­wanych upoważnień ustawowych, udzielanych w sposób bardziej lub mniej wyraźny dla organów administracji publicznej, do podejmowania działań róż­norodnych, co do treści i formy, w dużym zakresie swobodnie, a w każdym razie z zakresem swobody przekraczającym swobodę ujętą w konstrukcji klasycznego uznania administracyjnego.

E. Bernatzik uznanie łączył z pojęciami nieokreślonymi, ale także z sytuacjami, gdy ustawa danej kwestii nie regulowała. Organy administracji mogły więc swobodnie działać za każdym razem, gdy ustawa nie nakłada na nią ścisłej normy. R. Laun wiązał uznanie z interesem publicznym. W sytuacjach, gdy brak było podstaw prawnych do stosowania uznania należało rozstrzygać daną kwestię z „istoty rzeczy”. To dobro powszechne miało wyznaczać granice dla tego, co z natury rzeczy było wolne i nieskrępowane.

Zarówno O. Bähr, E. Bernatzik i R. Laun istotę swobodnego uznania widzą w przyznaniu organom administracji prawa do autorytatywnego określania treści interesu publicznego. Najdalej w tym względzie posunięta jest teoria O. Bähra, który uważał, że to administracja jest „naturalnym strażnikiem dobra powszechnego”. E. Bernatzik i R. Laun tworzą tzw. granicę wewnętrzną uznania, niemającą odzwierciedlenia w prawie, wyprowadzoną z istoty swobodnego uznania. Organy administracji mają „czynić to, co uważają za stosowne dla dobra powszechnego” Działanie niezgodne z dobrem powszechnym można oceniać tylko na płaszczyźnie karnej lub dyscyplinarne.

Zakładała, że administracja publiczna we wszystkich swych działaniach, uregulowanych ustawowo i nie uregulowanych ustawowo, związana jest zasadą nakazującą działać zgodnie z interesem publicznym

Kelsen pisał, że „z wykonaniem każdej obcej woli musi się łączyć rzeczy mniejsza lub większa swoboda uznania. Kto każe swoją wolę wykonać drugiemu, ten nie może tak daleko zapuszczać się w szczegóły, aby własnemu swobodnemu uznaniu działającego nic nie pozostawało".

Kelsen, który podnosząc do rangi założenia funda­mentalnego zasadę pełnego związania prawnego działań administracji publicznej akceptując wszystkie wcześniejsze koncepcje skrępowania swobody działania władz administracyjnych, dopuszczając wszystkie ustawowe sposoby skrępowania tej swobody, stwierdzał zarazem realistycznie, że niepodobna wyobrazić sobie całkowicie skrępowanego wykonania normy prawa. Wykona­nie każdej normy prawnej jest bowiem konkretyzacją zawsze taką, w której „swój" udział ma organ administracyjny konkretyzujący tę normę. Wynika on „z konieczności różnicy między działaniem państwa w administracji, w egze­kutywie".

H. Kelsen pisał wyraźnie: „Gdy każdy akt organu państwa ma być państwu zarachowany, musi być w jakiś sposób, nawet w tak zwanej normie blankieto­wej określony, gdyż inaczej zarachowanie państwu byłoby w ogólne niemożli­we - gdy, dalej - każdy akt państwowej władzy wykonawczej, choćby w najmniejszym stopniu, musi być jednak aktem swobodnego uznania i gdy między abstrakcyjną normą prawa a konkretnym działaniem organu siłą rzeczy musi istnieć pewna różnica, to wszystkie akty państwa różnią się wzajemnie pod względem uznania nie tyle zasadniczo, ile stopniowo, nie jakościowo, lecz tylko ilościowo

R. Laun też nie uniknął błędu dwuznaczności, jaki kryje termin uznanie administracyjne: raz pojmował je jako pewien zakres swobody organu administracyjnego w stosowaniu prawa, innym razem jako stan pewnej swo­body a nawet pewnej wolności organu administracyjnego, jaka z istoty rzeko­mo przysługuje każdemu organowi administracyjnemu.

Koncepcja Launa zakładała, że wszędzie tam, gdzie ustawodawca używa terminu interes publiczny, oznacza to, że władzy administracyjnej udzielone zostało prawo decydowania według swobodnego uznania, gdyż jedynie admi­nistracja, a nie sąd, jest powołana do oceny tego interesu. W praktyce przyniosła wyłączenie spod kontroli sądowej wszelkich aktów władzy administracyjnej opartych na uznaniu administra­cyjnym.

Współcześnie środkami rozszerzenia swobody jest nie tylko stosowanie prawa parlamentarnego na korzyść władzy i delegacja ustawodawcza ale także inicjatywa ustawodawcza rządu.

Jak rozwijały się uzasadnienia swobody działania org adm. i jak ewoluowały w praktyce:

1. W 1 okresie zwanym przejściowym ( od państwa policyjnego do państwa prawa), wszechwładze adm. pub zaczęły ograniczać ustawy stanowione przez parlament zaś wszystko to czego ustawy nie zdołały uregulować należało do wyłącznej kompetencji władzy adm. Poza sfera regulacji ustawowej znajdowało się zatem ius polityce władzy adm. oraz bliżej nieokreślona sfera dyskrecjonalnych uprawnień władzy adm. czy tez w nauce niemieckiej i austriackiej – sfera uznania administracyjnego. Szybko jednak uznano iż zakresy to powinny zostać ograniczone.. szło także o to aby swoboda władzy nie była pojmowana jako niczym nieskrepowana dowolność działania adm. pub, nie poddana żadnej kontroli arbitralności władzy adm. Pierwsza koncepcja mająca na celu ograniczenie swobody działań adm. była KONCEPCJA WEWNETRZNYCH GRANIC UZNANIA ADMINISTRACYJNEGO – e . Biernatka. Zakłada ze adm. pub we wszystkich swych działaniach, uregulowanych ustawowo i nie uregulowanych ustawowo, związana jest zasada nakazująca działać zgodnie z interesem pub.

2. Zasada była swoboda władz amid w podejmowaniu wszystkich działań które uznano za celowe i słuszne.

3. Z czasem zasadę działania adm jako działania swobodne rygoryzowano, przyjęto zasade ze działania swobodne adm pub mogą być podejmowane wówczas gdy wyraźny przepis ustawy tak postanowi. Wywołało to opor władzy adm. Złagodzona wiec w formie i treści koncepcje doktryny prawa adm- jedna z koncepcja i zakładała ze wsie tam gdzie ustawodawca używa terminu „ interes publiczny” oznacza to ze władzy adm udzielone jest prawo decydowania wg swobodnego uznania gdy jedynie adm nie jest powoływana do oceny tego interesu. Była to koncepcja R. Launa..

4. Następna koncepcja zakładała ze ilekroć ustawodawca posługuje się zwrotami nieostrymi, niejednoznacznymi to tym samym pozostawia swobodę organowi adm aby ten dokonał takiej interpretacji.

5. Z czasem w nauce prawa adm przyjęto stanowisko ze organ adm pub prawidłowo stosując norme prawa w obliczu prawidłowo ustalanego i ocenionego stanu faktycznego może znaleźć jedynie jedno prawidłowa, ważne i niewadliwe rozstrzygniecie. Jest to np. na sile i zarazem urok konecko doktryny prawa administracyjnego.

6. Dopiero po pewnym czasie przyjęto zasade sadowej kontroli legalności aktów adm opartych na swobodnym uznaniu. Oznaczali to ze sad adm może badać czy zostały spełnione formalne wymogi wydania aktu adm opartego na swobodnym uznaniu samego jednak uznania merytorycznie kontrolować nie może. Ten pogląd utrzymany jest do dziana.

7. W państwie prawa swoboda działania adm kwalifikowana jako uznanie adm może mieć swe zrodlo jedynie w wyraźnym upoważnieniu ustaowwym organu adm do wyboru treści rozstrzygnięcia w danej sprawie. Takie upoważnienie nie wolno w drodze interpretacji ani zawężać ani rozszerzać. Nie wolno g także domniemywać ani poszukiwać w źródłach pozaprawnych.

8. Współczesny problem polega na tym ze ustawowo określone upoważnienie do wydawania aktów adm opartych na uznaniu adm giną dziej w mnogości innych licznych bardzo zróżnicowanych upoważnieni ustawowych udzielanych w sposób bardziej lub mniej ważny dla organów adm pub do podejmowania działań różnorodnych co do treści i formy w dużym zakresie swobodnie a w każdym razie z zakresem swobody przekraczającym swobodę ujęta w konstrukcji klasycznego uranian adm/ H. Kelsen podnosił do rangi założenia fundamentalnego zasade pełnego związania prawnego działań adm pub akceptując wszelkie szczelniejsze koncepcje skrepowania swobody adm dopuszczając wszelkie skrepowania tej swobody jednak stwierdził ze niepodobna wyobrazić sobie całkowicie skrepowanego wykonywania normy prawa. Wykonywanie każdej normy prawa jest bowiem konkretyzacja zawsze taka w której swój udział ma organ adm konkretyzujący te norme.

9. Możemy stwierdzić współcześnie ze ilościowo mierzone zakresy prawnie dopuszczonej swobody organów adm wykonujących coraz bardziej zróżnicowane konstrukcyjnie normy ustawowe rozszerzają się nieprzerwanie.. organy adm wykonując każda norme prawa rozszerzają a nie ograniczają zakresy swego udział w obrębie zw. Etapu procesu wykonywania normy prawa. Zjawisko to obejmuje wiec: etap interpretacji normy prawa, etap ustalenie stanu faktycznego, etap oceny stanu faktycznego, subsumpcje niewadliwie ustalonego i ocenionego stanu faktycznego pod odnośna norme prawa i wreszcie etap ustalani treści działania stanowiącego konkretyzacji wykonywanej normy prawa.

10. Ustalenia stanu faktycznego dokonywane przez organy adm są niewyczerpujące, wybiorcze, bywają arbitralne i z pominięciem jakichkolwiek norm, zasad i wartości a częściej odnajdujemy wole polityczna niż intencje ustawodawcy.

11. Zakresy samodzielności organu adm w wykonywaniu nrom prawa dot. Wykonywania prawa Rygo ryzowanego postepowaniem adm. Podlegając sadowej kontroli.

12. Źródłem swobody są wiec nie tylko delegacje ustawowe i poważnienie ustawowe dla organów adm pub. Może być także konstrukcja samej normy prawa i obiektywne prawidłowości rządzące procesem wykonywania normy prawa. Żadna bowiem nora prawna nie jest w stanie określić wyczerpująco wszystkich przyszłych możliwych przypadków praktycznych w jakich przyjdzie organowi adm ja wykonywać.

13. Inicjatywa ustawodawcze pozwala rządowi przedstawić projekty ustaw, gdy rząd ma większość parlamentarna może doprowadzić do uchwalenie ustawy w kształcie zaproponowanym przez siebie.

1. Przedstaw zagadnienie Policji administracyjnej (m.in. cel, przedmiot policji, formy działania, stosunek do reglamentacji, Policja sanitarna, policja weterynaryjna, Policja budowlana, .Policja ochrony środowiska , Policja farmaceutyczna, Policja „klęski żywiołowej”, Policja imprez masowych. za:A. Matan,)

Sfera obejmująca działania polegające na ochronie bezpieczeństwa, porządku i spokoju publicznego, a przede wszystkim zdrowia, życia i mienia.

Odpowiada historycznie wykształconej postaci policji administracyjnej

Chronione są wartości (mienie, życie, zdrowie) i stany (bezpieczeństwo, porządek)

Administracja musi mieć duże pole działania gdyż chroni różne wartości i stany

Przedmiot oddziaływania policji administracyjnej nie rysuje się jednorodnie.

Policja jest albo utożsamiana:

• zakresem z reglamentacją,

• stanowi pewną, wyróżnioną jej część,

• traktowana jest jako funkcja osobna i równorzędna reglamentacji.

Zarówno w przypadku policji, jak i reglamentacji mamy do czynienia z ograniczeniami formułowanymi w interesie publicznym i zgodnie z tym samym katalogiem form władczych.

Policja ma na celu zagwarantowanie nienaruszalności dotychczasowego stano porządku, mienia i niektórych poddanych ochronie administracyjnoprawnej dóbr osobistych człowieka.

Reglamentacja, w odróżnieniu od policji, pełni funkcje kreatywne w zakresie celowego kształtowania sytuacji gospodarczej.

W dzisiejszych czasach zasięg i znaczenie policji będzie rosło, natomiast reglamentacji – malało.

Współczesne nachodzenie na siebie zakresów reglamentacji i policji

1. Przedstaw zagadnienie reglamentacji

Trudności stanowiło ustalenia pojęcia i zakresu reglamentacji.

Pobierzem wstępnym było nazywanie reglamentacji funkcją, metodą, instrumentem, sposobem, rodzajem, wreszcie sferą działalności administracji.

Nie wszyscy autorzy wyróżniają reglamentację.

Chełmoński i Kocowski rozumieją reglamentację jako różnorodną sferę działalności administracji, której istotą jest ograniczenie w dziedzinie wykorzystania składników procesu wytwarzania, świadczenia usług i obrotu towarowego, swobody działalności podmiotów gospodarujących w imię szeroko pojętego procesu społecznego.

Trudno czasem odróżnić reglamentację od koordynacji, której podstawy prawne formułują motywację działań koordynacji w postaci ochrony interesu.

Dla nowo kształtowanych warunków gospodarki rynkowej zasięg reglamentacji wobec obywatela widziany w płaszczyźnie przedmiotowej, musi objąć również ograniczenia ustanowione wobec sytuacji regulowanych prawem rzeczowym, w szczególności zaś prawem własności.

Zasięg czasowy wyróżnienia reglamentacji administracyjnej wobec obywateli jest analogiczny do trwałości prawnej uch praw rzeczowych oraz pranej dopuszczalności szeroko rozumianych przedsięwzięć gospodarczych, podejmowanych przez te podmioty.

Narzucanie woli państwa w ramach reglamentacji odbywa się zawsze na podstawie szczegółowych postaw prawnych.

Ze strony administracji reglamentację można oczywiście widzieć jako zjawisko całościowe. Jego podział następuje dopiero przy użyciu kryterium adresata przedsięwzięć administracji.

Różnice między obywatelem a jednostką publiczną są wyraźne, najważniejsza z nich obrazuje ideę, w myśl której swoboda działania jednostki ma charakter pierwotny, zaś swoboda działania podmiotu gospodarki państwowej, czy samorządowej – wtórny. Ingerencję reglamentacyjną można widzieć jako ograniczenie praw podmiotowych obywateli wynikających z powszechnego porządku prawnego.

Reglamentację widzimy np. w przypadku alkoholu, gdzie bardzo widać rozbudowany system kontroli państwa

Nowoczesna reglamentacja zachęca do skorzystania z innych produktów niż alkohol, stara – ogranicza dostęp.

Tabelka!!!

1. Przedstaw zagadnienie sytuacji obywatela jako odbiorcy przemian

Bezpośrednie skutki prawne dla sytuacji prawnej obywatela może rodzić zmiana podziału terytorialnego. Wyrażają się one albo w zmianie sytuacji prawnej z powodu zmiany prawa miejscowego, albo w zmianie sytuacji prawnej obywatela jako adresata aktu administracyjnego. Problem trwałości aktów prawnych generalnych ustanowionych przez podmioty już nie istniejące dawniej nie prosty do rozwiązania, uzyskał ostatnio formułę, w myśl której nowe organy lokalne ustalają, które z aktów dawnych organów obowiązują w dalszym ciągu.

Problemy teoretyczne:

1. skasowanie organu który wydał określony akt nie oznacza automatycznej utraty mocy obowiązującej tego aktu

2. nie ma podstaw do przyjęcia, iż akt nieuchylony obowiązuje

3. jeśli akt prawa miejscowego stanowi akt wykonawczy wydany na podstawie i w stosunku do ustawy i niezbędny dla jej realnego obowiązywania, określone ograniczenie czy skasowanie mocy obowiązując tego aktu miejscowego przez przemiany w podziale terytorialnym będzie oznaczało odpowiednie terytorialne zawieszenie mocy obowiązującej ustawy.

4. kompetencje do stanowienia na obszarze danej jednostki podziału terytorialnego obowiązującego aktu prawa miejscowego mają wyłącznie określone organy właściwe miejscowo dla tej jednostki.

5. w razie gdy akt prawa miejscowego został ustanowiony nie ze względu na ogólne kompetencje prawodawcze ustalone dla organów właściwych z powodu podziału terytorialnego, ale na podstawie kompetencji szczególnej, uprawniającej do określonego kształtowania reżimu prawnego obszaru innego niż jednostka podziału terytorialnego, przesunięcia w podziale terytorialnym mogłyby doprowadzić - przy założeniu wynikającym z punktu czwartego - do utraty mocy obowiązującej reżimu prawnego np. określonego obszaru specjalnego.

6. akt ustawy wprowadzający nowe organy w nowym podziale admini­stracyjnym jest aktem kasującym uprawnienia organów dotychczasowych.

Wpływ przemian w podziale terytorialnym na sytuację prawną obywatela, jako potencjalnego adresata aktu administracyjnego, wyznaczony jest :

1. możliwością stosowania jako podstawy tego aktu prawa miejsco­wego

2. zmianą organu prowadzącego postępowanie administracyj­ne.

Formowanie nowego podziału to proces politycznie trudny a czasem delikatny, uwzględniający szczególne wartości społeczne i ekonomiczne, których ranga praktyczna bywa znaczna lub nawet dominująca. Idzie tu w szczególności o:

1. dumę z przynależności zamieszkiwania w określonej gminie, powiecie,województwie czy nawet krainie geograficznej;

2. znaczenie dotychczasowych stosunków z sąsiadami obejmujących ele­menty kulturowe czy narodowościowe;

3. istniejące i projektowane układy komunikacyjne łącznie z odległościami i dojazdem do kompetentnych organów administracyjnych i urzędów.

4. dotychczasowe i organizowane ciągi połączeń gospodarczych uwzględ­niające czynnik demograficzny, wykształcenie, strukturę zawodową ludności;

5. resentymenty historyczne, łącznie z ciążeniami kulturowymi do okreś­lonych ośrodków, rozwojem urbanizacji i znaczeniem położenia nadgraniczne­go w jednoczącej się Europie.

• Konsekwencje zmian w strukturze i funkcjonowaniu podmiotów administracyjnych często wiąże się z problematyka skutków i funkcjonowaniu podmiotów administracyjnych często wiążą się z problematyka skutków modyfikacji podziału terytorialnego

• Przykład – jednym ze skutków przemian w podziale jest zmiana właściwości miejscowych organów adm. Jeśli ze zmianami wiążą się przesunięcia kompetencji ( w pionie lub poziomie – miedzy adm rządowa i samorządowa) to mamy sytuacje zmian właściwości rzeczowej

• Dynamizm przesunięć kompetencji wzrasta ze zmianami liczby stopni organizacyjnych struktury administracji, ich zasięgu oraz treści ich uniezależnienia i samodzielności, a także wraz ze zmianami w położeniu prawnym jednostek

• Wpływ tych zmian na obywatela jest często trudny do uchwycenia, wymienić jednak możemy:

1. Zliczenie lub oddalenie fizyczne obywatela od organu adm

2. Zwiększenie samodzielności jednostek gminnych przez nasycenie zakresu ich działania kompetencjami ( jest to jednostka najbliższa obywatelowi)

3. Poprawę funkcjonowania adm w kontakcie z obywatelem

4. Dobry wpływ polityki administracyjnej

• Zmiany nie maja na celu bezpośredniego kształtowania sytuacji prawnych obywateli, lecz jedynie stworzenie takich rozwiązań dzięki którym adm będzie działała szybciej, sprawniej, i efektywniej

• Przykładem takich zmian może być wprowadzenie powiatów i województw w 1998 r.

1. Przedstaw zagadnienie służby publicznej (odwołując się do wybranych twórców doktryny francuskiej, polskiej w tym do Langroda, S. Kasznicy oraz wskaż współczesne ujęcie) !

2. Przedstaw zagadnienie Służby cywilnej

Służba publiczna (art. 60) (SP)– pojęcie szersze od ustawowego pojęcia służby cywilnej (SC) – oznacza sytuacje osób pracujących we wszystkich wyróżnionych konstytucyjnie władzach. Obejmuje wszystkich, wyłanianych w wyniku wyborów, powołania, nominacji i umowy o pracę pracowników realizujących ustawowe zadania poszczególnych władz nazywanych w prawie urzędnikami, funkcjonariuszami, pracownikami urzędów państwowych niebędących urzędnikami SC, urzędnikami służby cywilnej, którzy pełnią funkcje:

1. Członków organów kolegialnych;

2. Członków społecznych organów pomocniczych;

3. Pracowników urzędów (którzy prezentują walory zawodowe i zatrudnieni są lub powołani zostali, za odpowiednim wynagrodzeniem, do wykonywania we wszystkich władzach państwa fachowo i ciągle zadań publicznych.

Obowiązuje zasada równego dostępu do SP, ale nie ma ona charakteru bezwzględnego – ograniczenia konstytucyjne, trzeba mieć:

1. Aktualnie obywatelstwo polskie;

2. Pełnię praw publicznych.

Dostęp = możność ubiegania się o przyjęcie do SP, który może być realizowany w określonych uwarunkowaniach.

(W przypadku wyborów parlamentarnych/samorządowych pełnienie służby ma charakter kadencyjny i oparte jest na zasadzie mandatu przedstawicielskiego, trzeba osiągnąć określony wiek, być obywatelem Polski, posiadać pełnię praw publicznych, czasem i ciągle zamieszkiwać na terenie RP. Zakwalifikowanie do SC następuje w oparciu o kryteria przydatności: wykształcenie, przygotowanie zawodowe, umiejętności, czy cechy osobowe.)

Niektóre organy pełniące SP nie są objęte art. 60 konst. – wojewoda musi ustąpić wraz z rządem po przegranych wyborach.

Służba cywilna – zgodnie z art. 153 konst. w urzędach administracji rządowej działa korpus SC, którego zwierzchnikiem jest premier (jego kompetencje są konstytucyjnie nieokreślone, więc wykonuje zadania w formach przewidzianych w ustawach i jakie wynikają z cech SC z konst.).

Konstytucja lokuje SC w urzędach administracji rządowej i czyni z niej specjalną, o charakterze korporacyjnym, strukturę, wobec której w granicach ustalonych szczególnie w konstytucji, w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa (to właśnie jest celem korpusu) można działać osobno, mimo, że pracownicy tej służby są jednocześnie pracownikami administracji rządowej. (urząd oznacza tu zorganizowany i wyodrębniony zespół osób przydany organowi adm. do pomocy w wykonywaniu jego funkcji)

Szczególną rolę w tworzeniu i funkcjonowaniu SC odgrywa Szef Służby Cywilnej – centralny organ administracji rządowej podległy i wyznaczony przez PRM spośród urzędników służby cywilnej na okres pięcioletniej kadencji po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Służby Cywilnej i mający do pomocy Urząd Służby Cywilnej.

Idea SC polega na odpartyjnieniu państwa i na odizolowaniu funkcjonowania administracji publicznej od ciągle zmieniających się w ślad za swoimi dochodzącymi do władzy partiami ludzi obsadzających partyjnie większość stanowisk publicznych.

Nowoczesne funkcjonujące służby cywilne w państwach demokratycznych są uważane za możliwe jedynie wtedy, gdy spełniają łącznie warunki:

1. Oddzielenie sfery publicznej od sfery prywatnej;

2. Zapewnienia rozwoju indywidualnej solidności pracowników tych służb;

3. Odpowiedniej trwałości i ochrony pracy, należytego poziomu zarobków, wyraźnie sprecyzowanych praw i obowiązków;

4. Naboru i awansowania opartych na wiedzy i umiejętności.

Służba publiczna to organizm umieszczony w sferze publicznej państwa i społeczeństwa, dlatego jego organizacja, zasady i formy działania, procedury, skutki prawne i nadzór muszą być regulowane przez prawo publ.

Służba publiczna a służba cywilna

Powstała na bazie krytyki administracji władczej; administracja powinna być bardziej świadcząca

Leon Duguit

Przez służbę publiczną rozumiał każde działanie, którego wykonanie musi być uwzględnione, zapewnione i kontrolowane przez rządzących, ponieważ jej wykonanie jest niezbędne do zrealizowania i do rozszerzania współzależności społecznej, która jest tego rodzaju, że musi być zrealizowana całkowicie tylko przez interwencję sił rządzących. Celem działalności państwa jest organizowanie i prowadzenia służby publicznej.

Langrod!!!!

Administracja jako służba publiczna jest obowiązkową, nieodzowną, ciągłą, trwałą, nieprzerwaną aktywnością ludzką, pożyteczną społecznie. Niezbędną w interesie ogółu, w danej epoce i w danym miejscu.

Modele służby cywilnej (TABELKA)

• Model kariery służbowej (awansowy)

• Model zatrudnienia służbowego (pozycyjny),

• Model pośredni (mieszany)

Kategoria	Model awansowy (Francja)	Model pozycyjny (Anglia)
Warunki dostępu	Rekrutacja następuje od stanowisk najniższych – podstawowych; Jasno i ściśle określone wymagania co do umiejętności i wykształcenia; Rozbudowany model szkoleń wstępnych.	Rekrutacja na stanowiska pośrednie; Nie ma jasno określonych wymogów, które muszą być spełnione by móc objąć dane stanowisko; Brak okresu szkoleniowego i próbnego.
Rozwój kariery	Sztywno ustalony system awansów	Brak systemu awansowego
Zatrudnienie	Na czas nieokreślony	Na czas określony
Wynagrodzenie	Plan ustawowy	Umowa zbiorowa, albo płaca indywidualna
System emerytalny	Plan ustawowy	Umowa indywidualna

Historia służby urzędniczej (praw urzędniczego) w Polsce (E. Ura, Prawo urzędnicze)

• 20 czerwiec 1918 r. Tymczasowe przepisy służbowe dla urzędników państwowych i Tabela płac urzędników państwowych

• 17 luty 1922 ustawa o państwowej służbie cywilnej

• Dekret z dnia 14 maja 1946 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego funkcjonariuszów państwowych (Dz.U. 1946 nr 22 poz. 139)

• Ustawa z dnia 15 lipca 1968 r. o pracownikach rad narodowych (Dz.U. 1968 nr 25 poz. 164) (zerwanie z dualizmem stosunków służbowych jako zasada umowa o pracę)

• Uchylenie ustawy z 17 lutego 1922 uchwalanie 26 czerwca 1974 Kodeksu pracy

• Uchwalanie ustawy z 16 września 1982 o pracownikach urzędów państwowych

• Konstytucja RP art. 153

Konstytucja Art. 153. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa, w urzędach administracji rządowej działa korpus służby cywilnej. Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

• Ustawa z dnia 5 lipca 1996 o służbie cywilnej (Dz.U. 1996 nr 89 poz. 402)

• Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 1999 nr 49 poz. 483)

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2006 nr 170 poz. 1218)

• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505)

• Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej Art. 1. W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa ustanawia się służbę cywilną oraz określa zasady dostępu do tej służby, zasady jej organizacji, funkcjonowania i rozwoju.

Art. 2. 1. Korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w:

1) Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, 2) urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędach centralnych organów administracji rządowej, 3) urzędach wojewódzkich oraz innych urzędach stanowiących aparat pomocniczy terenowych organów administracji rządowej podległych ministrom lub centralnym organom administracji rządowej, 4) komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, 5) (uchylony), 6) Biurze Nasiennictwa Leśnego, 7) jednostkach budżetowych obsługujących państwowe fundusze celowe, których dysponentami są organy administracji rządowej – zwanych dalej „urzędami”.

2. Korpus służby cywilnej tworzą także powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy.

3. Stanowiska urzędnicze w urzędach mogą zajmować także osoby oddelegowane na podstawie odrębnych przepisów do wykonywania zadań poza jednostką organizacyjną, w której są zatrudnione.

4. Prawa i obowiązki członków korpusu służby zagranicznej oraz zasady organizacji i funkcjonowania tej służby określają przepisy o służbie zagranicznej.

1. Przedstaw zagadnienie KSAP (podstawa prawna rekrutacja stypendium, kto może być słuchaczem szkoły itp.)

KSAP została powołana do życia ustawą z dnia 14 czerwca 1991r. Podstawowym jej zadaniem jest kształcenie i przygotowanie do służby publicznej kadr wyższych urzędników administracji RP.

O przyjęcie do szkoły mogą ubiegać się osoby, które ukończyły studia wyższe, władają językiem obcym, mają obywatelstwo polskie i odpowiedni wiek. Kształcenie ma charakter stacjonarny, trwa ok 20 miesięcy. Szkoła zapewnia: zdobycie wiedzy z zakresu nowoczesnej administracji, staże zawodowe, intensywną naukę języków zachodnich, trening komputerowy.

Absolwent szkoły to kierownik nowoczesny, zdolny do podejmowania niełatwych decyzji, mający umiejętności kierowania zespołami ludzkimi. Słuchacze szkoły podejmują i wykonują przez okres nie krótszy niż 5 lat od daty jej ukończenia pracę w urzędach administracji.

Regulacja prawna

• Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej (Dz.U. 1991 nr 63 poz. 266)*

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 2011 r. w sprawie wynagradzania pracowników Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (Dz.U. 2011 nr 195 poz. 1158)

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 września 2011 r. w sprawie stypendiów i kosztów kształcenia w Krajowej Szkole Administracji Publicznej (Dz.U. 2011 nr 195 poz. 1157)

Ustawa !!!!!!!! http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910630266

• ZADANIE

art. 1 ust. 2. Zadaniem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, zwanej dalej „Szkołą”, jest kształcenie i przygotowywanie do służby publicznej urzędników służby cywilnej oraz kadr wyższych urzędników administracji Rzeczypospolitej Polskiej.

• KIEROWANIE I NADZÓR

Art.2 ust. 2. Szkołą kieruje i reprezentuje ją na zewnątrz dyrektor Szkoły, powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów.

3. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad Szkołą w zakresie zgodności jej działania z przepisami ustawowymi i statutem.

• REKRUTACJA

art. 4. ust. 1. Słuchacze Szkoły są wyłaniani w drodze postępowania rekrutacyjnego spośród osób, które nie ukończyły 32 lat i posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych z tytułem magistra lub równorzędnym

• ZOBOWIĄZANIA

Art. 5. 1. Słuchacze Szkoły składają zobowiązanie do podjęcia i wykonywania, przez

okres nie krótszy niż pięć lat od daty jej ukończenia, pracy w urzędach administracji

na stanowiskach postawionych im do dyspozycji przez Prezesa Rady Ministrów.

2. Słuchacze Szkoły odbywający w urzędzie administracji praktykę wykonują zadania

przewidziane dla urzędników tego urzędu.

• STYPENDIUM KRAJOWE

Art. 6. 1. Słuchacz Szkoły w okresie kształcenia w kraju otrzymuje stypendium krajowe.

• STATUT SZKOŁY

I. Postanowienia ogólne

§ 2. Szkoła służy Rzeczypospolitej Polskiej, przygotowując kadry dla służby publicznej, neutralne politycznie, kompetentne i odpowiedzialne za powierzone im sprawy.

§ 3. 1. Do zakresu działania Szkoły należy w szczególności:
1)kształcenie kandydatów na stanowiska wyższych urzędników administracji publicznej,
2)opracowywanie programów oraz organizowanie szkoleń dla administracji publicznej, w szczególności przewidzianych dla służby cywilnej,
3)współpraca z administracją publiczną, ze szkołami wyższymi oraz innymi instytucjami, a także organizacjami krajowymi i zagranicznymi.
2. Szkoła może przeprowadzać sprawdzenie poziomu znajomości wybranych języków obcych pracowników administracji publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

II. Organy i organizacja Szkoły

§ 4. Organami Szkoły są dyrektor i Rada Szkoły.
§ 5. Dyrektor kieruje Szkołą przy pomocy nie więcej niż trzech zastępców, których powołuje i odwołuje po zasięgnięciu opinii Rady Szkoły. (…)§ 9. 1. W skład Rady wchodzą: minister właściwy do spraw administracji publicznej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, minister właściwy do spraw zagranicznych, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Szef Służby Cywilnej - którzy mogą działań za pośrednictwem wyznaczonego zastępcy.

2. Prezes Rady Ministrów zaprasza do udziału w Radzie Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli oraz Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego.

3. Prezes Rady Ministrów, na wniosek dyrektora, może powołać do Rady kierowników urzędów administracji publicznej i dyrektorów generalnych urzędów.

III. Działalność dydaktyczna

§ 15. 1. Przyjęcie w poczet słuchaczy Szkoły odbywa się w drodze konkursowego postępowania rekrutacyjnego.

2. Postępowanie rekrutacyjne przeprowadza Komisja Rekrutacyjna, zwana dalej "Komisją",

3. Komisja podejmuje decyzje w sprawach:

1)dopuszczenia kandydata do postępowania rekrutacyjnego i jego kolejnych etapów,

2)przyjęcia kandydata w poczet słuchaczy Szkoły.

§ 18. 1. Postępowanie rekrutacyjne, podzielone w trybie § 6 ust. 1 pkt 4 na etapy, ma na celu sprawdzenie wiedzy kandydata, znajomości języka obcego określonego w ogłoszeniu o naborze oraz spełniania wymogów i predyspozycji do pracy na wyższych stanowiskach w administracji publicznej, w tym i w służbie cywilnej. Ostatnim etapem jest rozmowa kwalifikująca, która odbywa się częściowo w wybranym przez kandydata języku obcym.

2. Wyniki poszczególnych etapów ustalane są według skali punktowej określonej przez Komisję. Komisja ustala liczbę punktów niezbędną do dopuszczenia kandydata do kolejnego etapu postępowania, a także liczbę punktów, jaką należy uzyskać w rozmowie kwalifikującej, by zostać zaliczonym w poczet słuchaczy Szkoły.

3. Sprawdzenie wiedzy i znajomości języka, poza sprawdzeniem dokonanym w toku rozmowy kwalifikującej, odbywa się z zachowaniem anonimowości.

4. Komisja może, w przypadkach podyktowanych stanem zdrowotnym kandydata, odstąpić od zasady anonimowości, jeżeli jej zachowanie nie jest możliwe.

5. W postępowaniu rekrutacyjnym mogą być użyte testy służące ocenie możliwości intelektualnych kandydata i jego osobowości.

Prawa i obowiązki słuchacza Szkoły

§ 27. 1. Do obowiązków słuchacza należy:
1)uczestniczenie we wszystkich zajęciach objętych programem kształcenia i sumienne wykonywanie zadań zlecanych przez prowadzących zajęcia,
2)odbywanie, w terminach określonych przez dyrektora, staży administracyjnych, w tym zagranicznych, jeżeli spełnia wymogi dla nich określone,
3)rozwijanie własnej inicjatywy w uzyskiwaniu wiedzy o życiu publicznym w kraju i problemach międzynarodowych,
4)przestrzeganie regulaminów oraz stosowanie się do poleceń porządkowych dyrektora,
5)poszanowanie mienia Szkoły i racjonalne wykorzystanie sprzętu i środków stawianych przez szkołę do dyspozycji słuchaczy,
6)kulturalne zachowanie wobec pracowników Szkoły i innych słuchaczy.

§ 28. 1. Słuchacz nie może wykonywać zajęć o charakterze zarobkowym.

§ 29. 1. Słuchacze mogą być nagradzani przez dyrektora.

§ 33. Słuchacz jest uprawniony do:
1)korzystania z wyposażenia i sprzętu Szkoły dla doskonalenia swoich umiejętności oraz pogłębiania wiedzy, na warunkach określonych przez dyrektora,
2)ubiegania się o odpłatne zakwaterowanie w hotelu Szkoły,
3)zwrotu należności przysługujących z tytułu podróży służbowych na zasadach określonych w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej, wydanych na podstawie Kodeksu pracy, w przypadku wykonywania zadań zleconych przez Szkołę poza jej siedzibą,
4)wyboru miejsca przyszłej pracy, z zastrzeżeniem przepisów ustawy o służbie cywilnej, spośród stanowisk postawionych do dyspozycji absolwentów Szkoły przez Prezesa Rady Ministrów w kolejności określonej pierwszeństwem wynikającym z szeregowania.

1. Przedstaw zagadnienie normy etyczne w administracji

Prawo stanowione a prawo moralne – normy etyczne

Źródłem norm etycznych pracownika administracji publicznej jest prawo moralne. Normy te zawierają nakazy i zakazy określonego zachowania się pracownika, formułowanymi z punktu widzenia prawa moralnego. Występują tendencje do ujmowania powyższych norm etycznych w prawie stanowionym ze względu na przykład na zjawisko korupcji.

Prawo moralne a prawo powszechne

• Fundamentem każdego państwa demokratycznego jest prawo moralne; prawo moralne jest także fundamentem demokratycznego państwa prawa

• Prawo powszechnie obowiązujące stanowione w państwie prawa przez organy właściwych władz publicznych zawsze, w mniejszym lub większym zakresie, wyraża prawo moralne, rozszerza je lub zawężą, wypełnia lub ogranicza, interpretuje i modyfikuje, ale uchylić lub znieść prawa moralnego nie może; nie jest nigdy neutralne wobec prawa moralnego

• Żaden akt stosowania prawa powszechnie obowiązującego nie jest w żaden sposób obojętny względem prawa moralnego

• Prawo powszechnie obowiązujące jest zawsze w jakiś sposób uzależnione i połączone z prawem moralnym

• Prawo moralne nie zależy od prawa stanowionego, powszechnie obowiązującego; nie wymaga dla swojego obowiązywania żadnego wyrażenia w normach prawa stanowionego

• W państwie prawa prawo moralne może być wyrażone w normach prawa stanowionego

Prawo moralne jest źródłem norm etycznych pracownika administracji publicznej. Normy etyczne pracownika administracji publicznej są non zawierającymi nakazy lub zakazy określonego zachowania się pracowników administracji publicznej, formułowanymi z punktu widzenia prawa moralne W normach etycznych, o których mowa, zawarta jest szczegółowa konkretnej a prawa moralnego, uwzględniająca charakter służby publicznej, wykonywanej przez pracownika administracji publicznej.

Normy etyczne pracownika administracji publicznej nie muszą być do swego obowiązywania ujęte w normach prawa stanowionego.

Przykłady norm etycznych pracownika administracyjnego

1. pracę na stanowisku publicznym traktuj jako służbę ludziom, nie zaś jako panowanie nad ludźmi. Jest to najwyższy nakaz etyczny

2. przestrzegaj obowiązującego prawa stanowionego i prawa moralnego

3. nie sprzeniewierzaj się urzędowi, który piastujesz

4. nie demoralizuj innych swoim postępowaniem

5. bądź lojalny wobec przełożonych i podwładnych

6. bądź skromny, unikaj pychy

7. w wypowiedziach publicznych unikaj wyrażeń obraźliwych, nie posługuj się groźbą ścigania karnego lub dyscyplinarnego,

8. powierzony urząd publiczny sprawuj wedle swej najlepszej wie i woli, z należytą uczciwością, sumiennością i gorliwością.

Najczęściej spotykane sposoby wzmacniania i utrwalania etycznych zachowań

1. Rozbudowanie i popularyzacja tzw. kodeksów etycznych pracownika administracji publicznej

2. Ujmowanie norm etyki pracownika administracji publicznej w normy prawa stanowionego

3. Uwrażliwienie sumień pracowników administracji publicznej

1. Przedstaw zagadnienie patologii w administracji ( odnieść się m.in. do definicji korupcji, lobbingu, letaprywacji, buty itd.)

Korupcja

Zjawisko uniwersalne, znana od zarania dziejów;

Znana we wszystkich państwach, ale różne jest jej nasilenie/ zależne od dwóch czynników:

1. od stopnia rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturowego;

2. od mocno osadzonego i dobrze funkcjonującego urządzenia demokratycznego państwa prawa.

Pojęcie - art.2 cywilnoprawnej konwencji o korupcji: korupcją jest żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie, bezpośrednio lub pośrednio, łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonywanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną korzyść lub jej obietnicę

Łapownictwu sprzyjają: proces prywatyzacji, niskie płace w sektorze publicznym, utajniane prac rządu, nietykalność urzędników publicznych, złe zarządzanie majątkiem publicznym, wzrost inwestycji zagranicznych i handlu, ograniczenie wolności mediów, liberalizacja przepisów finansowych, niejasne finansowanie wyborów oraz inne czynniki

Dotyczy wszystkich sfer życia publicznego, niszczy system, jest niebezpieczna w długich przedziałach czasu, dotyczy wszystkich funkcjonariuszy publicznych

Zwalczanie korupcji może być oparte na:

1. Doborze kadry na podstawie wykształcenia, fachowości, umiejętności/ ograniczenie partyjności

2. stałe szkolenia kadry

3. zwiększenie kontroli pracowników m.in. przez wprowadzenie ocen grupowych czy wieloosobowych wymianie pracowników w zakresie czynności czasowych, wprowadzeniu nowych kontroli itd.

4. Mocnym zrygoryzowaniu przedsięwzięć w dziedzinach, w których korupcja jest silna

5. Podejmowaniu w pierwszym rzędzie zabezpieczenia i odbierania majątku osobom, które swoim przestępczym zachowaniem wyrządziły szkody materialne interesowi publicznemu

6. Wprowadzeniu wszędzie tam, gdzie jest to racjonalne i w sposób racjonalny nieodpowiedzialności karnej dającego łapówkę

7. poprawnej i pełnej realizacji obowiązujących przepisów antykorupcyjnych/ eliminację kompromitujących system przypadków nieodpowiedzialności

8. wzajemna współpraca org. krajowych i międzynarodowych w zwalczaniu korupcji;

Konwencja w sprawie zwalczania korupcji dzieli korupcję na bierną i czynną

1. bierna: umyślne działanie urzędnika, który bezpośrednio lub pośrednio żąda lub otrzymuje korzyści dowolnego rodzaju dla siebie lub innej osoby, albo przyjmuje obietnice takiej korzyści, podejmując działanie lub powstrzymując się od czynności wynikającej z jego obowiązków lub pełniąc swoją funkcję z naruszeniem obowiązków;

2. czynna: działanie umyślne, polegające na dawaniu obietnicy lub przekazaniu bezpośrednio lub pośrednio korzyści dowolnego rodzaju urzędnikowi lub osobie trzeciej po to, aby urzędnik pełnił swoją funkcję z naruszeniem obowiązków lub powstrzymał się od wykonania tychże

Regulacje: Cywilnoprawna konwencja o korupcji, sporządzona w Strasburgu 4 XI 1999r., Kodeks Karny(rozdział XXIX i XXXI), ustawa z 2006r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Konwencja Rady Europy z dnia 27 stycznia 1999r., Konwencja Narodów Zjednoczonych Przeciwko Korupcji z dnia 31 października 2003r.

5 podstawowych form korupcji:

1. sprzedajność urzędnicza (art.228 KK)

2. Przekupstwo ( art. 229 KK)

3. Płatna protekcja (art. 230 KK)

4. Czynna protekcja, handel wpływami(art. 230a KK)

5. Przekroczenie uprawnień (art. 231 KK)

Pozostałe czyny korupcyjne (korupcja wyborcza art.250a KK;

Nadużycie zaufania art. 296 KK; korupcja gospodarcza art.296a KK);

Odpowiedzialność:

1. karna – kara pozbawienia/ograniczenia wolności, kara grzywny, przepadek korzyści, zakaz zajmowanego stanowiska, przepadek przedmiotów oraz

2. dyscyplinarna - art. 52§1 KP

Lobbing

Nie zawsze jest zły, często uważany jest za pozytywne zjawisko – ‘’lepiej akceptować cywilizowany lobbing niż ukrytą korupcję.

W wielu krajach demokratycznych lobbing ujmowany jest jako ceniona instytucja demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego.

Przykłady z krajów o wysokim rozwoju pokazują, że ustawowa regulacja lobbingu „cywilizuje” go i narzuca elementarne zasady.

Legalizacja lobbingu ujawnia, które grupy nacisku działają na władzę, a w razie nadużyć – prasa, prokuratura, sądy mają łatwiejszy dostęp do informacji.

Lobbyści działają tam, gdzie znajduje się ich podmiot zainteresowania.

Lobbysta może zaoferować władzy korzyści, takie jak np. poparcie wyborców, ekspertyzy, inwestycje, wsparcie finansowe dla rozwoju infrastruktury itd.

Regulacja prawna – Ustawa o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa

Pojęcie – Lobbing nazwany w tej ustawie zawodową działalnością lobbingową jest zgodnie z regulacją art. 1 i art. 2 ust. 1 i 2 jawną działalnością zarobkową prowadzoną metodami prawnie dozwolonymi na rzecz osób trzecich w celu wywarcia wpływu na organy władzy publ. dla potrzeb uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesu tych osób. Władza tu wyróżniona nie obejmuje sądownictwa, obejmuje Ministra Sprawiedliwości.

Osoba chcąca prowadzić działalność lobbingową musi w odpowiednim trybie zarejestrować; konieczne jest posiadanie zaświadczenie o wpisie do rejestru oraz oświadczenie podmiotów na rzecz których działalność jest wykonywana.

Przedmiotem lobbingu są projekty: założeń projektów ustaw, ustaw, rozporządzeń RM, PRM, ministrów| wszystkie projekty udostępniane są w Biuletynie Informacji Publicznej.

Osoba która nie ma wpisu do rejestru swej działalności podlega karze grzywny w wys. Od 3.000 do 50.000 zł.

Działalność lobbingowa nie może być utożsamiana z działalnością think-thanków.

Letaprywacja

Letaprywacja – z francuskiego uprywatnianie państwa.

Fragment stosunków społeczno prawnych, które w ukryty sposób łamią podstawowe zasady konstytucyjne.

Celem wprowadzenia tego pojęcia jest idea scalenia konstrukcyjnego wszystkich sytuacji, w których funkcjonariusze publiczni traktują państwo jako dobro niczyje, z którego w sposób oficjalny można przejmować wartości majątkowe i organizacyjne, używając mechanizmów sformułowanych przez państwo w prawie, co nie jest obarczone żadnym obowiązkiem podatkowym (lub innym)

2 sytuacje:

1. gdy siły prywatyzujące państwo na swoją rzecz doprowadzają do korzystnego wyłącznie dla siebie prawa.

2. na podstawie powszechnie obowiązującego prawa ludzie z układów nieformalnych posługując się określonymi w prawie sposobami doprowadzają do niesprawiedliwego zawłaszczenia majątku.

Letaprywacja wchodzi częścią swojego zakresu na wyróżnione już w nauce pole kapitalizmu politycznego, które jednak już nawet w nazwie nie odzwierciedla należycie zasięgu i stopnia patologii; graniczy ze zjawiskiem lobbingu, mieszając się z nim w obrębie lobbingu nielegalnego.

Przykład letaprywacji - organy stanowiące gminy własnymi aktami wprowadzają obowiązek płatności za parkowanie w konkretnych miejscach, co nie dotyczy np. radnych lub urzędników.

Buta

4 źródła buty:

1. władza jaką ma urzędnik wobec petenta;

2. niedouczenie, które urzędnik pokrywa aroganckim zachowaniem;

3. brak kultury u urzędnika i jego przełożonego, który to toleruje;

4. wyniosłość, która cechuje niejednego funkcjonariusza wysokiego stopnia.

Brak pokory urzędników prowadzi państwo na manowce, tak samo jest w przypadku buty przedsiębiorców.

Nomenklatura; jedzenie na koszt publiczny; problem niekompetencji

Nomenklatura – obsadzanie stanowisk we wszystkich sferach funkcjonowania państwa i społeczeństwa przez osoby wskazane i popierane przez organy rządzącej partii.

Jedzenie na koszt publiczny – np. fundusze reprezentacyjne w niektórych urzędach.

Za patologicznie określany może być także problem osiągania stopnia niekompetencji, kiedy to osoby mimo to że są niekompetentne dostają awans, a wynika to np. z ich lojalności, pokory.

Zasada niekompetencji (L.J.Peter)– w hierarchii każdy pracownik stara się wznieść na swój szczebel niekompetencji. Wynika z niej, że z biegiem czasu każde stanowisko zostanie objęte przez pracownika, który nie ma kompetencji do wykonywania swoich obowiązków. Pracę wykonują ci, którzy jeszcze nie osiągnęli swojego stopnia niekompetencji.

Zasada Pauli- kobiety zawsze znajdują się poniżej swojego stopnia niekompetencji, ponieważ nie godzą się na awans na wyższe stanowisko.

Patologiczna partyjność

Spotykane na całym świecie, w Polsce to zjawisko też jest powszechne.

Partyjność przenika wszystkie organy i urzędy administracji, sposoby ich powoływania, kreacji i funkcjonowania.

W przypadku jednostek o najsłabszym lub żadnym związku z obywatelem, struktury władz samorządowych są wyraźnym powieleniem struktur partyjnych.

Przejaw partyjności – partyjni funkcjonariusze administracji publicznej.

Ustawowe ograniczenia partyjności są wprowadzane jako niezbędne do ograniczenia partyjności w administracji.

Szeroki przykład partyjności, gdy posłowie jako przedstawiciele narodu głosują w komisjach sejmowych partyjnie.

Państwo nie może być państwem partii, dlatego powinno się wprowadzić zasadę, że funkcjonariusze administracji muszą być bezpartyjni.

Partyjność nie może zastępować mądrości i obiektywizmu.

1. Przedstaw zagadnienie korupcji (definicja, rodzaje korupcji, mechanizmy przeciwdziałania)

Patrz zagadnienie XXXIX

1. Przedstaw zagadnienie problemu osiągania stopnia niekompetencji (Zasada Petera, zasada Pauli)

Zasda Petera w hierarchii każdy pracownik stara się wznieść na swój szczebel niekompeten­cji. Wynika z niej, że z biegiem czasu każde stanowisko zostanie objęte przez pracownika, który nie ma kompetencji do wykonywania swych obowiązków. Pracę zaś wykonują ci, którzy nie osiągnęli jeszcze swego stopnia niekom­petencji. Tak więc, ponieważ organizacje hierarchiczne (czyli praktycznie wszystkie) nagradzają za dobrą pracę awansem na wyższe stanowisko, są z czasem pełne ludzi wykonujących zadania, do realizacji których nie są (nale­życie) przygotowani. Jedynymi ludźmi wykonującymi dobrze swoją pracę są ci, którzy nie mogą już być awansowani na swój szczebel niekompetencji, lub ci, którzy nie mogą już być dalej awansowani (ponieważ znajdują się na najwyższym szczeblu organizacji). Z powyższego wynika w szczególności, że należy nagradzać (awansować) pracowników nie zmieniając - na ile tylko jest to możliwe - ich zadań i zakresu czynności (pozwalając im wykonywać tę samą pracę). W procesie oceny pracowników należy natomiast odróżniać ich bieżące dokonania (current performance) od ich potencjalnych dokonań (po-tential performance), a więc od ich zdolności awansowej (promotability).

Odmianą zasady Peterajest zasada Pauli (the Paulaprinciple) – kobiety zawsze znajdują się poniżej swojego stopnia niekompetencji ponieważ nie godzą się na awans na wyższe stanowisko.

Czyniąc polskie dygresje:

1. system administracji, w którym każdy jej pracownik ma szansę, możliwości czy pewność awansu jest dobrym systemem, ponieważ zmierza do gruntowania siebie a tylko do zatrudniania określonych z zewnątrz ludzi, bez większych korzyści.

2. można zauważyć, iż nie może osiągnąć stopnia niekompetencji ten, kto od razu jest niekompetentny i nie ma zamiaru czy możliwości zmiany tego stanu.

3. zważywszy związkowy czy partyjny system awansu w pot administracji powiemy, że to partie są odpowiedzialne za osiąganie stopnia niekompetencji. Partie, obsadzając na przykład najwyższe stanowiska gospodarcze czy urzędy administracyjne ludźmi pazernymi na każde pienił opony samochodowe czy długopisy, nigdy jeszcze z tego powodu nie poniosły odpowiedzialności moralnej, choć czasem ponoszą odpowiedzialność polityczną uzyskując słabsze wyniki w poparciu społecznym.

1. Przedstaw zagadnienie geneza polityki administracyjnej

Etymologia słowa polityka „Polityka (gr) [politiká [polis] – państwo– to, co dotyczy życia społecznego, obywatelskiego [od: polis] – państwo, społeczność– obywatel; łac. politica) – roztropna realizacja dobra wspólnego”

Arystoteles – def. Sztuka rządzenia państwem. Cnota, polityka jako dbałość o dobro wspólne „Polityka”
Machiavelli – w polityce cel uświęca środki. Liczy się dobro państwa, całkowite oduzależnienie się moralności, państwo najważniejsze, badał rzeczywistą administrację( zwracał na to uwagę prof. Longchamps .
Botero – „O racji stanu” to co on pisze jest bardzo bliskie Nauce Administracji. Pisał o tym JAK JEST a nie jak powinno być

F.Longchamps ukazywał ją jako przedmiot i podstawową ideę w szerokiej perspektywie poglądów europejskiej nauki administracji.

Polityka administracyjna

Polityka administracyjna rozumiana jako programowe wskazania jak kształtować administrację i jej działania, ma ona swoją genezę już w okresie kameralizmu.

„rozumiana jako programowe wskazania jak kształtować administrację i jej działanie dla założonych z góry celów” w państwie policyjnym

Prekursor kameralistów von Seckendorff zaczął „zajmować się osobnym przedmiotem „policją” tym co w jego ujęciu można na ogół uważać za odpowiednik administracji państwowej (…) wysuwa swojej wskazania i projekty uprawia więc według dzisiejszych określeń politykę społeczną i administracyjną (…).

Trzy okresy kameralistyki w zależności od doktryny, która leży u podstaw wskazań dot. urządzenia państwa

• Pierwszy okres, druga poł. XVII w. krąg doktryny merkantylistycznej (J. Joachim Becher, von Hornigk, von Schröder

• Drugi okres szkoła prawa natury schyłek XVIII do XIX (m.in. Samuel von Pufendorf (1632-1964) Christian Thomasius (1655-1728); Christian Wolff (1679-1754)

Okres trzeci wpływu doktryny konstytucyjnej XIX wieku

• Joseph von Sonnenfels (1733 – 1817), Franz Joseph Bob (1733-1802);

• Wpływ doktryny konstytucyjnej (XIX) Ostatni kameralista Robert von Mohl (1799 - 1875 )

Także Johann Heinrich Gottlob von Justi ( 1717[1] – 1771) zajmując majątkiem społecznym (Staatsvermögen) za cel gospodarki państwa stawiał tworzenie, utrzymanie właściwe wykorzystania owego majątku. Warunkiem tego było u Autora bezpieczeństwo. „ I otóż stosownie do tego rozróżniał Justi następujące nauki: a. politykę jej zadanie jest ustalanie najlepszych sposobów zapewnienia zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa; jej przedmiot obejmuje stosunki z zagranicą i utrzymanie spokoju wewnątrz państwa (…) b. nauka policji (…), c. nuka kameralna, czyli finansowa

Wyodrębnienie polityki administracyjnej

• J. Jastrow, „zawiera pierwsze bezpośrednie określenie polityki administracyjnej, Jest to składnik samodzielnej nauki określanej przez autora jako wiedza administracyjna”

• F. Stier-Somlo, „trzy odrębne kierunki badania administracji”

• W. Jellinek „przyjmuje jako punkt wyjścia rozróżnienie trzech dyscyplin (…)”

J. Jastrow- dwa obszary badawcze w ramach wiedzy administracyjnej
- jak się administruje – nauka administracji
- jak powinno się administrować – polityka administracyjna
1902 r. Jastrow – nauka PA nie daje wszystkich wiadomości potrzebnych do administrowania. Polityka administracyjna to wg niego składnik samodzielnej nauki określonej jako wiedza administracyjna (jak się administruje?, jak się powinno administrować?). Utożsamia ją z polityką społeczną (pojmowaną ze społecznego punktu widzenia).

Stier-Somlo (3 kierunki badania administracji):
- nauka administracji – słowo „jest”
- nauka prawa administracyjnego- charakteryzuje się słowem „powinien”
- nauka polityki administracji – cele działania i sposoby ich osiągania – „tak powinno być”
Łącznie tworzą wiedzę administracyjną

W. Jellinek Trzy dyscypliny:
- Wiedza o prawie administracyjnym – powinien
- Nauka administracji – jest
- Polityka administracyjna – tak powinno być
Jellinek – przyjmuje rozdział nauk administracyjnych, akcentuje zadania badawcze nauki administracji i polityki administracyjnej. Pierwsza opisuje rzeczywistością administracyjną jej uwarunkowania historyczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe. Na tej podstawie można formułować wnioski jak ulepszyć administrację a to należy do polityki administracyjnej.

Polityka administracyjna (R. Mohl) „Umiejętności polityczne, którymi dotąd zajmowaliśmy się, określiły istotę państwa wykazując warunki jakie w życiu państwa wewnętrznym i zewnętrznym istnieć muszą ze względu na prawo, i jakie istnieć powinny ze względu na moralność. Nauka o nich stanowi niewątpliwie podstawę uporządkowania teoretycznych wiadomości o państwie, bynajmniej ich jednak nie wyczerpuje. Potrzeba jeszcze wynaleźć i uporządkować najodpowiedniejsze środki do osiągnięcia rozmaitych zadań państwowych wiodące”

• Polityka administracyjna wg. R. Mohla jest to” „ umiejętności o środkach, za których pomocą państwa, o ile można najzupełniej, cele swe urzeczywistniać są w stanie”.

• Stosunek polityki do prawa i moralności

  • „jeżeli prawo, moralność i polityka zgadzają się to środka o który chodzi koniecznie użyć należy”

  • „jeżeli prawo i moralność, nie wymagają wprawdzie jakiegoś sposobu działania przez politykę zalecanego, ale go też nie potępiają to użyć go zawsze można”

  • Jeżeli zaś krok pewien przezornością zalecany sprzeciwia się prawo to zaniechanym być powinien”. ( ale są wyjątki od powyższych zasad)

Polityka administracyjna obszary poddane analizie przez Mohla ( ROBERT MOHL ENCYKLOPEDIA UMIEJĘTNOŚCI POLITYCZNYCH- ostatni kameralista- Dzielił politykę na: wewnętrzną(organizacyjna, administracyjna) i zewnętrzną ( ubezpieczenie państwa i osiąganie korzyści) )

Polityka administracyjna- umiejętności polityczne, którymi dotąd zajmowaliśmy się, określiły istotę państwa wykazując warunki jakie w życiu państwa wewnętrznym i zewnętrznym istnieć muszą ze względu na prawo, i jakie istnieć powinny ze względu na moralność. Nauka o nich stanowi niewątpliwie podstawę uporządkowania teoretycznych wiadomości o państwie. Obejmuje 4 obszary badawcze:

1. Główna systemata administracyjne (system relany - logiczny; prowincjonalny - historyczny) głównym celem administracji jest zapewnić realizację prawa, rozdział interes wobec konkretnego planu)system urządzeń aparatu adm.

system realny – logiczny– państwo jest podzielone na gałęzie. Sfera spraw wewnętrznych (sprawiedliwość i policja) i sfera stosunków zagranicznych (dyplomacja i wojskowość) oraz sferę skarbowości. Scalanie państwa
System prowincjonalny – historyczny, nie ma dążenia do jednakowego urządzenia ; część państwa utrzymane zostają te same instytucje administracyjne jakie w nich od dawna istnieją ; wspólnym dla całego państwa pozostaje władza (…)

Kolegialność a monokratyczność- załatwianie wszelkich interesów państwa pominąwszy ściśle ręczną robotę powierzonym być może albo: jednemu albo pewnej grupie osób.
Sposób obsadzania urzędów:
- kolejna służba wszystkich obywateli
- przymusowe wezwanie pojedynczych
- pozyskiwanie bezpłatnych ochotników
- powierzenie urzędów za wynagrodzeniem
- dobrowolne zgłaszanie ale pod pewnymi warunkami

Główna systemata administracyjna 3 kwestie: a)rozdział pojedyńczej władzy złączonych między sobą organicznym węzłem w całym terytorium B) na wewnętrzne ich urządzenie c) na osobisty stosunek urzędników do państwa

1. Polityka sądowa (Zasady dotyczące wymiaru sprawiedliwości ścisłe oznaczenie jej zakresu, dobra organizayoa sądownictwa

• dobra organizacja sądownictwa :skład osób musi być dzielny – fachowy, wykształcony, bezstronny niezawisłość

• niezależność

• zasady dotyczące w. spraw.

• ścisłe oznaczenie jego zakresu

• postępowanie sądowe

• skrócono czas więzienia podczas śledztwa

• minister sprawiedliwości ma takie atrybucje jak każdy naczelny zwierzchnik

1. Polityka zarządu policyjnego „Wtedy dopiero państwo wspiera w zupełności siłami swojemi ogólne, rozsądne cele życia ludzkiego, gdy zawraca uwagę zarówno na fizyczne jak i umysłowe potrzeby obywatela, oraz na stosunek jego do bytu ekonomicznego w ogóle"

• państwo musi mieć społeczeństwo rozwijające

• właściwe określenie liczby ludności i o nich dbać

• pomoc w utrzymaniu życia (policja dla ubogich itd.)

• wykształcenie wszystkich zdolności umysłowych człowieka(szkoły)

• dbanie o religijność i moralność

• zmysł piękna

• zapewnienie bezpieczeństwa majątkowego

1. Polityka skarbowa "Istota finansowej działalność państwa ,jest nagromadzenie potrzebnych środków pieniężnych

„Dobrze więc uorganizowana administracja skarbowością ma cztery zadania do rozwiązania: najprzód, zestawić ile potrzeba środków na zaspokojenie potrzeb powtóre wyszukać i zgromadzić te środki, po trzecie dystrybucja , na koniec utrzymanie porządku bezpieczeństwa i łatwość przeglądu w majątku państwowym, dokładność składaniu rachunków”.

1. Przedstaw zagadnienie podejść amerykańskiego do polityki a administracji

Podejście amerykańskie (W. Wilson, F. J. Goodnow)

• mechanizm władzy opiera się na zasadzie rozdziału kompetencji stanowiących

• brak pojęcia polityki adm

• ogólny rozdział polityki od administracji

• władza polityczna i władza administracyjna różnią się legitymacją oraz sposobem działania

• problemy administracji nie są problemami polityki

• Brak historycznego odwołania się do dorobku kameralistów – zjawisko powtórnych odkryć

• Modyfikacja podejścia amerykańskiego i rozszerzenie def polityki

Inna płaszczyzna formułowania problemów

• Płaszczyzna analizy mechanizmu władzy, nie analiza roli i działania administracji w państwie

Między Ameryką a Europą

Model relacji miedzy polityką a administracją (postać relatywna i absolutyzowana)

Postać relatywna:

• model ten stał się podstawą rozwiązań ustrojowych w administracji amerykańskiej chroni organy wykonawcze przed doraźnymi, koniunkturalnymi wpływami partii politycznych

• wyodrębnia (głównie dla celów badawczych) politycznie neutralną, profesjonalną i sprawną biurokrację państwową.

• model ten jest podstawą programów nauczania w dziedzinie administracji na amer. wydziałach politologii, utrzymując się na nich do lat 30.

Postać absolutyzowana

• model posłużył z czasem jako punkt wyjścia do kwestionowania dychotomicznego rozdziału polityki i administracji oraz ukazywania licznych i nieuniknionych związków między tymi sferami

• w celu ich identyfikacji i analizy powstawały kolejne modele dotyczące udziału biurokracji w podejmowaniu decyzji politycznych

• te badania rozwinęły się w politologii amerykańskiej po II w. ś., wywierając silny wpływ na ukształtowanie się podejścia politycznego w Europie

Administracja jako część systemu politycznego

• wyrzeczenie się, abnegacja historyczna; zaniedbanie historyczne – „bark odniesień do europejskiej praktyki i wiadomości”, amerykański empiryzm podejście pragmatyczne i utylitarne, „postulowana w niektórych pracach politologicznych izolacja od prawa od nauki prawa”

• ryzyko niepotrzebnych powtórzeń, wtórnych odkryć, w nauce europejskiej wcześniej dostrzeżono problem rozdziału administracji i polityki; polityka i administracja są ściśle powiązane; badanie prawa administracyjnego nie może być wystarczającym i jedynym sposobem poznania administracji publicznej

Funkcjonalne pojęcie polityki a poglądy Rosenblooma

Funkcjonalne rozumienie polityki- proces wdrażania programów politycznych do działań administracji, wg. Wilsona i Goodnowa można wiązać z wpływaniem partii politycznych na obsadzanie stanowisk w administracji publicznej.

Wilson: „Pomimo że polityka ustala zadania dla administracji, to nie powinno to być przyzwoleniem na manipulowanie stanowiskami”

Rosenbloom:

• przez politykę rozumiemy dokonywanie wyborów politycznych kształtujących cele i zadania administrowania sprawami publicznymi.

• sztywne odróżnienie sfery politycznej od administracyjnej może stanowić przeszkodę przed włączaniem administratorów do wdrażania rozstrzygnięć i wyborów politycznych w praktycznych działaniach.

1. Przedstaw zagadnienie polityki administracyjnej (polityka wobec administracji i polityka administracji, typy norm ustawowych określające politykę, klasyfikacja aktów polityki administracji)

Pojęcie polityki (J. Boć, J. Jeżewski)

„Polityka jest to aprobowany przez organy państwowe i samorządowe system pozaprawnych i postulatywnych wypowiedzi o tym, gdzie, kiedy i jak korzystać z materialnych i organizacyjnych możliwości państwa i samorządów terytorialnych. (J. Boć) "

„politykę można rozumieć, jako:

• wiedzę i umiejętność, polegającą na konstatacji (opisie) stanu spraw publicznych w wyodrębnionej dziedzinie,

• ich analizie i ocenie (według racjonalnych i wewnętrznie spójnych kryteriów), a następnie

• sformułowaniu programu (w praktyce są też używane inne określenia: założenia, koncepcje, studia, plany) wskazującego:

1. cele,

2. sposoby i

3. środki ich osiągnięcia, pożądane z uwagi na dokonaną ocenę stanu spraw publicznych ( J. Jeżewski)”

„Dla F. Longchampsa polityka administracyjna wiąże się przede wszystkim z określeniem cele układu administracyjnego rozumianego, jako cel publiczny, dla którego istotne są czynniki wyznaczenia powinnościowe, koniecznościowe i dowolnościowe).Ten sposób rozumienia polityki administracyjnej jako dziedziny nauk administracyjnych zajmującej się ustaleniem celów działania administracji i sposobów ich osiągnięcia zyskał w doktrynie najszerszą akceptację ”(J. Korczak)

Treść polityk administracyjnej

Wskazanie, z jednej strony, najbardziej przydatnej w danej dziedzinie metody regulacji prawnej, z drugiej zaś, określenie najbardziej efektywnych, prawem dopuszczonych sposobów działania administracji w osiąganiu celów publicznych.

Przedmiot nauki polityki administracyjnej (J. Szreniawski)

• przewidywanie skutków działania i wykorzystywanie możliwości działania w ramach prawa,

• przygotowywanie programów działania administracji oraz weryfikacja ich realizacji i ocenianie

• wartościowanie metod i sposobów pracy,

• wysuwanie postulatów dotyczących zmian w całokształcie funkcjonowania administracji.

POLITYKA WOBEC ADMINISTRACJI – polityka kształtowania administracji publicznej

Istota polityki wobec administracji- jej istotą jest to, że jest ona ustalana przez podmioty spoza administracji

1. polityka administracji jest wytwarzana w samej administracji

2. nie jest bezpośrednim rozwinięciem treści polityki określonej z zewnątrz

3. mechanizm tworzenia tej polityki opiera się na zasadzie podziału władz (zwłaszcza wyodrębnienie władzy wykonawczej)

Funkcje władzy wykonawczej;

1. władza wykonawcza posiada względną samodzielność wobec legislatywy i sądownictwa

2. kształtuje politykę wewnętrzną państwa

3. ponosi polityczną odpowiedzialność za stan spraw publicznych

4. podejmuje działalność polegającą na wykonywaniu zadać w interesie publicznym na podstawie i w granicach prawa.

FUNKCJE:

1. polityczna funkcja zarządzenia (art. 146 KRP do RM należy prowadzenie polityki wewnętrznej oraz sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów)

   1. teoria: ujmowanie pojęciowe administracji i rząd łącznie jako władze wykonawczą, z drugiej administracja jako techniczne przedłużenie rządu

   2. rząd powoływany po to by rządzić, jest zawsze centralnym ośrodkiem administrowania

   3. istotą f. rządzenia jest kreowanie i prowadzenie polityki

   4. pojęcie władzy wykonawczej zakreśla podstawową płaszczyznę odróżniania polityki od administrowania pod względem instytucjonalnym i funkcjonalnym

2. administracyjna funkcja wykonawcza

   1. wykładnikiem funkcji rządzenia jest udział władzy wykonawczej w procesie legislacyjnym, polegającym na opracowywaniu projektów ustaw

   2. ta funkcja rządu polega na kreowaniu polityki jest istotą polityki wobec administracji; jest to polityka kształtująca, wraz z wieloma innymi czynnikami, treść decyzji legislacyjnych parlamentu, determinujących funkcjonowanie administracji państwa

Podmiot polityki wobec administracji

1. Politykę tę samodzielnie kreują podmioty władzy wykonawczej

2. Kreują ją w zakresie funkcji rządzenia

3. uczestnicząc w procesie legislacyjnym urzeczywistniają ją w mierze w jakiej zyskają aprobatę władzy ustawodawczej

Przedmiot polityki wobec administracji

1. jej treść dotyczy struktury, zadań i sposobów działania w administracji publicznej

2. zaliczyć do przedmiotu należy też inicjatywy pochodzące z innych źródeł, spoza władzy wykonawczej

Między politykom a prawem „Wyraźna jest także granica między polityką i prawem: „Prowadzona z zewnątrz wobec administracji polityka nie może mieć swego źródła w aktach prawnych rzędu ustawy. Gdy się w nie przekształci, przestaje być polityką i staje się prawem"(J. Jeżewski)

POLITYKA ADMINISTRACJI

Pojęcie i treść polityki administracji

Polityka wykonywania przez administrację (…) zadań publicznych ; podstawą są zawsze normy prawne; wykonywana przez organy administracji; zadania są zlecone przez prawo

– jest wytwarzana w samej administracji – wykonywana przed administracje w różnych dziedzinach prawnie określonych zadań, celów i priorytetów;

2 typy norm PA

1. określenie podmiotu, normy ustalające obowiązki, typ aktu polityki

2. normy mówiące o procesie/trybie

Kwalifikowanie aktów PA: czyli ustalanie kryteriów formułowania: polityczne, planistyczne, prawne; Polityka administracyjna na przykładzie :

• Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 nr 80 poz. 717) polityka przestrzenna gminy

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627) Polityka ekologiczna

Art. 13. Polityka ekologiczna państwa ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska.

• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348) polityka energetyczna

Art. 1. 1. Ustawa określa zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii, w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach gospodarki paliwami i energią.

• Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2006 nr 227 poz. 1658) polityka rozwoju

Art. 2. Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju, spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej

Metodyka tworzenia polityki administracyjnej ( J. Jeżewski) (rys. 1)

• Pojęcie metodyki „(…) Używam tu terminu metodyka, aby uwydatnić szczegółowy techniczny charakter procedury operacyjnej prowadzącej do opracowania programu, a także dlatego aby podkreślić jej przydatność w kształceniu administratywistów (…).Punktem wyjścia do określenia tej metodyki jest pojmowanie tej polityki (polityki administracyjnej) jako procesu. Polityka (policy making)

• Polityka (polityka administracyjna), jako proces

• Fazy tworzenia polityki administracyjnej

• Założenia metodyczne

Próba klasyfikacji i kwalifikacji (J. Jeżewski)

Dwa typy norm ustawowych określających politykę administracji

1. Określające podmioty polityki administracyjnej( np. RM, minister); Ustanawiają obowiązek podjęcia wskazanych działań; Określa typ aktu ;

2. Wytyczne Określające tryb procedurę

Kwalifikacja aktów polityki administracji- wskazanie kryteriów przyjmowanych jako podstawa oceny prawidłowości aktu

• Polityczna- ma duże znaczenie, gdyż otwiera drogę odpowiedzialności politycznej, jaką ponoszą organy samorządu terytorialnego przed społeczeństwem za treść, przebieg i wyniki zamierzonej działalności; wartością podstawowa jest dobro publiczne

• Planistyczna („planowanie spraw publicznych jest wyznaczone prawem co do przedmiotu, zakresu, i przebiegu, samo nie tworzy prawa” ) ; plan jest wynikiem złożonych działań fachowych wykorzystujących metodykę planowania; w toku sporządzania planu dokonuje się przewidzianych przez prawo czynności proceduralnych; planistyczno-proceduralny, akt polityki podlega odrębnej ocenie prawidłowości

• Prawna „Akty polityki jako akty kierownictwa wewnętrznego”; akty nie zawierające norm powszechnie obowiązujących; widoczny element podległości organizacyjnej, która ze względu na charakter aktów planowania ma charakter wtórny

1. Przedstaw zagadnienie podziału kontroli

Tabelka

1. Przedstaw zagadnienie kontrola a nadzór

Tabelka!

1. Przedstaw zagadnienie kryteria kontroli (podaj także przykłady regulacji prawnej)

Kryteria kontroli

1. legalności, „Legalność i praworządność są to kryteria oceny dokonywanej z punktu widzenia obowiązujących przepisów pranych: przy czym o legalności mówimy zwykle wtedy, gdy oceniamy pod względem zgodności z przepisami określoną czynność lub akt o praworządności – gdy oceniamy całokształt poczynań i efektów działalności określonego organu lub ich zespołu” (J. Homplewicz)

Legalność administracji

• „Administracja powinna być wyznaczona prawem (postulat zasady legalności administracji)

• Administracja jest wyznaczona prawem (stwierdzenie zasady legalności administracji)

• Administracja jest zgodna z prawem (stwierdzenie legalności administracji)”(F. Longchamps)

Przez kryterium legalności należy rozumieć treść wszystkich uwarunkowań, wymogów, nakazanych zachowań określonych w normach obowiązujących podmiot kontrolowany podczas podejmowania przezeń czynności objętych kontrolą realną lub potencjalną, tj. w normach prawa materialnego, procesowego i ustrojowego zawartych w aktach normatywnych, jak też w aktach prawa wewnętrznego w zakresie, w którym regulują one działalność podmiotu kontrolowanego jako podmiotu podległego organizacyjnie. Kontrola zgodna z obowiązującym w danym czasie i dziedzinie przepisem prawa, bada zgodność z aktami wewnętrznymi, z rozstrzygnięciami, wyrokami,bada zgodność z umowami

1. Celowości- obejmuje ocenę podejmowania działań niezbędnych do osiągnięcia bezpośrednio bądź pośrednio zamierzonego efektu, zarówno całościowego jak i cząstkowego., Bada, czy działania mieściły się w działaniach określonych przez akty normatywne, bada, czy metody i środki były optymalnie odpowiednie, bada, czy cele zostały osiągnięte

2. Rzetelności- oznacza wykazywanie należytej staranności, dobrej woli, a także działanie zgodne z najlepszą wiedzą w wykonywaniu powierzonych czynności; oznacza także uczciwość, solidność, wiarygodność. Bada, czy pracownicy i inni wykonali obowiązki z należytą starannością, sumiennością i czy w odpowiednim czasie, czy zgodnie z treścią, bada, czy stany i działanie faktyczne są udokumentowane zgodnie ze stanem faktycznym

3. Gospodarności- odnosi się do oceny decyzji, które w warunkach ograniczoności środków umożliwiają osiągnięcie maksymalnych, możliwych efektów, a jednocześnie ewentualnie oznaczają minimalizowanie strat, unikanie zbędnego ryzyka, osiąganie zamierzonych przychodów, pokrywanie wydatków z osiągniętych przychodów, pełne realizowanie zadań publicznych przy nakładzie minimalnych ale wystarczających środków finansowych, rzeczowych i organizacyjnych., Bada, czy działania były zgodne z zasadami efektywnymi,bada, czy oszczędnie wykorzystywano środki.

1. Przedstaw zagadnienie odpowiedzialności ( definicja, odpowiedzialność za działania legalne (wywłaszczenie , stany nadzwyczajne) i za nielegalne, )

Odpowiedzialność

„Z funkcjonowaniem administracji podobnie jak z jakąkolwiek działalnością, wiąże się ryzyko spowodowania szkody. Jest ono tym większe im bardzie rozległy jest zakres działania administracji „Z teoretycznego punktu widzenia ciężarem szkód jakie towarzyszą procesowi administrowania, można albo obciążyć samego poszkodowanego, albo funkcjonariusza państwowego albo wreszcie samą administrację (…)”” (E. Łętkowska). [Problem ten zauważył już W. L. Jaworski]

Wł. L. Jaworski Zarys teoryi wynagrodzenia szkody Lwów 1891 „Szkoda jest zmniejszeniem wartości jakiegoś dobra dla podmiotu władającego nim …” Autor przedstawia: Teorie szkody (pojęcie, rodzaje, wielkość) Teorie wynagrodzenia (ogólne znamiona, uzasadnianie wielkości wynagrodzenia, oznaczenie podmiotów)

Pojęcie odpowiedzialności- odpowiedź na pytanie kto jest odpowiedzialny i jak jest odpowiedzialny; rozumowane dwojako:

1. Raz jako możliwość uruchomienia ocen i środków prawnych wobec określonego podmiotu, który zachował się w sposób nie odpowiadający oczekiwanym kryteriom społecznym, kulturowym, ekonomicznym i innym

2. Drugi raz jako możliwość uruchomienia ocen i środków prywatnych wobec określonego podmiotu, którego zachowanie się nie odpowiada wymogom sformułowanym prawnie

Odpowiedzialność prawna tylko ta, która jest wprowadzona i określona przez prawo niezależnie od tego, w oparciu o jakie kryteria następuje ocena odstępstwa działalności faktycznej od działalności postulowanej lub oczekiwanej

Dwa pola odpowiedzialności:

1. Odpowiedzialność za działania legalne administracji,

WYWŁASZCZENIE

• Ujęcie doktrynalne ujęcia: Herrnritta Ottona Mayera. Karola Mengera.Wł. L. Jaworskiego, a także J. Szreniawski

  • Instytucja wywłaszczenia „akt konstytutywny, przez który państwo odbiera lub ogranicza prywatną własność, zasadniczo nieruchomą, na rzecz publicznego przedsiębiorstwa, zasadniczo za od szkodowaniem, po przeproprowadzeniu ustawą przepisanego postępowania”. (Wł. L. Jaworski)

  • „instytucja wywłaszczenia jest klasyczną konstrukcją prawa administracyjnego, łączącą w sobie także elementy prawa prywatnego za pomocą której państwo pozyskuje prawa przysługujące innemu podmiotowi, jeżeli jest to niezbędne dla realizacji ważnych celów publicznych.”(J. Szreniawski)

  • F. Longchamps, „Ograniczenia własności nieruchomości w polskim prawie administracyjnym” [m.in. analiza zapisów art. 99 Konstytucji z 1921, Profesor stawia pytanie czy w art. 99 mowa jest o wywłaszczeniu i jaki jest stosunek wywłaszczenia do ograniczenia własności ]

  • Art.99. Rzeczpospolita Polska uznaje wszelką własność, czy to osobistą poszczególnych obywateli, czy to zbiorową związków obywateli, instytucji, ciał samorządowych i wreszcie samego Państwa, jako jedną z najważniejszych podstaw ustroju społecznego i porządku prawnego, oraz poręcza wszystkim mieszkańcom, instytucjom i społecznościom ochronę ich mienia, a dopuszcza tylko w wypadkach, ustawą przewidzianych, zniesienie lub ograniczenie własności, czy to sobistej, czy to zbiorowej, ze względów wyższej użyteczności, za odszkodowaniem.

  • Tylko ustawa może postanowić, jakie dobra i w jakim zakresie, ze względu na pożytek ogółu, mają stanowić wyłącznie własność Państwa, oraz o ile prawa obywateli i ich prawnie uznanych związków do swobodnego użytkowania ziemi, wód, minerałów i innych skarbów przyrody - mogą, ze względów publicznych, doznać ograniczenia.

  • Ujęcie normatywne

  • Kodek Napoleona (w Księstwie Warszawskim w 1808r)XIĘGA TRZECIA – XIĘGA DRUGA - o Dobrach, i o różnych ograniczeniach własności (art. 516-710) Tytuł II - o Własności (art. 544-577) art. 545 Nikt przymuszonym bydz nie może do ustąpienia swoiey własności wyiąwszy przypadku uzytku publicznego i za poprzedzaiącem sprawidliwem wynagrodzeniem Tytuł XIX - o Przymuszonem wywłaszczeniu (expropriation) i o porządkach między wierzycielami (art. 2204-2218)

  • Konstytucja z 3 maja 1791 Nade wszystko zaś prawa bezpieczeństwa osobistego, wolności osobistej i własności gruntowej i ruchomej tak, jak od wieków każdemu służyły, świątobliwie, nienaruszenie zachowane mieć chcemy i zachowujemy (…)

  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1934 r. - Prawo o postępowaniu wywłaszczeniowem. (art. 2 „Wywłaszczenie unormowane prawem niniejszem może polegać na:

• Odjęciu prawa własności lub innych praw rzeczowych na nieruchomości albo na ograniczeniu czasowem lub stałem praw rzeczowych na nieruchomości

• Odjęciu prawa własności materjałów niezbędnych do budowy urządzeń na cele obrony Państwa, dróg lądowych i wodnych oraz kolei

• Czasowem zajęciu nieruchmości”

  • Akty normatywne współczesne

    • art. 21 ust. 2 Konstytucji (a art. 64 ust. 3)

Konstytucja Art. 21. 1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia. 2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Art. 64. 1. Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia.

2. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej.

3. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

• art. 1 Protokół nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzony w Paryżu dnia 20 marca 1952 r.

• Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej art. 17 (w interesie publicznym za słusznym odszkodowaniem)

• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Rozdział 4 Wywłaszczanie nieruchomości)

Ustawa Art. 112 ust. 2. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. 3. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.

WYWŁASZCZENIE A KOMASACJA

Komasacja Od wywłaszczenia należy odróżnić samodzielną instytucję komasacja. T. Bigo „Komasacja jest konstytutywnym aktem administracyjnym, polegającym na przymusowym przeprowadzeniu zmiany gruntów rolnych, do różnych podmiotów należących, w obrębie pewnego oznaczonego obszaru, bez uszczerbku majątkowego dla interesowanych właścicieli”

STANY NADZWYCZAJNE Konstytucja Art. 228 W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej.

ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 156, poz. 1301); Art. 2. 1. W razie zewnętrznego zagrożenia państwa, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy międzynarodowej wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może, na wniosek Rady Ministrów, wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa

ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (Dz. U. Nr 113, poz. 985); Art. 2. W sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie może być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych, Rada Ministrów może podjąć uchwałę o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjątkowego

ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558)

Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) klęsce żywiołowej – rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nad-zwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem, 2) katastrofie naturalnej – rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo chorób zakaźnych ludzi albo też działanie innego żywiołu, 3) awarii technicznej – rozumie się przez to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu lub utratę ich właściwości, 4) cyberprzestrzeni – rozumie się przez to przestrzeń przetwarzania i wymiany informacji tworzoną przez systemy teleinformatyczne, określone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.

A także Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela (Art. 2. 1. Każdemu, kto poniósł stratę majątkową w następstwie ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu nadzwyczajnego, służy roszczenie o odszkodowanie).

Konstytucja Art. 77.

Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.

1. O odpowiedzialność za działania nielegalne.

1. odpowiedzialność polityczna (sformułowana w konstytucji)- przewiduje tylko jedną formę realizacji, to jest odwołanie ze stanowiska; inne formy mają charakter towarzyszący-bądź prawny (np. odpowiedzialność dyscyplinarna) bądź pozaprawny (odpowiedzialność partyjna); obejmuje jedynie osoby pełniące funkcję organów administracji,

2. majątkowa (oparta na zasadach kodeksu cywilnego; w granicach wykonania postanowień art. 77 KRP)-obejmuje odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej w zakresie naprawienia szkody wyrządzonej przez: wydanie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą, wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji niezgodnych z prawem, niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy jest to obowiązkiem prawnym, niewydanie aktu normatywnego, w przypadku gdzie jego wydanie jest obowiązkowe

3. urzędnicza- oparta na aktach prawnych regulujących zatrudnienie w administracji publicznej,

4. karna-regulowana przez prawo karne za przestępstwa związane z wykonywaniem kompetencji w sferze administracji publicznej,

5. służbowa- oparta na zróżnicowanych podstawach prawnych, ma charakter represyjny, związany z zatrudnieniem na określonym stanowisku,

6. odpowiedzialność w sprawa o wykroczenie- przekroczenia prawa lub niedopełnienie obowiązków stanowi zarazem wykroczenie,

7. odpowiedzialność konstytucyjna- art. 198- odpowiedzialności przed TK podlegają najwyższe organy państwowe takie jak: Prezydent RP, Prezes RM oraz członkowie RM, prezesie NIK i NBP, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, osoby którym Prezes RM powierzył kierowanie ministerstwami, członkowie KRRiT oraz posłowie i senatorowie

• Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa

• Odpowiedzialność prawna radnego, pracownika samorządowego (J. Korczak)

• Odpowiedzialność karna, zwłasza za łapownictwo, płatną protekcję, nadużycie służbowe i niedopełnienie obowiązków

• Podlega odpowiedzialności cywilnej zawarte w kodeksie cywilnym (art. 417 i n. k.c.)

1. Przedstaw zagadnienie administracja jako przedmiot badań

Administracja publiczna, jako przedmiot badań (J. Jeżewski)

Samodzielność nauki administracji (J. Jeżewski) „nauka administracji jest nauką społeczną, złożoną, empiryczną, badającą administrację rzeczywistą, (praktycznie istniejącą) w danym miejscu i w danym czasie w jej wszechstronnych uwarunkowaniach, z dążeniem do ukazania (konstatacji) stanu istniejącego, formułowania wynikających z niego dyrektyw praktycznych i konstruowania uogólnień teoretycznych; podstawą odrębności nauki administracji dostrzegam w tym, że wskazuje ona i bada uwarunkowania administracji publicznej, ich znaczenie i wpływ na strukturę i działanie administracji we wszystkich ich przejawach.”

Dwa główne nurt badawcze (J. Jeżewski)

1. Nurt nauk administracyjnych (wiedza administracyjna) „Do tego nurtu zalicza się opisową naukę administracji, normatywno-analityczną naukę prawa administracyjnego i postulatywną, prospektywną naukę polityki administracyjnej”

Nurt ukształtowany w okresie powstawania i rozwoju europejskiej doktryny państwa konstytucyjnego na przełomie XIX i XX w. Zalicza się do niego, ściśle ze sobą powiązane:

1. Opisową naukę administracji,

2. Normatywno-analityczną naukę prawa administracyjnego,

3. Postulatywną, prospektywną naukę polityki administracji.

Rozwijano je w tym samym czasie w Niemczech, Austrii i Francji, często przez te same osoby. Każda na swój sposób zajmuje się ustrojem administracji w szerokim sensie: miejscem administracji w państwie, jej strukturą, zadaniami, uwarunkowaniami, przydatnością dla ludzi, jej trwaniem i przeobrażaniem.

• Koncepcja Lorenz von Stein ( 1815 - 1890 ) twórca – ojciec nowoczesnej nauki administracji

(Bardzo ważne) autor Verwaltungslehre z 1865 – 1884 „jeśli nauka o konstytucji wskazuje czym państwo jest to nauka administracji rozwija to co ten organizm ma robić”

• Afirmacja idei silnego państwa – nawiązanie do Hegla- Państwo urzeczywistnia ideę etyczną przez wolę, która jest jego świadomością

• Pojęcie państwa jako wspólnoty - która objawia wolę przez ustawodawstwo i dzięki swej sile może się samookreślić w świecie zewnętrznym

• Rola konstytucji - konstytucja fundamentem państwa, które podporządkowuje swej woli całe społeczeństwo; konstytucja – wszystkie formy, przez które władza państwowa realizuje i kształtuje swoją wolę.

• Administracji -realizacja konstytucji; administracja jest całością organiczną – zarówno w działaniach zewnętrznych jak i wewnętrznych. Von Stein uważa za administrację całą działalność państwa, poza ustawodawstwem, polegającą na wykonywaniu ustaw

• Nuka administracji „nauka administracji ma za zadanie według autora przedstawienie dwóch dziedzin: a) tego co jest wspólne wszystkim szczególnym działom administracji b) szczególnych działów rzeczywistej administracji

Administracja powinna dedukować z nadrzędnej koncepcji państwa wszystko, co ma znaczenie dla nauki konstytucji. Zadaniem nauki administracji jest wykazać związek między poszczególnymi dziedzinami i całością działania administracji a kształtowaniem świadomości i najwyższym przeznaczeniu wszystkich funkcji władzy państwowych – ma więc ukazywać ideę administracji – to co jest wspólne dla wszystkich jej działów. Nie jest jej zadaniem pierwszoplanowym opis praktyki administrowania.

• Początek XX wieku J. Jastrow, Ferdinand Schmid, Fritz Stier-Somlo, Walter Jellinek,

Jastrow (Sozialpolitik Und Verwaltungswissenschaft. Aufsätze Und Abhandlungen) – przyjął założenie, że nauka prawa administracyjnego tylko częściowo pozwala poznać tak rozległy przedmiot, jakim jest administracja i przedstawił koncepcję odrębnej nauki – wiedzy administracyjnej. Jest to nauka empiryczna polegająca na gromadzeniu faktów i ustalaniu na ich podstawie prawidłowości, z których dedukcyjnie można wywodzić inne twierdzenia. Badanie rzeczywistej administracji jest warunkiem odpowiedzi na pytanie jak należy administrować i jaka powinna być najlepsza administracja.

Ferdinand Schmid – posługiwał się terminem nauka administracji, jako nauki mające zakres szerszy niż nauka prawa administracyjnego i wykorzystująca dorobek innych dziedzin, by ukazywać różne aspekty i je oceniać.

Fritz Stier-Somlo (Die Zukunft der Verwaltungswissenschaft) – badaniem adm. zajmują się 3, już ukształtowane dyscypliny naukowe (nauka administracji - jej przedmiotem jest administracja realnie działająca w danym miejscu i czasie, nauka prawa administracyjnego – analiza norm prawnych, nauka polityki administracyjnej – badanie celów administracji i ocena jej działań z tego punktu), które tworzą łącznie wiedzę administracyjną. Należy je uprawiać odrębnie, ale pamiętać o wzajemnym wykorzystywaniu wyników badawczych.

Walter Jellinek – podobnie rozumie naukę administracji jak Stier-Somlo. Posługuje się pojęciem ‘wiedza administracyjna’ do określenia łącznego trzech dyscyplin. Opisuje administrację jako rzeczywistość administracyjną taką, jaka jest, jaką by była i jaka przypuszczalnie będzie

1. NURT NAUK SPOŁECZNYCH „(…) wiążąc badania administracji z osiągnięciami racjonalnej organizacji pracy w przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych (…)” (Henry Fayola, F. W. Taylor, K. Adamiecki, M. Weber itd..)

Silny wpływ na badanie administracji w europie wywarły prace z zakresu NOIZu autorów amerykańskich (systematyzacja ich dorobku dla badań administracji, obejmuje, np.: naukowe zarządzanie, szkoła stosunków międzyludzkich i szkoła administracyjna). Duże znaczenie odegrała też socjologia, ważna była twórczość M. Webera. Zjawiska społeczne badano za pomocą ‘typów idealnych’ (żadne zjawisko nie odpowiada ściśle typom…)

Koncepcje nauki administracji (A. Błaś)

1. Prawnicze koncepcje nauk administracji (A. Błaś) „wspólną cechą tych koncepcji było opisywanie i ocena instytucji administracji publicznej w pewnej relacji wobec prawa. Prawo stanowiło tu zwykle element przedmiotu nauki administracji, zwykle też stanowiło element wyniku badawczego”. (m.in. A. Okolski, F. K. Kasparek, Lorenz von Stein, T. Hilarowicz, T. Bigo)

2. Nieprawnicze koncepcje nauki administracji (A. Błaś) „Nieprawnicze koncepcje nauki administracji charakteryzują się zwykle jakimś empirycznym opisem administracji publicznej oraz jej oceną, dokonaną z punktu widzenia kryteriów zaczerpniętych spoza systemu prawa”. (m.in. H. Fayol)

Nauka złożona czy samodzielna?

• Nauka europejska: tendencja do wiązania nauki administracji z genezą badań administracji; wynikają z tego 2 odrębne postulaty: nauka administracji jako dyscyplina złożona (kompleksowa) oraz nauka administracji jako dyscyplina samodzielna

• Złożoność nauki jest następstwem skomplikowania przedmiotu- samej administracji; to ogromny obszar, zbyt obszerny by mógł być objęty badaniem jednoczesnym, spójnym zasobem pojęć badawczych, jednorodnymi metodami, aby można było do niego odnieść wyniki badań powszechnie ważne, uniwersalne, nierzeczywiste i bez waloru poznawczego

• Administracja może być badana cząstkowo, w różnych fragmentach i aspektach jej struktur i funkcji, ale powinny być one formułowane według jednorodnych, spójnych kryteriów metodologicznych

• Drugi sposób uzasadniania złożoności nauki administracji: w historycznie ukształtowanej strukturze NA rozumianej jako synteza interdyscyplinarna problemów, wyników, metod należących do innych nauk społecznych, w zakresie w jakim zajmują się one administracją publiczną; podstawa integrującej roli NA, ale otwiera pytanie na czym ma polegać jej samodzielność (autonomia)

• 2 sprawy: czy włączone do NA składniki innych nauk zostały faktycznie zintegrowane w nowej strukturze, czy też należą one strukturalnie nadal do swych dyscyplin pierwotnych i zostały wprowadzone do NA wyłącznie na zasadzie przedmiotowej; po drugie czy i jak pojmowanej NA można przypisać oryginalne, autonomiczne uzyskiwane wyniki badawcze

• Uwydatniają się różnice dzielące poszczególne orientacje, wniosek- że są różne nauki administracji; Różnice: metodologiczne, aksjologiczne; mogą być rozpatrywane w układach konkurencji, hierarchii

• Pogląd L. Longchamps: przyjąć w badaniu postawę nie wartościującą, pozostawiającą oceny politykom administracji, podejmowane z nieporównanie dłuższego dystansu i właściwą im skłonnością do ryzyka

Eklektyzm czy synteza (J. Jeżewski)

Eklektyzm *

„programowy eklektyzm a więc a więc oportunistyczne sięganie do różnorodnych i wzajemnie nie spójnych teorii, w zależnie od konkretnych potrzeb badawczych”

„R. Merton „zdyscyplinowany eklektyzmu”

„Eklektyzm ma metodologiczny ma miejsce również wówczas, zamiennie są używane pojęcie wywodzące się z różnych dziedzin wiedzy”

Obszary wspólne Np. nauka administracji i nauka prawa administracyjnego

Syntetaza – próby całościowego ujmowania nauki administracji

„dążenie do syntezy cechuje niemal wszystkie próby ujmowania nauki administracji jako dyscypliny kompleksowej. Jak pisze T. Skoczny kompleksowość oznacza że nauka administracji łączy w sobie elementy różnych tradycji dyscyplin, czyli że jest nauką interdyscyplinarną graniczą krzyżówką lub syntetyczną”.

Konstrukcja granic względnych przedmiot F. Longchamps

Służy celowi aby administracja będąc badana czastkowo, w różnych fragmentach, aspektach, strukturach i funkcji, w odrębnych zadaniach badawczych, aby były one formułowane według jednorodnych, spójnych kryteriów metodologicznych.

Konstrukcja granic względnych pozwala przeprowadzić i uzasadnić wyodrębnione zadania badawcze, eliminację uwarunkowań, i składników ubocznych i odnieść wynik do założeń dobrze widocznych w koncepcji metodologicznej nauki.

Uwarunkowania – jako przedmiot nauk administracji (J. Jeżewski)

„Nauka administracji jest nauką społeczną, złożoną empiryczną, badającą administrację rzeczywistą (praktycznie istniejąc) w danym miejscu w danym czasie w jej wszechstronnych uwarunkowaniach , z dążeniem do (konstatacji) stanu istniejącego, formułowania wynikających z niego dyrektyw praktycznych i konstruowanie uogólnień teoretycznych”. „Podstawę odrębności nauki administracji dostrzec można w tym że wskazuje ona i bada UWARUNKOWANIA administracji publicznej ich przejawy”. (…) bada ona administrację uwzględniając równocześnie różne uwarunkowania (…)”.

Potrzeba dodatkowych założeń metodologicznych, by odpowiedzieć na pytanie czym jest nauka administracji i na czym polega oryginalność uzyskiwanych przez nią wyników:

1. NA to nauka złożona, bo przedmiot badań jest skomplikowany;

2. Należy przyjąć, że założenie, że NA nie może i nie powinna dążyć do powiedzenia o administracji publicznej wszystkiego;

3. Warto określić, wygląd badawczy, pod jakim NA ujmuje swój przedmiot, a następnie płaszczyznę. Punktem wyjścia jest określenie NA jako nauki społecznej, złożonej, empirycznej, badającej administrację rzeczywistą w danym miejscu i czasie i w jej wszechstronnych uwarunkowaniach, z dążeniem do ukazania stanu istniejącego, formułowania wynikających z niego dyrektyw praktycznych i konstruowania uogólnień teoretycznych;

4. Podstawę odrębności NA dostrzec można w tym, że wskazuje ona i bada strukturę i działanie adm. we wszystkich jej przejawach. Uwarunkowania adm. publ., z uwagi na otwarty zakres tej kategorii, można ustalać wg różnych kryteriów;

5. Uwarunkowania poszczególnych typów są przedmiotem badania odpowiednich nauk, ich wyniki są składnikiem badań NA w postaci oryginalnej lub jako podstawa ewentualnych uzupełnień i uściśleń.

6. Odrębność NA polega na tym, że bada ona adm. płaszczyznę metodologiczną NA wyznacza to powiązanie różnych uwarunkowań, powiązane konstruowane przez badającego w konkretnym fragmencie rzeczywistości adm.

7. Dobór i zakres uwarunkowań, układ w znacznej wynikają z zadania badawczego.

Przedmiot nauki administracji – ewolucja koncepcji (A. Błaś) „Oceniając koncepcję przedmiotu dotyczące nauki administracji, należy zgodzić się z poglądami, że przedmiotem nauki administracji są przede wszystkim FAKTY związane z szeroko pojmowanym funkcjonowaniem administracji publicznej” (…) bardzo wyraźnie wyodrębnia się pięć grup faktów (…) do pierwszej grypy należy zaliczyć fakty związane z przygotowaniem projektu normy prawa dla administracji publicznej (…) do drugiej (…) fakty zaistniałe lub powstające w trakcie wykonywania przyjętych norm prawa. (…) W trzeciej grupie (…) fakty nazywane często faktycznymi rezultatami wykonywania prawa przeze administrację publiczną. (…) Do czwartej (…) fakty które można objąć umowną nazwą faktycznego kontekstu (warunków) w których normy prawa są wykonywane przez administrację (…) piąta grupa (…) są to fakty o charakterze naruszeń prawa przez organy administracji publicznej (…)”.

1. Przedstaw zagadnienie administracja jako organizacja inteligentna

Tło ogólne:

• pojęcie organizacji inteligentnych związanych z teoriami organizacji i zarządzania

• początkowo nie zostały one wprowadzone w obręb teorii związanych z administracją publiczną jednak z czasem przyczyniły się do tego silne związki między funkcjonowaniem administracji a przedsiębiorstwami

Definicja administracji inteligentnej:
Przez administrację inteligentną należy rozumieć taką administracje, która kierując się zasadami logiki, kryteriami racjonalności, oraz wymogami słuszności, bez dodatkowych wysiłków organizacyjnych, nakładów finansowych i ludzi potrafi działając zgodnie z prawem wzbogacić wartości leżące u podstaw jej kreacji i funkcjonowania oraz jednocześnie lepiej załatwić zindywidualizowaną sprawę, czy ciąg spraw, albo uniknąć start które administracja mniej inteligentna by poniosła lub poniósłby adresat jej działań.

Administracja publiczna, jako organizacja inteligentna „Przez administrację inteligentną należy rozumieć taką administrację, która:

1. kierując się zasadami logiki,

2. kryteriami racjonalności oraz

3. wymogami słuszności

4. bez dodatkowych wysiłków organizacyjnych,

5. nakładów finansowych i ludzi potrafi działając zgodnie z prawem, wzbogacić wartości leżące u podstaw jej kreacji i funkcjonowania.

Jednocześnie można lepiej załatwić zindywidualizowaną sprawę czy ciąg spraw, albo uniknąć strat, które w danych warunkach administracja mniej inteligentna niewątpliwie by poniosła, lub poniósłby adresat jej działań” (J. Boć)

Cele administracji inteligentnej

1. pierwszym celem przy założeniu, że administracja ta zna możliwości swojego ulepszania, jest przekonanie i utrwalenie w otoczeniu przekonania, że jest ona inteligentna a potem takie korzystanie z tego przekonani, które pomoże zagospodarować wszelkie płynące z tej okoliczności korzyści, poczynając od utrwalenia przekonania, które pomoże zagospodarować wszelkie płynące z tej okoliczności korzyści, poczynając od utrwalenia przekonania o jej niezbędności, a kończąc na konieczności istnienia i stałego funkcjonowania w państwie

2. drugim jest prowadzenie takiej działalności publicznej, w której pierwiastek inteligencji przyczyniłby się do coraz głębszego poszanowania administracji jako przedsięwzięcia, korzystnego dla obywateli i dla obywateli niezbędnego, a w dodatku słusznego i sprawiedliwego

Cechy administracji inteligentnej

Administracja a prawo

1. Efektywność administracji w znacznej mierze zależy od niej samej

2. Prawo stanowi tylko sieć norm wyznaczających zachowania możliwe bądź obowiązkowe

3. Efektywność administracji jest rezultatem jej dynamizmu, wywołanego z zewnątrz lub przez nią samą

4. Sprawność administracji wyznaczona jest przez prawo tam, gdzie obowiązywanie prawa równoznaczne jest z istnieniem określonego systemu organizacyjnego i gdzie obowiązywanie prawa równoznaczne jest z określonym funkcjonowaniem poszczególnych elementów administracji publicznej

5. Tam gdzie prawo stwarza tylko podstawy działania lub wyznacza tylko granice działania, sprawność administracji zależy od niej samej

Administracja a przestępczość

1. Obraża ideę inteligentnej administracji funkcjonowanie na łonie ludzi działających przestępczo i to funkcjonowanie, którego nikt z wyższej administracji nie przerywa

2. Jednostka organizacyjna, w której przestępcza działalność ma miejsce albo w działalności tej partycypuje, albo jest niezdolna do jej odkrycia, co oznacza że obydwie te możliwości są dla tej administracji deprecjonujące

Administracja a obywatel

1. Zwiększenie pewności urządzeń administracji

2. Nie odchodzi od wykonywania zadań publicznych, „ Jeśli natomiast stosunki cywilnoprawne lepiej zapewnią realizację publicznych interesów obywateli inteligencja administracji objawi się w gruntowaniu takiego przejścia”

3. Żaden cel szczególny administracji nie może być realizowany oddzielnie i samodzielnie bez kontekstu ochrony interesu publicznego.

Administracja a przedsiębiorstwo „Każda jednostka samorządowa, tak jak każde przedsiębiorstwo, może lepiej od innej jednostki:

1. zorganizować własną pracę,

2. może lepiej rozwinąć działalność gospodarczą,

3. może lepiej zorganizować publiczną działalność usługową,

4. może z lepszym uwzględnieniem interesu publicznego wydawać pieniądze,

5. może bezpieczniej prowadzić policję administracyjną,

6. może doskonalej chronić się przed korupcją, może wydajniej od innych partycypować w centralnym systemie budżetowym,

7. może wchodzić w korzystniejsze związki i porozumienia,

8. może energiczniej łączyć swe zadania z zadaniami podmiotów zagranicznych”.

1. Przedstaw zagadnienie zarządzania publicznego

Zarządzanie publiczne (A. Błaś) „jest ideą, kształtującą się w drugiej połowie XX w. aspirującą do zmiany a nawet odrzucenia tradycyjnego modelu administracji publicznej” (…) „ Idea zarządzania publicznego zakłada że administracja publiczna winna być modelowana według logiki działania tzw. podmiotów sektora prywatnego, gdyż pomioty tego sektora cechuje wysoka efektywność”

1. Obraz obywatela w koncepcji zarządzania publicznego (obywatel – klient, konsument)

2. Obraz państwa i administracji publicznej zarządzania publicznego

• jako współczesne podstawowe uwarunkowanie administracji publicznej

• idea kształtująca się w drugiej połowie XX w.

• aspiruje do zmiany a nawet odrzucenia tradycyjnego modelu administracji publicznej (nazywanego w nauce organizacji i zarządzania modelem biurokratycznym)

Założenia zarządzania publicznego:

• Idea zarządzania publicznego zakłada że administracja publiczna powinna być modelowana według logiki działania podmiotów sektora prywatnego

• najważniejszym postulatem zarządzania publicznego jest osiąganie jak najwyższej efektywności administracji

• organ administracji publicznej powinien pełnić funkcje menedżerskie na rynku usług publicznych

• relacje administracja-obywatel powinny zmienić się w rodzaj gry rynkowej która okaże się opłacalna dla organu

• obywatel w tej koncepcji jest klientem, powinien otrzymywać od organu usługę lub produkt wysokiej jakości o charakterze odpłatnym

• administracja publiczna upodabnia się do gracza rynkowego i winna działać w środowisku rynkowym

• obywatel rozumiany jako klient powinien podejmować swoje działania według logiki rynku; dążenia do maksymalizacji własnych korzyści i zysku

• dostarczycielem usług publicznych są nie tylko organy administracji publicznej ale również podmioty prywatne (istnienie konkurencji rynkowej)

• w świetle zarządzania publicznego usługa to zadanie zlecone do wykonania podmiotowi prywatnego, przez administrację jeśli ta uzna że podmiot prywatny jest w stanie wykonać je taniej

• państwo i administracja to środowiska niestabilne, podlegające ciągłym zmianom, dlatego powinny ulec możliwym redukcjom, a realizacje ich zadań powinny przejąć podmioty prywatne

• założenia idei zarządzania publicznego nie wyrażają dokładnych koncepcji, mogą być źródłem różnych postulatów i różnych wniosków

• w literaturze wskazuje się że modelowanie administracji publicznej według idei zarządzania publicznego ma ograniczony zasięg gdyż podmioty administracji mają inne funkcje niż podmioty sektora prywatnego

1. Przedstaw zagadnienie administracji elektronicznej

ELEKTRONICZNA ADMINISTRACJA PUBLICZNA (VI)

Regulacja prawna:

Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. 2005 nr 64, poz. 565).

Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. 2001 nr 130 poz. 1450),

Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. 2002 nr 169 poz. 1385),

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. nr 144, poz. 1204),

Ustawa 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 1997 nr 133 poz. 883),

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1198),

Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. 2004 nr 171 poz. 800).

Społeczeństwo informacyjne- „Społeczeństwo charakteryzujące się;

-przygotowaniem i zdolnością do użytkowania systemów informatycznych,

- skomputeryzowane,

- wykorzystujące usługi telekomunikacji do przesyłania i zdalnego przetwarzania informacji"

W lipcu 1996 r. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje Raport „Społeczeństwo Informacyjne w Polsce” [KRRT1996], w którym określa się społeczeństwo

informacyjne następująco:

„Społeczeństwo staje się społeczeństwem informacyjnym, gdy osiąga stopień rozwoju oraz skali i skomplikowania procesów społecznych i gospodarczych wymagający zastosowania nowych technik gromadzenia, przetwarzania, przekazywania i użytkowania olbrzymiej masy informacji generowanej przez owe procesy. W takim społeczeństwie:

• informacja i wynikająca z niej wiedza oraz technologie są podstawowym

• czynnikiem wytwórczym, a wszechstronnym czynnikiem rozwoju jest wykorzystywanie

• teleinformatyki.

• siła robocza składa się w większości z pracowników informacyjnych,

• większość dochodu narodowego brutto powstaje w obrębie szeroko rozumianego sektora informacyjnego”.

-def.: „społeczeństwo w którym przetwarzanie informacji z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych stanowi znaczącą wartość ekonomiczną, społeczna i kulturową”

- pojęcie po raz pierwszy użyte przez Japończyka T. Umesamo w 1963 r.

-X. Masuda – 1970r. kompleksowy plan wdrażania i rozwoju technologii komputerowych, mających poprzedzać powstanie społeczeństwa informacyjnego,

-do Europy hasło to wprowadzili francuscy socjologowie Alain Minc i Simon Nora, którzy użyli tego sformułowania w raporcie przedstawionym w 1978 r. francuskiemu premierowi,

- okres budowania tzw. społeczeństwa informacyjnego- transformacja cywilizacyjna,

- gwałtowny wzrost znaczenia info., usług świadczonych droga elektroniczną, wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce, administracji publ., w życiu codziennym obywateli,

- umiejętność pozyskiwania, gromadzenia i wykorzystywania informacji dzięki dynamicznemu rozwojowi technologii informacyjnych i komunikacyjnych jest jedynym z czynników stymulujących wzrost gospodarczy,

- „Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do roku 2013” – wydana przez Radę Ministrów RP w grudniu 2008 r. – Rząd RP dąży do zapewnienia szybkiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego i społecznego, a w efekcie poprawy warunków życia,

- uwzględnia priorytety europejskiej polityki w dziedzinie społeczeństwa informacyjnego;

1)”Strategia Lizbońska”,

2)”eEurope- społeczeństwo informacyjne dla wszystkich”,

3)”i2010- Europejskie społeczeństwo informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia”,

Znaczenie społeczeństwa info.;

1. Znaczenie filozoficzne – rola jednostki w społeczeństwie info., „odczłowieczenie”, zatracenie jednostki na rzecz ogółu,

2. Znaczenie polityczne - jako nowy sposób samorządzenia z pominięciem struktur państwa,

3. Znaczenie organizacyjne- przekazywanie info. głównym spoiwem ludzkiej zbiorowości, scala społeczeństwo w organizacje,

4. Znaczenie prakseologiczne- wszystkie okoliczności, które pozwalają obywatelowi szybko i pozytywnie załatwić jego sprawę,

5. Znaczenie jurydyczne – przy zapóźnieniu nauki te wątki, które dotyczą przetwarzania informacji z wykorzystaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych dla potrzeb obywatela; do uzyskania informacji, sprawniejszego załatwienia sprawy uregulowanej w obowiązującym prawie,

Raport Bangemanna Europa i społeczeństwo globalnej informacji Zalecenia dla Rady Europejskiej (początek e-government) 1994 – dot. Informatyzacji społeczeństwa informacyjnego

-1994-początek budowy społeczeństwa informacyjnego,

-Martin Bangemann - były unijny komisarz odpowiedzialny za rozwój telekomunikacji i technologii informacyjnych, opublikował dokument "Europa i społeczeństwo globalnej informacji. Zalecenia dla Rady Europejskiej" zwany Raportem Bangemanna, w którym zostały zawarte spostrzeżenia dotyczące zmian zachodzących pod wpływem nowoczesnych technologii teleinformatycznych,

- SI (społ. info.) „charakteryzuje się przygotowaniem i zdolnością do użytkowania systemów informatycznych i wykorzystuje usługi telekomunikacyjne do przekazywania i zdalnego przetwarzania informacji”.

- nacisk na tworzenie nowych miejsc pracy związanych z wykorzystywaniem nowych technologii.

Elektroniczna administracja (e-administracja, e-government) to;

wykorzystanie technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych w administracji publicznej,

w powiązaniu ze zmianami natury organizacyjnej i zdobywaniem nowych umiejętności,

w celu poprawienia jakości świadczonych usług publicznych,

wzmocnienia zaangażowania obywatela w procesy demokratyczne

oraz poparcia dla polityki państwa

[ Na podstawie definicji ze strony internetowej Komisji Europejskiej http://ec.europa.eu/ [dostęp 6 maja 2007 r.].( D. Grodzka)

Zadania ( co obejmują e-Usługi, dokumenty elektroniczne, rozwój narzędzi i kanałów umożliwiających dostęp udostępnienia usług publicznych, wspólny słownik itd.)

- na podst. Uchwały Rady Ministrów- Strategia rozwoju społeczeństwa informacyjnego;

1) wdrożenie 20 e-Usług zdefiniowanych przez UE ( m.in. rozliczenie podatku dochodowego, uzyskanie pozwolenia na budowę, uzyskanie paszportu)

2) wprowadzenie dokumentów i usług świadczonych drogą elektroniczną,

3) rozwój narzędzi i kanałów umożliwiających dostęp udostępnienia usług publicznych,

4) wspólny słownik pojęć,

5) promowanie podpisu elektronicznego,

6) portal administracji dla obywateli i przedsiębiorstw,

7) elektroniczny punkt obsługi administracyjnej podmiotów,

8) budowa dziedzinowych platform e-Usług,

9) uproszczenie systemu rozliczeń VAT ( faktury elektroniczne)

Centralny system informatyczny (Wrota Polski)- w celu dostępu on-line do wszystkich dysponujących zapleczem informatycznym serwisów administracyjnych, pierwsza próba realizacji zaleceń UE z programu

E-Europe 2005;

1. Funkcje systemu;

• usprawnienie przepływu informacji do obywatela,

• umożliwienie załatwiania spraw miedzy obywatelem, podmiotem gospodarczym, a rządem drogą elektroniczną,

• umożliwienie składania internetowo wniosków o wydanie dokumentów,

• ułatwienie dostępu do danych medyczny i ubezpieczeniowych,

• wymiana info. pomiędzy urzędami on-line,

1. Korzyści z wykorzystania technologii informacyjne w urzędach

• oszczędność czasu (przedsiębiorcy, obywatela, urzędnika),

• oszczędność kapitału,

• wzrost funkcjonalności świadczonych usług,

• zwiększenie zakresu info.,

• zwiększenie przejrzystości procedur admin.,

• eliminacja błędów,

• poprawa dostępności urzędów,

• integracja zasobów internetowych,

• podejście przedmiotowe, zamiast podmiotowego( ważne, jaką sprawę się załatwia, a nie u kogo),

Nauka administracji i nauka prawa administracyjnego a rozwój technologii informacyjnej

Rozwój ten został niekonfliktowo wchłonięty w kulturę społeczeństw stając się symbolem świetnie i odczuwalnie zaspokajanych potrzeb zbiorowych. Obydwie te nauki nie nadążają za nim w rozwoju. Powstają tu niespodziewane kwestie związane:

1) ze szczególnym skomplikowaniem materii normowania i brakiem wzorców i doświadczeń dotychczasowych

2) z możliwą inną niż dotychczasowa funkcją prawa administracyjnego w ramach której nie reguluje się działalności w kontekście relacji między państwem a jednostką

3) z przejściem z regulacji stosunków społecznych na normowanie przebiegów, wzorów, formularzy i dokumentów elektronicznych.

Chodzi o cały związek społeczeństwa z państwem, skomplikowany układ wartości zależnych, o efekty wynikające: ze zmiany koncepcji czasu i terminów, z braku ludzkiego kontaktu z państwem i samorządem, z braku rozumienia tego co się dzieje, z załamania prestiżu działania publicznego, z degradacji dotychczasowego poczucia obywatelskości. Upadek znaczenia prawa miejscowego.

Zjawiska cyfrowej komunikacji mające znaczenie dla prowadzenia administracji publicznej

1. Rynkowa produkcja i sprzedaż coraz nowocześniejszych urządzeń do nadawania i odbioru informacji, decyzji gruntuje stały rozwój elektronicznego segmentu administracji publicznej.

2. Techniczne aspekty informatyzacji administracji publicznej są tak skomplikowane że ich kreacja wymaga nowego i specjalnie pomyślanego prawa. Prawa wprowadzając własną i osobną terminologię doprowadza do zmazania klarowności normatywnych kwalifikacji.

3. Proces elektronicznego udostępniania działalności administracji publicznej nazywanej usługami publicznymi wymaga centralizowania informacji i decyzji.

4. System elektronicznej obsługi obywatela zmienia jego status podmiotu administrowanego na status klienta.

5. Udostępnianie innemu podmiotowi administracyjnemu przez podmiot administracji publicznej usługi za pomocą platformy nie powoduje przejęcia przez nią tych usług, jedynie udział tej platformy w zapewnieniu dostępu do zasobów rejestrowanych.

6. Niespodziewane wejście w rozwiązanie cywilizacyjne, w którym obywatel tą samą drogą dochodzi do wiedzy i do administracji.

Skutki elektronicznego technizowania procesu wydawania decyzji

Postęp ułatwia, racjonalizuje, przyspiesza, uobiektywnia administrowanie. Korzyści w sferze relacji bezpośrednich miedzy obywatelem a administracją mają szerszy wymiar obrazujący ogólny stan funkcjonowania administracji. Mogą wywołać korzyści o charakterze towarzyszącym np. gdy obywatel zamiast dostarczać administracji informacji pracuje lub wypoczywa lub gdy elektroniczne usprawnienie pracy administracji pozwala redukować pracowników.

Najważniejsze skutki:

• gaśnie rola normatywnego oddziaływania prawodawców

• dziś możliwość kontroli nie obejmuje decyzji wydawanych przy użyciu urządzenia elektronicznego

• pole niekontrowersyjnego zastosowania procedury administracyjnej zmniejszy się

• przesuwanie organizacyjnego poziomu decydowania w górę pociągnie koniczność nowego rozważania pojęcia kompetencji prawnej i ustalenia jego skutków w sferze prawa

• problem humanistycznego podejścia do obywatela nie może być zawężony do sfery wydawania decyzji, musi obejmować ich wykonanie.

Informacja we współczesnym świecie - potencjalne i realne zagrożenia (W. Babik) (manipulowanie informacją, globalizacja informacji, inflacja informacji)

Uważa się, że największe zagrożenia informacji we współczesnym świecie, to:

• Manipulowanie informacją; współczesna socjotechnika pozwala perfekcyjnie kształtować świadomość człowieka sprawiając, że dokonuje on wyboru postępując zgodnie z zaprogramowanymi celami nadawcy komunikatu; odbiorca informacji jest przekonany, że dobrze zna świat i rządzące nim zasady; tymczasem ludzie myślą według umiejętnie podsuniętych im wzorców i działają zgodnie z ustalonymi przez decydentów schematami; mechanizm ten pozwala na manipulowanie informacją
  Sposoby manipulowania informacją:
  -informacje nieprawdziwe
  -informacje nieważne lub mało ważne z pominięciem najważniejszych
  -informacje bardzo ważne, przekazywane jako mało ważne lub bez znaczenia
  -informacje spreparowane w wyniku celowych interwencji, informacje wieloznaczne, aby utrudnić ich zrozumienie
  -informacje przekazywane w nadmiarze, aby spowodować chaos dezinformacją

• Globalizacja informacji: rewolucja informatyczne zmieniła nasza planetę w jedną realną lub potencjalną cyberprzestrzeń; każdy i wszystko z nas staje się częścią jakieś bazy danych
  -dokonuje się w cyberprzestrzeni, dla której nie znaleziono odpowiednich narzędzi kontroli i formalnej odpowiedzialności oraz gwarancji uczestnictwa w niej każdego obywatela
  -możliwa dzięki globalnym usługom internetowym (np. poczta elektroniczna), które pozwala na przekraczanie granic czasowych i przestrzennych
  -pozwala likwidować granice informacyjne, powoduje wzrost wydajności pracy, wzmaga konkurencję na rynku, jest kołem zamachowym reklamy
  -granice-pokrywają się z granicami terytorialnymi, ekonomicznymi i społecznymi
  -stanowi zagrożenie: zalewanie informacją, zanikaniem więzi międzyludzkich i problemami związanymi z odróżnianiem wiadomości istotnych od mniej ważnych

• Inflacja informacji:
  -spowodowana jest ułatwionym dostępem do informacji
  -informacja przestaje być szanowana, z powodu możliwości ogarnięcia wielokrotnie większej ilości informacji niż dotychczas
  -informacja jest stosunkowo taniarozrzutność informacji
  -prawdziwe informacje kosztują, pozostałe są za darmo
  -nie ma nikogo, kto by bronił przed spadkiem wartości informacji (najważniejszy we współczesnym świecie towar)
  -inflację w zawrotnym tempie napędza wolny rynek

1. Przedstaw zadnienie zarządzania publicznego (odwołując się do wybranych poglądów m.in. A. Błasia, H. Izdebskiego, J. Supernata)

Supernat - Nowe publiczne zarządzanie wskazuje na podobieństwo organizacyjnych cech administracji publicznej i sektora prywatnego (profit seeking organizations), a także sektora pozarządowego (non-governmental organizations / not-for-profit organizations), eksponując znaczenie profesjonalnego zarządzania i efektywności. Przez efektywność, zgodnie z konwencją anglosaską, należy rozumieć zarówno skuteczność, jak i ekonomiczność. Tradycyjne publiczne zarządzanie zakłada, że administracja publiczna powinna robić właściwe rzeczy we właściwy sposób w znaczeniu orientacji na maksymalizowanie efektywności, czyli skuteczności i sprawności (ekonomiczności).

J. Supernat: w swoim studium poświęconym idei zarządzania publicznego eksponuje założenie że zysk jest jedynym niezawodnym czynnikiem pozwalającym połączyć działania administracji z potrzebami społecznymi

H. Izdebski i M. Kulesza przede wszystkim odróżniają prywatyzację samego zadania publicznego od prywatyzacji jego wykonania24, to drugie zjawisko uznając jednak za zasadniczo zgodne z mechanizmem państwa pomocniczego.

• Zarządzanie publiczne w szerokim znaczeniu kształtowało nurty myślowe dość odległe od współczesności gdyż zawarte było w XVII wiecznej nauce policji, XIX wiecznej nauce administracji, XX wiecznej nauce organizacji i zarządzania i nie musiało wiązać się upodobnieniem administracji publicznej do podmiotów sektora prywatnego.

• Zarządzanie publiczne nieprzerwanie ewoluuje i współcześnie oznacza odchodzenie od demokracji wyborczej do społeczeństwa demokratycznego

• administracja publiczna winna włączyć do swych struktur nowoczesne standardy zarządzania publicznego należy je jednak łączyć ze standardowymi elementami administracji biurokratycznej

I. Lipowicz:

• największe zagrożenie państwa przychodzi z zewnątrz czyli z teorii nauki organizacji i zarządzania i nauki ekonomii, które prawo traktują jako produkt zwycięskiej grupy politycznej

• proces tworzenia nowych organów nie przypomina klasycznej nauki administracji i prawa administracyjnego lecz jest niejasny i ma nie jasne założenia.

1. Przedstaw zagadnienie odpowiedzialności za działania legalne (odnieść się wywłaszczenia, stanów nadzwyczajnych art. 77 Konstytucji)

patrz pkt. XLVIII

• odpowiedzialność za działania legalne administracji obejmuje głównie odpowiedzialność majątkową; sytuacja w której działanie doprowadzające do straty ma postać prawną, ocenianą wg prawa publicznego

• należy do zadań które leżą w sferze władczego sprawowania administracji publicznej

• podejmowane w warunkach i zasięgu ściśle wyznaczonym przez prawo administracyjne

• obowiązek wyrównania szkody za działania legalne powstaje z mocy samego prawa, z chwilą powstania straty, w warunkach ściśle przez prawo określonych

• obowiązek wyrównania nie jest związany z podmiotem wyrządzającym stratę

• brak związku prawnego między działaniem powodującym a działaniem wyrównującym stratę powoduje że prawo skupia się na podmiocie który szkody doznał

• ze względu na przeważający interes społeczny na wyrównaniu straty, obowiązek jej wyrównania spoczywa najczęściej na państwie

Odpowiedzialność za działania legalne to odpowiedzialność władzy publicznej za szkody wydania lub wykonania niewadliwego aktu normatywnego dającego podstawę wywołującej stratę zamiany sytuacji prawnej z mocy samego prawa albo za szkody powstałe z wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego

Prawne uregulowania:

• art 21. Konstytucji RP: wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem

• art 228 Konstytucji RP, z rozdziału o stanach nadzwyczajnych: - ustawa może określić potrzeby, zakres i tryb wyrównania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności praw człowieka i obywatela

• art. 77: Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody jaka mu została wyrządzona przez działający niezgodnie z prawem organ administracji publicznej: - krytyka przepisu ze względu na brak regulacji odpowiedzialności władzy publicznej za szkody powstałe w wyniku wydania lub wykonania niewadliwego aktu administracyjnego

Zagadnienie dodatkowe (kolokwium pytanie 4 dodatkowe) Koncepcja nauki administracji

F. Longchamps „ Założenia nauki administracji” [rozdział II wyodrębnienie przedmiotu i rozdział VIII metoda badania oglądowego – pytanie na kolokwium 4 !!!!!]

„Zjawisko administracji publicznej jest to działanie kulturowe (czyli działanie człowieka, które wprowadza zmianę w rzeczywistości i dla którego da się oznaczyć jakiś stosunek do jakieś warności) na stanowisku publicznym (czyli w takim położeniu społecznym w którym według przekonani społecznego działający ma bądź przewagę wobec innych bądź wyłączność używania szczególnych środków i korzystania ze szczególnej ochrony) objęte podziałem pracy (czyli takie w którym działający i stan zastany zgadzają się z oznaczeniami wyrażonymi w podziale pracy tj. układzie zdań wyrażających, że ze względu na określony cel poszczególni działający spełniają poszczególne działania wskazane za pomocą znamion stanu zastanego i zdziałanego” .

Układ administracji publicznej „jest to podział pracy, który obejmuje działania kulturowe na stanowisku publicznym”

„I oba te elementy (zjawiska administracji publicznej i układy administracji publicznej) razem stanowią w moim rozumieniu wyodrębniony przedmiot ADMINISTRACJĘ PUBLICZNĄ”

„Zbadanie rzeczywistej administracji publicznej jest celem nauki o administracji publicznej. Jest więc nauka o administracji publicznej badawczą, czyli nie wartościującą teorią administracji publicznej.”

Nauka o administracji publicznej – nauka administracji

Metoda badania oglądowego „zadaniem badania oglądowego jest poznanie administracji publicznej w jej konkretnej postaci tj. poznanie konkretnych układów administracyjnych i konkretnych, ich różnorodność w różnych okresach i środowiskach ich powiązań z całokształtem stosunków społecznych-gospodarczych. Badanie to przeprowadza się drogą oglądu, a jego wynik wyraża się w opisie tak poznanych poszczególnych konrektów, czyli monografiach”.

Zagadnienie	Konstytucyjna podstawa prawna	Ustawowa (inna) podstawa prawna
Podstawy prawne
Trójpodział władzy	Ar. 10 konstytucja 1997 Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela została uchwalona 26 sierpnia 1789 r art. XVI Konstytucja 3 maja 1791 r V. RZĄD CZYLI OZNACZENIE WŁADZ PUBLICZNYCH Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 2	Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela została uchwalona 26 sierpnia 1789 r art. XVI Konstytucja 3 maja 1791 r V. RZĄD CZYLI OZNACZENIE WŁADZ PUBLICZNYCH Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 2
Doktryna państwa prawnego	Art., 2 art. 7
Związanie prawem	Art. 2
Poddanie całej działalności kontroli	Rozdział IX Organy Kontroli Państwowej i Ochrony Prawa
Odpowiedzialność prawna (odsz.)	Art. 77
Administracja władzy ustawodawczej	art. 112
Rząd	Rozdział VI RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA art 146 Rada ministrów pol. wew. i zagra, art. 147 RM (PRM+min) art. 148 PRM art. 149 Ministrowie art. 150 zakaz prowadzenia działalności sprzecznej z obowiązkami Art 151 przysięga Art. 152. Wojewoda art. 15 3 służba cywilna Art. 154. Powołanie PRM Art. 155 Niepowołanie Rady 156.Odpowiedzialność Art. 157solidarną odpowiedzialność art. 158 wotum nieufności RM 46 , Art. 159. Minst r(69p) Art. 160.wotum zaufania	Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. 1997 nr 141 poz. 943)
Samorząd terytorialny	Rozdział VII SAMORZĄD TERYTORIALNY art. 163 domniemanie wykonywania zadań art. 164 podstawowa jednostka gmina art. 165 osobowości prawna samodzielność, art. 166 zadania własne art.. 167 samodzielność finansowa, art. 168 podatki, art. 169 organy art. 170 referendum art. 171nadzorowi z punktu widzenia legalności. art. 172 jst zrzeszanie	Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
Wojewoda	Art. 152	W ustawie z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie
Samorząd zawodowy	Art. 17
Kościół	Art. 25.	Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993
Inicjatywa ustawodawcza	Art. 118 Senatowi (jako całej izbie) Prezydentowi RP Radzie Ministrów (rządowi) posłom, przy czym Regulamin Sejmu wymaga, by projekt był zgłoszony przez grupę 15 posłów lub poselską komisję sejmową grupie co najmniej 100 tysięcy obywatel
Sposoby kreacji:
Wybór	art. 98(Sejm, Senat) . 110, (Marszałek Sejmu)	Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
Powołanie	art. 183 ust. 3 art. 185, RPO art. 209
Nominacja	Art. 133, art., 134 ust. 4
Losowanie	Art. 443, art., 473, art. 178 kodeks wyborczy
Dekoncentracja wewnętrzna (upoważnienie)	Art. 46. Ustawa o samorządzie województwa Art. 39. Ustawa o samorządzie gminnym Art. 38. Ustawa o samorządzie powiatowym
Decentralizacja	Art. 16
Krajowa Szkoła Administracji Publicznej		Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o Krajowej Szkole Administracji Publicznej (Dz.U. 1991 nr 63 poz. 266)
Reglamentacja	Źródła ograniczeń reglamentacyjnych: np. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne. (Dz.U. 1997 nr 106 poz. 679) Ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez obcokrajowców (Dz.U. 1920 nr 31 poz. 178)
Policja administracyjna	Np. policja sanitarna (Państwowa Inspekcji Sanitarnej) Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 1985 nr 12 poz. 49)
Język	Art. 27	Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim. Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym
Elektroniczna administracja – cyfryzacja	Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. 2005 nr 64, poz. 565). Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. 2001 nr 130 poz. 1450), Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych (Dz.U. 2002 nr 169 poz. 1385), Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. nr 144, poz. 1204), Ustawa 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 1997 nr 133 poz. 883), Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1198), Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. 2004 nr 171 poz. 800).
Prawo do dobrej administracji	Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności .. Sporządzana w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. [Polska podpisała Konwencję 26 listopada 1991 r., a ratyfikowała 19 stycznia 1993 r.] (Art. 8 ust.2 , art. 17 i art. 18) Europejska Karta Samorządu Terytorialnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z dnia 25 listopada 1994 r.) art. 6 Karta Praw Podstawowych UE. przyjęta w dniu 7.12.2000 r. w Nicei art. 41 Europejski kodeks dobrej administracji przyjęty przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 r i inne
Służba publiczna	Art. 60
Służba cywilna	153 20 czerwiec 1918 r. Tymczasowe przepisy służbowe dla urzędników państwowych i Tabela płac urzędników państwowych 17 luty 1922 ustawa o państwowej służbie cywilnej Dekret z dnia 14 maja 1946 r. o tymczasowym unormowaniu stosunku służbowego funkcjonariuszów państwowych (Dz.U. 1946 nr 22 poz. 139) Ustawa z dnia 15 lipca 1968 r. o pracownikach rad narodowych (Dz.U. 1968 nr 25 poz. 164) (zerwanie z dualizmem stosunków służbowych jako zasada umowa o pracę) Uchylenie ustawy z 17 lutego 1922 uchwalanie 26 czerwca 1974 Kodeksu pracy Uchwalanie ustawy z 16 września 1982 o pracownikach urzędów państwowych Konstytucja RP art. 153 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 o służbie cywilnej (Dz.U. 1996 nr 89 poz. 402) Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 1999 nr 49 poz. 483) Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2006 nr 170 poz. 1218) Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505)
Dokształcanie m.in. na przykładzie Służby cywilnej	Służbę przygotowawczą Art. 36. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505)
Wynagrodzenie m.in. na przykładzie Służby cywilnej	Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505) Art. 85. 1. Wynagrodzenie pracownika służby cywilnej składa się z WYNAGRODZENIA ZASADNICZEGO przewidzianego dla zajmowanego stanowiska pracy oraz DODATKU ZA WIELOLETNIĄ pracę w służbie cywilnej. art. 86 dod za ws t, art. 90 za wysuge lat art. 91 nagro jub, art. 92 dod. roczne, 93 osią 94 przej R
Równość kobiet i mężczyzn	32 i 33 Konstytucja Europejska Karta Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym
Korupcja	Cywilnoprawna konwencja o korupcji, sporządzona w Strasburgu dnia 4 listopada 1999 r. (Dz.U. 2004 nr 244 poz. 2443) Rozdział XXIX Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego;
Lobbing	Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
Organy Kontroli Państwowej I Ochrony Prawa:	Rozdział IX Organy Kontroli Państwowej I Ochrony Prawa
Najwyższa Izba Kontroli	Art. 202.- Art. 207.
Rzecznik Praw Obywatelskich	Art. 208- art. 212	Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji	Art. 213- Art. 215.	Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.
Organy nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego (konstytucyjne)	Art. 171 ust. 2 wojewoda RIO Prezes Rady Ministrów art. 171 ust. 3 Sejm	rozdział 10 ustawy o samorządzie gminnym, rozdział 8 ustawy o samorządzie powiatowym, rozdział 7 ustawy o samorządzie wojewódzkim..
Kryteria kontroli (przykłady ):
Kryterium legalności	Art. 203.
Kryterium celowości	Art. 203.
Kryterium rzetelności	Art. 203.
Kryterium gospodarności	Art. 203.
Wywłaszczenie	Art. 21 ust. 1	Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Rozdział 4 Wywłaszczanie nieruchomości
Odpowiedzialność odszkodowawcza	Art. 77	Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. –Kodeks cywilny
Odpowiedzialność majątkowa		Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa
Odpowiedzialność konstytucyjna	Art.145, art. 156 ust.1
Odpowiedzialność karna	Odpowiedzialność karna (kara pozbawienia wolność, karę ograniczenia wolności, karę grzywny art. 33 § 2 k.k., zakaz zajmowanego stanowiska, przepadek przedmiotów art. 44 k.k., przepadek korzyści art. 45 k.k. itd.) Odpowiedzialność dyscyplinarna (art. 52 § 1 k.p
stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy stan klęski żywiołowej.	(art. 228-234) Art. 228	ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej A także Ustawa z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela
Zasada zespolenia		Ustawa Rozdział 4 Rządowa administracja zespolona w województwie (ustawa o wojewodzie)
Zasad pomocniczości	Prambuła
Zasada jawności administracji – Dostęp do informacji	art. 51 ust. 3 dostęp do dokumentów, art. 61 dostęp do informacji	Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1198)

Zwrócić uwagę na tych administratywistów

Fryderyk Skarbek (1792 - 1866)

Ogólne zasady nauki gospodarstwa narodowego czyli czysta teoria ekonomii politycznej, z roku 1859

Stanisław Antoni Zygmunt Okolski (1838-1897)

Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskiem , Tom 1 z roku 1880

Józef Bohdan Oczapowski (1840-1895)

Policyści zeszłego wieku i nowożytna nauka administracyi: przyczynki do dziejów téj nauki : historya nauki administracyi w XVIII wieku z roku 1882

Bohdan Wasiutyński (1882 -1940)

Praworządność z rok 1927

Franciszek Ksawery Kasparek (1844–1903)

Nauka administracyi i prawo administracyjne austryackie. Napisał Dr. Franciszek Kasparek, z roku 1891

Józef Buzek ( 1873 - 1936 )

Projekt konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz uzasadnienie i porównanie tegoż projektu z konstytucjami amerykańską i francuską z roku 1919

Feliks Ochimowski (1848-1932)

Prawa konstytucyjne: szkic porównawczy z roku 1906

Zbigniew Walenty Pazdro (1873- 1939)

Kazimierz Władysław Kumaniecki (1880-1941)

Akt administracyjny z roku 1913

Szczęsny Wachholz (1897-1957)

Instytucja samorządu we Francji: (historja i system) z roku 1934

Antoni Peretiatkowicz (1884-1956)

Podstawowe pojęcia prawa administracyjnego z roku 1947

Władysław Leopold Jaworski (1865-1930)

Nauka prawa administracyjnego : zagadnienia ogólne z roku 1924

Jerzy Panejko (1886-1973)

Geneza i podstawy samorza̜du europejskiego z roku 1934

Tadeusz Bigo (1894-1975)

Związki publiczno-prawne: w świetle ustawodawstwa polskiego z roku 1928

Maurycy Zdzisław Jaroszynski (1890 - 1974 )

Samorząd terytorjalny w Polsce: stan obecny : wnioski do reformy z roku 1924

Tadeusz Hilarowicz (1887-1958)

Zasada swobodnego ocenienia w nauce administracyi i w prawie administracyjnem austryackiem z roku 1917

Marian Zimmerman (1901 -1969 )

Wywłaszczenie: studjum z dziedziny prawa publicznego z roku 1933

Klonowiecki Wit Boguwola (1902-1971)

Strona w postępowaniu administracyjnym, z roku 1938

Jerzy Stefan Langrod (1903-1990)

Res iudicata w prawie administracyjnem z roku 1931,

Stanisław Kasznica (1874-1958)

Pojęcia i instytucje zasadnicze. [Uwzględniono ustawodawstwo do nr. 31 Dz. U. R. P. z dnia 17 lip. 1946 r.]

Franciszek Longchamps de Bérier (1912 - 1969)

Założenia nauki administracji z rok 1949,

Kontrola administracji (T. Bigo) z roku 1965,

Osobiste świadczenia wojenne z roku 1936,

Obywatel w urzędzie: (popularne ujęcie zasad postępowania administracyjnego) z roku z 1949,

Scalenie ziem zachodnich: prawo o ustroju administracyjnym polskiej ludności miejscowej i osadnictwie nierolniczym z roku 1950

Poglądy nauki francuskiej i belgijskiej na prawa jednostki wobec władzy z roku 1962,

Współczesne kierunki w nauce prawa administracyjnego na zachodzie Europy z roku 1968

Jerzy Starościak (1914 - 1974)

Administracyjny ustrój polski z roku 1947,

Decentralizacja administracji z roku 1960

Wacław Dawidowicz (1909 - 1997)

Naukowe podstawy organizacji i kierowania w administracji państwowej z roku 1968,

Zbigniew Leoński (1929 -2006)

Nauka administracji z roku 2005

Ernest Knosala (1948 - 2012)

Rozważania z teorii nauki administracji z roku 2004

Tadeusz Kuta (1916-2004)

Pojęcie działań niewładczych w administracji: na przykładzie administracji rolnictwa z roku 1963,

Aspekty prawne działań administracji publicznej w organizowaniu usług z roku 1969,

Funkcje współczesnej administracji i sposoby ich realizacji z roku 1992

Michał Kulesza (1948–2013) Hubert Izdebski (1947- ),

Administracja publiczna, z roku 2004,

Józef Wołoch

Polityka administracyjna wobec ustroju terenowego w PRL z roku 1974

Nauka administracji i polityki administracyjnej z roku 2000

Jan Szreniawski

Prawo administracyjne, część ogólna z roku 1993,

Wstęp do nauki administracji z roku 2003

Marcin Jełowicki

Nauka administracji: zagadnienia wybrane z roku 1987

Jan Łukasiewicz

Zarys nauki administracji z roku 2007

Zasada organizacyjnej elastyczności aparatu administracji publicznej z roku 2006