Immunoglobuliny wiążą dowolne antygeny
Receptory limfocytów T wiążą i odpowiadają na antygeny peptydowe powstałe z białek pociętych przez enzymy hydrolityczne na małe fragmenty i połączone z cząsteczkami MHC w błonie komórki prezentującej antygen
Limfocyty T także mogą rozpoznawać antygeny glikolipidowe i lipidowe w połączeniu z cząsteczkami CD1
Niektóre limfocyty Tγδ rozpoznają fosfoantygeny bez udziału MHC
2 łańcuchy, każdy ma część stałą i zmienną, związany z komórką przez odcinek wewnątrzkomórkowy
2 rodzaje receptorów:
składające się z łańcuchów α i β (90%)
składające się z łańcuchów γ i δ (1-10%)
w częściach zmiennych trzy regiony hiperzmienne czyli determinujące dopasowanie (CDR)
w kontakcie z antygenem prezentowanym przez MHC najistotniejsze są regiony CDR3 łańcuchów α i β w których występuje największa zmienność
zmienione ligandy peptydowe (APL) – antygeny w których doszło do zmiany pojedynczych aminokwasów. Nadal będą wiązane i prezentowane przez MHC ale rozpoznające go przez swoisty receptor TCR limfocyt T nie będzie na niego odpowiadał. Mogą stać się antagonistami i hamować odpowiedź limfocytu T.
Zarówno receptory αβ jak i γδ łącza się w błonie limfocytów T z kompleksem CD3 w skład którego wchodzą 4 rodzaje łańcuchów γ,δ ε,ζ zwanych niezmiennymi
Łańcuchy kompleksu CD3 pośredniczą w przekazywaniu sygnału aktywującego komórkę z receptora limfocytu T, który związał antygen do wnętrza komórki
w 7 i 14 chromosomie
części zmienne kodowane przez segmenty genów V i J (łańcuchy α i γ) i przez segmenty genowe V, D, J (łańcuchy β i δ)
rekombinacja genów TCR i synteza receptorów głównie w grasicy, ale rekombinacja genów dla łańcucha γ zaczyna się już w prekursorach tymocytów w wątrobie płodowej
w niewielkim odsetku rekombinacja i synteza receptorów w błonie śluzowej przewodu pokarmowego
pierwsze w grasicy na dojrzewających limfocytach T (pre-T) pojawiają się receptory TCR z łańcucha β i niezmiennego, zastępczego łańcucha α (pre-Tα) który składa się tylko z 1 domeny Ig-podobnej
powstaje pierwotny receptor (pre-TCR) połączony z CD3
pre-TCR przekazuje sygnał do zakończenia rekombinacji genu dla TCRβ, stymuluje proliferacje i dojrzewanie prekursorów limfocytów T
Rekombinacja genów dla receptorów i dla Ig mają identyczne sekwencje sygnałowe i bardzo podobne rekombinazy dlatego w niewielkim odsetku limfocytów T częściowa reorganizacja genów Ig a w niektórych limfocytach B częściowa reorganizacja genów TCR
Liczba wariantów genów kodujących receptory TCR jest mniejsza niż genów Ig ale liczba różnych wariantów receptorów jest większa niż Ig. (paradoks)
Duża różnorodność wynika z wybitnej zmienności na złączach. Regiony N tworzą się podczas powstawania genów dla wszystkich rodzajów łańcuchów TCR.
W przeciwieństwie do Ig wstawki w sekwencjach sygnałowych leżących przy genach D zawierają po stronie 5’ – 12 a po stronie 3’ – 23 pary zasad
W łańcuchach β i δ możliwe jest wykorzystanie segmentów D we wszystkich trzech ramkach odczytu co zwiększa liczbę wariantów.
Liczba rodzajów TCR u 1 osobnika 5 x 107
Redagowanie receptora – dojrzewający w grasicy limfocyt T który z dużym powinowactwem rozpoznaje własny antygen ulega eliminacji lub dochodzi w nim ponownie do rekombinacji genów TCR co daje mu szansę przeżycia przez utratę powinowactwa do własnego antygenu.
w genach TCR mutacje somatyczne rzadko – zabezpieczenie przed powstawaniem limfocytów z autoagresją – ważne bo limfocyty T (w przeciwieństwie do B) nie podlegają tak intensywnej kontroli i każda zmiana swoistości może być groźna.