Paternalizm - doktryna społeczno-polityczna, wywodząca się z filozofii Konfucjusza, zgodnie z którą rodzina z hierarchicznym podziałem pozycji, funkcji,wzajemnych obowiązków i odpowiedzialności jest zarazem podstawową komórką społeczną i wzorem stosunków społeczności lokalnej, przedsiębiorstwa i państwa. Jej główne zasady to:
paternalistyczna struktura społeczeństwa i państwa,
przewaga zespołowości nad indywidualizmem,
racjonalne uzasadnianie potrzeby i funkcji wladzy państwowej,
hierarchizacja społeczeństwa według zasad kompetencji i prawości,
tradycjonalizm,
konformizm,
naukowa interpretacja rzeczywistości,
synkretyczny i eklektyczny stosunek do religii.
Paternalizm prawny – narzucanie innej osobie bądź osobom niezależnie od ich woli określonych zachowań ze względu na dobro ich samych (władcza działalność państwa). Przykładowo ustawodawca nakazuje zapinać pasy bezpieczeństwa podczas jazdy samochodem kierując się bezpieczeństwem obywateli.
Wierność, zachowanie zgodności między słowami a czynami, postępowanie zgodne z wyznawanymi zasadami.
Wierność nie jest narzuconym nakazem, ale dobrowolną umową małżonków lub partnerów, świadomych wielu niebezpieczeństw i zagrożeń swej miłości. Oznacza deklarację dobrej woli dla ochrony miłości, małżeństwa i rodziny.
Samo deklarowanie wierności wymaga pewnych warunków: pełnej dojrzałości emocjonalnej, poczucia odpowiedzialności za oddanie drugiego człowieka, za wytworzoną i świeżo rozkwitłą wspólnotę psychofizyczną. Wierność to nie tylko deklaracja werbalna, ale wyraz całej osobowości, hierarchii wartości w samym sobie, posiadanej koncepcji człowieczeństwa, miłości, godności.
Plaga rozwodów dowodzi deprecjacji zasady wierności. Kultura masowa traktuje wierność jako ciężar tradycji, ograniczenie wolności człowieka. Badania przeprowadzone wśród młodzieży w wielu krajach ujawniły jednak, że sama zasada jest nadal żywa i pożądana.
Przemiany cywilizacyjne nadały wierności nowy wymiar - charakter dobrowolnej umowy, odczuwanej jako konieczna ochrona miłości. Współczesny człowiek nie odczuwa już ciężaru nakazu, ale niekiedy w imię źle pojętej nowoczesności odrzuca wierność, traktując ją jako coś przejściowego.
Najczęstsze przyczyny braku wierności:
1) niedojrzałość osobowości, która deklaruje zasadę bez refleksji i nie widzi w niej wartości ochraniającej miłość,
2) ucieczka od trudności życiowych (łatwiej jest deklarować nowoczesność poglądów niż pracować nad utrwalaniem miłości i rozwiązywaniem problemów), G. Lessing powiedział, że jedynie “rzetelny wysiłek, aby dobro zdobyć, tworzy wartość człowieka,
3) fałszywa koncepcja miłości, odnosząca ją do kategorii uczuć podlegających zmienności, zanikowi, miłość jest rzeczywiście zmienna, ale w sensie wzrostu, uczucie jest tylko jednym z jej części, wierność pomaga miłości przetrwać stany kryzysu, zmienności etapów, zanik bujnej emocjonalności i przyjąć wreszcie człowieka takim, jakim jest, T. Kotarbiński dowodzi, że “rzeczywistość nigdy nie gwarantuje powodzenia, stwarza możliwości, które w oczach ludzi dzielnie zasługują na to, aby je wypróbować”,
4) wyraz walki z tzw. tradycjami moralnymi, pod którą kryje się gloryfikacja prawa do przyjemności i swobody za wszelką cenę, nawet za cenę drugiego człowieka, który ufa,
5) dziecięce pragnienie nowych wrażeń i bodźców.
Tolerancja (z języka łacińskiego tolerare - "znosić", "cierpieć"), świadoma zgoda na wyznawanie i głoszenie przez innych ludzi poglądów, z którymi się nie zgadzamy, oraz na wybór sposobu życia uważanego przez nich za właściwy, chociaż go nie aprobujemy. Tolerancja oznacza rezygnację ze stosowania przymusu wobec innych. Zakres tolerancji jest historycznie zmienny. Występuje w dwóch formach:
1) jako tzw. tolerancja negatywna, klasyczna, określona przez takich myślicieli, jak Wolter i J. Locke, polega na uznaniu, mimo wewnętrznego sprzeciwu, że inne poglądy, postawy i działania są też uprawnione, chociaż nie powinny być takimi, jakie są, ponieważ nie wyrażają tradycyjnych wartości: prawdy, dobra, piękna itp., do których należy dążyć. Tolerancja negatywna nie zaprzecza istnieniu prawdy w sensie klasycznym, uznaje, że możliwe jest znalezienie poglądów właściwych, które należy przyjąć, i niewłaściwych, które należy odrzucić w wymiarze osobistym i społecznym.
2) jako tzw. tolerancja pozytywna, charakterystyczna dla założeń współczesnego nurtu filozofii - postmodernizmu. Polega na dopuszczeniu wszystkich innych postaw, działań i poglądów jako równouprawnionych. Wynika to z przeświadczenia, że nie istnieje prawda obiektywna ani inna wartość, za pomocą której można by ocenić jakiekolwiek poglądy, postawy i działania. Tolerancja pozytywna wyraża się w stwierdzeniu, że "ponieważ nie istnieje prawda, nie mogę uznawać swego stanowiska za obowiązujące".