AGRESJA A AGRESYWNOŚĆ

Różnice indywidualne w przejawianiu agresji

Różnice indywidualne dotyczą:

• intensywności zachowań agresywnych

• siły bodźców

• treści bodźców wywołujących agresję

U jednych zachowania agresywne są rzadkie i wywołują je bardzo silne bodźce; u innych zachowania takie pojawiają się często, są intensywne, przy niewielkich bodźcach i w różnorodnych sytuacjach (Frączek 1996; Wolińska 2000; Wójcik 1974, 1977)

Pojęcie agresji i agresywności

Agresja – rozumiana jest jako proces, czynność jednostki.

Agresywność – cecha osobowości „ nabyta i utrwalona w procesie jej rozwoju na podstawie uczenia społecznego, a polegająca na częstych, nieadekwatnych do bodźca, reakcjach agresywnych o znacznym nasileniu, występujących w stosunku do szerokiego zakresu obiektów społecznych, współwystępująca często z nieumiejętnością kontrolowania reakcji i wyraźną wrogością w stosunku do otoczenia” ( Frączek 1975, s. 45 )

Kryteria klasyfikowania jednostki jako agresywnej

• wysoka częstotliwość oraz duża liczba zachowań agresywnych (Buss 1961; Bandura, Walters 1968; Skorny 1968; Wolińska 2000 );

• duża intensywność i jednocześnie nieadekwatność reakcji agresywnych w stosunku do bodźca (Kubacka-Jasiecka 1975; Frączek 1975; Skorny 1968);

• nieumiejętne kontrolowanie reakcji agresywnych – brak kontroli lub nadmierna kontrola (Kirwil 1984, 1989; Megargee 1966);

• permanentna wrogość wobec innych ludzi (Kosewski 1977; Pospiszyl 1975)

Geneza agresywności

Zależnie od przyjętej koncepcji:

• czynniki biologiczne: organiczne, popęd, instynkt

• czynniki społeczne jako efekt uczenia się – nawyk, dyspozycja

(Bandura 1971, 1973; Bandura, Walters 1963; Buss 1961; Frączek 1970; Freud 1959, 1984; Sheldon 1949)

Definicje agresywności

• „Agresywność – wyuczona gotowość do reagowania agresją”( L. Berkowitz, 1962)

• „Agresywność – nawyk do atakowania” (Buss 1961)

• „Agresywność – szczególny rodzaj właściwości przypisywanych ludziom, charakteryzujący się powtarzalnością przejawów…„ (Frączek 1975)

• „Agresywność – dyspozycja do agresji” (Kornadt 1975)

• „Agresywność – stała właściwość człowieka, nabyta i utrwalona w procesie jego rozwoju, na podstawie uczenia społecznego, a polegająca na częstych, nieadekwatnych do bodźca, reakcjach agresywnych o znacznym nasileniu, występujących w stosunku do szerokiego zakresu obiektów społecznych. Ponadto występuje często nieumiejętność kontrolowania reakcji, a także wyraźne odczuwanie i przejawianie postawy wrogości do otoczenia” (Dobrochna Wójcik 1977)