Istota zabawy- (4 podstawowe cechy)- zabawa jest aktywnością podejmowaną przez dziecko dobrowolnie; zabawa podejmowana jest bez presji zewnętrznej; dziecko kontynuuje zabawę dla własnej satysfakcji; dziecko podejmuje zabawę bez względu na efekt końcowy( finalny). Nastawienie- Wartość określająca zabawę. Zabawa jest dla dziecka ważna sama w sobie; zabawa jest innym światem niż nas otacza. Rola zabawy- rozwój duchowy, rozwój procesów myślowych; poznanie otaczającego świata; zabawa ma charakter terapeutyczny; niekorzystne napięcie rozładowania (dziecko-dziecko; rodzic- dziecko; może rozładować ograniczeniami ze środowiska zewnętrznego), zabawa pomaga nam jaki zakres wiedzy ma dziecko o świecie i relacjach; pokazuje sytuacje domową itp.

Teoria zabawy- Zagadnieniem tym interesowano się w II poł. XIX w. i starali się określić genezę. Pierwsza z grup teorii- teorie wytchnienia- założeniem jest, że zabawa jest formą wytchnienia, odpoczynku, relaksu dla zmęczonego fizycznie i psychicznie dziecka; teoria nadmiaru energii- u dziecka występuje nadwyżka energii gdzie kanalizuje poprzez zabawę (ponieważ nie pracuje); teoria ataizmu- głosi, że w zabawie odnajdujemy dawne formy aktywności dla starszych pokoleń (minionych pokoleń) historyczny rozwój ludzkości, a zabawa przebiega w naturalny sposób; teoria ćw. przygotowawczego- w czasie zabawy dzieci ćwiczą te aktywności co będą im potrzebne w dorosłym życiu; teorie funkcji zastępczej- zabawa pozwala dziecku rekompensować to czego mu w rzeczywistości brakuje; teoria przyjemności funkcjonalnej- zabawa jest taką formą która dostarcza dziecku satysfakcji, radości, przyjemności, które wypływają z pewnych ruchów czyli wynikające z pewnych funkcji np. malowanie

Rodzaje zabawy- klasyfikacja na stopień uspołecznienia dzieci: zabawy równoległe, zabawy pararelne (dzieci bawią się nie z sobą ale obok siebie), zabawy zbiorowe (bawią się wspólnie, ale nie ma podziału na role, bawią się równym frontem); zabawy zespołowe; zabawy samotne albo indywidualne (dziecko jedną osobą w zabawie); ze względu na przebieg zabawy (na strukturę czynności zabawy)- chaotyczne i otwarte (wszystkie zabawy), planowe i zamknięte- mają czynności przygotowawcze, dzieci gromadzą zabawki, przygotowują akcesoria; faza-właściwe czynności zabawowe; czynności końcowe- prezentacja, wynik, rozwiązanie grupy zabawowej; uprzątnięcie zabawek; ze względu na ilość biorących udział w zabawie- indywidualne albo samotne; zabawy grupowe; ze względu na poziom aktywności własnej dziecka- zabawy swobodne lub dowolne( kierowane z własnej inicjatywy i dowolnie); ze względu na treść- zabawy manipulacyjne (4-5 miesiąc życia); zabawy konstrukcyjne( stworzenie pewnej całości w całość z dowolnego materiału) efekt finalny jest ważny; zabawy tematyczne- w wieku przedszkolnym uzależnione są od statusu rodziny, dzieci wykorzystują różne rekwizyty; zabawy dydaktyczne- stanowią one problem do rozwiązania (poznawczy) ale w formie zabawy. Posiadają cel, który powinien być za pośrednictwem zrealizowany; warunkiem są gry dydaktyczne (posiadają ściśle opracowane reguły, które dziecko powinno przestrzegać w trakcie zabawy) reguły, które muszą przestrzegać, element rywalizacji; zabawy ruchowe; zabawy samorzutne (podejmowane z własnej inicjatywy; zabawy ruchowe o charakterze dydaktycznym)

Różnice w przebiegu zabaw dzieci starszych i młodszych- nie jest istotny efekt końcowy (konstruktywny); 5-6 latki dzieci te starają się doprowadzić pracę do końca (zabawa konstrukcyjna), bardziej precyzyjne (złożone, stabilne), efekt pracy zbiorowej (grupowy); Zabawy tematyczne- młodsze- naśladownictwo- grupy zabawowe nie są stałe; starsze- wyobraźnia, zbliżony skład lub taki sam do końca zabawy.

Czynniki wpływające na zabawę- zdrowie (im ma lepszą kondycję, dożywiony są bardziej różnorodne, mają więcej energii, chcą poznawać, lepsza wyobraźnia; rozwój motoryczny dziecka; inteligencja- im są inteligentniejsze tym zabawa jest zróżnicowana, bogatsza, większa pomysłowość; płeć- dziewczynki, chłopcy; tradycja- przydział zabawek ze wzg. na tradycję (o wyższym statusie- mniej tradycji); koralowy- zależy od pory roku (zima- atrakcje z większą energią); środowisko zamieszkania (w domkach- większa przestrzeń do zabawy)

Wartości zabawy dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym- dzięki rozwojowi zmienia się sfera emocjonalna dziecka; zabawa ma funkcje diagnostyczną (zakres wiedzy, środowisko rodzinne)

Granice chronologiczne wieku przedszkolnego- (ze wzg na organizacje) grupa młodsza 3-4 latki; średnia pierwsza 4-5r.ż; średnia druga 5 do 6 r.ż.; grupa starsza 4-6 r.z.

5 modeli adaptacyjnych dziecko do przedszkola- 1. Model pełnej adaptacji (dobry przedszkolak)- te dzieci które względnie przystosowują się do przedszkola (bezkolizyjnie); wykonują polecenia nauczyciela bez sprzeciwu; bardzo chętnie uczestniczą we wszystkich formach aktywności prowadzonych przez nauczyciela; dobre relacje z grupą rówieśniczą; mają łatwość w nawiązywaniu kontaktów, są rozmowne a także inicjują pewne zabawy; przejawiają wysoki poziom samoobsługi; określane są jako ruchliwe; bardzo chętnie uczestniczą w życiu przedszkola (zadowolone z przyjścia); konflikty rozwiązują w sposób społecznie aprobowany 2. Model częściowej adaptacji (samotny przedszkolak) nieśmiałe, przestraszone, milczące; kontakty społeczne- nie nawiązują i nie inicjują zabaw, funkcjonują po za grupą rówieśniczą; starają się być blisko nauczyciela lub osoby dorosłej; uporządkowane, opanowane, dosyć samodzielne; chętnie bierze udział w formach zabaw które proponuje nauczyciel; funkcjonują na uboczu i wybierają zabawy równoległe; zaczynają chętnie uczęszczać do przedszkola. 3. Model częściowej dysadaptacji (chwiejny przedszkolak)- dzieci o dużej wrażliwości, często płaczą i pytają o mamę, zaburzenia fizjologiczne (moczenie się czy torsje), dosyć chętnie angażują się we wszystkie formy aktywności proponowanych i inicjowanych przez nauczyciela, bawią się z dużą fantazją z kolegami, problem powraca po dłuższej nieobecności (sinusojda) 4. Model dysadaptacji społecznej (agresywny przedszkolak)- ignoruje polecenia nauczyciela lub wykonuje je niechętnie; zachowuje się nadpobudliwie ruchowo; wykonuje dużo zbędnych czynności dodatkowych; starają się podporządkować sobie rówieśników i przez to popadają w konflikty; konflikty rozwiązują biciem ; dzieci zadowolone i pewne siebie; nie mają poczucia winy ani poczucia lęku 5. Dysadaptacji emocjonalnej- (smutny przedszkolak)- uczestniczą w zabawach nauczyciela ale poziom jest niski; wykonywanie poleceń nie robią tego z radością i zadowoleniem; są dobrymi kolegami; są smutne

Bazgroty dziecięce wieku poniemowlęcego- bazgrota bezprzedmiotowa- zespół charakterystycznych linii które mogą biec w różnych kierunkach a także mogą krzyżować się; Pod koniec wieku poniemowlęcego pojawia się zamknięcie okręgu i dochodzi do kolejnego etapu; Bazgroty przedmiotowe- początek to zamknięcie koła, powstaje pierwszy portret postaci ludzkiej; Głowonóg- okrąg i rozchodzące się promieniście linie, które tworzą ręce i nogi

Formy wypowiedzi plastycznej dziecka w wieku przedszkolnym- głowotułów- jest formą plastyczną między bazgrotą przedmiotową a po. Dominująca jest głowa i tułów (oczy, nos, włosy, uszy). Pokazuje nam, że dziecko ma dużą spostrzegawczość. Tułów łączy się bezpośrednio z głową.

Postać ludzka- wyrasta z poprzedniej formy; dzieci 4 letnie rysują postać jak ją widzą; symbol kreski; poszczególne elementy nie rysuje o własne proporcje, a mają znaczenie emocjonalne (większe znaczenie- większe elementy)- u dzieci 5-letnich- wchodzą w fazę schematu uproszczonego; postać nadal jest rysowana w sposób konturowy; kreska zamykająca daną płaszczyznę symbolizuje kolor; pojawiają się liczne szczegóły (głowa, strój); wkraczają w fazę schematu wzbogaconego - u dzieci 6 letnich- w rysunku postaci ludzkiej dążą do portretu charakterystycznego; zbliżone do postaci ludzkiej (proporcje naturalne); rysunki emocjonalne; układ frontalny; dzieci próbują rysować postać w ruchu; stawy są rysowane za pomocą linii

Drzewa- możemy spotkać drzewa iglaste; forma syntetyczna i uogólniona (jeden na drugim); forma analityczna; drzewa liściaste- drzewa ulistnione i bezlistne; o różnych typach pnia. Najbardziej rozbudowaną częścią jest korona.

Zwierzęta- profilowy z boku; głowa spłaszczonego owalu

Pojazdy- pojawiają się między 4a 5r.ż. i związane jest to z zainteresowaniem motoryzacją; pojawiają się samoloty, statki, łodzie, pojazdy kosmiczne

Tematyka prac sprofilowana do 5r.ż- chłopcy- motoryzacja; dziewczynki- ptaki, domki itp. Rysują scenki rodzajowe

- kolorystyka- przede wszystkim barwy czyste (czerwienie, żółty, zieleń, błękity, czernie); harmonia kontrastowa

- kompozycja- 3letnie zapełnienie całej płaszczyzny; 4latki dzieci zaczynają głowonogi zamieszczać na płaszczyźnie coś co nie musi się łączyć; 5letnie pojawia się akcja, scenki rodzajowe; w wieku przedszkolnym- układ pasowy (wstęgowy), wyodrębniamy pasy (1 plan, 2 plan, 3 plan, kolejne pasy oznaczają kolejne plany); układ topograficzny (perspektywa dookolna), niektóre przedmioty rysowane z boku, a niektóre z lotu ptaka

Uwarunkowania prawne pracy przedszkola- AKTY PRAWNE- podstawa programowa- Po pierwsze reguluje pracę przedszkola, bieżące działania edukacyjne przedszkola; Po drugie wyznacza kierunek działań na kolejnych szczeblach edukacji. Ma charakter otwarty i stąd udostępnia różne metody; umożliwia formułowanie różnych programów wychowania przedszkolnego; zawiera rejestr obowiązkowych treści kształcenia; stanowi podstawę do formułowania autorskich programów wychowania; określa cele wychowania przedszkolnego we wszystkich obszarach; określa 15 obszarów wychowania przedszkolnego; treści edukacyjne są ujęte w formie kompetencji, które powinno osiągnąć dziecko po zakończeniu edukacji przedszkolnej; akcentowana jest samodzielność dziecka, zdolność dziecka do podejmowania decyzji, podmiotowość dziecka; zawiera zalecane warunki i sposób realizacji określonych treści; wskazuje na konieczność diagnozowania rozwoju wychowanków; wskazuje konieczność do pracy rodziców z przedszkolem; akcentuje rolę zabawy w rozwoju dziecka

PROGRAM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNGO stanowi podstawę pracy dydaktyczno- wychowawczej konkretnego przedszkola; musi być opracowany o podstawę programową; ma charakter autorski, stanowi zestaw podstawowych treści nauczania (hasła programowe które są zaczerpnięte z podstawy programowej; ma charakter autorski (musi spełniać kryteria)- zgodność z podstawą programową. Powinien zawierać pewne dodatkowe treści, które będą zgodne z podstawą programową; dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci; powinien zawierać szczegółowe cele kształcenia i wychowania; powinien umożliwiać indywidualizację pracy z dziećmi; powinien zawierać metody diagnozy przedszkolnej

PROGRAM AUTORSKI- Poprawność konstruktywna, językowa, dydaktyczna, merytoryczna, elastyczność, poprawność edytorska, wykaz literatury pomocniczej (bibliografia)

STATUT PRZEDSZKOLA- Ramowy statut przedszkola- najważniejszy dokument przedszkola, który szczegółowo określa pracę danego przedszkola. Co powinien zawierać: nazwa, numer- dane ogólne; cele i zadania danego przedszkola; określa sposób realizacji opieki nad dziećmi; określa organizację przedszkola: (program nauczania, inf o ilości i liczebności grup, określony ramowy dzień pracy, rejestr praw i obowiązków, określa zasady przyjmowania dzieci do przedszkola; lokalizacja; organy przedszkola i zakres ich działań

UWARUNKOWANIA ORGANIZACYJNE PRACY PRZEDSZKOLA a) struktura grupy wiekowej grupa nie powinna przekraczać 25 os. Może liczyć od 15 do 20 os w tym niepełnosprawnych od 3 do 5 os.; schodzenie się dzieci i bawią się w sposób dowolny; śniadanie poprzedzone czynnościami higienicznymi, po śniadaniu zajęcia obowiązkowe (9:00), zabawa dzieci, zabawa w ogrodzie, spacery (do -10 stopni), obiad, odpoczynek, zajęcia popołudniowe- rozejście się dzieci do domu

Zajęcia czas ok 15 min (4 latki); 5 latki- 20 min razy 2- z dłuższą lub krótszą przerwą

Zasady współpracy nauczyciel rodzice- Zasady pozytywnej motywacji. Kontakty powinny być dobrowolne; zasada wielostronności przekazu (nacechowana szczerością); zasada partnerstwa; zasada aktywnej i systematycznej współpracy (wymaga dużej cierpliwości, zadbanie o kontakty)

Formy współpracy z rodzicami- kryterium wiedzy o dziecku; rozmowy indywidualne nauczyciela z rodzicami; wizyty nauczyciela w domu dziecka; badania sondażowe

II Informowanie rodziców o działaniach pedagogicznych przedszkola; kącik dla rodziców; zebranie ogólne; zebranie grupowe; zajęcia otwarte; strony internetowe; listy do rodziców

Warunki uczestnictwa rodziców w działaniach edukacyjnych przedszkola- uroczystości przedszkolne (uroczystość o charakterze…, czysto rekreacyjnym- święto niepodległości, święta patriotyczne); warsztaty dla rodziców i dzieci; wycieczki dla rodziców i dzieci; wzbogacenie wiedzy rodziców na temat wychowania dziecka, specjalistyczne poradnictwo dla rodziców; pomoc rodziców w aktywowaniu, urządzaniu i wyposażeniu przedszkola; prace pomocnicze i usługowe na rzecz przedszkola, pomoc finansowa i rzeczowa na rzecz przedszkola; kryterium: współdecydowanie o ramach organizacyjnych i ekonomicznych przedszkola; rada rodziców; indywidualne opinie w funkcjonowaniu przedszkola

Formy współpracy we wczesnej adaptacji dziecka do przedszkola- I- wszystkie formy inicjujące współpracę (f. wariantów)- promocja przedszkola w środowisku; formuła otwartych drzwi; rozmowy z rodzicami w czasie przyjmowania dokumentów do przedszkola; spotkania okazjonalne z rodzicami; oswajanie dzieci i rodziców z nowym miejscem; poradnik dla rodziców i dzieci wstępujących do przedszkola; zebrania z rodzicami

II- Formy współpracy w trakcie edukacji przedszkolnej- indywidualne kontakty nauczyciela z rodzicami; zebrania z rodzicami; zajęcia otwarte; kącik dla rodziców

Pedagogika zabawy w edukacji przedszkolnej- Pedagogika zabawy łączy 2 elementy: zabawa +nauka. Proponuje działania w grupie, które by uczyło i wychowywało. Szczególne znaczenie ma chusta animacyjna. Zabawy rozluźniające- cel: ułatwienie rozpoczęcia zabawy i ułatwienie współpracy; Zabawy integracyjne- ułatwienie wzajemnego poznania się; zabawy interakcyjne- zdobywanie różnorodnych doświadczeń; zabawy ułatwiające samoocenę- poznanie własnej hierarchii wartości; problemowe- rozszerzyć wiadomości dziecka, a także pogłębić ich uzdolnienia; zabawy aktywizujące- do podjęcia działalności umysłowej, emocjonalnej i fizycznej

Innowacyjne metody twórcze w wychowaniu fizycznym- Metoda C. Orffa ekspresji ruchowej, cel: korelacja między kulturą fizyczną a muzyczno-rytmiczną, a kulturą słowną. Celem tej metody jest wzbudzenie ekspresji dziecka.

Metoda GIMNASTYKI RYTMICZNEJ ALFREDA I MARII Kniessów- metoda gimnastyki utanecznionej i polega na sprzężeniu ruchu z muzyką; eksponuje naturalne formy ruchowe dziecka- eliminuje formy baletu i sportu. Przybory do ćwiczeń ruchowych i instrumenty muzyczne; rozwija poczucie rytmu u dziecka i koordynacje wzrokowo-ruchową; dzięki temu mamy możliwość harmonijnego rozwoju lewej i prawej strony ciała.

Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne- system ćwiczeń gimnastycznych, których celem jest rozwijanie prawidłowego rozwoju dziecka i korekta ewentualnych zaburzeń. Założenia: świadomość własnego ciała i usprawnienie ruch.; świadomość przestrzeni i działania w przestrzeni; dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi kontaktu; ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała; ćw podnoszące pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa; ćwiczenia ułatwiające nawiązania kontaktu i praca z grupą; ćwiczenia w grupie

Metody stosowane w celu redukcji różnorodnych napięć u dzieci- DRAMA- zarysowanie pewnego problemu i próba rozwiązania go. Polega na wchodzeniu dzieci w role, dzięki czemu dzieci mają możliwość identyfikacji z innymi osobami. Celem jest zrozumienie przez dzieci motywów działania innych osób; wyrobienie umiejętności współpracy z innymi osobami; rozbudzenie wyobraźni i wrażliwości dzieci. Polecenia nauczyciela powinny być łatwe i wyraźne np. historyjka obrazkowa, wiersz, ilustracja, własne przeżycia dzieci

-Bajko terapia- Pokazuje jak za pośrednictwem bajek można sobie radzić z różnymi problemami, świat widziany z perspektywy dziecka. Celem jest zredukowanie problemów emocjonalnych; wspieranie życia osobowościowego dziecka. Powyżej 3 r.ż. można stosować metodę odmiany: -bajki relaksacyjne- cel usprawnianie dzieci, toczy się w miejscu spokojnym i bezpiecznym, czas od 6 do 7 min, przed pokazem bajki osoba prowadząca powinna wprowadzić dzieci w …

-PSYCHO-EDUKACYJNE- cel: wprowadzenie pewnych zmian w zachowaniu dziecka; powinny mówić o emocjach, które są wywoływane przez określone sytuacje. Treść bajek musi być zbieżna z problemem, który pojawił się w grupie. Porozmawiać z dziećmi o tym co czuje bohater bajki

- PSYCHOTERAPEUTYCZNE- redukcje napięcia, które mogło powstać w wypadku niezrealizowanej potrzeby lub jakiegoś problemu, jeden zawsze chętnie niesie pomoc

-MUZYKOTERAPIA- łagodzi stany agresywne u dzieci. Muzyka Mozarta najlepsza- klasyczna. Cel: ujawnianie i rozładowanie zgromadzonych emocji i napięć; w celu odpoczynku i relaksacji. Można usprawnić funkcje percepcyjno- motoryczną. Uwrażliwia na muzykę i przyrodę. Poprawia funkcje fizyczne, wzmaga siły witalne

-RELAKSACJA- zespół ćwiczeń fizycznych, odprężenie fizyczne i psychiczne; sprzyja regeneracji sił, układu mięśniowego, układ emocjonalny

Metody wyzwalające swobodną ekspresję twórczą dzieci- METODA PROJEKTU- ma charakter indyscyplinarny(?) Cel: Precyzyjne sposoby realizacji; terminy cząstkowe realizacji: poszczególnych etapów projektu, całości. Projekt musi mieć konkretnych adresatów i odbiorców. Jest on realizowany przez dłuższy czas. Powinien się kończyć materialnym wytworem. Samodzielna aktywność dziecka. Etapy: ustalenie terminu projektu; ustalenie zakresu projektu; wykonanie projektu, prezentacja wyników projektu.

-konstruowanie gier planszowych- każda gra planszowa powinna mieć schemat: powinny mieć trasę, pułapki które będę czekały na uczestników, forma pewnego opowiadania wymyślonego przez dziecko, pionki, kostka z oczkami

Zasady pracy pedagogicznej w przedszkolu- Zasady bezpieczeństwa(czuwa nad potrzebą osiągnięć w zespole; potrzeba snu, zaspokajania głodu)-biologiczne

-zasada aktywności-musimy umożliwić aktywność (ruchową, werbalną, plastyczna itp.)

- zasada indywidualizacji- z chęcią i koniecznością nawiązywanie kontaktów nauczyciela z każdym dzieckiem. Nauczyciel musi mieć świadomość takiej potrzeby dziecka

- zasada organizowania życia społecznego dzieci- łączy się z wcielaniem norm społeczno-moralnych, które dotyczą życia w zbiorowości w przedszkolu

- zasada integracji- nauczyciel musi mieć świadomość, że dziecko trzeba traktować jako jedność sfery somatycznej i psychicznej. Łączenie w całość wszystkich treści kształcenia z różnych dziedzin.

Formy organizacyjne pracy w przedszkolu- zajęcia i zabawy dowolne; zajęcia obowiązkowe- prace użyteczne, prace samoobsługowe( czynności), spacery i wycieczki (rekreacyjny i poznawczy cel), uroczystości okolicznościowe w przedszkolu (które wynikają z tradycji, świąt państwowych); Sytuacje okolicznościowe- nieprzewidziane sytuacje, które mogą się pojawić i wynikać z grupy społecznej)

Metody pracy w przedszkolu- Maria Kwiatkowska- Metody oparte na działaniu (czynne)- samodzielnych doświadczeń- stworzenie odpowiednich warunków do podjęcia spontanicznej aktywności przez dziecko; ułatwienie dziecku podjętej przez niego aktywności (rola nauczyciela- nie ingeruje w działanie dziecka ale pozostawia mu swobodę)

- metoda kierowania własną aktywnością dziecka przez nauczyciela- nauczyciel stawia problem do rozwiązania i podsuwa mu pomysły do rozwiązania

-metoda ćwiczeń- łączy się z powtarzaniem pewnych czynności w celu nabycia przez dziecko wprawy w ich wykonaniu. Mogą dotyczyć umiejętności praktycznych w odniesieniu do kształtowania postaw

-metoda zadań stawianych dziecku- polega na inspirowaniu dziecka do odkrywania nowych zjawisk, a także do stosowania w praktyce pewnych umiejętności przez dziecko

II- Metody oglądowe oparte na obserwacji- pokaz i obserwacja- prezentacja określonych czynności i zjawisk( pokaz zwrócenie uwagi obserwatora; obserwacja- głębsze wejście)

Metoda przykładu osobistego nauczyciela starać się być wzorem do naśladowania, realizować zasady

Metoda udostępniania dzieł sztuki- możliwość udostępniania sztuki (plastycznych, muzycznych)

III- Metody słowne- opierają się na słowie- rozmowy, opowiadania i zagadki (pobudzają sferę poznawczą dziecka); objaśnienia i instrukcje (są wykorzystywane gdy dziecko ma opanować jakieś nawyki, nabyć sprawności itp.); sposoby społecznego porozumiewania się( wpływanie na zachowanie dziecka, upominanie, wyrażanie aprobaty i dezaprobaty nauczyciela, formułowanie nakazów i zakazów); metody żywego słowa (przekazywanie literatury pięknej dzieciom, wpływają na wyobraźnię dzieci)