Wrodzone wady rozwojowe
Wrodzone wady rozwojowe występują u 2-4% noworodków, będąc zasadniczą (pierwsze lub drugie miejsce) przyczyną zgonów niemowląt. Są one zarazem najczęstszą przyczyną niepełnosprawności fizycznej u dzieci i nierzadko współistnieją z niepełnosprawnością intelektulaną (32-56% dzieci z niepełnosprawnością intelektulaną ma wady rozwojowe). Urodzenie dziecka z poważną wadą rozwojową/zespołem wad często dramatycznie zaburza funkcjonowanie rodziny, tym bardziej, że osoby z poważnymi wadami rozwojowymi wymagają wieloletniej, wielokierunkowej i kosztownej opieki medycznej, a wiele zespołów wad należy do tak zwanych "rzadkich chorób", które stanowią szczególny problem.
Istnieje kilka systemów klasyfikacji wrodzonych wad rozwojowych, opartych na różnych kryteriach podziału.
1. Podział patogenetyczny:
Malformacje - wynikają z zadziałania czynników wewnętrznych na proces rozwojowy, np. rozszczep podniebienia.
Rozszczep podniebienia i wargi, to wady rozwojowe należące do najczęściej występujących u ludzi, stanowiąc przeszło 15 procent wszystkich wrodzonych deformacji.
Rozszczep podniebienia może być w przedniej części jamy ustnej lub z tyłu - w płacie tkanki zwisającej z podniebienia miękkiego (tzw. języczek). Zaglądając do gardła, obserwujemy otwór w podniebieniu, który często dochodzi nawet do jamy nosowej. Noworodek już na starcie może mieć problemy z piciem mleka. Podczas ssania szybko zachłystuje się i krztusi. W skrajnych przypadkach rozszczep podniebienia może utrudniać także prawidłowe oddychanie. Wadzie może towarzyszyć również rozszczepienie wargi lub wyrostka zębodołowego albo inna wada wrodzona, np. zespół Downa lub Bindera.
Wadę w zdecydowanej większości przypadków diagnozuje się u dziecka od razu po urodzeniu. Jeśli jest "dyskretna", szybko wychwyci ją pediatra podczas rutynowych kontroli. Niezwykle rzadko więc bywa tak, że dziecko rośnie i rozwija się z ukrytą wadą. Co więcej, obecnie można zdiagnozować rozszczepienie podniebienia jeszcze w życiu płodowym. Dobre USG (zwłaszcza 3D i 4D) oraz czujne oko lekarza jest w stanie wychwycić wadę już około 20. tygodnia ciąży. Wtedy zarówno mama ma czas, by oswoić się z tą informacją, jak i lekarze, by zaplanować odpowiednie leczenie.
Skąd się bierze rozszczep podniebienia i wargi?
Rozszczepienie podniebienia powstaje jeszcze w życiu płodowym dziecka. Wadę często wywołują geny i przyjmuje się, że dziedziczona jest wielogenowo. Specjaliści, analizując korelację występowania rozszczepu podniebienia u bliźniąt jednojajowych, która wynosi 47 procent, doszli do wniosku, że do ujawnienia wady przyczyniają się również czynniki zewnętrzne. Częściej rozszczep diagnozuje się u dzieci, których mama była w okresie ciąży niedożywiona, nadużywała alkoholu albo w pierwszym trymestrze przyjmowała nieodpowiednie leki, przechodziła zakażenie wirusowe lub bakteryjne.
Dysrupcje - wynikają z zadziałania czynników zewnętrznych na pierwotnie prawidłowy proces rozwojowy, np. zespół pasm owodniowych.
Zespół pasm owodniowych to wada wrodzona, która powstaje we wczesnym okresie prenatalnym. Powoduje ją pęknięcie worka owodniowego, które skutkuje powstaniem tzw. pasm i włókien pękniętej owodni. Te pasma tkanki łącznej przyklejają się do powierzchni ciała płodu i zaciskają na nim. Tworzą swego rodzaju pułapkę np. dla dłoni. Dziecko rośnie, a wraz z tym powstaje obrzęk, niedokrwienie i nierzadko ucięcie kończyny lub jej części. Niekiedy amputacji ulega ściana klatki piersiowej lub powłok brzucha. Może rozwinąć się skrzywienie kręgosłupa, przepuklina mózgowa lub przepuklina oponowo-rdzeniowa. Czasem dochodzi do rozszczepów (np. rozszczep wargi czy podniebienia, nietypowy rozszczep twarzy), gdy płód połknie wolny koniec pasma owodni. Jest to więc uszkodzenie mechaniczne, którego lokalizację trudno przewidzieć, bo nie działa tu żadna reguła. Przyjmuje się, że 80 procent przypadków zespołu pasm owodniowych dotyka ręce i palce, a poza tym znaczna liczba przypadków dzieci ze zniekształconymi stopami skorelowana jest z wystąpieniem ABS.
Zespół pasm owodniowych może prowadzić do śmierci płodu, zwłaszcza gdy pasma „złapią w pułapkę” głowę płodu lub pępowinę.
Płód pływa w płynie owodniowym (wody płodowe) w macicy matki. Ten płyn wraz z płodem otoczony jest workiem owodniowym (pęcherz płodowy), który zbudowany jest z błon płodowych: owodni, kosmówki i doczesnej. Najbliżej płodu, czyli najbardziej wewnętrzną warstwą pęcherza płodowego, jest owodnia. Gdy pęka lub zniekształca się owodnia bez zmian w kosmówce, mówimy o zespole pasm owodniowych. Płód może nadal pływać w wodach płodowych, ale narażony jest na kontakt z tkankami owodni (zwanymi taśmami lub pasmami owodni), w które może się nawet zaplątać.
Deformacje - wynikają z zadziałania czynników mechanicznych na proces rozwojowy, np. końsko-szpotawość stóp.
Stopy końsko-szpotawe to wada wrodzona stóp. Dotknięte nią dziecko posiada zniekształcenie, które obejmuje: końskostopie (zgięcie podeszwowe stopy), odwrócenie (wewnętrzny brzeg stopy uniesiony ku górze), przywiedzenie przedniej części stopy, nadmierne wydrążenie łuku podłużnego stopy. Tłumacząc to bardziej obrazowo możemy powiedzieć, że stopy po urodzeniu są nietypowo skierowane do środka i mają „sierpowaty” kształt. Mają wewnętrzną krawędź skróconą i uniesioną, natomiast zewnętrzna jest bardziej uwypuklona. Do tego palce takiej stopy mają lekko młotkowaty kształt. Końska szpotawość stóp to najczęstsza wada wrodzona stóp (najczęściej obydwu), występuje 1-2 razy na 1000 urodzeń i dwukrotnie częściej dotyka chłopców. Jest ona widoczna tuż po urodzeniu się dziecka, choć można ją wykryć już po 13 tygodniu ciąży, w trakcie badania USG.
Pochodzenie wady stopy końsko-szpotawej jest nie do końca wyjaśnione. Jeśli chodzi o odmianę wrodzoną, za najpopularniejsze wytłumaczenie przyjmuje się teorię mechaniczną. Według niej przyczyną schorzenia jest nieprawidłowe ułożenie kończyn dziecka w łonie matki lub owinięcie pępowiną goleni lub stóp. Istnieją również inne teorie, według których za szpotawość stopy u dziecka odpowiadają nieprawidłowości w dolnym odcinku rdzenia kręgowego, jakie zachodzą w okresie prenatalnym. Powoduje to zaburzenia równowagi mięśniowej, w wyniku której dochodzi do przewagi w budowie kończyn mięśni piszczelowych. Za pomocą badań wykazano również, że jednymi z czynników zwiększających ryzyko wystąpienia tego schorzenia jest palenie tytoniu lub przyjmowanie MDMA (ecstasy) przez matkę w okresie ciąży. Oprócz odmiany wrodzonej, w nielicznych przypadkach wada stopy końsko-szpotawej może występować jako wada nabyta. Wtedy przyczyną mogą być niedowłady, ciężkie stany zapalne, oparzenia lub inne urazy kończyn dolnych.
Najważniejszym czynnikiem wpływającym na szansę na pełne wyleczenie jest szybkie rozpoczęcie działań mających na celu wyeliminowanie wady. By zwiększyć szansę na powrót do zdrowia, leczenie należy rozpocząć tuż po narodzinach dziecka. Jeśli wadę wykryto w trakcie badania USG (w trakcie ciąży) zaleca się, by rodzice zgłębili swoją wiedzę na temat tego schorzenia i dotarli do placówki, w której przeprowadza się kompleksowe leczenie takich wad. Już przed porodem warto wybrać dobry szpital, który ma doświadczenie w leczeniu ortopedycznych schorzeń. Dzięki temu unikniemy nerwowego szukania specjalisty i zaoszczędzimy tak istotny w tym przypadku czas. Każdy tydzień zwłoki w leczeniu działa na niekorzyść dziecka. Jeśli stopy rosną, nieleczona wada się pogłębia i trudniejsze jest późniejsze postępowanie. U dziecka do 2 miesiąca życia, ze względu na brak zmian szkieletowych (tworzą się później) leczenie jest najłatwiejsze. Wymaga jedynie korekty przykurczonych części miękkich stopy.
Ogólnie mówiąc, leczenie stóp końsko-szpotawych polega na wykonywaniu odpowiednich manipulacji i ćwiczeń, których zadaniem jest stopniowe, kolejne korygowanie poszczególnych elementów zniekształcenia. Po takich zabiegach konieczne jest ustabilizowanie uzyskanej korekcji stopy za pomocą szyny gipsowej lub ortopedycznej. Leczenie zniekształceń trwa od kilku miesięcy do kilku lat i powinno być doprowadzone do końca, ze względu na możliwość nawrotu choroby. W późniejszym okresie stosuje się również szyny stabilizujące i obuwie ortopedyczne.
W wielu przypadkach, jedynym sposobem zniesienia zniekształcenia, szczególnie u dzieci powyżej 2. roku życia jest leczenie operacyjne. Po jego zakończeniu konieczne jest długotrwałe prowadzenie pod kontrolą lekarską ćwiczeń, stosowanie masażu i specjalnego obuwia korygującego.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy schorzenie końsko-szpotawych stóp można całkowicie wyleczyć. Wszystko zależy od zaawansowania wady. Istnieje również ryzyko nawrotu choroby po kilku latach, ale znowu warto przypomnieć, że im szybciej podjęte leczenie i im większa wytrwałość rodziców w leczeniu, tym większe prawdopodobieństwo całkowitego anulowania schorzenia.
Jeśli dziecko nie jest leczone, wada powoduje nieprawidłowe chodzenie, na zewnętrznych krawędziach stóp. Skóra na obciążonej części stopy grubieje, powstają tzw. modzele (zgrubiałe narośla). Nieużywana pięta pozostaje miękka i przestaje rosnąć. Z czasem dochodzi do zniekształceń kości powodujących ból i ucisk, w związku z czym chodzenie staje się coraz trudniejsze i boleśniejsze. U starszych dzieci widoczne staje się wyszczuplenie łydek, którego przyczyną jest zbyt mała ilość włókien mięśniowych. Rosnąca deformacja stóp może całkowicie skazać dziecko na wózek inwalidzki.
Dysplazje - wynikają z nieprawidłowego różnicowania komórek w tkanki, np. dysplacje kostne, dysplazje ektodermalne.
Dysplazja ektodermalna (DE) to choroba genetyczna, której istotą jest zaburzenie rozwojowe zewnętrznego listka zarodkowego - "materiału budulcowego", z którego powstaje organizm. Należą do niego ektoderma, entoderma (nazywana też endodermą) i mezoderma. Konsekwencją tego zaburzenia jest nieprawidłowy rozwój zębów, włosów, paznokci oraz gruczołów skórnych. Dysplazja ektodermalna należy do grupy chorób rzadkich, ponieważ występuje z częstością od 1:10 000 do 1:100 000 urodzeń i częściej dotyka chłopców.
Przyczyną choroby jest wada genetyczna, która doprowadza do zaburzenia rozwojowego zewnętrznego listka zarodkowego.
ziedziczenie defektu może być recesywne (należy odziedziczyć dwie wadliwe kopie tego samego genu - po jednym od każdego z rodziców, aby pojawiły się objawy choroby), związane z chromosomem X (objawy pojawiają się tylko u chłopców, kobiety są nosicielkami) lub autosomalne dominujące (wystarczy odziedziczyć tylko jedną kobię wadliwego genu - od jednego z rodziców, żeby wystąpiła choroba). Wada może występować również spontanicznie, na skutek mutacji genowych.
W przebiegu choroby dochodzi do nieprawidłowego rozwoju:
zębów - mają charakterystyczny, stożkowaty kształt, są nieprawidłowo rozstawione, co utrudnia żucie lub je uniemożliwia. Ponadto zęby, przez osłabione szkliwo, są narażone na próchnicę. Zdarza się, że zęby w ogóle nie wyrastają, przez co dzieci muszą nosić protezy zębowe. Brak uzębienia lub jego niedorozwój doprowadza do opadania kącików ust i wywinięcia wargi dolnej;
włosów - owłosienie bywa skąpe, cienkie, łamliwe, o jasnym kolorze lub w ogóle się nie pojawia. Defekt może dotyczyć również rzęs i brwi, przejawiając się ich zupełnym brakiem;
paznokci - są cienkie, łamliwe i o zmienionym kształcie lub grube (pachyonychia);
gruczołów potowych - nie funkcjonują one prawidłowo, przez co dochodzi do zaburzeń potliwości. Najcięższą formą choroby jest postać bezgruczołowa, charakteryzująca się zupełnym brakiem gruczołów potowych. Powoduje to, że skóra jest sucha, ciepła, łuszcząca się, z wykwitami charakterystycznymi dla egzemy. Objawami towarzyszącymi są zaburzenia regulacji temperatury ciała, gdzie najmniejszy wysiłek może wywołać przegrzanie organizmu;
gruczołów łojowych - ich zmniejszona ilość powoduje szorstkość oraz nadmierne rogowacenie dłoni i stóp;
gruczołów łzowych - ich zmniejszona ilość może prowadzić do częstego zapalenia spojówek;
gruczołów ślinowych - ich mniejsza ilość prowadzi do suchości jamy ustnej, utrudnionego połykania oraz częstych infekcji górnych dróg oddechowych;
oczu - dochodzi do niedorozwoju soczewek oraz gruczołów łzowych;
Poza wymienionymi cecha mogą pojawić się także głuchota, rozszczep wargi i podniebienia, wady gruczołów sutkowych, wady serca oraz innych narządów, a także niedorozwój umysłowy. Może również dojść do zrośnięcia się dwóch lub więcej palców (syndaktylia). Rzadka jest obecność dodatkowego palca bądź palców (polidaktylia).
W celu rozpoznania choroby wykonuje się badanie radiologiczne i laboratoryjne (próba potowa, trichogram, badania wycinków skóry). Ostateczne rozpoznania stawia się na podstawie badań genetycznych.
Ze względu na rzadkość występowania tej choroby i jej różnorodny obraz kliniczny, każdy przypadek wymaga indywidualnego postępowania leczniczego. Jednak terapia najczęściej obejmuje głównie leczenie ortodontyczne i protetyczne, którego celem jest przywrócenie funkcji żucia i zlikwidowanie dysproporcji twarzy. Ze zmianami skórnymi walczy się za pomocą maści z hydrokortyzorem oraz olejkami mineralnymi.
2. . Podział mnogich wad rozwojowych:
Sekwencje - stanowią kaskadę nieprawidłowości, wynikającą z pojedynczego defektu rozwojowego lub czynnika mechanicznego, np. sekwencja Pottera (pierwotną wadą jest agenezja nerek), sekwencja Pierre-Robin (pierwotną wadą jest mikrognatia).
Agenezja nerek
Obustronna agenezja nerek jest rzadką letalną chorobą prowadzącą do małowodzia z charakterystycznym obrazem klinicznym sekwencji Potter, na obraz kliniczny której składają się charakterystyczna spłaszczona twarz, zniekształcenia stóp i hipoplazja płuc. Empiryczne ryzyko ponownego wystąpienia jednostronnej lub obustronnej agenezji nerek u potomstwa rodziców, którym urodziło się dziecko z tą chorobą, wynosi ok. 3,5%, ale w przypadkach potomstwa rodziców, którzy mają jednostronną agenezję nerek empiryczne ryzyko wystąpienia tej wady wynosi 15-20%. W przypadkach rodzinnych agenezji nerek wiele rodowodów sugeruje autosomalny dominujący sposób dziedziczenia z niepełną penetracją rzędu 50-90%. Nie stwierdzono różnic w obrazie klinicznym pomiędzy przypadkami sporadycznymi a rodzinnymi wrodzonej agenezji nerek, jakkolwiek w przypadkach sporadycznych częściej stwierdzono współistnienie innych wad rozwojowych. Zaleca się badanie wszystkich członków rodziny, w której rozpoznano przypadek agenezji nerek. W piśmiennictwie opisano również rodzinę, w której agenezja nerek dziedziczyła się jako cecha autosomalna recesywna.
Sekwencja Potter (sekwencja małowodzia, zespół Potter, ang. Potter's syndrome, Potter's sequence, oligohydramnios sequence) – sekwencja wad wrodzonych spowodowana najczęściej obustronną agenezją nerek i związanym z nią małowodziem lub bezwodziem. Innymi przyczynami sekwencji Potter mogą być obstrukcja dróg moczowych płodu, wielotorbielowatość nerek, hipoplazja nerek i przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego (PROM).
Sekwencja Potter objawia się charakterystyczną dysmorfią twarzy (tzw. twarz Potter: płaski nos, cofnięty podbródek, zmarszczka nakątna, nisko osadzone, zniekształcone małżowiny uszne), wynikającą z działania czynników fizycznych deformujących pozbawione ochronnego działania wód płodowych struktury twarzy: nos, uszy, powieki. Ucisk wewnątrzmaciczny powoduje też deformacje wygięciowe kończyn i przykurcze stawowe.
Kompleksy - stanowią efekt zakłóconego rozwoju obszaru rozwojowego lub jego części, np. nieprawidłowy przebieg tętnicy u zarodka może spowodować hipoplazję kości i mięśni zaopatrywanych przez tę tętnicę; holoprosencefalia.
Wstęp
Holoprosencefalia (HPE) jest wadą mózgowia wynikającą z zaburzonego podziału przodomózgowia na dwie odrębne półkule. Nieprawidłowej budowie ośrodkowego układu nerwowego towarzyszą często poważne zaburzenia rozwoju linii środkowej twarzy. W pracy przedstawiono przypadek prenatalnie rozpoznanej holoprosencefalii.
Zaburzenie może być różnego stopnia, w zależności od stopnia niedokonanego podziału mózgowia: od częściowego połączenia płatów czołowych do całkowitego połączenia półkul z wytworzeniem pojedynczej komory mózgu. Wady twarzy w holoprozencefalii odzwierciedlają stopień wady mózgowia; ich zakres obejmuje tak poważne wady, jak połączenie gałek ocznych w jedną strukturę (cyklopia) i uformowaniem struktur nosa w ryjek (proboscis), etmocefalię, cebocefalię, agenezję szczęki z rozszczepem środkowym i hipoplazją nosa, po niewielki hipoteloryzm.
Wyróżnia się 3 postaci holoprozencefalii:
postać alobarna
całkowity brak podziału mózgowia na półkule
pojedyncza komora mózgu
śmierć w 1 roku życia
postać semilobarna
brak podziału płatów czołowych i ciemieniowych
obecna szczelina pośrodkowa w tylnej części mózgu
wspólna komora z wykształconymi 2 rogami potylicznymi
powoduje głębokie zaburzenia rozwoju
postać lobarna
płytka szczelina pośrodkowa obecna na całej powierzchni mózgu, brak prawidłowego podziału półkul
powoduje łagodnie wyrażone objawy neurologiczne
Zespoły - stanowią liczne wrodzone wady rozwojowe wykazujące łączność patogenetyczną, np. zespół Edwarsa, zespół Marfana.
Zespół Edwardsa, czyli trisomia chromosomu 18, to choroba genetyczna, która prowadzi do powstania zespołu złożonych wad wrodzonych. Choroba zwykle jest przyczyną samoistnego poronienia na początku ciąży. Tylko w niektórych przypadkach dochodzi do narodzin dziecka (częściej dziewczynek niż chłopców). Wówczas zmaga się ono z wadami wielu narządów.
Częstość występowania zespołu Edwardsa szacowana jest na 1 na 5 000 żywych urodzeń . Tym samym to drugi, po zespole Downa, pod względem częstości występowania zespół wad genetycznych należący do grupy trisomii autosomalnych.
Przyczyną zespołu Edwardsa jest aberracja chromosomowa, czyli zmiana liczby chromosomów. W tym przypadku nieprawidłowość genetyczna polega na pojawieniu się dodatkowego, trzeciego, chromosomu 18. w DNA.
Przyczynami trisomii chromosomu 18. pary najczęściej są zaburzenia procesu gametogenezy. Podczas powstawania komórek rozrodczych dochodzi do niewłaściwej segregacji chromosomów do obu gamet. Prawidłowo każda z nich powinna posiadać po jednym chromosomie z danej pary. W przypadku zespołu Edwardsa jedna z gamet posiada dodatkowy materiał w postaci drugiego chromosomu 18. pary. W konsekwencji po zapłodnieniu można otrzymać komórkę posiadającą 3 chromosomy 18. pary.
Objawy zespołu Edwardsa można dostrzec już podczas badania prenatalnego - USG 3D. Wówczas lekarz stwierdza niską wagę płodu oraz nieprawidłowy rozwój układu kostnego, a także wady ośrodkowego układu nerwowego.
Po urodzeniu dziecka stwierdza się zespół wad wrodzonych, na który składają się:
niska waga urodzeniowa
nieprawidłowości w budowie czaszki, głównie małogłowie i wydatna potylica. Najczęściej spotykaną nieprawidłowością w obrębie czaszki jest cysta splotu naczyniówkowego. Jest to patologiczny zbiornik płynu zlokalizowany na powierzchni mózgowia, który sam w sobie nie stanowi zagrożenia, może być jednak markerem trisomii 18.
deformacje twarzy, m.in: mikrostomia - nieprawidłowo małe usta, mikrognacja - mała żuchwa, hiperteloryzm - szeroko rozstawione oczy
deformacje kończyn (niewykształcone kciuki i paznokcie oraz zdeformowane stópki)
Charakterystycznym objawem są również ręce noworodka zaciśnięte w pięści, z palcem wskazującym nachodzącym na pozostałe palce oraz piątym palcem nachodzącym na palec czwarty. Ponadto stwierdza się zaburzenia funkcji wielu narządów, głównie serca, płuc i nerek. W okresie postnatalnym również konieczne są badania cytogenetyczne, które pozwolą postawić ostateczne rozpoznanie.
Dzieci z zespołem Edwardsa zwykle umierają w pierwszym miesiącu życia, tylko nieliczne przeżywają rok. Do tego czasu dziecko często jest w stanie ciężkim i wymaga całodobowej, specjalistycznej opieki.
Zespół Edwardsa nie jest chorobą dziedziczną, ponieważ do nieprawidłowości chromosomowej dochodzi w sposób nieprzewidywalny i nie ma nią wpływu materiał genetyczny rodziców.
Asocjacje - stanowią nielosowe połączenia wad, ktorych składowe wystepują częściej razem niż mogłyby wystepować przypadkowo, np. asocjacja VACTERL.
Asocjacja VATER/VACTERL
Asocjacja w klasyfikacji morfologicznej wad wrodzonych jest nielosowym skojarzeniem wad rozwojowych, które występują razem częściej niż mogłyby występować przypadkowo. Poszczególne wady wchodzące w skład asocjacji występują razem, ale obraz kliniczny nie jest na tyle stały, aby określać go nazwą zespołu.
Asocjacja VATER została po raz pierwszy opisana przez Quan i Smith w 1973 roku na łamach Journal of Pediatrics. Akronim VATER powstał z pierwszych liter następujących wad: wady kręgów (v – vertebral), wady odcinka odbytniczo-odbytowego (a – anorectal), zarośnięcie przełyku i/lub przetoka przełykowo-tchawicza (t – tracheoesophageal), wady kości przedramienia, szczególnie kości promieniowej lub wady nerek (r – radial lub renal). Asocjacja VACTERL dodatkowo obejmuje: c – cardiac (wady serca) oraz l – limb (wady kończyn). Ponadto w literaturze opisano także wiele przypadków omawianej asocjacji współistniejących z wodogłowiem - VACTERL-H.
Asocjacja VATER jest klinicznie bardzo heterogennym zjawiskiem o niezidentyfikowanej etiologii. Wiele różnych zespołów chromosomowych, monogenowych, jak i wieloczynnikowych bierze się pod uwagę w diagnostyce różnicowej asocjacji VATER, takich jak m.in.: zespół mikrodelecji 22q11.2, zespół CHARGE, zespół Feingolda, czy zespół Pallister-Hall. Asocjacja VATER, jak i VACTERL występuje z reguły sporadycznie. Ryzyko powtórzenia się tego zaburzenia rozwojowego w rodzinie jest niskie i wynosi około 1%. Ostatnio wykazano, że mikrodelecje regionu 16q24.2 obejmujące min.: grupę genów FOX, powodują letalną dysplazję pęcherzykowo-włośniczkową (ACD – alveolar capillary dysplasia) oraz szereg innych zaburzeń rozwojowych przewodu pokarmowego, serca, układu moczowego i podniebienia. Szereg badań u ludzi i na myszach pozwoliły zidentyfikować dwa geny w obrębie regionu 16q24.2: FOXF1 oraz FOXC2 - najbardziej krytyczne dla w/w wad rozwojowych. Szczególne znaczenie przypisuje się FOXF1 w etiologii asocjacji VACTERL, Asocjacja VACTERL jest klinicznie bardzo heterogennym zjawiskiem. Białko kodowane przez gen FOXF1 bierze udział w w procesach wczesnej embriogenezy płuca i jelita pierwotnego w powiązaniu z genami ścieżki Sonic hedgehog. Podobną rolę na różnych etapach tej ścieżki pełnią także ostatnio zidentyfikowane geny HOXD13, ZIC3, krytyczne dla asocjacji VACTERL.
3. Podział epidemiologiczny:
Wady mnogie i izolowane
Wadu duże (upośledzające czynność organizmu) i drobne (bez poważnych nastepstw)
Wady letalne i nie ograniczające przeżywalności
Wady występujące rodzinnie i pojawiające się sporadycznie
Zespół Kabuki
Zespół Kabuki, zwany inaczej zespołem Nikawa-Kuroki jest rzadkim zespołem wad wrodzonych rozpoznawanym na podstawie charakterystycznej dysmorfii twarzy pacjentów, których rysy twarzy przypominają makijaż aktorów występujących w tradycyjnym, japońskim teatrze Kabuki. Twarze pacjentów cechują długie szpary powiekowe z wywiniętą częścią powieki dolnej, łukowate, rzadkie brwi, duże dysplastyczne uszy ze słabo rozwiniętym obrąbkiem, nisko osadzony koniec nosa, rozszczep podniebienia lub podniebienie gotyckie i często też wady rozwojowe zębów. U pacjentów występują również wady rozwojowe serca i zaburzenia przewodzenia sercowego, wady nerek oraz układu kostnego, (skolioza, skrócenie palców i nadmierna ruchomość w stawach). Osoby cierpiące na zespół Kabuki cechuje upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, bądź średnim, niedobory odporności, a także niedosłuch. Szacuje się, że w populacji japońskiej zespół występuje z częstością 1:32000, jednak coraz częściej pojawiają się doniesienia o przypadkach tej choroby na całym świecie, a wiele zachorowań pozostało zapewne wcześniej nieopisanych.
Zespół CHARGE
Zespół CHARGE- głównymi kryteriami tego zespołu są: szczelina oka (C – coloboma), wada serca (H – heart defect), zarośnięcie nozdrzy tylnych (A – atresia choanae), upośledzenie wzrostu i rozwoju ( R – retarded growth), nieprawidłowości narządów płciowych (G – genital hipoplasia) oraz charakterystyczna dysmorfia małżowin usznych (E – ear anomalie). Zarośnięcie przełyku może występować w zespole CHARGE aż w 10-17% wszystkich przypadków. Jeszcze do niedawna zespół CHARGE określany był jako asocjacja. W 2004 roku zidentyfikowano gen CDH7 na chromosomie 8 w regionie 8q12, którego heterozygotyczne mutacje lub większe delecje aż do całego genu włącznie, obserwuje się u większości pacjentów z zespołem CHARGE.
Rozwiązanie krzyżówki:
1. PIERWSZY
2. ZĄBKOWANIA
3. DZIECKO
4. RUCHLIWOŚĆ
5. PÓŹNEGO
6. PROPORCJE
7. KLASYFIKACJA
8. ROZSZCZEP
9. WŁÓKNA
10. KOŃSKOSTOPIE
11. OWŁOSIENIE
12. MIKROGNACJA
13. HOLOPROSENCEFALIA
14. KABUKI
15. CHARGE