PEDAGOGIKA-dyscyplina naukowa zajmująca się kształceniem i wychowaniem.

PEDAGOGIA- rodzaj społecznej praktyki wychowawczej za pomocą metod i zespołu środków.

PEDAGOGIZM- sztuczne oddzielenie procesu wychowania i nauczania.

PROCESY KSZTAŁCENIA(ŚCIANY EDUKACJI WG. KWIECIŃSKIEGO):

a)globalizacja- rozwój komunikacji:

-napięcie między centrum a peryferiami

-napięcie między edukacja zamkniętą a edukacją otwarta

b)etatyzacja- kwestia która wskazuje na relacje jednostka-państwo: suwerenność(Homps), społeczeństwo powstaje na zasadzie umowy(Locke)

c)nacjonalizacja- jest rezultatem historycznym wykształcenia się państw narodowych:

-naród wyraża swoistość kulturową

-społeczeństwo wielonarodowe

d)kolektywizacja-klasy społeczne, grupy społeczne(Marks), dotyczy kwestii solidarności społecznej: wspólne wartości, kapitalizm doprowadził do upadku technologii, ludzie skazani na bezrobocie, bieda, indywidualizowanie kultury, brak solidarności, człowiek wolny i odpowiada za swoje czyny, dlatego kolektywizacja próbuje odbudować solidarność społeczną, odbudowanie więzi społecznej.

e) polityzacja- ważne są ideologie społeczne,

-upolitycznienie procesu edukacji- wprowadzanie ucznia w określone ideologie, edukacje projektów --politycznych, -polityczność odsłania proces konstruowania kształcenia-ważne jest cel,

-ideologie to cele, za ich pomocą funkcjonujemy, myślimy,

-polityzacja odsłania myślenie nauczyciela-jest on kluczowy w edukacji.

f) socjalizacja- dotyczy grup pierwotnych, rozwój wiedzy, szkoła miejscem spotkań, która pokazuje istotę zaangażowania nauczycielskiego.

g) inkulturacja- wrastanie w kulturę: aby być wpisany w grupę ważny jest cel.

h) jurydyfikacja- nawiązuje do norm prawnych:

-liberalno-chrześcijański układ wartości

-grupa i jednostka nie przetrwa bez norm i wartości

-w edukacji trzeba debatować o wartościach.

i) humanizacja- dotyczy kompetencji interakcyjnych i zasady współczulności:

-psychologia społeczna

-edukacja nie narusza godności,

-kontakt ucznia z nauczycielem oparty na współczulności

-edukacja przeradza się w terapie.

j) hominizacja- tworzy się tożsamość,

-dotyczy zdrowia w szkole, np. sprawdzanie włosów przez pielęgniarkę,

-dyskurs wychowania zdrowotnego

- edukacja zależy nie tylko od umysły ale także od ciała.

PROCES SOCJALIZACJ: ( z psychologii):

a)psychologia behawioralna-odwołanie do psychologii przyczynowo-skutkowej(środowisko ma wpływ na jednostkę, dotyczy wzmocnień pozytywnych lub negatywnych. Skutek= cel. metody stosowane po to aby osiągnąć zamierzony cel.

b) psychologia humanistyczna- socjalizacja traktowana jako rodzaj samorealizacji, jednostka wyposażona w zdolność do czynienia czegoś samodzielnie, dobiera środki do zamierzonych celów. Edukacja jako struktura jest postrzegana jako cel samorealizacji.

c) psychoanaliza- istota nieprzejrzysta, psychologów interesowały cechy ukryte w człowieku. Socjalizację uchwytywali jako proces w którym jednostka doznaje przemocy zapadającej w jej tożsamości.

d) psychologia poznawcza- socjalizacja to proces w którym jednostka jest poddawana wpływom społecznym w którym przyswaja językowe teorie, a one przyswajają mózg poprzez to ukazuje nam jak w przyszłości będziemy poznawać świat. Zwracają szczególna uwagę na okres przedszkolny: zahamowanie lęku, pobudzenie wyobraźni, rozwijanie komunikacji. Socjologia wzmacnia to elementy które odnoszą się do rozwoju intelektualnego dziecka.

*Socjologowie zwracają uwagę na grupę, jest to kształcenie się mentalności, działanie w określonej grupie społecznej, jest to wzrastanie w nowe wzory, style zachowania grupy, a te z kolei są rolami społecznymi. Socjalizacja to przygotowanie jednostek do pełnienia ról społecznych.

ANTROPOLOGIA- to przyswajanie danej kultury przez jednostkę.

Socjalizacja to przyswajanie danej kultury.

*Rodzaje socjalizacji:

- pierwotna( dotyczy rodziny)

- wtórna( kontakt jednostki z instytucją)

-permanentna( ludzka tożsamość nie jest trwała , jest zmieniają się ,dynamiczna przez kontakt ze środowiskiem)

-antycypująca( przyswajanie wartości wg reguł porównania)

- kontr socjalizacja( dystans od grupy odniesienia)

SOCJALIZACJA A WYCHOWANIE:

SOCJALIZACJA- oddziaływania niezamierzone, niezorganizowane np. grupy pierwotne.

WYCHOWANIE- proces zamierzony, zorganizowany np. instytucje szkoła.

*Skutki socjalizacji:

a) zdrowy rozsądek

b) wiedza potoczna

ad a)*cechy wiedzy potocznej:

-wiedza ta pochodzi z doświadczeń, ze słyszenia

- przekonanie o czymś

-posługiwanie się stereotypami

-każdy z nas uczestniczy w innym polu somatycznym- różnimy się inną kulturą, językiem

- pole magnetyczne związane np. z płcią, wiekiem, pozycja społeczną, zawodem.

-ma charakter intersubiektywny, ustalony, dotyczy danej jednostki

-ma charakter utylitarny(dotyczy naszego funkcjonowania, chodzi o przetrwanie, bez tej wiedzy nie dało by się przetrwać)

- wiedza potoczna posiada 2 sfery:

zlokalizowane

nowe

-obiektom przyrody nadaje się sens, natomiast obiekty stworzone przez człowieka maja już sens

-obiektywizacja cudzej subiektywności(myślenie o danej rzeczy, że będzie ona przydatna, udostępnienie swojej subiektywności na zewnątrz)

-wiedza ta zmienia się wraz z zmieniającym się kontekstem

-kryterium prawdziwości(postrzegamy się jako osoby osadzone w prawdziwym miejscu)

-kryterium autentyczności(znaczenia nie pokrywają się)

-tożsamość koncentryczna- edukacja polega na wprowadzaniu ucznia w wiedzę potoczną

-wiedza potoczna wg społeczeństwa pozwala zachować spójność.

Ad b)

-teoria krytyczna-wzrastanie intelektualne, celem jest przyswajanie sposobów wiedza naukowej, wiedza potoczna staje sie gorsza, potrzebna konieczność edukowania, wprowadzanie ludzi w wiedzę poprzez ćwiczenia na podstawie wiedzy naukowej, negowanie zdrowego rozsądku.

- instynkt związany jest z popędami ludzkimi,

-otoczenie kulturowe przerasta zdrowy rozsądek

-skazani jesteśmy na wiedzę naukową

-obrońcy zdrowego rozsądku uważali że jest on wiedzą pozytywną, przydatną.

METODOLOGIE I JĘZYK PEDAGOGICZNY:

a)WYCHOWANIE- zawsze zachodzi jakaś interakcja, wychowanie opiera się na spontaniczności.

b) KSZTAŁCENIE- jest procesem intencjonalnym, ze reguły realizowanym w placówkach i instytucjach oświatowych.

c) EDUKACJA- zorganizowane czynności nauczania i uczenia się, zawsze realizowanym instytucjonalnie.

*pedagogika ma wspomagać ludzi w szeroko rozumianym rozwoju, jest wiedzą o zależnościach między jednostką, a światem. Etycznym zobowiązaniem pedagoga jest uczenie sie wszystkich dyscyplin otaczających pedagogikę np. psychologia, filozofia, socjologia, ekonomia.

*paradygmaty pedagogiczne:

-na temacie pedagogiki funkcjonuje wiele teorii o różnych momentach, budujących owe wizje człowieka świata, poznania. Funkcjonują więc różne tradycje i odwieczne koncepcje pedagogiczne, co się dzieje w szkole- to założone kiedyś założenie.

*PARADYGMAT-(pojęcie Kuna)- zbiór przesłanek wyjaśnienia danego obszaru rzeczywistości, grupę badaczy i później jest upowszechniany w podręcznikach.

Pojęcie paradygmatu dotyczy więc metodologii- sposobu gromadzenia wiedzy.

*rozumowanie INDYKCYJNE w pedagogice:

- badanie faktu szczegółowego w wielokrotnych powtórzeniach- w warunkach takich a takich zdarza sie to i to. Im więcej powtórzeń tym reguła pewniejsza. Należy określić i uzwięźlić warunki obserwacji tzn. wyznaczyć wyjątki. W związku z tym jest to wiedza prawdopodobna, ale nie pewna.

*rozumowanie DEDUKCYJNE w pedagogice:

-punktem wyjścia jest aksjomat:

są budowane od punktu - będącego podstawą budowania każdego kolejnego pojęcia, twórcą takiej pedagogiki jest HEBART. W efekcie przyjętej teorii rozumowania uzyskujemy odmienne typy teorii, w związku z tym wiedza nie jest pewna i obiektywna, gdyż zależy od metodologii. To co wiemy o świecie społecznym jest efektem przyjętych przez nas założeń.

*ZAŁOŻENIA:

a) didaskalocentryzm- ujmuje treści nauczania i kształcenia jako przekaz wiedzy potocznej, wypracowanej przez badaczy po odpowiednim przygotowaniu jest ona transportowana.

-W wychowaniu jest to przekaz wzorców moralnych i ideałów osobowościowych, o procesie który zachodzi między uczniem a nauczycielem, nie decydują oni sami, lecz np. ideologia(politycy).

-Didaskalocentryzm koncentruje się na treściach programowych(wszyscy uczymy się tego samego), nie ma możliwości zróżnicowania treści w związku z tym jest podtrzymywana spójność grupowo-społeczna.

- pedagogika w tym ujęciu to dyscyplina dostarczająca wiedzy o skutecznych metodach przyswajania treści. Edukacja to narzędzie utrwalenia wiedzy społecznej.

b) pajdocentryzm- alternatywa dla pedagogiki alternatywnej skoncentrowana na osobie uczącej się jako jednostkę, rozwijającej się w sposób spontaniczny, należy stworzyć środowisko bogate w bodźce, a nauczyciel ma być towarzyszem ucznia, koncentruje się na próbach rozpoznawania jednostki.

-program nie jest bez znaczenia ale jest sprawa wtórną , ma sprzyjać autorealizacji ucznia. Kładziony jest nacisk na różnorodność uczniów.

c) konstruktywizm- próba przełamania zamkniętych podejść 1 i 2, istotą procesów edukacyjnych jest rekonstrukcja świata społecznego.

-szkoła ma być taka przestrzenią w której nabywa się kompetencji rekonstruowania świata zewnętrznego, należy nauczyć rozpoznawać różnorodne zjawiska występujące w rzeczywistości(przemoc, manipulacja, praca w grupie)

- potrzebne SA narzędzia do zrozumienia istniejącego świata należy nabywać umiejętności krytyczne(myślenie, pytanie, poszukiwanie), w obecnej szkole ćwiczona jest wyłącznie pamięć.

*te 3 podejścia maja na celu zrozumienie świata, czym jest świat, człowiek, zmiana która jest istotą pracy pedagoga. Kategoria zmiany jest kluczowa dla zrozumienia paradygmatów.

PARADYGMATY:

a)Strukturalizm- struktury społeczne są obiektywne, są nam dostępne jako fakty społeczne. Zadaniem edukacji jest dostosowanie narzędzi do zrozumienia tych struktur. Radykalna zmiana jest lepsza od stopniowej regulacji.

b) humanizm- traktuje świat społeczny jako znaczący z punktu widzenia jednostkowego-subiektywny, ważne co jednostka sądzi i co dla niej znaczą procesy społeczne. Humaniści uważają że kultura jest opresyjna narzuca zmiany ludziom, w związku z tym potrzebne są radykalne zmiany.

c) funkcjonalizm- zaleca stopniowanie poznawanie struktur społecznych. Ludzie wytworzyli instytucje do zaspokojenia ludzkich potrzeb( uczelnie, szkoły).

d) interpraktywizm- podejście hermeneutyczne- świat jest dostępny poprzez ludzkie myślenie, to jest istotą badania ludzkiego kształcenia się- odbywa się to w określonych strukturach społecznych, w związku z tym interpraktywizm zaleca powolne poruszanie się do przodu w celu rozumienia, a nie zrozumienia.

METODOLOGIE DOSTĘPNE NA TERENIE PEDAGOGIKI:

a)ilościowa- (dlaczego coś zachodzi?)- empiryzm i pozytywizm jako podstawa filozofii- świat, byt ma charakter obiektywny i jest nam dostępny. Poznając rzeczywistość tworzymy w umyśle jej obraz. Nie ma barier między światem a władzą.

-Wyrazista, precyzyjna droga badawcza określona regułą, ma zapewniać powtarzalność rezultatu. Wyeliminowanie subiektywizmu badacza. Bardzo precyzyjne narzędzia. Bada się zależność przyczynowo-skutkowe.

b) jakościowa- ( co ludzie o tym sądzą i jak to widzą?) – zrodziła się jako efekt nauki nowożytnej. Fenomenologia hermeneutyka, interakcjonalizm symboliczny- podstawą filozofii.

- zakładają że świat nie jest nam bezpośrednio dostępny. To co tworzymy w umyśle to interpretacje a nie reprezentacje, gdyż istnieją bariery(np. narzędzia zmysłu, ideologii, język).

-rzeczywistość społeczna kształtuje nowe narzędzia postrzegania. Jest to spostrzeganie świata-to jest przedmiotem badania. Pozwala badać znaczenie jakie ludzie przypisują danym aspektom rzeczywistości. Bada ludzkie opinie i spostrzeżenia, a nie zależności przyczynowo-skutkowe.

KONTEKST KULTUROWY:

-określa treść i charakter praktyk socjalizacyjnych.

-Kultura- łączona z działalnością edukacyjną, pojawiło się w XVIII w. w efekcie odkryć geograficznych. Początkowo zrozumiana jako praktyka ogrodnicza. Potem za Cyceronem określona pilę nacją ludzkiej duszy. Człowiek jest nierozerwalnie kształtowany przez kulturę swojego społeczeństwa.

-różnorodne instytucje kulturowe SA postrzegane jako ogródki zaspokajania ludzkich potrzeb.

-kultura to zasób symboliczny i uzależniony od danej grupy społecznej, Procesy kultury:

+przestrzenny wymiar procesów kulturowych- to zasób symboliczny danego terytorium który może się zmieniać na skutek migracji spotkali się ludzie.

+czasowy wymiar procesów kulturowych- każda kultura istnieje w określonym czasie i w czasie ulega zmianom(jakościowo i ilościowo), w związku z tym analiza kultury zawsze odbywa się w ruchu.

-rozwój kultury można postrzegać dwojako:

+ sposób kumulatywny-kultura jest dorobkiem całej ludzkości

+sposób cykliczny- kultury w określony sposób zwalczają, powstają, rozwijają się i znikają zastępowane przez inne.

-każda kultura jest zaledwie jedną z wielu, bierzemy tu pod uwagę drogi rozwojowe, które mogą i stykają się.

-zachodzą wtedy zmiany kulturowe np.:
+adaptacja-przystosowanie się do innej kultury

+dyfuzja- transportowanie z jednej kultury do drugiej

+zderzenie cywilizacji- gwałtowne spotkanie się odmiennych kultur, są różne, ale maja wspólna historie.

-pedagodzy są zobowiązani do wyczulenia na wymianę kulturową i badanie jej.

BADANIE PROCESÓW KULTUROWYCH:

- stanowisko ewolucjonistyczne- procesy kulturowe są generowane przez społeczeństwo, można je badać obiektywnie.

-stanowisko krytyczne- kultura to całość, która powinna być de konstruowana od środka.

- praktyki społeczne to działanie strategiczne które konstruuje określone habitusy, powodują że jesteśmy tacy a nie inni. W edukacji odbywają się takie praktyki.

HABITUS- rodzaj półautomatycznego stylu myślenia i działania wystawiony w toku edukacji powodują że możemy myśleć w określony sposób(to nasza wiedza potoczna- w naszej świadomości).

Edukacja działa jak mechanizm utrwalający wzorzec socjalistyczny, zachodzi w niej utrwalenie habitusu wtórnego.

W wzorcu tym decydują elity, wyższe klasy-dlatego w szkołach czytamy klasykę, słuchamy muzyki poważnej.

*o naszych szansach rozwojowych decydują:

a)kapitał ekonomiczny- decydujący dla możliwości osiągnięcia awansu społecznego, znaczący z punktu widzenia rozwoju jednostkowego.

b) kapitał społeczny- umiejętność zrzeszania się ludzi dla różnorodnych celów lub grupowanie się ludzi wykazujących pewne cechy podobieństwa

c) kapitał kulturowy- dana grupa wytwarza swe specyficzne zwyczaje, nawyki, związane z przestrzenią.

- Baurdier uważa że te kapitały decydują jaka pozycję społeczną możemy zająć a edukacja pozwala na podtrzymywanie tej pozycji w kręgu wysokich.

-celem socjologii ma być demolowanie miejsc przemocy symbolicznej, edukacja ma być takim miejscem właśnie wg. Baurdera- to tak jesteśmy selekcjonowani.

TOŻSAMOŚĆ:

*potencjalna racjonalność- trzeba kształtować ludzi aby mogli sami myśleć , decydować,

-koncepcja jednostki-rodzimy się racjonalni, tylko człowiek racjonalny może rozróżnić dobro od zła,

+Prawo wolności- n9e ma przymusu od innych osób, nikt nie ma prawa naruszać naszego zdania.

+Prawo naturalne

+Prawo ustalonych- człowiek jest własnością siebie, prawo bez własności prywatnej, nie ma własności politycznej, dobrowolne więzienie, własność prywatna jest bardzo wspólna,

+prawo stanowe- nie może łamać praw naturalnych, ochrona, Równi wobec prawa, ograniczanie innych jednostek .

*podstawowe kategorie liberalizmu-są zasadnicze dla edukacji:

-potrzeby i interesy:

+jednostka jest uprzedzona wobec społeczeństwa, nie ma takiego czegoś jak społeczeństwo

*Hoops-„ koncepcja lewiatana”- walka każdego z każdym, ludzie zrzekli się swoich praw na rzecz króla Lewiatana pod warunkiem opieki nad sobą.

*Lock- „ludzie są dobrzy, a ich interesy uzgadniane”- w grupie siła, umowa społeczna(ludzie dobrowolnie ze sobą współpracują) , koncepcja rozważania, równoważenia-to interesy.

-postęp- świat jest ogarnięty podstępem produktów ubocznych, wolność jest warunkiem zmiany postępu, szybki rozwój warunków życia.

-wydajność- interpretacja-kapitalizm, nakłady i zyski , burżuazja, dynamiczni przedsiębiorcy, bogacenie się miało walor moralny, duży kapitał globalny, migrowały najważniejsze autorytety, ukryty program, brak kontroli.

*Beek- „ekonomia jest ślepa na ryzyko, kapitał ekonomiczny przewiduje to ryzyko”, ryzyko nabiera charakteru klasowego,

-tereny czystsze są droższe i mogą się tam zasiedlać, producenci –najmniejsza grupa o największym kapitale.

*Baumann – „ludzie śmieci”

- ludzie to włóczęgi, złodzieje, są pozbawieni pracy, nie mający możliwości na pracę.

IDEOLOGIA- charakterystyczny dla danej grupy system przekonań oparty na przeszłości tej grupy i dostarczający przesłanek dla wspólnych przekonań.

a)pozytywne:
- wiedza o ideałach, jak w ludzkiej grupie tworzone są idee i jak są używane, mają charakter społeczno-kulturowy, nauki empiryczne badają odkrywają, doświadczenia.

b) negatywne:

-świadomość zafałszowana,

-ideologie to świadomość fałszywa,

-świadomość prawdziwa –nauka daje dostęp do pracy,

-lokalizacja czasowa i przestrzenna- grupa może się identyfikować jeżeli cofnie się do przeszłości i znajdzie wspólne cechy (np. wspólna historia, tożsamość, selektywny dobór argumentów z przeszłości)

* ideologie:

-prognozowanie na przyszłość

-nadrabianie braków cywilizacyjnych

*ideologie:

-normatywna- dążyć do rzeczy pozytywnie rozpatrywanych

-opisowa- przeszłość, przyszłość

*rzeczywistość:

- konserwatyści

-radykalna- gwałtowna zmiana ludzkiej tożsamości, myślenia

* zmiana:

-projektowana- stopniowa ewolucja, powolna zmiana

- rewolucja- gwałtowna zmiana

PROCESY KSZTAŁCENIA:

a)Elitarystyczne- grupy społeczne są lepsze od innych i powinny zajmować najlepsze miejsce w społeczeństwie np. talent zależy od przyjęcia do szkoły, sprawa kształcenia, dobór argumentów wg selekcji

b) egalitarne- sprzeciwiają się nierówności praw i szans , wyrównywanie szans edukacyjnych, wzorzec normatywny,

c) merotokrytyczna- nierówności społeczne SA faktem, zasługi indywidualne, kategorowanie człowieka.

*ideologie edukacji:

a) konserwatywne- przywrócenie dawnego systemu np. było tak za Giertycha, człowiek jest etycznie niedoskonały,

b) liberalne- trzeba odejść od tak konserwatywnej ideologii

c) radykalne- gwałtowna zmiana społeczna

MODELE WYCHOWAWCY(NAUCZYCIELA):

*cechy które powinien znać nauczyciel:

- komunikacja

-wiedza psychologiczna

-wiedza socjologiczna

-umiejętności metodyczne

-posiada wiedze o świecie

*2 rodzaje kompetencji:

-realizacyjne(wiedza typu jak?)

-interpretacyjne( całokształt naszego doświadczenia)

a)Adaptacyjny technik- przystosowanie się do wzorca-adaptacja

-wychowawca jest powołany do przystosowania się do realizacji celu w rytmie logarytmicznego działania.

-uczniowie traktują szkołę jako nieużyteczne miejsce

-najmniej korzystny typ modela

b) refleksyjny praktyk- próba nawiązania więzi między praktyka a suchą wiedzą, uchwycenie więzi, wiedza ma sens w działaniu ,

-spirala refleksyjnych praktyk:

+ faza refleksji: cel(Co?), metoda( jak?),

+faza działania-działanie

+faza refleksji: ewolucja( ocena)

–uchwytywanie więzi między fazą refleksji a działaniem,

-ma szansę na identyfikację, nauczyciel tworzy swoją formę działania

c) transformacyjny intelektualista- intelektualista zajmuje się refleksją, pracownik nie fizyczny, próbuje żyć, zrozumieć świat, tworzy prawo

-nauczyciel zajmuje się ideami, ma dokonywać zmian społecznych,

-wiedza to konkurencja idei, ideą jest polityczność

PODMIOTOWOŚĆ:

a)podmiot potencjalny- wizja człowieka :

*źródła podmiotu potencjalnego:

-

b) podmiot od zarania-

c)podmiot opresjonowany-

d) podmiot emancypujący- odsłania jednostkę jako pewna osobowość z rzeczywistości,