Wykład 2 - 22.02.2011
Ekonomia – uwarunkowania terminologiczne
Nazwą ekonomia posługiwał się już Arystoteles
- ekonomia oznaczała wówczas wiedzę o prawach rządzących gospodarstwem domowym
- twórcą terminu był Ksenofont – pierwszy tworzył dzieła przedstawiące zagadnienie gospodarstwa
- pod koniec XVw ukształtowała się odrębna dyscyplina naukowa
*odejście od analiz przyczynowo skutkowych na rzecz analiz funkcyjnych
* Cournot wprowadził do analizy ekonomicznej założenie Ceteris Paribus
* Ceteris Paribus – służy do wyjaśniania i uproszczania rzeczywistości gospodarczej. Oznacza „ przy pozostałych czynnikach niezmiennych”
I nagroda Nobla w ekonomii przyznana przez Szwedzka Akademie Nauk w 1969r za zastosowanie matematyki w badaniach ekonomicznych
Współcześnie występuje silny związek między ekonomią a polityką.(chodzi o dysponowanie przez władze publiczne bogactwem narodowym, a z drugiej strony porządek polityczny ma dużą wagę dla przedsiębiorców)
WTO – światowa organizacja handlu
Definicje Ekonomii :
Ekonomia jest nauką o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania, czyli gospodarcza działalnością ludzi. Te prawidłowości określamy mianem praw ekonomicznych. PRAWO EKONOMICZNE – to oznacza że prawdziwe twierdzenia opisujące powtarzające się w pewnych warunkach związek między działaniami gospodarczymi.
Ekonomia jest nauką gromadzącą i porządkującą prawdziwą wiedzę o gospodarowaniu.
W uproszczeniu można stwierdzić iż ekonomia jest nauką o dokonywaniu wyborów dot. Gospodarczej sfery życia.
Wybory dotyczą: co i ile produkować, jak produkować, dla kogo produkować(głównie w obszarze działalności przedsiębiorstwa)
Wybory dotyczą: co i ile konsumować – okres bieżący, czy gromadzić oszczędności i w jakiej wysokości – okres przyszły, czy podejmować inwestycje i jakie – okres przyszły(głównie w obszarze całej gospodarki)
*2 czasy w ekonomii : krótki(dany czas), długi czas
*Podstawowe funkcje ekonomii:
-poznawcza – dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach oraz ich przyczynach.
- aplikacyjna –jej ustalenia, wynikające z nich wnioski dostarczają wskazówek przydatnych w działalności gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa ( w tym rządu) związków zawodowych.
Te wskaźniki ułatwiają podejmowanie decyzji a tym samym oddziaływanie na przebieg procesów gospodarczych.
Związki zawodowe - dbają o prawa pracowników
Im bardziej gospodarka jest liberalna, tym rola związków zawodowych jest mniejsza
PODZIAŁY EKONOMII - z punktu widzenia sposobów prezentacji efektów dociekań naukowych, ekonomie dzielimy na :
Ekonomie pozytywna – to część wiedzy ekonomicznej przedstawiającej zdarzenia gospodarcze. Prezentuje ona dane empiryczne, buduje teorie, ale niczego nie wartościuje, czyli nie ocenia. Składa się z sądów opisanych, odpowiadając na pytanie „jak jest”. Tego rodzaju sądy mogą być rozstrzygane jako prawdziwe lub fałszywe, bo informują one o rzeczywistości. Przykładem jest stwierdzenie: Bezrobocie prowadzi do biedy.
Ekonomia norma tyczna – część wiedzy ekonomicznej opierającej się na sądach wartościujących, które oceniają stan rzeczy, przedstawiają normy i oceny. Stwierdzenia odpowiadające na pytanie: „jak być powinno”. Sądy wartościujące nie dają się sklasyfikować jako prawdziwe lub fałszywe, ponieważ informują o stosunku ekonomisty do rzeczywistości. Przykład: „należy zniechęcać ludzi do picia alkoholu”
GOSPODARKA – układ naczyń powiązanych.
Z punktu widzenia sposobu analizy wyróżniamy:
MIKROEKONOMIA - bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę – gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwa, sektory i branże gospodarki, rynki określonych produktów i usług. Analizuje ona sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na nie oraz wysokość ich cen.
MAKROEKONOMIA - zajmująca się analizą gospodarki jako całości. Bada np. Czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości jak globalna produkcja i konsumpcja, globalne zatrudnieni i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa. Ogólnie można powiedzieć, iż zajmuje się ona budowaniem wielkości agregatowych czyli dotyczących całej gospodarki.
10 ZASAD EKONOMII
- ludzie zmuszeni są dokonywać wyborów
- kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć cel
- racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkość krańcową >słowo krańcowe oznacza działanie na skraju, a więc zmiany krańcowe stanowią zmiany na granicy tego co robimy.
- ludzie reagują na bodźce np. ceny(wyższe ceny zniechęcają do kupna), nakazy (zapinanie pasów bezpieczeństwa) zakazy( zakaz palenia w restauracjach)
-handel może być opłacalny dla wszystkich – czy beckham powinien sam kosić trawnik?
-Rynki są zwykle opłacalną formą aktywności gospodarczej – gospodarka rynkowa planowa
- Niekiedy państwo może poprawić wyniki działania rynku np. poprzez egzekucje prawa.
- Poziom życia zależy od ilości wyprodukowanych dóbr materialnych i usług.
- Ceny rosną, kiedy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy
- W krótkim okresie społeczeństwo wybiera między inflacją a bezrobociem ( krzywa Philipsa)