Syndrom Hoflunda

• Definicja:

• Stan niestrawności związany z czynnościowym(stenoza czynnościowa) zwężeniem rynienki przełykowej powstałym w wyniku uszkodzenia gałązek nerwu błędnego

• Przyczyny:

• Przyczyną czynnościowej stenozy ujścia czepcowo-księgowego (uszkodzenia nerwu błędnego) mogą być następujące procesy:

• Urazowe zapalenie czepca i otrzewnej - najczęściej

• Ropnie czepca

• Ropnie w lewym płacie wątroby

• Przemieszczenie czepca przez ubytki w przeponie

• Aktynobacyloza lub białaczka czepca

• Nowotwory i martwica tkanki tłuszczowej w obszarze czepca- ksiąg- trawieńca

• Nowotworowe lub zapalne procesy toczące się w środpiersiu

• Białaczka,gruźlica lub inne stany zapalne ww chłonnych śródpiersiowych

• Procesy chorobowe toczące się w przestrzeni okołoprzełykowej

• Zachyłek przełyku

• Pleuritis/pleuropneumonia

• Zakrzepowe zapalenie żyły jarzmowej z tworzeniem się ropni

• Patogeneza:

• Nerw błędny – poza włóknami parasympatycznymi posiada również włókna czuciowe,ruchowe oraz sympatyczne

• Na poziomie rozgałęzienia tchawiczego zarówno lewy jak i prawy piersiowy(klatka piersiowa) nerw błędny rozgałęziają się na odnogę grzbietową i brzuszną a następnie grzbietowa i brzuszna część każdego nerwu łączy się w pień grzbietowy i brzuszny i podąża za przełykiem przez przeponę

• Brzuszny(jama brzuszna) nerw błędny składa się z pnia grzbietowego i brzusznego

• Pień grzbietowy unerwia głównie żwacz („nerw żwaczowy”)

• Pień brzuszny rozgałęzia się na kilka odnóg i unerwia pozostałę trzy części żołądka przeżuwaczy („nerw czepcowo-księgowo-trawieńcowy”)

• Pobudzenie nerwu błędnego brzusznego(jama brzuszna) czy jego odgałęzień powoduje skurcz w tej części żołądka,która jest przez niego unerwiona (stenoza czynnościowa)

• Uszkodzenie nerwu błędnego brzusznego zdarza się częściej niż nerwu grzbietowego(żwaczowego)

• Zwężenie czepcowo-księgowe(pomiędzy czepcem a księgami) nazywane jest stenozą przednią

• Zwężenie odźwiernika trawieńca nazywane jest stenozą tylną

• Stenoza przednia może przebiegać z atonią czepca i żwacza (obydwie gałązki nerwu błędnego brzusznego są przerwane) bądź z utrzymującą się lub wzmożoną motoryką żwacza i czepca lub możliwą atonią czepca

• Stenoza tylna może być trwała i przebiegać z lub bez atoni czepca, albo czasowo powracać – zależnie od stopnia uszkodzenia nerwu błędnego

• Stenoza przednia objawiająca się porażeniem ksiąg powoduje wycofanie się treści pokarmowej z czepca

• Objawy kliniczne

• Kilkutygodniowy przebieg choroby z postępującym osłabieniem apetytu, wyniszczeniem i odwodnieniem

• Postępujące powiększenie obrysu brzucha

• Zmiany w konsystencji i ilości odchodów

• Objawy niestrawności (obserwowane już kilka tygodni lub miesięcy wcześniej)

• Przy obserwacji krowy od tyłu :

• Cała lewa strona razem z dołym głodowym jest mniej lub bardziej wysklepiona, natomiast ściana brzucha z prawej strony wysklepia się tylko w dolnej części

• Nieznaczna lordoza

• Ospałość

• Temperatura ciała niezmieniona lub nieznacznie obniżona

• Skóra sucha, nieelastyczna, włosy są matowe i szorstkie

• Oddechy przyspieszone,normalne lub nieznacznie zmniejszone

• Bladość błon śluzowych

• Bradykardia!(wagotonia)

• Per rectum: powiększenie i przeładowanie żwacza

• Powracające chroniczne wzdęcia!!! (problem z odbijaniem gazów)

• Motoryka żwacza podwyższona!!!(wagotonia), skurcze żwacza są powierzchowne, osłuchowo nie słychać odgłosów trzasku, a pluskanie i bulgotanie

• Treść żwacza spieniona koloru ciemnozielonego

• Kał oddawany w skąpych ilościach, uformowany, pokryty śluzem

• W przypadku stenozy tylnej: zaczopowanie i rozszerzenie ksiąg(per rectum na dnie jamy brzusznej)

• Rozpoznanie

• Wywiad (urazowe zapalenie czepca i trawieńca, inne problemy) + charakterystyczne objawy kliniczne

• Badanie rtg (podać kontrast wraz z 1-2 litrami 10% siarczanu sodu lub węglanu sodu w celu wywołania skurczu rynienki przełykowej; po 2-3 minutach mamy przejście kontrastu do trawieńca, lub nie jeśli stenoza nie występuje lub występuje; można wykluczyć tylko stenozę przednią bo nawet u zdrowych zwierząt odruch skurczu rynienki przełykowej może być)

• Test atropinowy – atropina poraża nerw błedny i w przypadku bradykardii wzrasta szybkość tętna po jej podaniu (podanie 30-40 mg siarczanu atropiny s.c) ; często bradykardia przy przemieszczeniach trawieńca,skrętach jelita ślepego czy bolesnościach w jamie brzusznej

• Diagnostyczna rumenotomia – przy stenozie przedniej żwacz i czepiec są bardzo rozszerzone i wypełnione pienistą treścią pokarmową, księgi i trawieniec są puste i zmniejszone; ujście czepcowo-księgowe szeroko otwarte, przy omacywaniu stwierdzamy napięcie; przy stenozie tylnej – trawieniec wypełniony zbitą treścią pokarmową i znacznie poszerzony, takie zmiany dotyczą również ksiąg

• Rozpoznanie różnicowe

• Późna ciąża

• Wodobrzusze

• Puchlina błon płodowych

• Przemieszczenia trawieńca (LPT)

• Rozszerzenie jelita ślepego

• Leczenie

• Prognozy są w przypadkach częściowego porażenia nerwu błędnego (ciągle zbita treść pokarmowa w księgach, ujście czepcowo-księgowe wykazuje ciągle pewną kurczliwość i zawartość żwacza nie ulega wymieszaniu z pianą)

• Usunięcie przyczyny choroby – usunięcie ciała obcego, otwarcie i zdrenowanie czepcowych ropni

• Wykonanie tymczasowej przetoki żwaczowej – wlewy treści żwacza zdrowej krowy, podawanie witamin z grupy B, preparatów stymulujących (calcium gluconium, przeciwzapalnych ACTH lub glikokortykoidów

• Jeśli nie nastąpi poprawa – kierować na rzeź